Hoe gaat het met de jongeren in Hollands Kroon? Jeugdmonitor Emovo 2015/2016

Hoe gaat het met de jongeren in Hollands Kroon? Jeugdmonitor Emovo 2015/2016 Inleiding In de periode augustus tot en met december 2015 is voor de 5 e keer Emovo uitgevoerd onder 2 e en 4 e klassers van scholen voor voortgezet onderwijs (VO) in de regio Noord-Holland Noord (NHN). Dit onderzoek is eerder uitgevoerd in 2005, 2009, 2013 en 2014. Dit schooljaar is Emovo onderdeel van de landelijke Jeugdmonitor: een deel van de vragen is in dezelfde periode ingevuld door leerlingen van VO-scholen in heel Nederland. Hierdoor is vergelijking van leerlingen in NHN met alle leerlingen in Nederland mogelijk. Emovo bestaat uit het klassikaal online invullen van een vragenlijst. Thema s die in Emovo aandacht krijgen zijn welzijn (lichamelijke en psychosociale gezondheid), voeding en bewegen, gebruik van genotmiddelen, seksualiteit, gebruik van internet, sociale en fysieke omgeving en schoolklimaat. Direct na het invullen van de vragenlijst krijgen de leerlingen een persoonlijk gezondheidsprofiel met adviezen gebaseerd op hun antwoorden. Ook kunnen leerlingen via Emovo aangeven of zij behoefte hebben aan een persoonlijk gesprek met de verpleegkundige op school. Alle deelnemende scholen hebben een schoolrapport ontvangen met de resultaten van hun eigen leerlingen. In het voorliggende rapport zijn de resultaten van Emovo 2015/2016 voor de gemeente Hollands Kroon weergegeven; het geeft inzicht in de gezondheidssituatie van de leerlingen uit de 2 e en 4 e klas die wonen in Hollands Kroon. Met de resultaten van de Jeugdmonitor Emovo kunnen gemeenten, scholen en GGD hun gezondheidsbeleid onderbouwen en activiteiten opzetten en uitvoeren om de gezondheid en het welzijn van jongeren te verbeteren. De resultaten van Emovo 2015/2016 zijn ook gepubliceerd op de digitale Gezondheidsatlas Noord-Holland Noord (www.gezondnhn.nl). Colofon Uitgave: GGD Hollands Noorden Hertog Aalbrechtweg 22, 1823 DL Alkmaar Postbus 9276, 1800 GG Alkmaar Auteurs: Sanne Rooseboom de Vries, Corrien Waardenburg en Esther Duin Kenmerk: Epi 201605 Datum: Mei 2016 Pictogrammen: Freepik via www.flaticon.com Bronvermelding: Het overnemen van gegevens uit deze publicatie is toegestaan met bronvermelding Voor meer informatie kunt u contact opnemen met team epidemiologie: epi@ggdhn.nl

Jeugdmonitor Emovo 2015/2016 gemeente Hollands Kroon Deze leerlingen uit Hollands Kroon deden mee in 2015 In totaal hebben 11.005 jongeren uit de regio NHN de Emovo-vragenlijst 2015 ingevuld. In de gemeente Hollands Kroon deden 730 jongeren mee aan Emovo: 331 2e klassers en 399 4e klassers. Er deden 366 en 364 uit Hollands Kroon mee. 32,2% van de jongeren in Hollands Kroon volgt praktijkonderwijs, vmbo basis of kader, 30,3% volgt vmbo gemengde of theoretische leerweg en 37,5% volgt havo of vwo. In onderstaande tabel zijn alle kenmerken van de deelnemers uit de gemeente Hollands Kroon, de regio NHN en Nederland weergegeven. Gebruikte begrippen, symbolen en afkortingen: : niet (op vergelijkbare manier) gevraagd of niet beschikbaar NHN: Noord-Holland Noord : praktijkonderwijs, vmbo basis of kader : vmbo gemengd of theoretisch : havo of vwo significant: de kans dat het waargenomen verschil berust op toeval is kleiner dan 5% (p-waarde <0,05) : er is geen significant verschil : % wijkt in positieve zin significant af : % wijkt in negatieve zin significant af : er is een significant verschil Kenmerken deelnemende jongeren (aantal en %) Hollands Kroon (n=730) NHN (n=11.005) Nederland (n=96.919) Aantal % Aantal % Aantal % Jongens Meisjes 364 366 49,9 50,1 5.475 5.530 49,8 50,2 48.877 48.042 50,4 49,6 2 e klassers 4 e klassers 331 399 45,3 54,7 5.527 5.478 50,2 49,8 49.218 47.701 50,8 49,2 Vmbo-bk+p Vmbo-gt Havo/vwo 235 221 274 32,2 30,3 37,5 2.639 3.162 5.204 24,0 28,7 47,3 23.210 27.267 46.433 24,0 28,1 47,9 Leeswijzer Dit rapport beschrijft beknopt de resultaten van Emovo 2015/2016 van jongeren uit de 2e en 4e klas van het voortgezet onderwijs die woonachtig zijn in de gemeente Hollands Kroon. De nadruk ligt op onderwerpen die binnen de beleidskaders van de gemeente vallen. Deze onderwerpen komen steeds in afzonderlijk hoofdstukken aan bod. In elk hoofdstuk staat een overzichtstabel met de resultaten van de jongeren in Hollands Kroon en van alle jongeren in de regio Noord-Holland Noord (NHN) en Nederland. Ook zijn in deze tabel eventuele significante verschillen tussen de gemeente en de regio en tussen de gemeente en Nederland weergegeven. Een korte samenvatting van het rapport op basis van de landelijke speerpunten vindt u op bladzijde 3. In bijlage 1 (bladzijde 13) staat een toelichting op de cijfers; deze achtergrondinformatie is van belang bij de interpretatie en het gebruik van de cijfers. In bijlage 2 (bladzijde 14) staat een toelichting op een aantal indicatoren waarvan de inhoud of vraagstelling gewijzigd zijn ten opzichte van voorgaande jaren. In bijlage 3 (vanaf bladzijde 15) zijn tabellen opgenomen met alle resultaten per gemeente, subregio (Kop van Noord-Holland, West-Friesland of Noord-Kennemerland), regio NHN en Nederland. Deze resultaten zijn uitgesplitst naar geslacht, klas, en schoolniveau. Hierdoor is vergelijking mogelijk tussen groepen binnen de gemeente en met vergelijkbare groepen in de (sub-) regio en Nederland. In de tabellen zijn, waar mogelijk, ook resultaten van voorgaande jaren weergegeven. 2

