Veiligheidsinformatieblad

Veiligheidsinformatieblad Dow Benelux B.V. Productnaam: AMP-95** 2-Amino-2-methyl-1-propanol Herzien: 2006/03/28 Print datum: 22 Nov 2007 Dow Benelux B.V. moedigt u aan het volledige Veiligheidsinformatieblad (VIB) te lezen, omdat het belangrijke informatie bevat. Wij verwachten dat u de voorzorgsmaatregelen vermeld in het VIB zal volgen, behalve wanneer de specifieke omstandigheden waarin u dit product gebruikt andere geschikte maatregelen vereisen. 1. Identificatie van de stof of het preparaat en van de vennootschap/onderneming. Productnaam AMP-95** 2-Amino-2-methyl-1-propanol Gebruik van de stof/van het preparaat Metaalbewerkingsvloeistoffen. Voor industrieel gebruik. IDENTIFICATIE VAN DE VENNOOTSCHAP/ONDERNEMING Dow Benelux B.V. Herbert H.Dowweg 5 4530 AA Terneuzen Netherlands Klanten informatie nummer 32-(0)3-450-2240 TELEFOONNUMMER VOOR NOODGEVALLEN 24-u. tel. nummer voor noodgevallen: 31-(0)115 694982 Lokaal contact voor noodgevallen: 00 31 115 69 4982 2. Samenstelling en informatie over de bestanddelen Bestanddeel Hoeveelheid Indeling CAS # EG-nummer 2-amino-2- > 89,0 % Xi: R36/38; R52/53 124-68-5 204-709-8 methylpropanol 2-Methylamino-2-methyl- 1-propanol < 7,0 % Niet als gevaarlijk ingedeeld. 27646-80-6 Niet van toepassing Water 5,0 % Niet als gevaarlijk ingedeeld. 7732-18-5 231-791-2 Zie Sectie 16 voor de volledige tekst van R-zinnen. 3. Identificatie van de gevaren Irriterend voor de ogen en de huid. Schadelijk voor in het water levende organismen, kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. * handelsmerk Pagina 1 van 8

4. Eerste-hulp-maatregelen Contact met de ogen: Direct gedurende minimum 30 minuten met stromend water spoelen. Verwijder contactlenzen na de eerste vijf minuten en blijf spoelen. Raadpleeg onmiddellijk een arts, bij voorkeur een oogarts. Huidcontact: Onmiddellijk spoelen met veel water gedurende tenminste 15 minuten, terwijl verontreinigde kleding wordt verwijderd. Een arts raadplegen indien symptomen optreden of indien de irritatie blijft aanhouden. Kleren wassen alvorens ze opnieuw te gebruiken. Inademen: Naar de frisse lucht brengen. Bij ziekteverschijnselen raadpleeg een arts. Inslikken: Geen braken opwekken. Waarschuw een arts en/of vervoer onmiddellijk naar het ziekenhuis. Niets oraal toedienen. Aanwijzing voor de arts: Wegens de irriterende eigenschappen kan het inslikken brandwonden/verzwering van mond, maag en lager maag-darmkanaal teweegbrengen, leidend tot vernauwing. Braaksel dat in de longen terechtkomt kan longschade veroorzaken. Indien maagspoeling is verricht, verdient het aanbeveling dit onder luchtpijp- en/of slokdarmcontrole uit te voeren. Als een brandwond is ontstaan, na decontaminatie behandelen als thermische brandwond. Overvloedig spoelen kan nodig zijn bij chemische brandwonden van de ogen. Raadpleeg snel een arts, bij voorkeur een oogarts. Geen specifiek antidotum. De behandeling van blootstelling zou rekening moeten houden met de symptomen en de klinische toestand van de patiënt. 5. Brandbestrijdingsmaatregelen Brandblusmiddelen: Waternevel of dunne sproeistraal. Bluspoeder. CO2 brandblussers. Schuim. Indien beschikbaar wordt de voorkeur gegeven aan alcohol bestendig schuim (ATC type). "General purpose" synthetische schuimsoorten (inclusief AFFF) of proteineschuim kunnen functioneren, maar veel minder effectief. Brandbestrijdingsmaatregelen: Houd mensen weg. Isoleer de zone waar het brandt en sta geen onnodige entree toe. Brandende vloeistoffen kunnen gedoofd worden door te verdunnen met water. Geen directe waterstraal gebruiken. Dit kan de brand verspreiden. Brandende vloeistoffen mogen met stromend water verwijderd worden om personeel te beschermen en schade aan eigendommen te minimaliseren. Speciale beschermende apparatuur voor brandweer: Draag adembescherming