Het model-alcoholbestuursreglement voor Studentenverenigingen

Het model-alcoholbestuursreglement voor Studentenverenigingen

Toelichting Alcoholbestuursreglement voor studentenverenigingen Status van het Alcoholbestuursreglement Het Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie (NIGZ) heeft het Alcoholbestuursreglement voor studentenverenigingen ontworpen op basis van de wettelijke vereisten hieromtrent (Drank- en Horecawet) en op basis van de resultaten van enkele proefprojecten met studentenverenigingen. Deze projecten zijn uitgevoerd in samenwerking met enkele regionale organisaties voor alcoholvoorlichting en de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) te Utrecht (zie bijlage 1). Het model-alcoholbestuursreglement bevat regels waarmee veel studentenverenigingen reeds vertrouwd zijn. Verschillende wettelijke regels en de vrijwillige huis- en gedragsregels zijn reeds in bestaande reglementen opgenomen zoals de statuten, het huishoudelijk reglement e.a.. Ook bestaan er ongeschreven regels die men beschreven terugvindt in dit reglement. Het moge vanzelf spreken dat de statuten en het huishoudelijk reglement van een vereniging dienen te sporen met de regelgeving van het Alcoholbestuursreglement. Het Alcoholbestuursreglement is, met het van kracht worden van de nieuwe Drank- en Horecawet op 1 november 2000, voor alle niet-commerciële verenigingen die alcohol willen schenken een voorwaarde voor het verkrijgen van een Drank- en Horecavergunning. De gemeente toetst of het voorgelegde Alcoholbestuursreglement voldoet aan de wet en aan de voorgeschreven eisen. Verplichte wettelijke regels en aanbevolen huis- en gedragsregels Het model-alcoholbestuursreglement is bedoeld als richtlijn voor verenigingen. Het model omvat wettelijk voorgeschreven regels en belangrijke aanvullende huis- en gedragsregels (zie o.a. bijlage 2). De wettelijk voorgeschreven regels dienen in zijn geheel in elk bestuursreglement te worden opgenomen. De vermelding van de genoemde huis- en gedragsregels is niet verplicht maar wordt sterk aanbevolen door de betrokken partijen (het Ministerie van VWS, de inspectie, de VNG, de LKvV en het NIGZ). Doel en voordelen van het Alcoholbestuursreglement Het Alcoholbestuursreglement heeft als doel om een zo veilig en verantwoord mogelijk klimaat te scheppen rondom de verstrekking van alcohol in een nietcommerciële omgeving. Concreet betekent dit: het bevorderen van verantwoord gebruik van alcohol en het voorkomen van misbruik. Helaas vormen incidenten meestal de aanleiding voor het bijstellen van regels en/of voor het intensiveren van de naleving. Het hanteren van het Alcoholbestuursreglement zal besturen in staat stellen zich preventief op te stellen waarmee nadelige gevolgen van alcoholgebruik zoveel mogelijk kunnen worden voorkomen. 2

