Pacemakerimplantatie Afdeling cardiologie Locatie Veldhoven
Pacemakerimplantatie Binnenkort krijgt u een pacemaker om uw hartritmestoornis beter te kunnen behandelen. Deze folder gaat over de implantatie van de pacemaker in Máxima Medisch Centrum, locatie Veldhoven. U leest hier over de: voorbereiding op de implantatie, thuis en in het ziekenhuis; implantatie van de pacemaker; nazorg, in het ziekenhuis en thuis; controle; complicaties. Naast deze folder ontvangt u ook de folder Pacemaker van de Nederlandse Hartstichting. Daarin vindt u meer algemene informatie over onder andere de werking van en het leven met een pacemaker. Bent u al opgenomen? Sommige patiënten krijgen een pacemaker terwijl ze al zijn opgenomen in Máxima Medisch Centrum. Zij krijgen op de verpleegafdeling nadere informatie. Voorbereiding thuis Medicijnen Stoppen met bloedverdunners Enkele dagen voor de implantatie moet u stoppen met bloedverdunners. Uw cardioloog informeert de Trombosedienst hierover. Zij stellen voor u een schema op. Op de dag voor de ingreep wordt de INR (stolbaarheid van het bloed) nog bepaald, om zeker te weten dat uw bloed niet te dun is voor de ingreep. Plastabletten mogelijk later innemen Gebruikt u plastabletten en vindt de pacemakerimplantatie s ochtends plaats? Dan mag u de plastabletten pas ná de ingreep innemen. Als de ingreep s middags is mag u de tabletten wel innemen. 1
Eten en drinken Afhankelijk van het tijdstip van de implantatie, mag u op de opnamedag een licht ontbijt / lunch nemen (boterham of beschuit met koffie of thee). U krijgt hierover nadere instructies van de afdeling opname. Meenemen naar het ziekenhuis Na de implantatie verblijft u een nacht in Máxima Medisch Centrum. Neemt u bij opname het volgende mee: uw eigen medicatie, in de originele verpakking; het laatst ontvangen INR-schema van de Trombosedienst; uw toiletspullen en nachtkleding. Wij raden u aan sieraden en kostbare bezittingen thuis te laten. Voorbereiding in het ziekenhuis Op de dag van de ingreep meldt u zich op de afgesproken tijd bij de balie van verpleegafdeling cardiologie van Máxima Medisch Centrum locatie Veldhoven (route 214). U wordt hier in principe voor 1 nacht opgenomen. Op de afdeling bereidt een verpleegkundige u verder voor op de ingreep: u krijgt een infuusnaaldje in uw hand/arm (aan de kant van de implantatie), om voorafgaand aan de ingreep een antibioticum toe te dienen; uw temperatuur, bloeddruk en pols worden opgenomen; eventuele sieraden doet u af. Een bril, gebitsprothese en/of gehoorapparaat hoeft u niet af of uit te doen; indien nodig krijgt u een rustgevend medicijn. Als de voorbereidingen zijn afgerond brengt de verpleegkundige u naar de hartkatheterisatiekamer, zodra u aan de beurt bent. 2
De pacemakerimplantatie Een pacemaker is een klein apparaatje dat via een of twee elektroden in contact wordt gebracht met de binnenzijde van de hartwand. Er zijn verschillende soorten pacemakers. U krijgt de pacemaker die past bij uw hartritmestoornis. De implantatie, die ongeveer anderhalf uur duurt, gebeurt onder lokale verdoving. Deze vorm van anesthesie is doorgaans afdoende. Indien nodig krijgt u een roesje. Meer informatie over de anesthesie vindt u in de folder Anesthesie. De pacemaker wordt onderhuids geplaatst, onder uw rechter- of linkersleutelbeen. De keuze voor links of rechts is afhankelijk van het werk dat u doet, bepaalde sporten die u mogelijk beoefent en/of eventuele eerdere operaties rondom het sleutelbeen. De cardioloog heeft dit vooraf met u besproken. Om de pacemaker te kunnen implanteren maakt de cardioloog een snee (incisie) van 5 à 8 centimeter in de huid onder het sleutelbeen. Onder de huid maakt men een pocket, een ruimte waar de pacemaker precies in past. Vervolgens schuift men via de sleutelbeenader de elektrode(n) naar de juiste plek in het hart. Aan het uiteinde van de elektrode zit een weerhaakje of flinterdun kurkentrekkertje, waardoor de elektrode zich kan vasthaken in de binnenzijde van de hartwand. De elektroden worden aangesloten aan de pacemaker en de werking ervan wordt getest. De wond wordt daarna gehecht met oplosbare of normale hechtingen. Er komt een drukverband op de wond en uw arm zal tot de volgende ochtend in een mitella moeten rusten. Als u de arm teveel zou bewegen, loopt u namelijk het risico dat de elektroden losraken van de binnenzijde van de hartwand. 3