m.b.v. draagbare perslucht (type: overdruk) en beschermende brandweerkleding, inclusief helm, jas, broek, laarzen en handschoenen. Vermijd contact met het product gedurende de brandbestrijding. Draag, wanneer contact waarschijnlijk is, een chemicalienpak voor brandbestrijding met een autonoom ademhalingstoestel. Indien niet beschikbaar, draag een chemicalienpak met een autonoom ademhalingstoestel en bestrijd de brand vanop afstand. Voor beschermingsmiddelen tijdens opruimwerkzaamheden na een brand wordt verwezen naar de relevante rubrieken in dit veiligheidsinformatieblad. Ongebruikelijke brand- en explosiegevaren: Hevige stoomontwikkeling of eruptie kan onstaan door water direct in hete vloeistof te laten stromen. Schadelijke verbrandingsproducten: Bij brand kan de rook het originele product bevatten alsmede verbrandingsproducten met variërende samenstelling die toxisch en/of irriterend kunnen zijn. Tot de gevaarlijke nevenproducten bij verbranding kunnen o.a. behoren: Stikstofoxiden. Koolmonoxide. Kooldioxide. 6. Maatregelen bij accidenteel vrijkomen Te ondernemen maatregelen indien materiaal is vrijgekomen of gemorst: Gemorst product indammen indien mogelijk. Verzamel in geschikte vaten voorzien van goede etiketten. Voor bijkomende informatie, zie sectie 13, Instructies voor verwijdering. Persoonlijke voorzorgsmaatregelen: Evacueer het gebied. Niet roken in het gebied. Ventileer de ruimte waar gelekt of gemorst is. Alleen opgeleid en voldoende beschermd personeel dient betrokken Pagina 2 van 8

te worden bij het schoonmaken. Zie Sectie 7, Hantering, voor bijkomende voorzorgsmaatregelen. Gebruik de juiste beschermingsmiddelen. Voor additionele informatie, zie sectie 8: Maatregelen ter beheersing van blootstelling / persoonlijke bescherming. Milieuvoorzorgsmaatregelen: Vermijd dat het product in de grond, in sloten, riolen, waterwegen en/of grondwater terechtkomt. Zie Sectie 12, Ecologische Informatie. 7. Hantering en opslag Hantering Algemeen handelen: Verwijderd houden van hitte, vonken en vlammen. Vermijd contact met ogen, huid en kledij. Vermijd de inademing van dampen of nevels. Niet inslikken. Houd de opslagvaten goed gesloten. Zorg voor voldoende ventilatie tijdens het gebruik. Zich grondig wassen na hanteren. Het product bevriest bij -2 C (28,4 F). Het kan in de vaten ontdooid worden. Andere maatregelen: Containers, zelfs al zijn ze leeg, kunnen dampen bevatten. Niet snijden, boren, slijpen, lassen of gelijksoortige werkzaamheden aan of bij lege containers. Morsingen van deze organische vloeistof op hete vezelachtige isolatiematerialen kunnen leiden tot verlaging van de zelfontbrandingstemperatuur, mogelijk resulterend in spontane ontbranding. Opslag Op een koele en droge plaats opslaan. Opslaan in de orginele container. Verpakkingen hermetisch gesloten houden wanneer ze niet gebruikt worden, om de vorming van karbonaatzouten te vermijden. Niet opslaan in: Aluminium. Messing. Koper. Zink. Koperlegeringen. Gegalvaniseerde containers. 8. Maatregelen ter beheersing van blootstelling/persoonlijke bescherming Blootstellingslimieten Geen vastgesteld. Persoonlijke bescherming Bescherming van de ogen/van het gezicht: Draag een zuurbril. Veiligheidsbrillen zouden overeenkomend moeten zijn met EN 166 of gelijkwaardig. Een oogdouche dient in de onmiddellijke omgeving van de werkplek aanwezig te zijn. Huidbescherming: Gebruik niet doorlaatbare beschermende kleding die bestand is tegen dit product. De keuze van specifieke onderdelen zoals gelaatsmasker, handschoenen, laarzen, schort of volledig pak hangt af van de werkzaamheden. Handbescherming: Gebruik chemicaliënbestendige handschoenen, geclassificeerd onder EN374: handschoenen voor bescherming tegen chemicaliën en micro-organismen. Voorbeelden van te verkiezen handschoenmaterialen die een barrière vormen: Polyethyleen. Gechloreerde