Dokter op Dinsdag Dr.HMA Brink, oogarts Jeroen Bosch Ziekenhuis, 16 december 2014

glaucoom Dokter op Dinsdag Dr.HMA Brink, oogarts Jeroen Bosch Ziekenhuis, 16 december 2014

oogartsen JBZ

glaucoom Wat is glaucoom? Risicofactoren Oorzaak Verschijnselen Onderzoeken Behandeling

Glaucoom?

Glaucoom..

Glaucoom is een chronische toenemende aantasting van de oogzenuw met kenmerkende veranderingen van de oogzenuw, kenmerkende veranderingen in het gezichtsveld en verschillende risicofactoren

glaucoom Wat is glaucoom? Risicofactoren Verschijnselen Onderzoeken Behandeling

Een risicofactor is iets dat de kans op iets anders (bv ziekte) vergroot Een risicofactor is niet de oorzaak van een ziekte

Risicofactoren Leeftijd Oogdruk Ras Familie Overig

Glaucoom is een chronische toenemende aantasting van de oogzenuw met kenmerkende veranderingen van de oogzenuw, kenmerkende veranderingen in het gezichtsveld en verschillende risicofactoren waarvan de oogdruk een belangrijke is.

Wat is glaucoom risico? Ogen bij iemand met hogere risicofactoren voor glaucoom Oculaire hypertensie: verhoogde oogdruk zonder tekenen van glaucoom

Oorzaak glaucoom Er is geen bekende oorzaak voor de meeste gevallen van glaucoom Kwetsbaarheid oogzenuw speelt een rol Doorbloeding oogzenuw speelt een rol Oogdruk speelt een belangrijke rol Oogdrukverhoging komt door toegenomen weerstand in het afvoersysteem

Oorzaak glaucoom Schade ontstaat door vervormingen in de kop van de oogzenuw bij een oogdruk die door het individuele oog niet wordt verdragen Dit geeft schade aan de zenuwbanen van het netvlies en daardoor afsterving van zenuwcellen in het netvlies

Vormen glaucoom Open kamerhoek Afgesloten kamerhoek

Vormen glaucoom Open kamerhoek - Primair - Secundair Afgesloten kamerhoek - Primair - Secundair

Acuut glaucoom Pijn oog Hoofdpijn Rood oog Slecht zien Kringen lampen Misselijk Braken

glaucoom Wat is glaucoom? Risicofactoren Oorzaak Verschijnselen Onderzoeken Behandeling Gevolgen glaucoom

Zien...

Zien: Scherpte Kleuren Contrast Diepte zien Beweging Gezichtsveld

Ogen liegen niet...?

Ogen (hersenen...) bedriegen

glaucoom Wat is glaucoom? Risicofactoren Oorzaak Verschijnselen Onderzoeken Behandeling Gevolgen glaucoom

Verschijnselen glaucoom Bij toeval vastgesteld Familie onderzoek Oogdrukmeting Klachten

Glaucoom: gezichtsveld aangetast

Meest uitgevoerde onderzoeken Gezichtsscherpte Oogdruk Voorste deel oog Oogzenuw Zenuwvezellaag Gezichtsveld

Gebruik oogdruppels bij onderzoek Onderzoeksdruppels zijn geen behandeldruppels Meten oogdruk: verdovingsdruppel: géén invloed op zien Groter maken pupil (verwijden) voor onderzoek netvlies en oogzenuw: vaak wél invloed op zien

oogdruk Wordt gemeten in mmhg Er is geen normale oogdruk Meeste mensen oogdruk tussen 13 en 19 mmhg

oogdruk Oogdruk wisselt over de dag ± 5 mmhg tot 15 mmhg bij glaucoom Invloed strakke boord/stropdas, adem inhouden, knijpen oogleden, persen Oogdruk is belangrijke risicofactor Ook bij normale oogdruk komt glaucoom voor

oogdruk Meting oogdruk wordt beinvloed door dikte / stugheid hoornvlies: - dikker hoornvlies: oogdrukmeting valt hoger uit dan deze echt is - dunner hoornvlies: oogdrukmeting valt lager uit dan deze echt is

pachymetrie

Kamerhoek onderzoek: gonioscopie

Kamerhoekonderzoek: gonioscopie Plaats aanhechting iris Vorm iris Ruimte en hoek tussen iris en hoornvlies Pigmentatie afvoersysteem Afzettingen op iris, lens, afvoersysteem Verklevingen in kamerhoek

