VISUAL TIMING LIGHT BIODYNAMISCH LICHT IN DE OUDERENZORG

VISUAL TIMING LIGHT BIODYNAMISCH LICHT IN DE OUDERENZORG

2 3 INHOUDSOPGAVE VISUAL TIMING LIGHT PAGINA MENS EN LICHT 4 DE NATUUR ALS VOORBEELD 6 DE DERDE DIMENSIE VAN HET LICHT 8 DE INWENDIGE KLOK 10 BIOLOGISCH WERKZAAM LICHT 12 VISUAL TIMING LIGHT (VTL) SENIOREN 14 BETER LICHT VOOR OUDEREN 16 DEMENTIE»Alle diversiteit, alle bekoring, de hele schoonheid van het leven bestaat uit schaduw en licht.«(leo N. Tolstoj, Anna Karenina ) MEERWAARDE 18 VOORDELEN VOOR BEWONERS 20 VOORDELEN VOOR ZORGPERSONEEL 22 VOORDELEN VOOR INSTELLINGEN VTL-SYSTEEM 24 HET LICHTMANAGEMENTSYSTEEM VTL 26 DE VTL- COMPONENTEN istockphoto / Shaun Lowe

4 5 DE NATUUR ALS VOORBEELD MAAR DAN NET IETS BETER In de natuur draait alles om licht. Licht zorgt voor groei, variatie en schoonheid. Wij mensen zijn een deel van de natuur. Daarom is licht ook voor ons het natuurlijkste levensmiddel van de wereld. Het bepaalt ons hele bestaan: licht beïnvloedt belangrijke hormoon- en stofwisselingsprocessen, geeft voor onze inwendige klok de maat aan en verschaft daarmee ons leven ritme. In situaties waarin het natuurlijke daglicht tekortschiet, biedt VTL (Visual Timing Light: daglichtsimulatie) mensen weer het juiste licht. istockphoto / konradlew

6 7 HET WONDER DER NATUUR DE DERDE DIMENSIE VAN HET LICHT Dat licht niet alleen het zien mogelijk maakt maar ook zorgt voor sfeer in de ruimte, is al langer bekend. Maar goed licht heeft ook een gunstige uitwerking op ons welbevinden en onze gezondheid, zo blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Er wordt zelfs wel gesproken over een derde biologische dimensie van het licht. Deze inzichten hebben een verstrekkende betekenis voor iedereen die vaak in binnenruimten verblijft. In het bijzonder geldt dit voor ouderen en mensen met fysieke beperkingen, die onvoldoende van het natuurlijke daglicht kunnen genieten. DE DIMENSIES VAN HET LICHT V I S U E E L LICHT E M O T I O N E E L B I O L O G I S C H E N E R G I E - E F F I C I Ë N T I E Visueel: Door de visuele dimensie kunnen we zien, onze omgeving waarnemen en cognitieve taken uitvoeren. Emotioneel: Het samenspel van licht en kleur roept stemmingen op, zodat dit ook bij ruimtedesign van groot belang is. Biologisch: Het licht heeft een bijzonder effect op het circadiane ritme van mensen, waardoor het ook van invloed is op welzijn en gezondheid. Energie-efficiëntie: Licht moet alleen worden aangevuld of beïnvloed waar en wanneer dat nodig is, bijvoorbeeld als in een ruimte onvoldoende natuurlijk licht doordringt. istockphoto / Kings Photo