Het Alcoholbestuursreglement biedt dan ook een aantal concrete voordelen voor het bestuur en de leden van een studentenvereniging zoals: Het voldoen aan de eisen die voortvloeien uit de vernieuwde Drank- en Horecawet. Het beschikken over een duidelijk en doelgericht alcoholbeleid dat zowel intern als extern goed kan worden gecommuniceerd (imago). Het vroegtijdig kunnen signaleren, zonodig corrigeren en sanctioneren van incidenten rond alcoholgebruik. Het leveren van een bijdrage aan het voorkomen van nadelige korte (letsel, ongevallen) en lange termijn (gezondheidsschade, verslaving) gevolgen van alcohol bij de leden van de vereniging. Het opstellen en invoeren van het Alcoholbestuursreglement vereist een beleidstraject Het opstellen van het formele Alcoholbestuursreglement biedt studentenverenigingen een goede gelegenheid om de bestaande regelgeving rondom het schenken en het drinken van alcohol kritisch onder de loep te nemen. Het modelreglement wil besturen daarbij een handje helpen. Het verdient aanbeveling om het opstellen en invoeren van het reglement inhoudelijk in fasen in te delen: Fase 2 analyse van deze inventarisatie: welke regels werken risicoverlagend en welke risicoverhogend; welke regels werken consumptieverhogend en welke matigend? (zie bijlage 4) Fase 3 vergelijken van het model-alcoholbestuursreglement met de eigen inventarisatie en analyse Fase 4 het opstellen, bespreken en aanpassen van een eigen Alcoholbestuursreglement Fase 5 het indienen en (na vaststelling) het invoeren van het Alcoholbestuursreglement vergezeld van een communicatieplan Fase 6 het na bepaalde tijd evalueren van het functioneren van het reglement en het zonodig aanpassen Studentenverenigingen die bij het doorlopen van dit traject externe deskundigen willen raadplegen kunnen contact opnemen met een regionaal steunpunt van het NIGZ (zie bijlage 5). Fase 1 inventarisatie van de bestaande beschreven en onbeschreven regelgeving en gewoonten die betrekking hebben op het schenken en drinken van alcohol (zie bijlage 3) 3

Model-Alcoholbestuursreglement voor studentenverenigingen Paragraaf 1: Algemene bepalingen Artikel 1 Grondslag Dit reglement dient als waarborg voor de verantwoorde verstrekking van alcoholhoudende drank door studentenverenigingen vanuit het oogpunt van Sociale Hygiëne. Het is een reglement zoals bedoeld in artikel 9 van de Drank- en Horecawet. Artikel 2 Begripsbepalingen a) Horacabedrijf De studentenvereniging met een Drank- en Horecavergunning wordt in de wet beschouwd als een horecabedrijf. Dit houdt in dat er bedrijfsmatig of tegen betaling alcoholhoudende dranken verstrekt worden voor gebruik ter plaatse. Alcoholhoudende dranken zijn dranken die 0,5% of meer alcohol bevatten. De wet onderscheidt: zwakalcoholhoudende dranken, deze bevatten tot 15% alcohol en sterke dranken, deze bevatten 15% of meer alcohol. Voor het houden van een horeca-inrichting en het verkopen van alcoholhoudende dranken zijn vergunningen nodig van de betreffende gemeente. Deze vergunningen gelden voor de verkoop van zowel zwakalcoholhoudende als sterke dranken, tenzij er door de gemeente nadere beperkingen zijn opgelegd. b) Sociale Hygiëne Elke horecaonderneming dient te beschikken over twee zogenaamde leidinggevenden die beschikken over de Verklaring Sociale Hygiëne (populair: het Horecadiploma). Met het begrip sociale hygiëne wordt bedoeld dat mensen op een verantwoorde wijze met elkaar omgaan en rekening houden met ieders waarden en normen. In de praktijk van een horecaonderneming gaat het daarbij in concrete zin om kennis van en inzicht in de invloed van alcoholgebruik (en misbruik) en over de wijze waarop verantwoord alcoholgebruik kan worden bevorderd. Het examen dat t.b.v. van het behalen van de Verklaring Sociale Hygiëne wordt afgenomen door de Stichting Vakopleiding Horeca (SVH) toetst de kennis van de Drank- en Horecawet en verwante regelgeving, enige kennis van alcohol, drugs en gokken en van enkele noodzakelijke voorzieningen van de inrichting. c) Leidinggevenden Binnen elke vereniging zullen tenminste twee personen aangewezen moeten worden als leidinggevenden en staan als zodanig vermeld op de vergunning van de vereniging. Zij zijn tenminste 21 jaar oud, in het bezit van de Verklaring Sociale Hygiëne en voldoen aan de eisen van zedelijkheid. Zij geven namens het bestuur de onmiddellijke leiding aan de uitoefening van de horecawerkzaamheden binnen de studentenvereniging. d) Barvrijwilliger Een vrijwilliger die barwerkzaamheden op de studentenvereniging uitvoert op tijden dat er alcohol wordt verstrekt en/of diegene die directe leiding heeft over de personen die alcohol verstrekken. Een barvrijwilliger heeft een verplichte instructie over verantwoord alcoholgebruik gevolgd (als model geldt de IVA: Instructie Verantwoord Alcoholgebruik) en staat als zodanig geregistreerd bij de vereniging. De kwalificatienormen voor barvrijwilligers zijn vastgelegd in artikel 6 van dit Alcoholbestuursreglement. 4

