Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Nederlandse praktijkrichtlijn NPR 3634 (nl) Technische productdocumentatie - Aanduiding van oppervlaktegesteldheid op technische tekeningen Technical product documentation - Indication of surface texture requirements on technical drawings Vervangt tesamen met NEN-EN-ISO 1302:2002: NEN 3634:1977; NEN 3634:1977/C1:1979 ICS 01.100.20; 17.040.20 september 2002
NPR 3634 Normcommissie 400 007 "Technische Productdocumentatie" Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven. 2006 Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) 2 690 390, Fax (015) 2 690 190
Voorwoord In de serie Nederlandse praktijkrichtlijnen verschijnen publicaties van informatief karakter, zoals toelichtingen op normen, constructieve mogelijkheden, werkmethoden en fabricagegevens. Aan deze publicaties kan geen normatieve waarde worden toegekend. NEN-EN-ISO 1302:2002 geeft de regels voor de aanduiding van alle mogelijke eisen voor de oppervlaktegesteldheid, ook voor oppervlakken die een bijzondere functie vervullen of waaraan bijzondere optische eisen worden gesteld. Bij onoordeelkundig gebruik kan dit al snel leiden tot een overmatige vermelding van deze eisen op tekening. Daarom is besloten om voor het dagelijks gebruik alleen die bepalingen van NEN-EN-ISO 1302:2002 in het Nederlands te vertalen, en waar nodig te bewerken, die van belang zijn voor de aanduiding van oppervlaktegesteldheidseisen op technische tekeningen voor werkstukoppervlakken die geen bijzondere functie vervullen of waaraan geen bijzondere eisen met betrekking tot het uiterlijk worden gesteld. Omdat dit document geen letterlijke en volledige vertaling is van ISO 1302:2002, is dit document gepubliceerd als Nederlandse praktijkrichtlijn. De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van NEN 3634:1977 zijn (zie ook hoofdstuk 6 van deze praktijkrichtlijn): andere oppervlaktegesteldheidsparameters dan Ra kunnen worden toegepast; bij toepassing van de oppervlaktegesteldheidsparameter Ra moet deze worden vermeld; er kan een alternatieve oppervlaktegesteldheidseis met een andere parameter worden toegevoegd; de oppervlaktegesteldheidseis(en) moet(en) rechts van het symbool onder de horizontale lijn worden vermeld; bij een boven- en ondergrens moeten de eisen worden voorafgegaan door de letters U resp. L; er kan worden gekozen tussen toepassing van de "16%-regel" en de "max.-regel"; aanvullende eisen, bijv. met betrekking tot het type filter en de grensgolflengte(n) kunnen worden vermeld. 1
1 Onderwerp en toepassingsgebied Deze praktijkrichtlijn bevat de Nederlandse vertaling of bewerking van die bepalingen in NEN-EN-ISO 1302:2002 die van belang zijn voor de aanduiding van oppervlaktegesteldheidseisen op technische tekeningen voor werkstukoppervlakken die geen bijzondere functie vervullen of waaraan geen bijzondere eisen met betrekking tot het uiterlijk worden gesteld. 2 Grafische symbolen en tekstequivalenten Voor het vastleggen van eisen voor oppervlaktegesteldheid op technische tekeningen worden verschillende grafische symbolen, elk met hun eigen betekenis, gebruikt, zie tabel 1. Voor toepassing in geschreven tekst, bijv. in rapporten of contracten, kunnen in plaats van de grafische symbolen tekstequivalenten worden gebruikt. Tabel 1 Grafische symbolen en tekstequivalenten Zonder aanvullende eisen a) Met aanvullende Betekenis Tekstequivalent eisen b) naar keuze wel of geen materiaalverwijdering bij realisatie van het oppervlak APA (= any process allowed) materiaal moet worden verwijderd materiaal mag niet worden verwijderd MRR (= material removal required) NMR (= no material removed) a) Deze symbolen worden in het algemeen gebruikt in combinatie met andere aanduidingen, zie bijv. de figuren 11, 14, 15 en 16. b) De lengte van de horizontale lijn moet in overeenstemming zijn met de lengte van de te vermelden aanvullende eisen (zie hoofdstuk 3). Indien een bepaalde oppervlaktegesteldheidseis geldt voor alle oppervlakken van een werkstuk die in een bepaald aanzicht door de begrenzingslijn worden gekarakteriseerd, moet aan het grafisch symbool een cirkel worden toegevoegd zoals in figuur 1 is te zien. a) aanduiding op tekening b) betekenis Figuur 1 Grafisch symbool voor dezelfde eis rondom een werkstuk 2