8 9 FASCINATIE LICHT EN MENS DE INWENDIGE KLOK Licht stuurt diverse inwendige klokken die verantwoordelijk zijn voor ons dag-nachtritme. Het beïnvloedt ook belangrijke signaalstoffen en stofwisselingsprocessen. Hoewel onze biologische klok met een 24-uursritme genetisch bepaald is, moet ze elke dag door daglicht, of op daglicht gelijkend kunstlicht, opnieuw gesynchroniseerd worden. De hormonen melatonine, cortisol en serotonine spelen daarbij een belangrijke rol. Het ontbreken van licht als aangever van tijd en ritme kan leiden tot slaapstoornissen, chronische vermoeidheid of depressies. DE HORMONALE DIRIGENT De derde fotoreceptor in het netvlies stuurt met zijn ganglioncellen signalen naar onze hersenen en reguleert zo de hormoonproductie. De drie belangrijkste hormonen, die het biologische ritme sturen, zijn: Melatonine maakt moe, vertraagt de lichaamsfuncties en remt de activiteit ten behoeve van de welverdiende nachtrust. Cortisol is daarentegen een stresshormoon, dat vanaf ongeveer 3 uur in de ochtend geproduceerd wordt. Het stimuleert de stofwisseling en programmeert het lichaam voor de dagactiviteiten. Serotonine werkt stemmingsverbeterend en motiverend. Waar het cortisolniveau in het bloed in de loop van de dag daalt, anticyclisch ten opzichte van de melatonine-spiegel, kan serotonine een mens meermaals laten pieken. DE INVLOED VAN DAGLICHT OP DE MENS 3.00 uur s nachts 9.00 uur s morgens Cortisol-spiegel Melatonine-spiegel Fotolia LLC / Oleksii Sergieiev (Bron: www.licht.de)

10 11 BIOLOGISCH WERKZAAM LICHT PARAMETERS UIT DE NATUUR Het komt aan op de juiste dosis. Om kunstlicht een biologische uitwerking te laten hebben, moet met bepaalde parameters rekening worden gehouden die de natuur ons voorhoudt. Het licht moet van een bron met een groot oppervlak komen en een flink deel van het gezichtsveld verlichten. In ruimten ontstaat een kunstmatige hemel door een combinatie van directe en indirecte lichtbronnen. Ze beschijnen homogeen de bovenkant van de wanden en het plafond. Ruimtekleuren die de (hemels) blauwe lichtcomponenten goed reflecteren, ondersteunen de werking. ZICHTHOEK EN BLAUWWERKING geen effect minder goed goed (acv optimaal) (Bron: www.licht.de) minder effect (bij hoge luminanties verblindingsgevaar) Licht dat van voren en van bovenaf het oog treft, heeft biologisch de sterkste uitwerking. De receptoren voor koel licht liggen in het onderste deel van het oog. Ook de juiste golflengte van het licht is van belang. Het sterkste biologische effect heeft licht met een golflengte tussen 460 en 480 nanometer. Fotolia LLC / Tilio & Paolo

12 13 VISUAL TIMING LIGHT DE ZON NIET SLECHTS IN HET HART Maar binnenkort ook in uw gebouw. Het innovatieve lichtmanagementsysteem Visual Timing Light (daglichtsimulatie) van Derungs maakt simulatie van het lichtverloop over 24 uur mogelijk: Van zonsopkomst tot zonsondergang en de nacht. Via een speciale lichtsturing worden verschillende lichtscènes gedefinieerd. Daarbij kent elke scène een eigen aanpassing van lichtkleur en verlichtingsniveau. Meer dan tien jaar ervaring, neergelegd in 200 succesvol aangebrachte VTL-installaties met positieve reacties, overtuigt ons dat we op de goede weg zijn. GELEIDELIJKE DAGLICHTSIMULATIE Licht Donker KOELE KLEUREN (BLAUW) WARME KLEUREN (ROOD) uren De koele lichttonen activeren en stimuleren, terwijl warme kleuren ontspannen en oproepen tot rustperioden. Fotolia LLC / Aleks_ei