Artikel 3 Wettelijke bepalingen Artikel 3.1 Eindverantwoordelijkheid bestuur (artikel 9 Drank- en Horecawet) Het bestuur van de vereniging ziet toe dat tijdens de verstrekking van alcoholhoudende drank ten allen tijde een gekwalificeerd persoon aanwezig is. Onder gekwalificeerde personen rekent de wet personen die als leidinggevenden op de vergunning staan vermeld en bovendien in het bezit zijn van de Verklaring Sociale Hygiëne en barvrijwilligers die een instructie over verantwoord alcoholgebruik hebben gevolgd. De leidinggevenden en/of de barvrijwilligers zien namens het bestuur toe dat de verstrekking van alcoholhoudende drank gedurende de openingstijden uit oogpunt van Sociale Hygiëne op verantwoorde wijze gebeurt. Het bestuur van de vereniging garandeert de kwalificatienormen voor genoemde gekwalificeerde personen. De normen staan in het reglement vermeld (artikel 6). Het bestuur maakt afspraken omtrent de wijze waarop wordt toegezien op de naleving van het bestuursreglement. Artikel 3.2 Handhaving leeftijdsgrenzen (artikel 20 Drank- en Horecawet) In de vereniging mogen zwakalcoholhoudende dranken slechts worden verkocht of verstrekt aan personen waarvan is vastgesteld dat zij 16 jaar of ouder zijn. Sterke drank mag slechts worden verkocht of verstrekt aan personen waarvan is vastgesteld dat zij 18 jaar of ouder zijn. Alcoholhoudende drank mag evenmin verstrekt worden aan ouderen terwijl deze kennelijk bedoeld is voor consumenten die nog niet de genoemde leeftijden hebben bereikt. Artikel 3.3 Schenkverbod en lokaalverbod voor bepaalde personen (o.a. artikel 20 Drank- en Horecawet en wetboek van strafrecht, artikel 252) Het is verboden om alcoholhoudende drank te verstrekken aan personen die in kennelijke staat van dronkenschap verkeren. Het is niet toegestaan het gebruik van alcohol al of niet onder dreiging met geweld of anderszins af te dwingen. Het is verboden alcoholhoudende drank te verstrekken aan personen, waarbij daartoe een redelijk vermoeden bestaat dat dit leidt tot de verstoring van de openbare orde, veiligheid of zedelijkheid. Het is verboden personen toe te laten die zichtbaar te veel hebben gedronken alsmede personen die onder invloed van drugs en andere psychotrope stoffen zijn. Artikel 3.4 Vastleggen openingstijden en schenktijden De tijden waarop de vereniging open is en de tijden waarop alcohol wordt geschonken dienen in dit reglement te worden vastgelegd. Voor de betreffende vereniging zijn deze tijden: 1 De openingstijden van de vereniging zijn:...zelf invullen... (invullen conform Drank- en Horecavergunning) 2 Op de volgende tijdstippen wordt alcohol geschonken:...zelf invullen... (invullen conform Drank- en Horecavergunning) 5