3 Vermelding van aanvullende eisen Indien aanvullende eisen moeten worden vermeld, wordt dit gedaan op de posities a t.m. e bij het grafisch symbool, zie figuur 2. Figuur 2 Posities voor aanvullende eisen Op positie a wordt een oppervlaktegesteldheidsparameter en haar numerieke grenswaarde vermeld, gescheiden door een dubbele spatie. Voor werkstukoppervlakken die een bijzondere functie vervullen of waaraan bijzondere eisen met betrekking tot het uiterlijk worden gesteld kunnen op positie a allerlei oppervlaktegesteldheidsparameters (niet alleen voor ruwheid maar bijv. ook voor golving) en aanvullende eisen met betrekking tot het type filter, de grensgolflengte(n), de meetlengte, en de interpretatie van de grenswaarde worden vermeld. Hiervoor wordt verwezen naar NEN-EN-ISO 1302:2002 (in het bijzonder hoofdstuk 6 en bijlage D daarvan). Op positie b wordt, indien van toepassing, een alternatieve eis met een andere parameter dan bij positie a vermeld. Bij een tweezijdig begrensde oppervlaktegesteldheid wordt op positie a de bovengrens vermeld, voorafgegaan door de hoofdletter U, en op positie b de ondergrens, voorafgegaan door de hoofdletter L. Op positie c wordt, indien van toepassing, de fabricagemethode voor realisatie van het oppervlak vermeld. Dit kan in de vorm van een voltooid deelwoord, bijv. gedraaid, geslepen enz., of door specificatie van een deklaag volgens de betrokken norm of het betrokken voorschrift. Op positie d wordt, indien van toepassing, het bewerkingspatroon en de richting daarvan vermeld, in de vorm van een symbool volgens tabel 2. Op positie e wordt, indien van toepassing, de bewerkingstoegift in mm vermeld, in de vorm van een numerieke waarde zonder eenheid. Voor werkstukoppervlakken die geen bijzondere functie vervullen of waaraan geen bijzondere eisen met betrekking tot het uiterlijk worden gesteld, is het gewoonlijk voldoende om alleen positie a te gebruiken, waarbij wordt aanbevolen om de parameter Ra te gebruiken en een numerieke grenswaarde volgens de eerste kolom in tabel 4 te kiezen. Een voorbeeld is in figuur 3a) te zien. Een voorbeeld voor de aanduiding van een oppervlaktegesteldheideis voor een oppervlak met een bijzondere functie is in figuur 3b) te zien. a) oppervlak zonder bijzondere functie b) oppervlak met een bijzondere functie Figuur 3 en van aanduiding van een oppervlaktegesteldheidseis 3
Tabel 2 Aanduiding van bewerkingspatronen Symbool Betekenis Bewerkingssporen evenwijdig aan het projectievlak van het aanzicht waarin het symbool wordt gebruikt Bewerkingssporen loodrecht op het projectievlak van het aanzicht waarin het symbool wordt gebruikt richting bewerkingssporen Bewerkingssporen in twee schuine richtingen ten opzichte van het projectievlak van het aanzicht waarin het symbool wordt gebruikt richting bewerkingssporen richting bewerkingssporen Bewerkingssporen in verschillende, willekeurige richtingen Bewerkingssporen ongeveer cirkel- of spiraalvormig ten opzichte van het middelpunt van het betrokken oppervlak Bewerkingssporen ongeveer radiaal gericht ten opzichte van het middelpunt van het betrokken oppervlak Oppervlak met ongerichte bewerkingssporen, of bobbelig OPMERKING Indien het noodzakelijk is om een bewerkingspatroon te specificeren dat niet is gedefinieerd door bovenstaande symbolen, moet dit worden gedaan door vermelding van een geschikte opmerking op de tekening. 4
Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214 2600 WB Delft Ja, ik bestel NEN Standards Products & Services Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft T (015) 2 690 390 F (015) 2 690 271 www.nen.nl/normshop ex. NPR 3634:2002 nl Technische productdocumentatie - Aanduiding van oppervlaktegesteldheid op technische tekeningen 31.80 Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via www.nen.nl/normshop Gratis e-mailnieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V E-mail Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: (015) 2 690 271 E-mail: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2016, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon (015) 2 690 391, dagelijks van 8.30 tot 17.00 uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: www.nen.nl/leveringsvoorwaarden. Normalisatie: de wereld op één lijn. preview - 2016