Normale oogzenuw

Onderzoek oogzenuw Grootte en vorm Rand Bloedingen Vaten Atrofie

zenuwvezellaag

OCT (Optical Coherence Tomography)

Glaucoom: gezichtsveld aangetast

gezichtsveldonderzoek

gezichtsveldonderzoek Zelfde punt kijken: instructie, soms dwingend... Gaat om opmerken lichtjes van verschillende sterkte en grootte Subjectieve test Computer vergelijkt met voor leeftijd gecorrigeerde waarden Onderzoek wordt vaak herhaald

gezichtsveldonderzoek

Behandeling glaucoom Glaucoom is te behandelen maar niet te genezen!

Doel glaucoom behandeling Behoud van het zien Afgestemd op individuele behoeften Zo min mogelijk bijwerkingen Zo min mogelijk invloed op dagelijkse activiteiten Rekening houdend met levensverwachting Rekening houdend met kosten

Risicofactoren Leeftijd Oogdruk Ras Familie

Behandeling glaucoom Verlaging oogdruk is in alle stadia zinvol Lagere oogdruk betekent betere bescherming tegen slechter zien Oogdruk verlaging is niet voor iedereen effectief Er is een groot verschil tussen patienten in de relatie tussen oogdruk en slechter zien

Behandeling glaucoom Alleen het verlagen van oogdruk werkt Op streefdruk uit komen Manier waarop: voor iedereen anders Ernstige uitval of jongere patiënt: agressiever behandelen en controleren

Behandeling glaucoom Oogdruppels Laser Operatie

oogdruppels Verminderen aanmaak kamerwater Verbeteren uitstroom kamerwater

oogdruppels Prostaglandine analogen: verbeteren afvoer Betablokker: verminderen aanvoer Carboanhydrase remmers: verminderen aanvoer α2 selectieve adrenerge agonisten: verminderen aanvoer (soms ook verbeteren afvoer) Parasympaticomimetica: verbeteren afvoer

Drukverlaging oogdruppels Prostaglandine analogen: 25-35 % Betablokker: 20-25% Carboanhydrase remmers: 20-30% α2 selectieve adrenerge agonisten: 25-35% Parasympaticomimetica: 20-25%

Oogdruppels: bijwerkingen Prostaglandine analogen: rode ogen, prikken, pigmentatie Betablokker: rode ogen, prikken, hart/longen Carboanhydrase remmers: branden ogen, hoofdpijn α2 selectieve adrenerge agonisten: rode ogen, allergie, droge mond Parasympaticomimetica: rode ogen, minder zien

oogdruppels Conserveringsmiddel vrij Vervanging merkmiddelen door apotheek

oogdruppels 30-70% volgt de adviezen van de oogarts niet (goed) op! omstandigheden bijwerkingen patient zelf: ook andere ziekten, niet weten waarom medicijnen oogarts: informatie geslacht: mannen druppelen slechter... stadium ziekte

Laser Laser trabeculoplatiek (LTP) Laser iridoplastiek (iris stretching) Laser iridotomie (laser PI)

Laser trabeculoplatiek (LTP) Bij patienten die druppels niet kunnen verdragen Bij patienten die druppels niet gebruiken Als start behandeling Werkt niet bij iedereen Tijdelijk effect

Laseriridoplastiek (iris stretching) Bij nauwe kamerhoek Afvlakken iris

Laser iridotomie (laser PI) Bij (dreiging) acuut glaucoom Gaatje in iris gemaakt als extra afvoerweg

Laser iridotomie (laser PI)

operatie Iridectomie Trabeculectomie Implants (Baerveldt) Staaroperatie

Operatie: iridectomie

Operatie: trabeculectomie

Operatie: trabeculectomie Lage oogdruk Operatierisico s Staarvorming Infectie Last op langere termijn

Operatie: Baerveldt implant

Operatie: Baerveldt implant Lage oogdruk Operatierisico s Dubbelzien Infectie

Operatie: staaroperatie

Overige behandelingen Diëet Ginkgo biloba Marijuana Roken Alcohol

autorijden

AutO-Mobiliteit Een visuele beperking en autorijden