14 15 BETER LICHT VOOR OUDEREN FOCUS OP OUDEREN Oudere mensen en dementerenden hebben vaak ook te kampen met beperkingen van het gezichtsvermogen. Door beschouwing van de ziektebeelden en ook uit gesprekken met betrokkenen wordt al snel duidelijk dat een goede verlichting een voorwaarde is om zo veel mogelijk zelfstandig en zonder barrières te leven. Tekortkomingen aan het gezichts- en waarnemingsvermogen kunnen door een professioneel lichtconcept grotendeels gecompenseerd worden. MEER LICHT VOOR MEER LEVENSKWALITEIT Lichtbehoefte Het verouderende oog heeft een veelvoud nodig van het licht waaraan een jong oog genoeg heeft. Valpreventie Licht is een wezenlijk aspect waar het gaat om veiligheid. Daardoor kan de oudere mens zich blijven bewegen zonder beperkingen. Onzekerheid en angsttoestanden Passerende schaduwen of spiegelingen zijn vaak oorzaak van irritatie en onzekerheid. Schaduwarm en verblindingsvrij licht werkt positief op de ruimtewaarneming. Resource-activering De actieve deelname aan het leven moet principieel bevorderd worden, bijv. mobiliteit en cognitieve activiteiten zoals lezen of knutselen. OOGAANDOENINGEN Achteruitgang van de gele vlek Grauwe staar (cataract) Diabetische retinopathie Groene staar (glaucoom) istockphoto / konradlew

16 17 DEMENTIE EEN VAN DE GROOTSTE UITDAGINGEN Een op de twee mensen zo blijkt uit onderzoek wordt vroeg of laat een verpleeggeval ; we zien hier een toenemende tendens. Dementieverschijnselen vormen een grote uitdaging voor patiënten, verplegend personeel en familie. Slechte oriëntatie, onzekerheid en bewegingsdrang zijn typisch voor dementiepatiënten. Ze bevinden zich vaak in een soort schemertoestand, die door ontoereikende lichttoevoer nog versterkt wordt. Ongezonde onrust en slaapstoornissen, tot aan volledige omkering van dag en nacht zijn het gevolg. Visual Timing Light (daglichtsimulatie) ondersteunt mild en effectief. EVALUATIE Verbeterde slaapkwaliteit dankzij VTL-verlichting In het kader van de modernisering van het Fürstlich Fürstenbergische ouderenverpleeghuis in het Duitse Hüfingen, werden mening en welzijn van de bewoners onderzocht, voor en na de modernisering met biodynamische verlichting. Reeds na acht weken was de slaapkwaliteit van de bewoners verbeterd. Na goed een jaar werden bijna 75% minder onrustige nachten geteld. Toen in het kader van de tests de dynamische verlichting uitgeschakeld werd, verslechterde het slaapgedrag al na zes weken weer tot het uitgangsniveau. Toen daarna de VTL-verlichting weer werd ingezet, ging het slapen weer beter. istockphoto / pawel.gaul

18 19 VOORDELEN VOOR BEWONERS ALSOF DE ZON SCHIJNT Onafhankelijke studies wijzen op een directe samenhang tussen daglicht en welbevinden. Biodynamisch licht heeft dus een positieve invloed op het emotionele en fysieke welzijn. Het licht in de ochtend stimuleert de geest en bevordert de activiteit. Vanaf het middaguur ondersteunen de warme kleuren het lichaam en bereiden de nacht voor. Het dag-nachtritme wordt duurzaam gestabiliseerd. Sommige gerontologen zien hierin zelfs de mogelijkheid slaapmedicatie te reduceren. DE VOORDELEN OP EEN RIJ Gebrek aan daglicht wordt gecompenseerd, wat de ontwikkeling van stemmingswisselingen of zelfs depressies kan voorkomen. Stabilisering van het dag- en nachtritme door een lichtintensiteit- en kleur die past bij het tijdstip van de dag. Vooral dementerenden kunnen hier baat bij hebben. Activering en bevordering van rustfasen door herstel van het circadiane ritme. Verbeterd welbevinden dankzij verkwikkende nachten verbetert de toestand zowel emotioneel als fysiek. De verstrekking van slaapmiddelen kon in enkele gevallen zelfs verminderd worden. istockphoto / steve_poot