Paragraaf 2: Sociaal Hygiënische bepalingen Bij de vergunningsaanvraag moet het bestuur vermelden op welke dagdelen en tijdstippen de kantine open is en op welke dagdelen en tijdstippen er alcohol wordt geschonken. De gemeente toetst de aanvraag. De schenktijden worden door middel van een bord of sticker, dat duidelijk zichtbaar is voor alle bezoekers, aangegeven. Artikel 4 Huis- en gedragsregels Alcoholhoudende dranken worden in standaardglazen geschonken; er wordt geen sterke drank per fles verkocht. Een standaardglas bier bevat 250 cc bier (5% alcohol), een standaardglas wijn bevat 100 cc wijn (12% alcohol), een standaardglas sterke drank bevat 35 cc sterke drank (35% alcohol). Er is altijd een voldoende gevarieerd aanbod aan alcoholvrije dranken beschikbaar; de prijzen van alcoholvrije dranken zijn als regel niet hoger, bij voorkeur lager dan de prijzen van alcoholhoudende dranken. Er worden geen kortingen aangeboden op de aankoop van bepaalde hoeveelheden alcoholhoudende drank. De betaalwijze van alcoholhoudende dranken is zodanig dat de consument direct inzicht behoudt in de hoeveelheid alcohol die hij/zij heeft gedronken. Als regel geldt dat er direct betaald wordt; uitzonderingen op deze regel worden door het bestuur vastgesteld. Op de vereniging worden geen spelletjes gespeeld waarbij het drinken van grote hoeveelheden alcohol impliciet wordt aangemoedigd. Leidinggevenden en barvrijwilligers gebruiken op momenten dat zij de verantwoordelijkheid dragen voor het barbeheer geen of matig alcohol. Er is altijd een verantwoordelijke aanwezig die nuchter blijft. De leidinggevenden en de barvrijwilligers zijn er verantwoordelijk voor dat voor leden die zichtbaar te veel hebben gedronken en voor wie het onverantwoord wordt geacht dat zij alleen vertrekken, vervoer en/of begeleiding wordt geregeld. Het bestuur stelt vast op welke tijdstippen er tijdens de introductietijd van nieuwe leden geen alcohol wordt gedronken en draagt de leidinggevenden en barvrijwilligers op toe te zien op de handhaving van deze regels. Ieder bestuur stelt jaarlijks vast welke bijzondere regels er gelden voor het drinken van alcohol bij gelegenheden zoals bestuurs- en commissievergaderingen, bijeenkomsten van disputen en jaarclubs etc.. Deze regels hebben betrekking op het al of niet schenken van sterke drank (als dit al is toegestaan door de gemeente), op de hoeveelheid drank die wordt gedronken en op de aanwezigheid van alcoholvrije alternatieven. Het bestuur stelt tevens regels op met betrekking tot het al of niet drinken van alcohol tijdens externe bezoeken namens de vereniging. Ieder bestuur stelt sancties op passend bij de cultuur van de vereniging op overtreding van huisen gedragsregels variërend van berisping, tijdelijke drooglegging, schorsing tot royering. 6

Artikel 5 Vaststellen en wijzigen van het Alcoholbestuursreglement Het bestuur van de vereniging stelt het Alcoholbestuursreglement op. Het concept-alcoholbestuursreglement wordt aan de leden in de Algemene Leden Vergadering (ALV) of aan een daarmee vergelijkbaar orgaan voorgelegd. Op grond hiervan wordt het reglement zonodig bijgesteld en in stemming gebracht. Wijzigingen van het bestuursreglement komen op dezelfde wijze tot stand. Het bestuur stelt nadere richtlijnen vast ten behoeve van een zorgvuldige procedure omtrent de totstandkoming van het Alcoholbestuursreglement. Deze richtlijnen betreffen o.a. het ter inzage leggen van het conceptreglement, de mogelijkheid tot amendering door de leden, het moment van inwerkingtreding etc.. Het Alcoholbestuursreglement moet worden ingediend bij de gemeente bij de aanvraag van een nieuwe drank- en horecavergunning. De gemeente toetst het bestuursreglement aan de Drank- en Horecawet. Het bestuursreglement treedt op hetzelfde moment in werking als de ingangsdatum van de af te geven drank- en horecavergunning. De gemeente kan eveneens verzoeken tot het indienen van het Alcoholbestuursreglement als onderdeel van een bestaande drank- en horecavergunning. De vereniging kan eveneens besluiten tot het indienen van het Alcoholbestuursreglement zonder dat er een noodzaak is van een aanvraag voor een nieuwe vergunning. Artikel 6 Kwalificatienormen en Instructie Verantwoord Alcoholgebruik voor barvrijwilligers Voor de barvrijwilligers zijn de volgende kwalificatienormen vastgesteld: barvrijwilligers zijn tenminste 18 jaar oud hebben een instructie over verantwoord alcoholgebruik gevolgd die gepresenteerd is door een ter zake deskundige; aanbevolen wordt de Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA) staan als zodanig bij de vereniging geregistreerd zijn betrokken bij de vereniging als lid. De Instructie Verantwoord Alcoholgebruik voor barvrijwilligers is ontwikkeld door het NIGZ en het NOC*NSF. Deze instructie wordt gegeven door een medewerker van een regionale organisatie voor alcoholvoorlichting. Diegenen die de IVA hebben gevolgd ontvangen daartoe het IVA-certificaat. Iedere instructie bestaat minimaal uit een voorlichtingsprogramma van 2 uur. Wijzigingen van het Alcoholbestuursreglement worden op gelijke wijze getoetst door de gemeente. 7