Samenvatting In deze samenvatting komt een aantal kernindicatoren aan bod, die in de volgende hoofdstukken uitgebreider besproken zullen worden. Het accent ligt op de landelijke speerpunten roken, overmatig alcoholgebruik, bewegen en depressie, (Ministerie van VWS, Landelijke nota gezondheidsbeleid 2016-2019, december 2015) en onderwerpen uit Emovo die hier nauw mee samenhangen (pesten en weerbaarheid). Van deze kernindicatoren wordt aangegeven hoe de situatie van de jongeren in Hollands Kroon zich heeft ontwikkeld in de periode 2009-2015, of de huidige resultaten van Emovo in Hollands Kroon afwijken van NHN of Nederland en welke risicogroepen worden onderscheiden (zie ook de tabellen vanaf blz. 15). Psychische gezondheid In de gemeente Hollands Kroon heeft 14,9% van de jongeren een verhoogd risico op sociaal-emotionele problemen. Dit percentage wijkt niet af van NHN of Nederland met respectievelijk 13,4% en 13,9%. Meisjes en vmbo-leerlingen hebben vaker een verhoogd risico op sociaal-emotionele problemen dan en leerlingen. Het percentage jongeren in Hollands Kroon met een verhoogd risico op sociaal-emotionele problemen vertoont de afgelopen jaren geen duidelijke daling of stijging. In Hollands Kroon is 20,5% van de jongeren psychisch ongezond; zijn vaker psychisch ongezond dan. Het percentage psychisch ongezonde jongeren in Hollands Kroon wijkt niet af van NHN en lijkt ten opzichte van 2009 licht te zijn gestegen. Weerbaarheid (Mentale) weerbaarheid is belangrijk om de dagelijkse verleidingen te weerstaan. Landelijk wordt ingezet op het vergroten van de weerbaarheid onder jongeren, onder andere voor de thema s gezond gewicht, problematisch alcohol en druggebruik, seksuele gezondheid en depressie. 9,7% van de jongeren in Hollands Kroon is onvoldoende weerbaar; dit percentage wijkt niet af van NHN waar 8,4% van de jongeren onvoldoende weerbaar is maar is hoger dan landelijk (7,1%). Er is geen vergelijking mogelijk met eerdere jaren. Meer dan zijn onvoldoende weerbaar en vmbo-leerlingen zijn minder vaak weerbaar dan -leerlingen. Er zijn geen verschillen in weerbaarheid tussen 2 e en 4 e klassers. Pesten 6,9% van de jongeren in Hollands Kroon is de afgelopen 3 maanden regelmatig gepest op school en 2,6% is regelmatig online gepest (cyberpesten). Deze percentages wijken niet af van NHN waar respectievelijk 5,5% en 2,3% regelmatig op school of online worden gepest. Landelijk ligt het percentage jongeren dat regelmatig op school gepest wordt lager, namelijk 4,8%.; het cyberpesten wijkt niet af van Nederland. Ten opzichte van voorgaande jaren lijkt pesten op school niet duidelijk af te nemen; cyberpesten lijkt wel af te nemen. 2 e klassers en vmbo-leerlingen worden vaker op school gepest dan 4 e klassers en -leerlingen. Jongens en worden ongeveer even vaak op school gepest. Meisjes en vmbo-leerlingen zijn vaker slachtoffer van cyberpesten dan en -leerlingen. Bewegen Om aan de Nederlands Norm Gezond Bewegen (NNGB) te voldoen moet een jongere elke dag minimaal 1 uur matig intensief bewegen. In Hollands Kroon voldoet 24,3% van de jongeren aan de beweegnorm. Dit is hoger dan het percentage jongeren in de regio en Nederland, waar respectievelijk 21,1% en 20,3% voldoet aan de beweegnorm. Er is geen vergelijking mogelijk met voorgaande jaren. Er zijn geen significanet verschillen tussen en, 2 e en 4 e klassers en leerlingen van verschillende schoolniveaus. Roken In Hollands Kroon rookt 8,9% van de jongeren regelmatig, dat wil zeggen minstens 1 per week. Dit percentage wijkt niet af van NHN en Nederland, waar respectievelijk 7,1% en 7,5% van de jongeren regelmatig rookt. Het percentage jongeren dat regelmatig rookt lijkt te dalen. Jongens roken vaker dan en 4 e klassers roken beduidend vaker dan 2 e klassers. Vmbo-leerlingen roken vaker dan -leerlingen. Het percentage jongeren dat regelmatig rookt is ten opzichte van 2009 gedaald. Overmatig alcoholgebruik Onder overmatig alcoholgebruik of binge drinken wordt verstaan: het nuttigen van minstens 5 alcoholische drankjes bij één gelegenheid in de afgelopen maand. In Hollands Kroon is 32,2% van de jongeren een binge drinker. Dit percentage is hoger dan in NHN (24,1%) en Nederland (22,0%). Het percentage binge drinkers is gedaald ten opzichte van 2009; sinds 2013 lijkt het percentage binge drinkers stabiel te zijn. Jongens, 4 e klassers en vmbo-leerlingen drinken vaker overmatig alcohol dan, 2 e klassers en -leerlingen. 3

Jeugdmonitor Emovo 2015/2016 gemeente Hollands Kroon Goede gezondheid Gezondheid en Welzijn 88,6% Slaapt slecht Ervaren gezondheid De ervaren gezondheid geeft een goed beeld van de huidige gezondheidstoestand van een jongere. In Hollands Kroon ervaart 88,6% van de jongeren de eigen gezondheid als goed of zeer goed, 10,5% ervaart de eigen gezondheid als gaat wel en 0,8% vindt zijn of haar gezondheid slecht of zeer slecht. Slaap Een goede nachtrust is van belang voor de gezondheid. Slapen bevordert de weerstand, is belangrijk voor de lichaamsgroei, voor het ontwikkelen van de hersencellen en om emotioneel in balans te blijven. Een langdurend tekort aan slaap beïnvloedt je stemming, je concentratievermogen en je prestatieniveau. In Hollands Kroon geeft 19,0% van de jongeren aan dat ze niet zo goed of helemaal niet goed slapen. 23,3% van de jongeren is bijna dagelijks overdag moe. Dagelijks overdag moe 23,3% 19,0% Last van gehoor na koptelefoon/oordopjes Gehoor Luide muziek via koptelefoons, in discotheken en tijdens concerten kan blijvende gehoorschade veroorzaken. Het gaat daarbij om minder goed horen, doofheid en blijvend oorsuizen (tinnitus). Er zijn aanwijzingen dat jongeren steeds vaker en op steeds jongere leeftijd worden blootgesteld aan een hoeveelheid geluid die een risico kan vormen. 23,0% van de jongeren in de gemeente Hollands Kroon heeft weleens last van het gehoor na het luisteren van muziek met oordopjes of koptelefoon. 53,8% heeft soms of vaak last van het gehoor als hij of zij op een plek is (geweest) met luide muziek. Last van gehoor na luide muziek 23,0% Risico op sociaalemotionele problemen 14,9% Psychische gezondheid De psychische gezondheid is gemeten met de Mental Health Inventory (MHI-5). De uitslag wordt bepaald door de antwoorden op 5 verschillende vragen en geeft de balans weer tussen de mate van negatieve en positieve gevoelens. Hoe hoger de score, hoe beter de psychische gezondheid. Op basis van de MHI-5 is 20,5% van de jongeren uit Hollands Kroon psychisch ongezond. Sociaal-emotionele gezondheid Sociaal-emotionele problemen kunnen negatieve invloed hebben op de ontwikkeling van jongeren en leiden tot beperkingen in het dagelijks functioneren. In Emovo is de Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ) opgenomen; de totaalscore meet het risico op sociaal-emotionele problemen. 14,9% van de jongeren in Hollands Kroon heeft een verhoogd risico op sociaal-emotionele problemen, dat wil zeggen een afwijkende score of een score in het grensgebied. De SDQ meet ook het risico op verschillende typen sociaal-emotionele problemen. 10,5% van de jongeren heeft een verhoogd risico op emotionele problemen, 10,1% op gedragsproblemen, 28,6% op hyperactiviteit, 13,0% op problemen met leeftijdsgenoten en 12,2% op problemen met prosociaal gedrag. Prosociaal gedrag betekent onder andere: rekening houden met de gevoelens van anderen, vriendelijk zijn en vrijwillig hulp aanbieden. Meisjes hebben in het algemeen vaker emotionele problemen, vaker gedragsproblemen en problemen met prosociaal gedrag. 4 53,8% Psychisch ongezond 20,5%