20 21 VOORDELEN VOOR ZORGPERSONEEL GOED LICHT ONTLAST DE VERZORGENDEN Van medewerkers horen we dat licht de geest goed doet en minder inspanning van de ogen vergt. En als bewoners zich zonder angst bewegen en actiever aan het dagelijks gebeuren deelnemen, maakt dat ook het werk van het personeel lichter. Tegelijkertijd helpt VTL (Visual Timing Light) ook bij de structurering van de dag, doordat het bij de maaltijden animeert en de rustperioden mild ondersteunt. Vooral bij dementerenden helpt VTL het slaap-waakritme te stabiliseren. Kort samengevat: van biodynamisch licht profiteert ook het verplegend personeel. DE VOORDELEN OP EEN RIJ Ontbrekend daglicht of zelfs verkeerd licht op verkeerde momenten wordt gecompenseerd, wat slaapstoornissen tegengaat. Verbeterd welbevinden door biodynamisch licht, dat rekening houdt met de inwendige klok van de medewerkers en die ondersteunt. Ontlasting van het personeel door op het juiste moment geanimeerde activiteits- en rustperioden en daardoor evenwichtigere bewoners. Ontspannen na het werk door minder vermoeide ogen en minder hoofdpijn, beide vaak het gevolg van slechte verlichting. Motivatie van het personeel door te weten dat de ouderen vanuit een totaalconcept verzorgd worden en hun levensavond zo goed mogelijk kunnen doorbrengen. istockphoto / mariusfm77

22 23 VOORDELEN VOOR INSTELLINGEN ALLESOMVATTENDE VERZORGING Doordat men de (licht)behoeften van de senioren maar ook van het verplegend personeel vanuit een totaalconcept benadert, wordt het elke bezoeker snel duidelijk dat het gaat om het welzijn en de hoogst mogelijke levenskwaliteit van de ouderen. De hogere investeringskosten betalen zich terug: dankzij het zeer hoge rendement van de VTL-lampen D lite amadea en vanera zijn minder armaturen nodig dan bij andere conventionele ruimteverlichting. Bovendien helpt het lichtmanagement bij het besparen van energie. VOORDELEN VOOR INSTELLINGEN Duidelijk te ervaren meerwaarde door binnenhuisarchitectonische maatregelen, vooral in het kader van renovatieprojecten. Meetbare meerwaarde door reductie van verzuim en uitval bij het personeel, verhoogde prestatiebereidheid en motivatie van het personeel. Economisch efficiënt dankzij intelligent lichtmanagement en zuinigere lampen. Duidelijke signaalwerking wat betreft de complete, allesomvattende verzorging van de bewoners. Een betere reputatie van de instelling door het toepassen van op de behoefte afgestemde verlichtingssystemen voor ouderen, in het bijzonder degenen die lijden aan vormen van dementie. istockphoto / rzdeb

24 25 HET LICHTMANAGEMENTSYSTEEM VTL BIJNA ZO INTELLIGENT ALS DE NATUUR ZELF Eenvoudig, comfortabel en biologisch effectief presenteert zich het lichtmanagementsysteem VTL van het bedrijf Derungs. De verlichting wordt tijdgestuurd automatisch aangepast aan uw dagindeling en benut tevens de huidige bevindingen uit wetenschap en praktijk. Op de voorgrond staat daarbij de activering van de bewoners en natuurlijk hun veiligheid bij het bewegen. VTL is vooral geschikt voor gangen, verblijfsruimten en verpleegoasen, maar ook voor andere plaatsen waar het ontbreekt aan daglicht. VTL

26 DE VTL-COMPONENTEN IN ENKELE STAPPEN NAAR BIODYNAMISCHE VERLICHTING vanera VTL - Visual Timing Light De moderne klassieker. Met haar tijdloze, sobere silhouet voegt vanera zich harmonisch in elke ruimte. Elke ruimte wordt gelijkmatig belicht. LICHT GEEFT LEVEN. VISUAL TIMING LIGHT. VTL amadea VTL - Visual Timing Light De huiselijke ruimteverlichting. Ze bezit niet alleen een bijzondere charme, maar wordt ook gekenmerkt door een uitstekend lichtrendement. Net als de vanera zorgt ze voor een homogene belichting van elke ruimte. VTL Besturingssysteem DALI De kern van de lichtsturing. Via 2 DALI-poorten zijn maximaal 128 DALI-adressen aan de besturing te koppelen. Bediening via ipad of druktoetsen Moderne besturing. Het is mogelijk de lichtsturing te bedienen via een app op een ipad. Zo kunnen lichtscènes en individuele lichtstemmingen eenvoudig geactiveerd worden. De programmering gaat via een laptop of pc. Daglichtsensoren en aanwezigheidsmelders. Economische toebehoren. Het VTL-systeem is uiterst veelzijdig. Aanvullende systeemcomponenten, zoals bijvoorbeeld daglichtsensoren optimaliseren de energiebalans nog verder. istockphoto / Spanic