Artikel 7 Handhaving, klachtenprocedure en sancties Conform het gestelde in artikel 45 van de Drank- en Horecawet zijn het bestuur van de vereniging en de leidinggevenden belast met de algemene leiding over de studentenvereniging. Zij zijn derhalve beiden verantwoordelijk voor de naleving van de wet en dus van dit reglement. Gegronde klachten over de toepassing van de artikelen van dit reglement moeten worden voorgelegd aan het bestuur van de studentenvereniging. Uit hoofde van zijn verantwoordelijkheid voor de naleving zal het bestuur bij overtreding van (één van) de regels uit dit reglement ten opzichte van betrokkene(n), zijnde de consument dan wel de verstrekker (leidinggevende of de barvrijwilliger) gebruik maken van zijn sanctiebevoegdheden op grond van de statuten en het huishoudelijk reglement. Een ieder kan gegronde klachten over de overtreding(en) van de Drank- en Horecawet indienen bij de gemeente of de Keuringsdienst van Waren. 8

Bijlage 1 Verantwoording totstandkoming model-alcoholbestuursreglement 2 Suggesties voor uitbreiding huis- en gedragsregels 3 Checklist inventarisatie bestaande regelgeving m.b.t. alcoholgebruik 4 Samenvatting onderzoek naar het alcoholgebruik onder studenten en het alcoholbeleid van verenigingen 9

1 Verantwoording totstandkoming model-alcoholbestuursreglement 2 Suggesties voor uitbreiding huis- en gedragsregels In 2000 hebben 9 studentenverenigingen op basis van een concept bestuursreglement van het NIGZ een eigen Alcoholbestuursreglement opgesteld. Accent lag daarbij zowel op het proces van de totstandkoming ervan als op de inhoud van de reglementen. De verenigingen zijn: Rotterdams Studentengezelschap (RSG) en het Rotterdamsch Studenten Corps (RSC) in Rotterdam S.V. Circumflex, S.V. Koko en M.S.V. Tragos in Maastricht Utrechtsch Studenten Corps (USC) en S.S.R.- N.U. in Utrecht N.S.V. Ovum Novum en N.S.R.V. Phocas (Roeivereniging) in Nijmegen. De studentenverenigingen zijn bij het opstellen van het reglement begeleid door 4 regionale steunpunten van het NIGZ te weten: Het Boumanhuis in Rotterdam Het CAD Limburg Instituut voor Verslavingszorg in Maastricht Het Centrum Maliebaan in Utrecht De Grift in Arnhem. In de proefprojecten over de voorbereidingen van het Alcoholbestuursreglement zijn door een aantal studentenverenigingen voorbeelden genoemd van mogelijke aanvullende regelgeving. Elke vereniging kan besluiten tot het toevoegen van één of meer van deze regels aan artikel 4 van het Alcoholbestuursreglement. Suggesties: Opening van de bar niet voor 16.00, 17.00 of 18.00, afgezien van uitzonderingen Geen of gereguleerd alcoholgebruik tijdens vergaderingen Lagere prijzen van alcoholvrije consumpties Een verbod op het optreden van promotieteams voor bepaalde alcoholhoudende dranken binnen de vereniging Het verplichten van het volgen van de Instructie Verantwoord Alcoholgebruik voor alle vrijwilligers Nauwkeurig omschrijven van de regels m.b.t. het alcoholgebruik van de leidinggevenden en de barvrijwilligers tijdens hun taakuitoefening Het verplichten van het behalen van een EHBOdiploma door leidinggevenden en/of de barvrijwilligers Deelname aan alcoholvoorlichting voor alle eerstejaars Jaarlijkse deelname aan de landelijke Alcoholvoorlichtingscampagne Ik ben zat... en wie ben jij? van het NIGZ en haar regionale partners. 10