Ooit mishandeld Mishandeling Het is lastig om via een vragenlijst een betrouwbaar beeld van het gevoelige onderwerp mishandeling (zowel thuis als buitenshuis) te krijgen. In de gemeente Hollands Kroon geeft 24,9% van de jongeren aan ooit lichamelijk of geestelijk te zijn mishandeld. Dit percentage moet beschouwd worden als een indicatie. Gedachten aan zelfdoding 24,9% Laag zelfbeeld Zelfdoding Onder jongeren is overlijden door zelfdoding zeldzaam. Het aantal jongeren dat een zelfmoordpoging overweegt of doet ligt echter hoger. Van de jongeren in de gemeente Hollands Kroon heeft 19,0% het afgelopen jaar weleens serieus gedacht aan zelfdoding; 3,3% heeft daadwerkelijk een poging tot zelfdoding ondernomen. Zelfbeeld Het beeld dat een jongere van zichzelf heeft is belangrijk voor het zelfvertrouwen. Een negatief/laag zelfbeeld leidt er toe dat jongeren snel denken dat zij iets niet goed doen of dat alles wat zij doen mislukt of verkeerd is. Jongeren met een negatief/laag zelfbeeld kunnen in een negatieve spiraal terechtkomen. Van de jongeren in Hollands Kroon heeft 10,6% een negatief/laag zelfbeeld. Meisjes hebben vaker een negatief/laag zelfbeeld dan. 19,0% Onvoldoende weerbaar 10,6% Weerbaarheid Jongeren die weerbaar zijn kunnen op een passende manier opkomen voor zichzelf. Ze kunnen, met respect voor anderen, hun eigen grenzen bewaken. Een belangrijke voorwaarde voor weerbaarheid is een gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen. Tussen zelfbeeld en weerbaarheid bestaat een sterke wisselwerking. In Hollands Kroon is 9,7% van de jongeren onvoldoende weerbaar. 9,7% Welzijn (%) Hollands Kroon (n=730) NHN (n=11.005) significant Nederland (n=414.424)* significant Ervaren gezondheid goed of zeer goed 88,6 87,4 88,0 Slaapt (helemaal) niet goed Is bijna dagelijks overdag moe 19,0 23,3 20,4 22,3 Last van gehoor na luisteren van muziek met oordopjes/koptelefoon Last van gehoor op plek met luide muziek of daarna 23,0 53,8 24,5 52,6 Psychisch ongezond 20,5 20,2 Risico op sociaal-emotionele problemen 14,9 13,4 13,9 Ooit lichamelijk of geestelijk mishandeld 24,9 24,7 Afgelopen jaar weleens over zelfdoding gedacht Afgelopen jaar poging tot zelfdoding ondernomen 19,0 3,3 18,5 3,0 Laag zelfbeeld Onvoldoende weerbaar 10,6 9,7 9,9 8,4 7,1 * gewogen cijfers (zie toelichting blz. 13) 5

Jeugdmonitor Emovo 2015/2016 gemeente Hollands Kroon Ontbijt minstens 5 dagen per week 83,4% Dagelijks groente 33,5% Voldoet aan beweegnorm 24,3% Voeding en bewegen Voeding Gezond eten is belangrijk voor een gezond gewicht en het voorkomen van ziekten. Eetgewoonten worden vaak al in de jeugd gevormd. Dagelijks ontbijten is een goede gewoonte die de concentratie op school en daarmee de leerprestaties bevordert. Daarnaast zorgt ontbijten ervoor dat er minder ongezonde tussendoortjes worden gegeten. Van de jongeren in de gemeente Hollands Kroon ontbijt 83,4% op minstens 5 dagen per week; 6,3% ontbijt (bijna) nooit. Dagelijks voldoende groente en fruit eten beschermt tegen diverse vormen van kanker en hart- en vaatziekten. 33,5% van de jongeren eet dagelijks groente en 29,5% eet dagelijks fruit. 1,2% eet (bijna) nooit groente en 11,9% eet (bijna) nooit fruit. Water drinken Water drinken levert een positieve bijdrage aan de preventie van overgewicht. Jongeren die dorst hebben kunnen kiezen voor het drinken van water in plaats van zoete dranken. In de gemeente Hollands Kroon drinkt 59,5% van de jongeren dagelijks water; 8,6% drinkt (bijna) nooit water. Van de jongeren die water drinken, drinkt 89,0% thuis water, 68,8% drinkt water bij het sporten en 70,0% drinkt water op school. Bewegen Lichamelijk actief zijn heeft een positief effect op de conditie, het welzijn en het lichaamsgewicht. Het verkleint daarmee de kans op gezondheidsproblemen die in het latere leven ontstaan, zoals harten vaatziekten en suikerziekte. Ook vergroot sporten het zelfvertrouwen van jongeren. Het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen adviseert aan jongeren van 12-18 jaar om elke dag minimaal 1 uur matig intensief te bewegen (Nederlandse Norm Gezond Bewegen). In Emovo is gevraagd of jongeren dagelijks minimaal een uur lichamelijk actief zijn. 24,3% van de jongeren in de gemeente Hollands Kroon beweegt dagelijks minstens een uur per dag. De meerderheid van de jongeren is lid van een sportvereniging, sportclub of sportschool, namelijk 79,9%. 78,1% van de jongeren sport wekelijks in georganiseerd verband. Dagelijks fruit 29,5% Drinkt dagelijks water 59,5% Lid sportvereniging 79,9% Voeding en bewegen (%) Hollands Kroon (n=730) NHN (n=11.005) significant Nederland (n=414.424)* significant Ontbijt 5 dagen per week Eet dagelijks groente Eet dagelijks fruit Drinkt dagelijks water 83,4 33,5 29,5 59,5 84,7 37,1 32,6 66,2 81,5 40,5 30,5 Voldoet aan de beweegnorm ( 1 uur per dag) Lid van een sportvereniging 24,3 79,9 21,1 81,4 20,3 77,9 * gewogen cijfers (zie toelichting blz. 13) 6

Rookt regelmatig Genotmiddelen Rookt dagelijks 8,9% Ooit alcohol gedronken (> 1 glas) 45,3% Binge drinken 32,2% Ooit softdrugs gebruikt 12,4% Roken Roken is de belangrijkste oorzaak van ziekte en sterfte in Nederland. Ernstige ziekten door roken zien we bij jongeren niet of weinig, maar rokende jongeren hebben wel vaker astmatische symptomen en problemen met mond of gebit. Hoe jonger iemand start met roken, hoe groter de kans is op een rookverslaving. In Hollands Kroon heeft 18,0% van de jongeren weleens gerookt (minimaal 1 sigaret), rookt 8,9% minstens 1 keer per week en 5,9% rookt dagelijks. Alcoholgebruik Alcohol is schadelijk voor jongeren, omdat de hersenen en andere organen nog in ontwikkeling zijn en daardoor etra kwetsbaar zijn. Andere negatieve gevolgen van (overmatig) alcoholgebruik zijn alcoholvergiftiging, risicovol seksueel gedrag, agressie en ongelukken. In Hollands Kroon heeft 68,5% van de jongeren ooit een slokje alcohol of meer gedronken, 45,3% ooit minstens één glas alcohol en 37,7% afgelopen maand minstens één glas alcohol gedronken. 32,2% dronk afgelopen maand minimaal 5 drankjes bij 1 gelegenheid; dit wordt ook wel binge drinken genoemd. 34,5% is ooit dronken geweest en 21,8% is de afgelopen maand dronken geweest. Van de jongeren in Hollands Kroon die alcohol drinken, vindt 5,4% van zichzelf dat hij of zij te veel alcohol drinkt. De houding van ouders ten aanzien van alcoholgebruik is van invloed op het alcoholgebruik van jongeren. 51,7% van de jongeren die alcohol gebruiken geeft aan dat zijn of haar ouders hun alcoholgebruik goedkeuren of er niets van zeggen. Drugsgebruik Het gebruik van softdrugs (hasj en wiet) leidt bij langdurig en regelmatig gebruik tot geestelijke afhankelijkheid en gezondheidsrisico s. Softdrugs verminderen het reactievermogen, het concentratievermogen en het korte termijn geheugen. Dit kan onder meer leiden tot slechte schoolprestaties. In Hollands Kroon heeft 25,0% weleens softdrugs aangeboden gekregen. 12,4% heeft weleens softdrugs gebruikt en 6,4% heeft de afgelopen maand softdrugs gebruikt; 3,9% heeft ooit harddrugs gebruikt. 5,9% Alcohol afgelopen maand 37,7% Ouders positief t.a.v. alcoholgebruik** 51,7% Ooit harddrugs gebruikt 3,9% Genotmiddelengebruik (%) Hollands Kroon (n=730) NHN (n=11.005) significant Nederland (n=414.424)* significant Weleens gerookt (sigaret) Regelmatig roken (minstens 1 keer per week) Dagelijks roken (minstens 1 keer per dag) 18,0 8,9 5,9 15,7 7,1 4,8 15,4 7,5 5,2 Ooit alcohol gedronken (minimaal 1 glas) Afgelopen maand alcohol gedronken (minimaal 1 glas; actueel gebruik) Binge drinken (afgelopen maand 5 drankjes bij 1 gelegenheid) Ooit aangeschoten of dronken geweest Afgelopen maand dronken geweest Ouders positief over alcoholgebruik** 45,3 37,7 32,2 34,5 21,8 51,7 36,4 29,3 24,1 28,9 17,9 45,6 34,6 26,3 22,0 27,5 15,2 Ooit softdrugs gebruikt Ooit harddrugs gebruikt 12,4 3,9 12,3 5,1 11,0 4,8 *gewogen cijfers (zie toelichting blz. 13) **ouders keuren alcoholgebruik goed of zeggen er niets van; heeft alleen betrekking op leerlingen die alcohol drinken 7