EIGEN VERKOOPKANTOREN DUITSLAND Herbert Waldmann GmbH & Co. KG Postfach 5062 78057 Villingen-Schwenningen Duitsland Telefoon +49 7720 601 100 Fax +49 7720 601 290 sales.germany@waldmann.com ZWEDEN Waldmann Ljusteknik AB Skebokvarnsvägen 370 124 50 Bandhagen Zweden Telefoon +46 8 990 350 Fax +46 8 991 609 info-se@waldmann.com ZWITSERLAND Waldmann Lichttechnik GmbH Benkenstrasse 57 5024 Küttigen Zwitserland Telefoon +41 62 839 12 12 Fax +41 62 839 12 99 info-ch@waldmann.com USA Waldmann Lighting Company 9, W. Century Drive Wheeling, Illinois 60090 USA Telefoon +1 847 520 1060 Fax +1 847 520 1730 www.waldmannlighting.com waldmann@waldmannlighting.com OOSTENRIJK Waldmann Lichttechnik Ges.m.b.H Gewerbepark Wagram 7 4061 Pasching/Linz Oostenrijk Telefoon +43 7229 67 400 Fax +43 7229 67 444 info-at@waldmann.com FRANKRIJK Waldmann Eclairage S.A.S Z.I. - Rue de l Embranchement 67116 Reichstett Frankrijk Telefoon +33 3 8820 95 88 Fax +33 3 8820 95 68 info-fr@waldmann.com ITALIË Waldmann Illuminotecnica S.r.l. Via della Pace, 18 A 20098 San Giuliano Milanese (MI) Italië Telefoon +39 02 98 24 90 24 Fax +39 02 98 24 63 78 info-it@waldmann.com NEDERLAND Waldmann BV Lingewei 19 4004 LK Tiel Nederland Telefoon +31 344 631 019 Fax +31 344 627 856 info-nl@waldmann.com SINGAPORE Waldmann Lighting Singapore Pte. Ltd. 22 Cross Street # 02-50/51 South Bridge Court Singapore 048421 Singapore Telefoon +65 6275 8300 Fax +65 6275 8377 sales-sg@waldmann.com CHINA Waldmann Lighting (Shanghai) Co. Ltd. Part A, No. Five Normative Workshop 199 Changjian Road, Baoshan Shanghai, P.R.C. 200949 China Telefoon +86 21 5169 1799 Fax +86 21 3385 0032 info@waldmann.com.cn INDIË Waldmann Lighting PVT. Ltd. Plot No. 52 Udyog Vihar Phase-VI, Sector-37 GURGAON-122001, Haryana Indië Telefoon +91 124 412 1600 Fax +91 124 412 1611 sales-in@waldmann.com Derungs Licht AG D79 723 000 NL 02 / 2014 Wijzigingen voorbehouden Derungs Licht AG Hofmattstrasse 12 9200 Gossau Zwitserland Telefoon +41 71 388 11 66 Fax +41 71 388 11 77 www.derungslicht.com mailbox@derungslicht.com Overige verkooppartners vindt u op: Derungs LIcht AG is een onderneming van de Waldmann groep. www.derungslicht.com BRONNENVERANTWOORDING Afbeeldingen en illustraties De illustraties op de pagina s 9 en 11 zijn met de welwillende toestemming van licht.de hier gebruikt. Natuurfoto s van istockphoto en fotolia. Alle andere foto s en grafieken zijn afkomstig van Derungs Licht AG. Content Content komt uit licht.wissen 07 - Gesundheitsfaktor Licht en brochures van de firma Derungs. De evaluatiedetails op pagina 17 zijn overgenomen uit de publicatie van Demenz Support Stuttgart (Des Sorientiert nummer 1/10).