polyethyleen Ethyl vinyl alcohol laminaat ("EVAL"). Voorbeelden van aanvaardbare handschoenmaterialen die een barrière vormen omvatten: Viton. Butylrubber Neopreen. Natuurrubber (latex). Polyvinylchloride ("PVC" of "vinyl"). Nitril/butadieen rubber ("nitril" of "NBR"). Vermijd handschoenen die gemaakt zijn van: Polyvinylalcohol ("PVA"). Wanneer langdurig of vaak herhaald contact kan voorkomen, worden handschoenen met een beschermingsklasse 6 (doorbraaktijd groter dan 480 minuten volgens EN 374) aanbevolen. Wanneer enkel een kortstondig contact verwacht wordt, worden handschoenen met een beschermingsklasse 3 of hoger (doorbraaktijd groter dan 60 minuten volgens EN 374) aanbevolen. AANDACHT: De selectie van specifieke handschoenen voor een bepaalde toepassing en gebruikstijd in een arbeidsplaats zou ook rekening moeten houden met alle andere relevante factoren op de arbeidsplaats, zoals (maar niet beperkt tot): andere chemicaliën die mogelijk gehanteerd worden, fysieke vereisten (bescherming tegen snijden/doorboren, handigheid, thermische bescherming), mogelijke lichamelijke reacties op de handschoenmateriaal, en de instructies/specificaties van de handschoenenleverancier. Adembescherming: In de meeste gevallen dient adembescherming niet nodig te zijn. Gebruik echter goedgekeurde adembescherming voorzien van filterbussen als het product wordt verhit of verspoten. Pagina 3 van 8

Volgend EG goedgekeurd ademhalingstoestel gebruiken: Patroon voor organische dampen met een pre-filter voor deeltjes, type AP2. Inslikken: Vermijd het inslikken van het product, zelfs in kleine hoeveelheden; geen etenswaren of tabak gebruiken of opslaan op het werkplek; was uw handen en gezicht vóór te roken of te eten. Technische maatregelen: Ventilatie: Goede algemene ventilatie dient in de meeste omstandigheden voldoende te zijn. Plaatselijke afzuiging kan nodig zijn voor sommige werkzaamheden. 9. Fysische en chemische eigenschappen Aggregatietoestand vloeibaar Kleur kleurloos Geur amine Vlampunt (gesloten vat) 81 C Literatuur Brandbaarheidsgrenzen in Onderste: Geen testgegevens beschikbaar de lucht Bovenste: Geen testgegevens beschikbaar Zelfontbrandingstemp.: Geen testgegevens beschikbaar Dampdruk: 0,34 mmhg @ 20 C berekend (watervrij) Kookpunt (760 mmhg) 100-165 C Literatuur. Dampdichtheid (lucht = 1): 3 Literatuur Specifieke dichtheid (H2O = 0,942 25 C/25 C 1) Vriespunt -2 C Literatuur Smeltpunt -2 C Literatuur Oplosbaarheid in water mengbaar met water (gewichtsbasis) ph: 11,3 Literatuur (1% waterige oplossing) Moleculair gewicht 89,14 g/mol Literatuur Gemeten octanol/water -0,63 Gemeten verdelingscoefficient: Dynamische viscositeit 147 cps @ 25 C 10. Stabiliteit en reactiviteit Stabiliteit/onstabiliteit Stabiel under de aanbevolen opslagomstandigheden. Zie Sectie 7, Opslag. Te vermijden condities: Door blootstelling aan hoge temperaturen kan dit product ontleden. Product absorbeert koolstofdioxide uit de lucht. De reactie met kooldioxide kan karbonaten vormen. Niet compatibele materialen: Vermijd contact met: Sterke zuren. Sterke oxidatiemiddelen. Vermijd contact met metalen zoals: Aluminium. Zink. Messing. Koper. Koperlegeringen. Gegalvaniseerde metalen. Voorkom onbedoeld contact met: Halogeenkoolwaterstoffen. Gevaarlijke polymerisatie. Zal niet optreden. Thermische ontleding De ontledingsproducten hangen af van de temperatuur, luchttoevoer en de aanwezigheid van andere stoffen. Pagina 4 van 8