Jeugdmonitor Emovo 2015/2016 gemeente Hollands Kroon Eenoudergezin Omgeving 7,9% Echtscheiding 20,8% Gezinssituatie De thuissituatie, de aan of afwezigheid van ouders en het gedrag van de ouder(s) hebben een belangrijke invloed op het welzijn en de ontwikkeling van jongeren. Van de jongeren in Hollands Kroon woont 76,7% bij beide ouders, 7,0% woont in een stiefgezin, 7,3% woont afwisselend bij beide ouders (co-ouderschap) en 7,9% woont in een eenoudergezin. Ingrijpende gebeurtenissen binnen het gezin Soms krijgen jongeren te maken met ingrijpende gebeurtenissen binnen het gezin. Deze gebeurtenissen zijn vaak (tijdelijk) van grote invloed op het welzijn van de jongere, maar kunnen ook negatieve gevolgen hebben op de lange termijn. 3,1% van de jongeren in Hollands Kroon heeft het overlijden van één van zijn/haar ouders meegemaakt, 42,2% maakt regelmatig ruzies tussen ouders mee of heeft dat in het verleden meegemaakt, 20,8% heeft een scheiding meegemaakt of maakt dat momenteel mee en 19,5% heeft te maken (gehad) met een nieuwe partner van (één van) de ouders. Ook problemen van de ouders kunnen van invloed zijn op een jongere. 21,5% van de jongeren in Hollands Kroon heeft te maken (gehad) met geldproblemen van zijn of haar ouders en 21,5% met werkloosheid van (één van) de ouders. Ruzies tussen ouders 42,2% Geldproblemen ouders Werkeloosheid ouder(s) 21,5% Relatie ouders In de puberteit kan de relatie tussen ouders en kinderen sterk veranderen. Dit heeft onder andere te maken met de fysieke en emotionele veranderingen van jongeren. Een goede relatie met ouders blijft voor jongeren belangrijk voor hun verdere ontwikkeling. Naarmate de jongere ouder wordt neemt de invloed van de omgeving toe en wordt de invloed van ouders kleiner. De kwaliteit van de relatie met ouders blijft van groot belang. Jongeren met een slechte relatie met hun ouders hebben in hun volwassen leven meer kans op problemen in een liefdesrelatie en op psychische problemen. Van de jongeren in Hollands Kroon heeft 40,8% een goede relatie met zijn of haar ouders; 22,3% ervaart een slechte relatie met zijn of haar ouders. 21,5% Goede relatie met ouder(s) Eenzaam 49,0% Eenzaamheid Eenzaamheid is het gevoel dat je sociale contacten mist. Ook jongeren die veel vrienden hebben kunnen zich eenzaam voelen. Dan is de kwaliteit van de vriendschap niet goed, bijvoorbeeld omdat niet overal over gepraat kan worden, jongeren elkaar weinig zien of ze het gevoel hebben dat de ander hen niet begrijpt. In Emovo is gebruik gemaakt van een 6-puntsschaal op basis van het wetenschappelijk model van De Jong-Gierveld. 3 items op de schaal meten de dimensie sociale eenzaamheid, de breedte van sociale contacten. De overige 3 items meten de dimensie emotionele eenzaamheid, ofwel de diepte van sociale contacten. In de gemeente Hollands Kroon is 49,0% van de jongeren in meer of mindere mate eenzaam. 6,4% is ernstig eenzaam, 15,3% is ernstig sociaal eenzaam en 11,8% ernstig emotioneel eenzaam. 40,8% 8

Genoeg vrienden 90,9% Vrienden Een vriendschap kunnen aanknopen en onderhouden vraagt om sociale vaardigheden. Vriendschappen leren jongeren ook veel over zichzelf. In vriendschappen gaan jongeren op zoek naar antwoorden op vragen als: wie ben ik, waar sta ik voor, wat wil ik en hoe kijken anderen naar mij? Daarnaast leert de jongere ook zelf een mening te vormen. Vriendschappen kunnen heel goed voor het zelfvertrouwen van een jongere zijn. Wat helaas dus ook inhoudt dat het ontbreken van vriendschappen slecht voor het zelfvertrouwen kan zijn, tot emotionele en psychosociale problemen kan leiden en hierdoor een negatieve invloed kan hebben op het functioneren van de jongere. In de gemeente Hollands Kroon vindt 90,9% van de jongeren dat hij of zij genoeg vrienden heeft, 7,8% zegt gaat wel en 1,3% vindt dat hij of zij onvoldoende vrienden heeft. In Emovo is gevraagd met wie een jongere kan praten als hij of zij echt ergens mee zit; 3,4% van de jongeren geeft aan dat hij of zij niemand heeft om mee te praten. Niemand om mee te praten 3,4% Weleens onveilig gevoel 39,2% Veiligheid In Emovo is gevraagd naar gevoelens van onveiligheid in en om huis en naar strafbare feiten waar jongeren het afgelopen jaar slachtoffer van zijn geworden. Van de jongeren in Hollands Kroon voelt 39,2% zich weleens onveilig. De plekken waar jongeren zich het vaakst onveilig voelen zijn: het station (17,7%), op straat buiten de eigen buurt (11,7%) en in het openbaar vervoer (12,4%). Gevraagd naar strafbare feiten blijkt dat het afgelopen jaar 31,1% van de jongeren in Hollands Kroon slachtoffer is geweest van één of meer strafbare feiten. De meest genoemde strafbare feiten zijn: vernieling van spullen (15,4%), bestolen van geld (7,4%) of van een fiets (5,6%) en bedreiging (8,3%). Slachtoffer strafbaar feit 31,1% Omgeving (%) Hollands Kroon (n=730) NHN (n=11.005) significant Nederland (n=414.424)* significant Eenoudergezin Goede relatie met ouders 7,9 40,8 9,6 41,0 9,8 Ingrijpende gebeurtenissen meegemaakt: Overlijden ouder Regelmatige ruzies tussen ouders Echtscheiding Nieuwe partner van (één van de) ouder(s) Geldproblemen van ouders Werkeloosheid van (één van de) ouder(s) 3,1 42,2 20,8 19,5 21,5 21,5 3,1 44,9 22,3 21,0 20,1 24,5 Eenzaam Ernstig sociaal eenzaam Ernstig emotioneel eenzaam Heeft genoeg vrienden Heeft niemand om mee te praten 49,0 15,3 11,8 90,9 3,4 47,2 11,7 9,2 90,2 1,9 Slachtoffer strafbaar feit Voelt zich weleens onveilig 31,1 39,2 31,8 36,4 * gewogen cijfers (zie toelichting blz. 13) 9