Na de ingreep De eerste uren na de ingreep heeft u bedrust. Twee uur na de ingreep wordt er een röntgenfoto van uw hart en longen gemaakt. Via de foto kan de cardioloog beoordelen of de pacemakerdraden op de juiste plaats liggen in de binnenwand van het hart, en of de long niet is geraakt tijdens de implantatie. Als dit allemaal in orde is, mag u uit bed. U blijft dan wel aangesloten aan een telemetriezender. Dit is een zender om uw hartritme op afstand te bewaken. De ochtend na de pacemakerimplantatie verwijdert men het drukverband en wordt een steriele pleister op de wond aangebracht. De pacemakertechnicus controleert met meetapparatuur de werking van de pacemaker en verandert zo nodig de instellingen. Wanneer de wond en de werking van de pacemaker goed zijn bevonden mag u naar huis (met ontslag). De plek waar de wond zit kan een aantal dagen gevoelig blijven. U krijgt steriele pleisters mee om thuis eventueel te kunnen verwisselen. Wanneer de wond droog is, hoeft u géén pleister meer aan te brengen. Weer thuis Medicijnen Als u bloedverdunners gebruikt, krijgt u een nieuw schema en een nieuwe prikdatum voor de Trombosedienst mee bij ontslag. Voor de overige medicatie krijgt u een nieuw recept bij eventuele veranderingen. 4
Schouder weinig belasten, wel bewegen (vanaf 6 weken na de implantatie) De elektroden moeten zich goed in de hartwand kunnen nestelen. Daarom is het noodzakelijk dat u uw arm en schouder aan de kant waar de pacemaker is geplaatst zo weinig mogelijk belast: Wees voorzichtig met tillen, strekken en activiteiten die krachtspanning vragen. Vermijd de eerste 5 weken plotselinge bewegingen met die arm of schouder. Niet sporten gedurende 6 weken. Het is daarbij wel belangrijk dat u uw arm en schouder blijft bewegen, zodat er geen frozen shoulder (stijve schouder) ontstaat. U mag draaibewegingen maken om de schouder soepel te houden. Let op: Breng de arm aan de kant waar de pacemaker is geplaatst niet boven schouderhoogte. U mag met die arm bijvoorbeeld niet uw haren kammen of u verplaatsen in bed. Douchen Na 3 dagen mag u weer douchen. Dep de wond nadien goed droog. De arm aan de wondzijde niet gebruiken bij bijvoorbeeld het wassen van uw haren. De douchekop niet op de wond richten. Auto De eerste 5 weken na de pacemakerimplantatie mag u geen auto besturen. Zwemmen De eerste 6 weken na ontslag mag u niet zwemmen. Als tijdens de 2 e controle (na 5 à 6 weken) alles in orde is mag men weer alle bezigheden oppakken. 5
Apparatuur in de buurt van de pacemaker Bewaar uw mobiele telefoon niet in een borstzakje dichtbij de pacemaker. Houd uw mobiele telefoon bij een gesprek aan de kant waar de pacemaker niet zit. Dit voorkomt een eventuele storing van de werking van de pacemaker. Controlepoortjes bij winkels en op luchthavens geven alleen problemen voor de pacemaker wanneer u tussen de poortjes stil blijft staan. U moet daar dus vlot doorheen lopen. Bij elektrisch gereedschap moet een afstand van 15-30 centimeter in acht genomen worden. Het trillen van de apparatuur zou de aansluiting van de elektrode(n) kunnen beschadigen. Huishoudelijke apparatuur - ook elektrische ovens, magnetrons en inductiekookplaten - vormen geen enkele bedreiging voor de pacemaker. Toekomstige operatie: meld dat u een pacemaker heeft Wanneer u in de toekomst een ingreep (bijvoorbeeld bij de tandarts) of operatie moet ondergaan, is het belangrijk om aan de behandeld arts door te geven dat u een pacemaker heeft. Soms moet de pacemaker tijdelijk anders ingesteld worden. Controle Een week na de implantatie komt u op controle bij de pacemakertechnicus. Hij controleert de werking van de pacemaker. Ook wordt uw wond gecontroleerd en eventuele hechtingen worden verwijderd. U krijgt dan ook een pacemakerpasje uitgereikt, dit dient u altijd bij u te dragen. Complicaties Soms treden na de implantatie problemen op met de pacemaker(wond) of de elektrode(n). Neem bij de volgende verschijnselen altijd contact op met het ziekenhuis: nabloeding en/of opzwelling van de huid; 6
opengaande wond; koorts; roodheid / pijn / vochtverlies van de wond; bij wegraken en onwel worden; misselijkheid / hartkloppingen. Heeft u vragen? Als u na het lezen van deze folder vragen heeft kunt u deze altijd stellen aan uw behandeld arts of aan de pacemakertechnicus. U kunt ook contact opnemen met: Pacemakerafdeling cardiologie: (040) 888 86 80 (maandag t/m vrijdag van 08.15-17.00 uur) Eerste Hart Hulp: (040) 888 93 85 (weekenden, avonden en nachten) 7
Notities Heeft u vragen over uw behandeling? We raden u aan ze hier op te schrijven. Zo weet u zeker dat u ze niet vergeet. 8
Máxima Medisch Centrum www.mmc.nl Locatie Eindhoven: Locatie Veldhoven: Ds. Th. Fliednerstraat 1 de Run 4600 Postbus 90 052 Postbus 7777 5600 PD Eindhoven 5500 MB Veldhoven De informatie in deze folder is van algemene aard en is bedoeld om u een beeld te geven van de zorg en voorlichting die u kunt verwachten. In uw situatie kunnen andere adviezen of procedures van toepassing zijn. Deze folder is dan ook slechts een aanvulling op de specifieke (mondelinge) voorlichting van uw specialist of behandelaar. MMC.020.234_09_13