11. Toxicologische informatie Acute toxiciteit. Inslikken Matige toxiciteit indien ingeslikt. Kleine hoeveelheden, ingeslikt samenhangend met het normale hanteren, zullen waarschijnlijk geen schade veroorzaken. Inslikken van grotere hoeveelheden kan echter ernstige schade, zelfs de dood tot gevolg hebben. Inslikken kan irritatie of verbranding veroorzaken van de mond, de keel en het maag-darmkanaal. Bij het inslikken of braken kan het product in de longen terechtkomen en weefsel- of longschade veroorzaken. LD50, Rat 2.900 mg/kg LD50, Muis 2.150 mg/kg Contact met de ogen Kan ernstige irritatie met hoornvliesbeschadiging veroorzaken, wat kan resulteren in blijvende verstoring van het gezichtsvermogen, zelfs blindheid. Chemische brandwonden mogelijk. Huidcontact Een contact van korte duur kan ernstige huidirritatie met pijn en lokale roodheid teweegbrengen. Langdurig contact met de huid kan ernstige branswondendwonden veroorzaken. De symptomen kunnen pijn, ernstige lokale roodheid, zwelling en schade aan het weefsel bevatten. Volgens de EG criteria wordt dit product niet als bijtend voor de huid ingedeeld. Opname door de huid Langdurig contact met de huid zal waarschijnlijk niet resulteren in de opname van schadelijke hoeveelheden. LD50, Konijn > 2.000 mg/kg Inademen Bij kamertemperatuur is de blootstelling aan dampen minimaal wegens de lage vluchtigheid. Dampen van opgewarmd product of nevels kunnen een irritatie van de ademhalingsorganen veroorzaken. Sensibilisatie Huid Veroorzaakte geen allergische huidreacties bij testen met cavia's. Toxiciteit van herhaalde dosis Bij dieren zijn effecten aan de volgende organen waargenomen: Lever. Ontwikkelingstoxiciteit Heeft geen geboorteafwijkingen of geen andere foetale effecten veroorzaakt bij proefdieren. Genetische toxicologie Resultaten van genetische toxiciteitsstudies in vitro waren negatief. Genetische toxiciteitsstudies op dieren waren negatief. 12. Ecologische informatie CHEMISCHE OMZETTING Beweging en verdeling. Bioconcentratie potentieel is laag (BCF minder dan 100 of log Pow minder dan 3). Potentie tot verspreiding in de grond is heel hoog (Koc tussen 0 en 50). Constante van Henry (H): 6,82E-8 atm*m3/mole; 25 C geschat Verdelingscöefficient, n-octanol/water (log Pow): -0,63 Gemeten Bodem organische koolstof/water verdelingscoefficient (Koc): 18 geschat Bioconcentratiefaktor (BCF): < 1; vis;gemeten Persistentie en afbreekbaarheid. Het materiaal is wezenlijk biologisch afbreekbaar. Bereikt meer dan 20% biologische afbraak in OECD test(en). Gebaseerd op de strikte testrichtlijnen, kan dit materiaal niet als direct biologisch afbreekbaar worden beschouwd; echter, deze resultaten houden niet noodzakelijkerwijs in dat het materiaal niet biologisch afbreekbaar is onder milieu condities. Biologische afbraak kan voorkomen onder zowel aerobe als anaerobe condities (in zowel aanwezigheid als afwezigheid van zuurstof). Indirecte fotodegradatie met OH radicalen Pagina 5 van 8

Snelheidsconstante Atmosferische Methode halfwaardetijd 2,55E-11 cm3/s 0,42 d geschat OECD Biologische afbreekbaarheidstesten: Biologische Blootstellings- tijd Methode afbreekbaarheid 40 % 28 d OECD test 301D 50 % 28 d OECD test 302B Theoretisch zuurstofverbruik: 2,69 mg/mg ECO-TOXICITEIT Stof is schadelijk voor waterorganismen (LC50/EC50/IC50 liggen tussen 10 en 100 mg/l voor de meest gevoelige soorten). Kan de ph van waterige systemen verhogen tot meer dan 10, wat toxisch kan zijn voor aquatische organismen. Acute en verlengde vistoxiciteit LC50, zonnebaars (Lepomis macrochirus), statisch, 96 h: 190 mg/l LC50, gouden orfe (Leuciscus idus), 48 h: 331 mg/l Aquatisch ongewervelde acute toxiciteit EC50, watervlo Daphnia magna, 24 h, immobilisatie: 65 mg/l LC50, grijze garnaal Crangon crangon, 96 h: 179 mg/l Toxiciteit voor aquatische planten EC50, alg Scenedesmus sp., groeiremming van de biomassa, 96 h: 520 mg/l Toxiciteit voor micro organismen EC50; bacterien, Groeiremming (vermindering van de densiteit van de cellen): 132 mg/l 13. Instructies voor verwijdering Dit product moet volgens EG Richtlijn 91/689/EEG als gevaarlijk afval behandeld worden wanneer het ongebruikt en niet gecontamineerd verwijderd wordt. De verwijderingsmethodes moeten in overeenstemming zijn met all nationale en plaatselijke wettelijke bepalingen die de verwijdering van gevaarlijk afval reglementeren. Voor gebruikt, gecontamineerd product en voor residu van het product kunnen verdere evaluaties nodig zijn. Niet in riolen, op bodem of op oppervlaktewater lozen. 