Jeugdmonitor Emovo 2015/2016 gemeente Hollands Kroon Wel eens verliefd 89,1% Seksualiteit Seksuele ervaring Veel jongeren hebben hun eerste seksuele ervaringen in de puberteit. Het is daarom belangrijk dat jongeren leren over veilig vrijen om zwangerschap en seksueel overdraagbare aandoeningen (soa s) te voorkomen. Voor een gezonde seksuele ontwikkeling is het belangrijk dat jongeren zelf beslissingen kunnen nemen, waarbij zij rekening houden met en respect hebben voor zichzelf en de ander. In Hollands Kroon is 89,1% van de jongeren wel eens verliefd en heeft 47,3% ervaring met tongzoenen. Ervaring met geslachtsgemeenschap 15,4% Jonger dan 14 jaar bij 1e keer** Veilig vrijen In de gemeente Hollands Kroon heeft 15,4% van de jongeren ervaring met geslachtsgemeenschap; 19,2% van deze jongeren was jonger dan 14 jaar toen hij of zij voor het eerst met iemand naar bed ging. Jongeren die seksueel actief zijn en geen condoom gebruiken, lopen risico op een ongewenste zwangerschap of een soa. Van de seksueel actieve jongeren vrijt 57,8% onveilig; hij of zij heeft weleens geslachtsgemeenschap gehad zonder condoom of weet niet meer of er een condoom is gebruikt. Vrijt onveilig** 19,2% Ongewenste seksuele ervaring Ongewenste seksuele ervaring Ongewenste seksuele ervaringen kunnen ingrijpend zijn en ernstige gevolgen hebben voor het welzijn van jongeren. In Emovo is gevraagd of jongeren weleens tegen hun zin een seksuele ervaring met iemand hebben gehad. Van de jongeren in Hollands Kroon heeft 5,1% weleens een ongewenste seksuele ervaring gehad. Houding ten opzichte van homoseksualteit In Hollands Kroon beschouwt 69,1% van de jongeren homoseksualiteit als normaal; 4,3% vindt homoseksualiteit erg raar of verkeerd. Over het algemeen hebben een positievere houding ten aanzien van homoseksualiteit dan. Als veel jongeren op school een positieve houding hebben ten aanzien van homoseksualiteit is het makkelijker voor homoseksuele 57,8% Vindt homoseksualiteit normaal jongeren om uit te komen voor hun seksuele geaardheid. 22,9% denkt 5,1% dat jongeren die homoseksueel zijn dit op school eerlijk aan iedereen kunnen vertellen. 69,1% Seksualiteit (%) Hollands Kroon (n=730) NHN (n=11.005) significant Nederland (n=414.424)* significant Is weleens verliefd Ervaring met tongzoenen 89,1 47,3 86,7 46,7 47,4 Ervaring met geslachtsgemeenschap Vrijt onveilig (niet altijd een condoom gebruikt)** Jonger dan 14 jaar bij eerste keer seks** 15,4 57,8 19,2 13,3 54,6 18,4 12,6 48,3 Weleens een ongewenste seksuele ervaring gehad 5,1 5,1 Positieve houding ten aanzien van homoseksualiteit Van mening dat je op school eerlijk kunt uitkomen voor homoseksualiteit 69,1 22,9 72,4 23,5 *gewogen cijfers (zie toelichting blz. 13) **van de leerlingen met ervaring met geslachtsgemeenschap 10

Actief op sociale media 82,5% Problematisch gamen 7,1% Internet Sociale media Populaire sociale media onder jongeren zijn onder andere Facebook, Youtube, Whatsapp en Instagram. In Hollands Kroon is 82,5% van de jongeren dagelijks actief op sociale media; 6,4% is minder dan 1 dag per week actief. Als een jongere moeite heeft om het gebruik van sociale media onder controle te houden wordt gesproken van problematisch gebruik. Kenmerken hiervan zijn: overmatige aandacht voor sociale media, buitensporig gebruik, verwaarlozing van huiswerk of school, gebrek aan controle over het gebruik en het verwaarlozen van sociale contacten. 8,5% van de jongeren vertoont problematisch gebruik van sociale media; 7,0% vertoont problematisch gebruik met effect op slapen en/of huiswerk. Naar verhouding vertonen vaker problematisch gebruik van sociale media dan. Gamen Problematisch gamen vertoont grote gelijkenissen met andere verslavingen, waaronder gok- en middelenverslavingen. Problematisch gamen kan de volgende kenmerken hebben: moeilijk om te stoppen met gamen, langer en meer spelen dan was gepland, te weinig slapen door het gamen en school en sociale activiteiten lijden onder het gamegedrag. In Hollands Kroon vertoont 7,1% van de jongeren problematisch gamegedrag, 4,2% vertoont problematisch gamegedrag met effect op slapen en/of huiswerk. Jongens vertonen over het algemeen vaker problematisch gamegedrag dan. Problematisch gebruik sociale media 8,5% Regelmatig last van cyberpesten 2,6% Vervelende foto s of filmpjes verspreid Cyberpesten Cyberpesten omvat het online pesten via internet en de mobiele telefoon. In Hollands Kroon is 6,1% van de jongeren de afgelopen 3 maanden weleens gepest via internet en 2,6% is regelmatig gepest. 5,7% heeft zelf de afgelopen 3 maanden weleens anderen online gepest; 2,4% deed dit regelmatig. Iets seksueels gedaan voor webcam 7,9% Seting en ongewenste ervaringen Seting is het verzenden (en ontvangen) van seksueel getinte beelden of tekstberichten. 13,7% van de jongeren in Hollands Kroon kreeg wel eens een ongewenst seksueel voorstel en van 7,9% zijn wel eens tegen zijn of haar zin vervelende foto s of filmpjes verspreid. 2,4% heeft wel eens borsten, billen of geslachtsdelen voor de webcam laten zien of iets anders seksueels gedaan, meestal voor een 2,4% Sociale media, gamen en internetervaringen (%) Hollands Kroon (n=730) NHN (n=11.005) significant Nederland (n=414.424)* significant Dagelijks actief op sociale media Problematisch gebruik sociale media Problematisch gamen 82,5 8,5 7,1 81,5 9,9 5,8 80,6 10,6 6,5 Wordt regelmatig gepest via internet ( 2 per maand) Pest regelmatig anderen via internet ( 2 per maand) 2,6 2,4 2,3 1,7 2,0 1,8 Kreeg een ongewenst seksueel voorstel via internet Zijn tegen de zin foto s of filmpjes verspreid Heeft voor de webcam borsten, billen of geslachtsdelen laten zien/ iets seksueels gedaan 13,7 7,9 2,4 16,7 10,7 2,6 * gewogen cijfers (zie toelichting blz. 13) 11