3 Checklist inventarisatie bestaande regelgeving m.b.t. alcoholgebruik I Risicoverhogende factoren: Aanbiedingen Voorbeelden: O drankje van de week/maand O gratis biertje bij het eten O speciale prijzen voor dranken die niet zo goed lopen O... Kortingen bij grotere hoeveelheden Voorbeelden: O meterkorting (11 voor de prijs van 10, 12 voor de prijs van 11) O dispuutkorting O bierplank O... Mores Voorbeelden: O op rekening drinken van dispuut, jaarclub of bestuur O betalen met strippenkaarten, bonnen of drankkaarten O veel gratis drank (regelmatig donatie van een fustje, borrel of rondje door leden, ploegen, commissies, disputen, jaarclubs, besturen, etc.) O... Piekuren Voorbeelden: O tank je rot uur (twee halen één betalen) O goedkoop bier aan het begin van de avond om mensen binnen te halen O na 2.00 uur bier voor 1 gulden O... Spelletjes Voorbeelden: O drankschaken: elk stuk is een ander drankje dat gedronken moet worden indien geslagen O bierestafette: wedstrijdje met bier drinken in ploegen O adjescup (met gratis bier): wedstrijd waarbij het bier in één keer achterover geslagen moet worden O... Themafeesten Voorbeelden: O restjesavond: feest met bier voor lage prijzen (en elk uur andere aanbiedingen voor mixen) O exotische avond: feest waarbij het drankaanbod gedurende de avond verandert O meteravonden (alleen in meters bestellen) O... Uitjes en gelegenheden Voorbeelden: O assortiment proefavond O lezing met gesponsorde borrel O lustrumfeest O... II Risicoverlagende factoren: Huidige regels rond alcohol, al dan niet op papier staand Voorbeelden: O (gedeeltelijk) alcoholverbod voor nieuwkomers O verbod op verplicht drinken O alcoholbeperkende maatregelen voor stafleden tijdens introductieperiode O verbod op verkoop sterke drank per fles O... 11