14. Informatie met betrekking tot vervoer WEG & SPOOR NIET GEREGLEMENTEERD ZEE NIET GEREGLEMENTEERD LUCHT NIET GEREGLEMENTEERD BINNENWATERS NIET GEREGLEMENTEERD 15. Wettelijk verplichte informatie Europese inventaris van bestaande chemische handelsstoffen (EINECS) De bestanddelen van dit product zijn opgenomen in de EINECS-lijst of zijn vrijgesteld. Pagina 6 van 8

EU-classificatie en informatie betreffende gebruikersetikettering: Gevaarsymbool: Xi - Irriterend R - zinnen: R36/38 - Irriterend voor de ogen en de huid. R52/53 - Schadelijk voor in het water levende organismen, kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. S - zinnen: S26 - Bij aanraking met de ogen onmiddellijk met overvloedig water afspoelen en deskundig medisch advies inwinnen. S29 - Afval niet in de gootsteen werpen. S36/37/39 - Draag geschikte beschermende kleding, handschoenen en een beschermingsmiddel voor de ogen/het gezicht. S45 - Bij een ongeval of indien men zich onwel voelt, onmiddellijk een arts raadplegen (indien mogelijk hem dit etiket tonen). S61 - Voorkom lozing in het milieu. Vraag om speciale instructies/veiligheidskaart. Bevat: 2-amino-2-methylpropanol 16. Overige informatie: R-zinnen in Sectie 2 R36/38 Irriterend voor de ogen en de huid. R52/53 Schadelijk voor in het water levende organismen, kan in het aquatisch milieu op lange termijn schadelijke effecten veroorzaken. Revisie Identificatienummer: 53698 / 3008 / Aanmaakdatum: 2006/03/28 / Versie: 2.0 De meest recente herzieningen worden aangeduid door de dubbele verticale lijn in vet gedrukt op de linkerkant van het document. Opschrift N/A W/W OEL STEL TWA ACGIH DOW IHG WEEL HAZ_DES EU ELV niet beschikbaar. Gewicht/gewicht Grenswaarden Blootstellingslimiet op korte termijn Tijdgewogen gemiddelde American Conference of Governmental Industrial Hygienists, Inc. Indicatieve DOW waarde "Workplace Environmental Exposure Level" Aanduiding van de gevaren EU blootstellingswaarde Dow Benelux B.V. vraagt aan elke klant of ontvanger van dit Veiligheidsinformatieblad (VIB) het aandachtig te lezen en, indien nodig, de juiste deskundigen te raadplegen om de gegevens in dit VIB te begrijpen en om op de hoogte te zijn van de gevaren die het product met zich meebrengt. De informatie in dit document wordt te goeder trouw gegeven en wordt verondersteld juist te zijn op de aanmaakdatum van dit document. Er wordt echter geen expliciete of impliciete garantie gegeven. Wettelijke bepalingen kunnen veranderen en ze kunnen verschillend zijn afhankelijk van het land. Het is de verantwoordelijkheid van de koper/gebruiker om te verzekeren dat zijn activiteiten in overeenstemming zijn met alle plaatselijke wettelijke bepalingen. De informatie in dit document heeft enkel betrekking op het product zoals het verscheept wordt. Vermits de omstandigheden waarin het product gebruikt wordt niet door de producent kunnen gecontroleerd worden, moet de koper/gebruiker de omstandigheden bepalen, waarin het product in alle veiligheid kan gebruikt worden. Omwille van de proliferatie van informatiebronnen, zoals Veiligheidsinformatiebladen (VIBs) van verschillende producenten, zijn wij niet verantwoordelijk en kunnen wij niet verantwoordelijk zijn voor Pagina 7 van 8

Veiligheidsinformatiebladen die via andere bronnen bekomen werden. Indien U een Veiligheidsinformatieblad via een andere bron heeft ontvangen, of indien U niet zeker bent dat U in bezit bent van de meest recente versie van een Veiligheidsinformatieblad, gelieve ons te contacteren. Pagina 8 van 8