Jeugdmonitor Emovo 2015/2016 gemeente Hollands Kroon Vindt school (heel) leuk 49,2% Wordt regelmatig gepest Schoolklimaat Schoolbeleving School speelt een belangrijke rol in het leven van jongeren. Ze brengen er een groot deel van hun tijd door. Het is een plek om dingen te leren, maar ook om sociale contacten op te doen en vrienden te maken. In Hollands Kroon geeft 49,2% van de jongeren aan het (hartstikke) leuk te vinden op school, 39,1% zegt gaat wel en 11,7% vindt het niet leuk of vreselijk op school. Veel jongeren hebben vertrouwen in de docenten op school: 82,1% van de jongeren kan met een docent praten als hij of zij ergens mee zit. De meeste jongeren voelen zich veilig op school; 6,0% van de jongeren voelt zich weleens onveilig op school. Kan praten met docent 82,1% Voelt zich weleens onveilig op school 6,9% Ziekteverzuim Pesten op school Gepest worden kan negatieve gevolgen hebben voor zowel de lichamelijke als sociaal-emotionele gezondheid van jongeren. Ook jongeren die zelf pesten kunnen hiervan problemen ondervinden. Van de jongeren in Hollands Kroon is 13,5% de afgelopen 3 maanden weleens gepest op school en 6,9% van de jongeren is regelmatig gepest. 12,6% heeft de afgelopen 3 maanden zelf weleens een ander gepest en 4,7% deed dit regelmatig. Over het algemeen komt pesten vaker in de 2e klas voor dan in de 4e klas. 6,0% Spijbelen 17,5% Schoolverzuim Veelvuldig schoolverzuim kan leiden tot voortijdig schoolverlaten. Frequent spijbelen blijkt daarnaast een risicofactor voor vandalisme, diefstal en geweld. In Hollands Kroon is 44,2% van de jongeren de afgelopen maand ziek thuis geweest en heeft 17,5% minstens 3 dagen 5,4% school gemist door ziekte. 11,6% heeft de afgelopen maand gespijbeld Roken op school en 5,4% heeft minstens 3 uur gespijbeld. Kreeg softdrugs aangeboden op school Genotmiddelen op school Ondanks bestaande regels op school gebruikt een deel van de jongeren toch genotmiddelen tussen de lessen in of tijdens pauzes. 9,5% rookt weleens op school, 1,5% drinkt weleens alcohol en 3,0% 9,5% blowt weleens. 9,5% heeft weleens softdrugs op school aangeboden gekregen en 2,8% harddrugs. 9,5% Schoolklimaat (%) Hollands Kroon (n=730) NHN (n=11.005) significant Nederland (n=414.424)* significant Vindt school (hartstikke) leuk Kan praten met docent Voelt zich weleens onveilig op school 49,2 82,1 6,0 54,5 82,1 4,3 Wordt regelmatig gepest op school ( 2 keer per maand) 6,9 5,5 4,8 Afgelopen maand 3 dagen afwezig door ziekte Afgelopen maand 3 uren gespijbeld 17,5 5,4 14,5 4,9 14,7 4,7 Roken op school Alcoholgebruik op school Softdrugsgebruik op school Softdrugs aangeboden gekregen op school 9,5 1,5 3,0 9,5 7,1 1,1 2,2 6,9 * gewogen cijfers (zie toelichting blz. 13) 12

Bijlage 1 Toelichting op de cijfers In deze bijlage wordt aangegeven hoe de gemeentelijke, regionale en landelijke prevalentiecijfers tot stand zijn gekomen. Regio en subregio s De regio Noord-Holland Noord (NHN) bestaat uit de volgende subregio s en gemeenten: Kop van Noord-Holland: Den Helder, Hollands Kroon, Schagen en Teel Noord-Kennemerland: Alkmaar, Bergen, Castricum, Heerhugowaard, Heiloo en Langedijk West-Friesland: Drechterland, Enkhuizen, Hoorn, Koggenland, Medemblik, Opmeer en Stede Broec Gemeentelijke cijfers De resultaten in deze rapportage per gemeente en voor de (sub-)regio( s) zijn tot stand gekomen met behulp van een databestand waarin de gegevens van de ingevulde Emovo-vragenlijsten van alle 2 e en 4 e klas leerlingen van deelnemende scholen voor voortgezet onderwijs zijn opgenomen. Indien mogelijk is Emovo ook ingevuld door leerlingen van praktijkscholen, voortgezet speciaal onderwijs en lwoo-leerlingen. Op basis van de 4 cijfers van hun postcode zijn leerlingen ingedeeld naar gemeente. Leerlingen die niet woonachtig zijn in één van de gemeenten van NHN zijn niet opgenomen in het databestand. In totaal zijn de gegevens van 11.005 leerlingen uit NHN opgenomen in het databestand. Landelijke cijfers Eind 2015 hebben leerlingen uit de 2 e en 4 e klas in heel Nederland meegedaan aan de landelijke Jeugdmonitor. De landelijke cijfers zijn tot stand gekomen met behulp van de gegevens van alle ingevulde vragenlijsten. Per GGD-regio deed minimaal een steekproef uit alle 2 e en 4 e klassen mee aan de Jeugdmonitor. Leerlingen van voortgezet speciaal onderwijs, praktijkonderwijs en lwoo-leerlingen waren uitgesloten van deelname. In totaal zijn de gegevens van 96.919 jongeren uit Nederland opgenomen in het databestand. Weging De waarde van prevalentiecijfers staat of valt met de mate waarin we ze kunnen beschouwen als een representatieve weergave van de werkelijkheid. Om te zorgen dat de prevalentiecijfers zo goed mogelijk de werkelijkheid weergeven, moeten jongeren die in de dataset zijn ondervertegenwoordigd zwaarder meetellen dan andere jongeren. In de landelijke dataset heeft elke jongere die de vragenlijst heeft ingevuld een weegfactor gekregen die aangeeft hoe zwaar de betreffende leerling moet meetellen in de landelijke cijfers. Op basis van de landelijke DUO-bestanden (schooljaar 2014/2015) telden de volgende kenmerken mee voor de weegfactoren: leerjaar, onderwijsniveau, geslacht en stedelijkheid. Daarnaast is gewogen voor het aantal deelnemers per GGD-regio. In totaal vertegenwoordigen de 96.919 deelnemers in Nederland in werkelijkheid 414.424 leerlingen. In deze rapportage zijn de gewogen landelijke prevalentiecijfers opgenomen. Voor de gemeentelijke en regionale prevalentiecijfers wordt gebruik gemaakt van ongewogen cijfers. Dit om de volgende redenen: In NHN deed het overgrote deel van de scholen mee aan Emovo; er is geen sprake van onder of oververtegenwoordiging van groepen leerlingen. De vergelijkbaarheid met voorgaande jaren; in eerdere jaren is geen gebruik gemaakt van weging. In NHN bestaat de populatie deelnemers aan Emovo, in tegenstelling tot landelijk, ook uit leerlingen voortgezet speciaal onderwijs, praktijkonderwijs en lwoo-leerlingen. Vergelijking gemeente versus NHN en Nederland Voor de vergelijking van de gemeente met NHN en Nederland is gebruik gemaakt van betrouwbaarheidsintervallen. Indien het regionale of landelijke prevalentiecijfer buiten het 95%-betrouwbaarheidsinterval van het gemeentecijfer valt wordt aangenomen dat met een zekerheid van 95% de gemeente afwijkt van de regio of landelijk. Publicatie Alle gegevens uit dit rapport worden gepubliceerd op de Gezondheidsatlas Noord-Holland Noord via www.gezondnhn.nl. Ook het RIVM publiceert de resultaten van de Gezondheidsmonitor; niet alleen de landelijke (gewogen) cijfers maar ook de regionale en gemeentelijke cijfers. De regionale en gemeentelijke cijfers die het RIVM publiceert kunnen afwijken van de resultaten in dit rapport en op de Gezondheidsatlas. Reden hiervoor is dat het RIVM uitsluitend gebruik maakt van gewogen data. Onder het kopje weging hierboven staat hierover meer te lezen. De gewogen resultaten verschillen echter weinig van de ongewogen resultaten, maimaal enkele procenten. Het verschil tussen ongewogen en gewogen resultaten is het grootst in de gemeenten waar het aantal deelnemende jongeren laag is, bijvoorbeeld als in een gemeente één of enkele scholen niet meededen aan Emovo 2015. 13