4 Samenvatting onderzoek naar het alcoholgebruik onder studenten en het alcoholbeleid van verenigingen Het NIGZ heeft het Centrum voor Verslavingsonderzoek (CVO) te Utrecht in 1999 opdracht gegeven om een onderzoek naar het drinkgedrag van studenten uit te voeren. Het doel van het onderzoek was inzicht te krijgen in de aard en omvang van het drinkgedrag om aan de hand daarvan de voorlichting aan studenten en het geven van advies aan verenigingen beter te kunnen uitvoeren. Het onderzoek was zowel explorerend als toetsend van aard. Voor beantwoording van deze vragen is er gebruik gemaakt van een enquíte onder studenten van drie universiteiten in Enschede, Rotterdam en Utrecht die via internet ingevuld en verstuurd kon worden. En er zijn acht groepsinterviews gehouden bij 50 studenten uit Utrecht uit verschillende subculturen. Als laatste is er gebruik gemaakt van een literatuurstudie van vergelijkbare recente alcoholonderzoeken bij jongeren. Hieruit bleek dat studenten vaker en meer alcohol per week drinken dan andere jongeren van dezelfde leeftijd. De meeste jongeren drinken voornamelijk in het weekend als ze uitgaan, terwijl studenten ook doordeweeks drinken. Mannelijke en vrouwelijke studenten drinken even vaak, maar ze drinken niet even veel. Mannen drinken aanmerkelijk meer alcohol per week dan vrouwen. Er is een opvallend verschil in drinkgedrag tussen verenigingsleden en studenten die geen lid zijn van een studentenvereniging. Verenigingsleden drinken vaker en meer alcohol per week. Zij drinken vijf dagen in de week en drinken ook bijna tweemaal zoveel alcohol per week als niet-leden. Bij vrouwen is het verschil tussen leden en niet-leden relatief het grootst. Voor concrete gegevens verwijzen we naar het onderzoek: N. Maalsté (2000). Ad Fundum! Een blik in de gevarieerde drinkcultuur van het Nederlandse studentenleven. Utrecht: Centrum voor Verslavingsonderzoek. Verkrijgbaar o.a. via het NIGZ. Aanmoedigende factoren Volgens Maalsté zijn er aanmoedigende factoren voor het drinken van alcohol bij studenten die lid zijn van een studentenvereniging. Een aantal voorbeelden: de relatief lage prijs van alcohol, kortingen bij het bestellen van grote hoeveelheden drank, het voorkomen van zogenaamde afgekochte activiteiten van de vereniging waarbij iedereen, nadat de entreeprijs is betaald, onbeperkt kan drinken. Ook hoeft men de drank meestal niet cash af te rekenen, men betaalt via gezamenlijke rekeningen of met bonnen. Als laatste zijn er tal van rituelen, competitieve spelletjes en andere aanleidingen waarbij gedronken dient te worden. 12

Ontmoedigende factoren Alcoholbeperkende maatregelen vanuit de vereniging kunnen volgens studenten risicoverlagend werken. Deze maatregelen worden vooral getroffen tijdens de introductie. Verplicht drinken wordt als ongewenst beschouwd en lijkt steeds meer tot de verleden tijd te behoren. Met uitzondering van de maatregelen in de introductietijd kennen de meeste studentenverenigingen geen duidelijk omschreven alcoholbeleid. Vaak is er wel een reglement, maar dat is meer bedoeld voor gedragingen die buitensporig zijn. Dat die ongewenste gedragingen vaak voortkomen uit alcoholgebruik is een bijzaak. Verenigingen hanteren uiteenlopende, vaak ongeschreven, regels voor het drankgebruik van leden in functie. Soms mag het barpersoneel helemaal niet drinken of geen sterke drank drinken of er moet één persoon nuchter blijven. Een maatregel die recentelijk is ingevoerd is dat bij een aantal verenigingen sterke drank niet meer per fles wordt verkocht. Wanneer studenten door alcohol in de problemen komen, kunnen ze erop rekenen dat hun maatjes ervoor zorgen dat ze goed thuiskomen. Het sociale vangnet werkt beschermend en vangt veel negatieve gevolgen van overmatig alcoholgebruik op. Het vangnet is groot zo lang studenten zich aan de heersende norm houden en zich binnen de eigen subcultuur ophouden. Uit het onderzoek is ook gebleken dat studenten preventieve activiteiten om het alcoholgebruik te beperken zinvol vinden. Het is dan ook belangrijk voor verenigingen om na te gaan welke risicoverlagende maatregelen niet alleen tijdens de introductietijd, maar ook t.b.v. de rest van het jaar getroffen kunnen worden. Het invoeren van alcoholbeperkende maatregelen is echter alleen haalbaar als het verenigingsleven zo min mogelijk wordt aangetast. De beperkende maatregelen voor alcoholgebruik tijdens de introductietijd worden door veel studenten als prettig en beschermend ervaren. Het is niet ondenkbaar dat een duidelijker alcoholbeleid in de rest van het jaar een zelfde uitwerking zal hebben. Op basis van het onderzoek kan worden geconcludeerd dat het huidige schenkbeleid van veel studentenverenigingen samenhangt met het relatief hoge alcoholgebruik van haar leden. 13