Jeugdmonitor Emovo 2015/2016 gemeente Hollands Kroon Bijlage 2 Toelichting indicatoren In deze bijlage wordt een aantal indicatoren nader toegelicht. Het gaat hierbij om indicatoren die afwijken van eerdere jaren of afwijken van de landelijk gebruikte indicatoren. Bewegen De gegevens over bewegen zijn niet vergelijkbaar met voorgaande jaren. De landelijke vraagstelling is gewijzigd in 2015. In voorgaande jaren is de hoeveelheid tijd (minuten) per week besteed aan matig intensief bewegen berekend. Een aantal van minimaal 420 minuten bewegen per week werd beschouwd als beweegt gemiddeld een uur per dag of wel beweegt voldoende. In Emovo 2015/2016 wordt een jongere ingedeeld bij de groep voldoet aan de beweegnorm indien hij of zij aangeeft elke dag minimaal 1 uur matig intensief te bewegen. Roken Met ingang van 2015 is de landelijke standaardvraag naar roken gewijzigd. Tot 2014 is gevraagd: Heb je wel eens gerookt? Tenminste één sigaret. Vanaf 2015 is gevraagd: Heb je ooit gerookt? en kon in de antwoorden onderscheid gemaakt worden in ja, een hele sigaret en ja, alleen een paar trekjes. Hoewel letterlijk naar hetzelfde wordt gevraagd (ooit tenminste één sigaret gerookt) lijkt het er op dat tot 2014 jongeren die minder dan een hele sigaret hebben gerookt ook ja ingevuld hebben op deze vraag; mogelijk duidt dit op een overschatting van het percentage jongeren dat ooit een sigaret heeft gerookt tot en met 2014. Tussen 2014 en 2015 is de afname in ooit gerookt namelijk veel groter dan redelijkerwijs verwacht mag worden in de periode van één jaar. Door gebruik te maken van de indicator regelmatig roken wordt dit probleem ondervangen. Harddrugsgebruik Het percentage harddruggebruikers is in 2015 ten opzichte van 2014 toegenomen van 2,1% naar 5,1%. Deze cijfers moeten echter voorzichtig geïnterpreteerd worden. Sinds 2015 valt lachgas ook onder de harddrugs, net als XTC (ecstasy, MDMA), cocaïne (crack, coke of wit), hallucinerende paddenstoeltjes, paddo s, magic mushrooms, amfetaminen (uppers, pep, speed) heroïne (horse, smack of bruin), LSD en GHB. In de vraag wordt, zowel in 2015 als eerdere jaren, epliciet gevraagd naar het gebruik van genoemde middelen, waarbij de opsomming in 2015 is aangevuld met lachgas. Bij een beschouwing van de afzonderlijke harddrugs blijkt dat 80% van de harddrugsgebruikers in NHN lachgas gebruikt. Het gebruik van lachgas kan verantwoordelijk zijn voor de gehele stijging in het gebruik van harddrugs. Alcohol drinken In 2015 is de standaardvraag naar alcoholgebruik veranderd. Tot en met 2014 werden jongeren die niet aangaven nooit alcohol gedronken te hebben beschouwd als jongeren die ooit alcohol hadden gedronken. Het alcoholgebruik in de afgelopen maand werd gedefinieerd als jongeren die in de afgelopen 4 weken minimaal 1 keer iets met alcohol hadden gedronken. In 2015 zijn beide vragen naar alcoholgebruik (ooit en afgelopen maand) opgesplitst naar 2 aparte vragen waarbij gevraagd wordt naar een paar slokjes of meer en minimaal 1 glas. Voor de vergelijking met voorgaande jaren is voor de vraag naar alcohol ooit en afgelopen maand gekozen voor de variant minimaal 1 glas. De resultaten van deze vraag liggen het meest in lijn met de trend van afnemend alcoholgebruik onder jongeren. Eenzaamheid In 2015 is voor het eerst een vraag naar eenzaamheid opgenomen in de Jeugdmonitor Emovo. Deze vraag behoort niet tot de landelijk verplichte basisset van de landelijke Jeugdmonitor en is ook geen landelijke standaardvraag. Deze vraag is afgeleid van het wetenschappelijk model van De Jong-Gierveld en Van Tilburg (2006) en bestaat uit een verkorte set van 6 vragen: Ik ervaar een leegte om mij heen Er zijn genoeg mensen op wie ik in geval van narigheid kan terugvallen Ik heb veel mensen op wie ik volledig kan vertrouwen Er zijn genoeg mensen met wie ik mij nauw verbonden voel Ik mis mensen om me heen Vaak voel ik me in de steek gelaten De score op deze vragen deelt een jongere in de categorieën niet eenzaam, matig eenzaam en sterk eenzaam. Ook kan onderscheid gemaakt worden in sociaal en emotioneel eenzaam. Er is geen vergelijking met eerdere jaren of met Nederland mogelijk. Problematisch gamen en gebruik sociale media In 2013 en 2014 is het problematisch gebruik van sociale media en het problematisch gamegedrag onder jongeren vastgesteld met behulp van een ingekorte versie van de CIUS-A. Dit is een set van 6 vragen waarop de antwoorden nooit, zelden, soms, vaak en zeer vaak kunnen worden gegeven. Gebruik van sociale media en gamegedrag wordt door het IVO als problematisch aangemerkt als een jongere aangeeft de bovengenoemde zes kernsymptomen van problematisch gebruik gemiddeld vaker dan soms te ervaren. In 2015 is landelijk bepaald dat een 7 e vraag naar problemen met slapen werd toegevoegd. In 2015 is problematisch gedrag vastgesteld zoals in 2013 en 2014 aangevuld met problemen met slapen en/of huiswerk. In het rapport wordt dit benoemd als problematisch gedrag met effect op slapen en/of huiswerk. Voor de vergelijking met voorgaande jaren is de score van 2013 en 2014 gebruikt. 14

Bijlage 3 Leeswijzer tabellen De tabellen op de volgende bladzijden vormen een aanvulling op de hoofdstukken in dit rapport. In de tabellen zijn alle resultaten van Emovo 2015/2016 van de gemeente Hollands Kroon weergegeven in percentages. Deze resultaten zijn weergegeven voor de hele gemeente, naar geslacht, klas en schoolniveau. Ook zijn de cijfers van voorgaande jaren (2009, 2013 en 2014) in de tabellen opgenomen. Daarnaast zijn er tabellen opgenomen met de resultaten van de jongeren per subregio (Kop van Noord-Holland, Noord-Kennemerland of West-Friesland, afhankelijk in welke subregio de gemeente ligt), van alle jongeren in de regio Noord-Holland Noord (NHN) en, waar beschikbaar, van alle jongeren in Nederland. Hierdoor is het mogelijk om resultaten van groepen jongeren binnen de gemeente te vergelijken met vergelijkbare groepen jongeren in de subregio, regio Noord-Holland Noord en Nederland. Let op bij de interpretatie van de resultaten. Een weergegeven percentage kan gebaseerd zijn op een (zeer) klein aantal jongeren. De getoonde verschillen tussen groepen jongeren binnen de gemeente en binnen de subregio kunnen gebaseerd zijn op toeval; deze resultaten zijn niet getoetst. Verschillen tussen de gemeente Hollands Kroon en NHN of Nederland zijn weergegeven in de tabellen in de hoofdstukken (bladzijden 4 t/m 12). Deze verschillen zijn getoetst; er is een kans van minder dan 5% (p < 0,05) dat een vastgesteld verschil op toeval berust. In de tabellen is gebruik gemaakt van de volgende symbolen en afkortingen: : niet van toepassing, niet gevraagd of niet op een vergelijkbare wijze gevraagd : leerlingen vmbo basis of vmbo kader en leerlingen praktijkonderwijs : leerlingen vmbo gemengde leerweg of vmbo theoretische leerweg : leerlingen : resultaten Emovo schooljaar 2009/2010 : resultaten Emovo schooljaar 2013/2014 : resultaten Emovo schooljaar 2014/2015 15

Tabellen Jeugdmonitor Emovo 2015/2016 gemeente Hollands Kroon Welzijn (%) Jongeren gemeente Hollands Kroon Aantal 364 366 331 399 235 221 274 859 1006 658 730 Ervaren gezondheid goed of zeer goed 92,9 84,4 88,8 88,5 89,4 86,0 90,1 80,7 81,5 79,3 88,6 Slaapt (helemaal) niet goed 15,7 22,4 17,8 20,1 17,4 24,0 16,4 19,0 Is bijna dagelijks overdag moe 19,8 26,8 17,5 28,1 19,6 25,3 24,8 23,3 Last van gehoor na luisteren muziek met koptelefoon Last van gehoor op plek met luide muziek of daarna 23,9 22,1 23,6 22,6 27,7 20,4 21,2 23,0 46,8 60,7 47,4 59,0 47,4 52,5 60,2 53,8 Psychisch ongezond 12,9 28,1 15,7 24,6 23,4 22,2 16,8 16,9 19,5 20,6 20,5 Verhoogd risico op: - sociaal-emotionele problemen (totaal) - emotionele problemen - gedragsproblemen - problemen met leeftijdsgenoten - hyperactiviteit - problemen met prosociaal gedrag 11,3 2,7 13,2 12,4 28,8 18,4 18,6 18,3 7,1 13,7 28,4 6,0 15,7 10,6 10,3 10,9 29,9 11,5 14,3 10,5 10,0 14,8 27,6 12,8 17,9 8,9 15,7 17,4 34,0 19,6 17,2 14,0 6,8 15,4 29,9 10,0 10,6 9,1 8,0 7,3 23,0 7,7 13,6 9,9 14,7 14,1 26,1 19,5 14,6 10,6 12,2 13,5 29,8 15,2 17,4 15,0 11,0 14,7 27,7 16,7 14,9 10,5 10,1 13,0 28,6 12,2 Afgelopen jaar weleens over zelfdoding gedacht 12,6 25,4 20,5 17,8 21,3 21,7 15,0 18,3 20,9 21,6 19,0 Afgelopen jaar poging tot zelfdoding ondernomen 1,6 4,9 3,3 3,3 6,0 3,7 0,7 2,5 4,4 3,7 3,3 Ooit lichamelijk of geestelijk mishandeld 21,7 28,1 26,3 23,8 28,5 30,8 17,2 22,2 23,5 26,9 24,9 Laag zelfbeeld 5,0 16,3 9,1 11,9 11,3 14,9 6,6 10,6 Onvoldoende weerbaar 6,3 13,1 10,3 9,3 14,5 9,0 6,2 9,7 Jongeren Kop van Noord-Holland Aantal 1447 1447 1398 1496 834 885 1175 2939 3261 1886 2894 Ervaren gezondheid goed of zeer goed 89,8 83,3 88,8 84,4 85,5 85,5 88,1 79,5 80,1 78,4 86,6 Slaapt (helemaal) niet goed 17,8 24,5 18,0 23,7 18,7 23,5 21,1 21,1 Is bijna dagelijks overdag moe 18,9 27,2 17,6 29,1 21,5 25,3 22,6 23,1 Last van gehoor na luisteren muziek met koptelefoon Last van gehoor op plek met luide muziek of daarna 24,6 26,6 24,5 25,9 27,9 25,9 23,7 25,6 47,0 61,5 51,7 59,5 46,6 55,8 58,6 54,3 Psychisch ongezond 13,6 29,6 18,4 24,6 23,4 22,2 19,9 18,2 20,5 21,6 21,6 Verhoogd risico op: - sociaal-emotionele problemen (totaal) - emotionele problemen - gedragsproblemen - problemen met leeftijdsgenoten - hyperactiviteit - problemen met prosociaal gedrag 11,8 3,2 14,4 12,4 29,5 16,3 19,0 16,9 9,1 13,1 30,7 8,4 14,1 9,5 12,5 10,6 32,3 11,5 16,6 10,6 11,0 14,8 28,0 13,0 18,6 8,5 15,7 16,9 32,2 17,9 17,4 11,6 12,2 13,4 34,0 12,5 11,6 10,0 8,6 9,3 25,6 8,2 13,9 10,4 13,6 14,2 24,9 16,9 15,4 11,5 12,6 13,3 29,2 16,1 17,4 12,9 12,8 15,2 29,6 16,9 15,4 10,1 11,8 12,8 30,1 12,3 Afgelopen jaar weleens over zelfdoding gedacht 14,8 25,3 19,4 20,7 22,1 21,6 17,5 20,0 20,0 20,9 20,0 Afgelopen jaar poging tot zelfdoding ondernomen 2,4 4,6 3,1 3,8 4,9 3,7 2,2 3,0 3,3 3,7 3,5 Ooit lichamelijk of geestelijk mishandeld 22,8 28,7 26,2 25,4 27,6 26,6 23,9 23,3 24,4 24,6 25,8 Laag zelfbeeld 5,8 16,1 9,8 12,0 12,2 11,7 9,5 10,9 Onvoldoende weerbaar 5,6 12,5 9,2 8,9 10,6 9,9 7,2 9,0 16

Jongeren Noord-Holland Noord Aantal 5475 5530 5527 5478 2639 3162 5204 10486 11997 7923 11005 Ervaren gezondheid goed of zeer goed 90,1 84,6 88,9 85.8 85,1 85,9 89,4 81,1 81,2 81,9 87,4 Slaapt (helemaal) niet goed 17,2 23,7 18,2 22,7 19,7 22,1 19,8 20,4 Is bijna dagelijks overdag moe 17,7 26,9 17,1 27,6 21,1 24,2 21,9 22,3 Last van gehoor na luisteren muziek met koptelefoon Last van gehoor op plek met luide muziek of daarna 23,6 25,5 23,4 25,7 28,7 26,3 21,3 24,5 46,9 58,2 48,2 56,9 45,3 52,8 56,1 52,6 Psychisch ongezond 13,4 26,9 17,4 23,0 22,7 21,4 18,2 17,5 20,6 19,2 20,2 Verhoogd risico op: - sociaal-emotionele problemen (totaal) - emotionele problemen - gedragsproblemen - problemen met leeftijdsgenoten - hyperactiviteit - problemen met prosociaal gedrag 10,7 3,8 14,2 10,8 28,3 14,9 16,0 16,5 8,2 11,5 27,0 7,0 12,7 9,2 11,5 10,2 27,4 10,0 14,1 11,2 11,0 12,1 27,9 11,9 17,5 9,4 16,7 16,2 31,0 14,7 16,3 10,9 13,0 12,0 32,8 12,4 9,6 10,1 7,4 8,0 22,8 8,2 13,2 8,9 14,3 13,1 25,5 17,5 13,9 11,2 11,6 11,3 27,3 13,0 13,6 10,4 11,2 12,3 27,3 14,7 13,4 10,2 11,2 11,1 27,7 11,0 Afgelopen jaar weleens over zelfdoding gedacht 13,7 23,2 18,5 18,5 21,7 21,5 15,0 18,8 19,8 18,1 18,5 Afgelopen jaar poging tot zelfdoding ondernomen 2,0 4,0 2,9 3,1 5,0 3,7 1,6 2,8 3,4 2,7 3,0 Ooit lichamelijk of geestelijk mishandeld 22,0 27,3 24,2 25,1 27,7 27,6 21,4 22,4 23,7 21,7 24,7 Laag zelfbeeld 5,7 14,1 9,6 10,2 11,5 11,3 8,3 9,9 Onvoldoende weerbaar 5,7 11,0 8,5 8,3 10,4 9,0 6,9 8,4 Jongeren Nederland Aantal 237773 176651 203952 210472 87365 149292 177767 414424 Ervaren gezondheid goed of zeer goed 90,5 84,7 90,6 85,5 83,8 89,0 89,2 88,0 Verhoogd risico op: - sociaal-emotionele problemen (totaal) - emotionele problemen - gedragsproblemen - problemen met leeftijdsgenoten - hyperactiviteit - problemen met prosociaal gedrag 12,2 3,5 15,1 12,9 28,0 15,2 16,2 16,2 8,1 12,3 26,4 6,1 13,4 8,3 12,6 10,2 28,6 11,0 14,4 9,5 11,6 15,0 26,0 11,5 17,9 9,6 17,8 18,3 29,4 14,3 14,7 7,3 14,7 14,8 29,2 12,1 11,3 9,9 7,1 8,0 24,7 9,2 13,9 8,9 12,1 12,6 27,3 11,3 Onvoldoende weerbaar 5,2 9,6 6,2 7,9 9,2 6,6 6,5 7,1 17