Regionale organisaties voor alcoholvoorlichting Alkmaar, Haarlem onder voorbehoud: Brijder Stichting Yvonne Spit Postbus 414 1800 AK Alkmaar 072-5272803 Delft, Den Haag onder voorbehoud: Parnassia, psycho-medisch centrum Marije van den Bos Bazarstraat 1 2518 AE Den Haag 070-3917840 Amsterdam, Diemen: Jellinek Preventie & Consultancy Roel Kerssemakers 1e Weteringplantsoen 8 1017 SK Amsterdam 020-5702355 Den Bosch onder voorbehoud, Eindhoven: Novadic, Netwerk voor verslavingszorg Jos Wijdeven Bram van den Berghstraat 135 5348 JZ Oss 0412-696150 Assen, Emmen, Meppel: CAD Drenthe Jacky van der Ende Postbus 513 9400 AM Assen 0592-312434 Deventer: Tactus, Instelling voor Verslavingszorg Peter Verzijl Postbus 154 7400 AD Deventer 0570-611036 Breda, Tilburg: Kentron, Verslavingszorg West- en Midden-Brabant Marcel Wilderom Korte Raamstraat 3 4818 CJ Breda 076-5236300 Driebergen en Utrecht: Centrum Maliebaan Marco Looyé/Ewout Nonhebel Wittevrouwensingel 76 3572 CD Utrecht 030-2758758 Enschede, Hengelo: Tactus, Instelling voor Verslavingszorg Marianne Modderkolk Postbus 417 7500 AK Enschede 053-4331414 14

Groningen: Ambulante Verslavingszorg Groningen Ellen Gouvernante Postbus 1024 9701 BA Groningen 050-5887679 Heerlen, Maastricht, Roermond, Sittard, Venlo: CAD Limburg, Instituut voor Verslavingszorg Wilma Noteborn Wilhelminasingel 68a 6221 BK Maastricht 043-3254081 Leiden onder voorbehoud: Parnassia, psycho-medisch centrum Bert Paardenkoper Lange Mare 45 2313 GP Leiden 071-5143641 Leeuwarden: Dr. Kuno van Dijk Stichting Essy Groot Bramel Zuiderhogeweg 80 9203 SZ Drachten 0512-510036/532111 Nijmegen, Wageningen, Arnhem, Doetinchem, Ede: De Grift, Gelders centrum voor verslavingszorg Irmgard Poelmans (Arnhem, Nijmegen) Annette Lambers (Arnhem, Doetinchem, Ede, Wageningen) Postbus 351 6800 AJ Arnhem 026-3551416 Rotterdam: Boumanhuis Rotterdam Annemarie Rijk Molenbaan 2 2908 LM Capelle a/d IJssel 010-2723380 Vlissingen: ZCAD Martijn Planken Vlissingsesingel 85 Postbus 85 4330 AB Middelburg 0118-625113/637640 Zwolle: Stichting CAD Alex Govers Postbus 509 8000 AM Zwolle 038-4560760 15

Colofon Het model-alcoholbestuursreglement voor studentenverenigingen Uitgave Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie (NIGZ), 2001 in samenwerking met de Landelijke Kamer van Verenigingen (LKvV) te Utrecht NIGZ, Woerden, 2001. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Bestelwijze Een exemplaar van dit reglement (incl. diskette) is gratis en o.v.v. de bestelcode AV01709 te bestellen bij het: NIGZ Postbus 500 3440 AM Woerden Telefoon (0348) 437 606 Alcohol Infolijn 0900-500 20 21 (22 cent / 0,10 euro p.m.) Fax (0348) 437 666 E-mail avp@nigz.nl Internet www.alcoholvoorlichting.nl www.benjijsterkerdandrank.nl of bij: LKvV Postbus 19128 3501 DC Utrecht Telefoon 030-230 4298 Fax 030-231 9705 16