Bio-ingenieurswetenschappen faculteit wetenschappen deel 1 bacheloropleiding 2008
Colofon Redactie Vormgeving Fotografie Departement Studentgerichte Diensten Medewerkers Bio-ingenieurswetenschappen E. Willockx J. Crab, Photo Alto, Photo Disc Deze brochure is met grote zorg samengesteld. Studieprogramma s veranderen echter voortdurend. Het is daarom mogelijk dat het vakkenaanbod van de verschillende studierichtingen enigzins afwijkt van de informatie in deze brochure.
Inhoud Voorwoord 5 Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? 6 Studentgerichtheid 6 Innoverende academische opleidingen 6 Infrastructuur 6 Vorming 7 Antwerpen 7 De opleiding Bio-ingenieurswetenschappen 8 Wat is Bio-ingenieurswetenschappen? 8 Waarom Bio-ingenieurswetenschappen studeren? 8 Waarom Bio-ingenieurswetenschappen studeren in Antwerpen? 9 Bachelor in de Bio-ingenieurswetenschappen 10 Master in de Bio-ingenieurswetenschappen 11 Verder studeren na je universitair diploma 11 Onderwijs en examens 12 Onderwijs 12 Studiepunten 12 Semestersysteem - examens 13 Internationaal 14 Waar kan je met je diploma aan de slag? 15 Toelatingsvoorwaarden en voorkennis 16 Toelatingsvoorwaarden 16 Voorkennis 16 Gaten in je voorkennis? 17 Heb je keuzemoeilijkheden 17 Studiebegeleiding 18 Overgang van het secundair onderwijs naar de universiteit 18 Overbruggingsonderwijs in de maand september 18 Algemene studie- en studentenbegeleiding 18 Vakspecifieke begeleiding tijdens het academiejaar 20
Inhoud Bachelor Bio-ingenieurswetenschappen: studieprogramma 1 Bachelor eerste jaar 21 Bachelor tweede jaar 22 Bachelor derde jaar 23 Opleidingsonderdelen 5 Bachelor eerste jaar 25 Bachelor tweede jaar 30 Bachelor derde jaar 36 Studie- en studentenvoorzieningen 55 Cursusdienst 55 Sport 55 Computerfaciliteiten 56 Studentenrestaurants 56 Studentenverenigingen 57 Hoe bereik je makkelijk de campussen? 58 Wegbeschrijving 58 Met de bus 58 Met de trein 58 Plattegrond van de campussen 59 Stadscampus 59 Campus Groenenborger 60 Campus Middelheim 61 Campus Drie Eiken 62 Bijkomende informatie 63 Provinciale informatiedagen 63 Informatiedagen aan onze instelling 63 Brochures over andere opleidingen 63 Internet 63 STudenten Informatie Punt (STIP) 64 Faculteit Wetenschappen Decanaat 64 Departement Bio-ingenieurswetenschappen 64
Voorwoord Welkom bij de Universiteit Antwerpen. Je hebt je weg naar onze universiteit gevonden en je wenst wellicht wat meer informatie over onze instelling en de studierichtingen die wij bieden. Het boekje dat je nu ter hand neemt, brengt je al een hele stap vooruit in je keuzeproces. De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit met 10.000 studenten. De bestaande opleidingen werden met ingang van het academiejaar 2004-2005 omgevormd naar de bachelor- en masterstructuur. Vanaf 2007-2008 worden de masteropleidingen gestart die aansluiten op de academische bacheloropleidingen. Binnen de associatie wordt de samenwerking bevorderd met de Plantijnhogeschool, de Karel de Grote Hogeschool, de Hogeschool Antwerpen en de Hogere Zeevaartschool. Studeren aan de universiteit is het begin van een nieuwe periode in je leven. Belangrijk is dat je je goed voelt op de universiteit van je keuze en dat je je nadien goed voelt met je behaalde diploma. Daarom stelt de Universiteit Antwerpen alles in het werk om je studietijd aangenaam te maken en de kwaliteit van de opleiding op topniveau te houden. Onze opleidingen worden regelmatig bijgestuurd en aangepast aan de maatschappelijke evolutie. Als je naar één van onze informatiedagen komt, zal je merken dat het aangenaam is om aan de Universiteit Antwerpen te studeren. Zowel onze medewerkers als studenten zullen je er graag over vertellen en kijken alvast uit naar de kennismaking! Universiteit Antwerpen Prof. dr. Francis Van Loon Rector 5
Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? Studentgerichtheid De Universiteit Antwerpen staat voor studentgerichtheid. Dit betekent dat je zoveel mogelijk college volgt in kleine groepen, zodat een vlotte interactie mogelijk wordt. De kleine afstand tussen studenten en het docentencorps zorgt ervoor dat je bij je profs terecht kan met allerlei vragen en problemen. De vlotte communicatie tussen docenten, assistenten en studenten wordt mede ondersteund door de digitale leeromgeving Blackboard; dit biedt ook nieuwe kansen voor een interactief onderwijssysteem. Studenten worden ook uitgenodigd om actief deel te nemen aan het beleid: in verschillende adviesorganen en raden zijn zij vertegenwoordigd. Tenslotte is de Universiteit Antwerpen bekend voor haar goede studentenbegeleiding en -ondersteuning, waarbij wordt ingespeeld op de individuele noden van alle studenten. Innoverende academische opleidingen De Universiteit Antwerpen biedt innoverende academische opleidingen, met een evenwichtig aanbod van theorie en praktijkgerichtheid. De opleidingen zijn stevig verankerd in sterk wetenschappelijk onderzoek, dat ook internationale faam geniet. De academische toren werd reeds lang geleden gesloopt: academici hechten veel belang aan een voortdurende uitwisseling met de steeds evoluerende samenleving. Bij je studie aan de Universiteit Antwerpen staat niet zozeer het memoriseren van feitenkennis centraal: je verwerft de kennis en vaardigheden die je nodig hebt om beroepsrelevante opdrachten en problemen op te lossen. Ook de BaMa-structuur werd gezien als een kans tot vernieuwing en verbetering. Nieuwe opleidingen werden ingevoerd, keuzemogelijkheden binnen bestaande opleidingen verruimd. Infrastructuur Voor haar onderwijs beschikt de Universiteit Antwerpen over de meest moderne infrastructuur: goed uitgeruste les- en computerlokalen, laboratoria, bibliotheken en studielandschappen. In alle publieke ruimten zijn er hotspots waar je draadloos kan surfen. De laatste jaren werd ook grootschalig geïnvesteerd in nieuwe gebouwen om het toenemend aantal studenten op te vangen en hen een aangename leeromgeving te bieden. 6
Waarom aan de Universiteit Antwerpen studeren? De Universiteit Antwerpen is een middelgrote universiteit, met meer dan 10 000 studenten, verspreid over vier campussen en zeven faculteiten. De campussen Middelheim, Groenenborger en Drie Eiken liggen aan de stadsrand, in een groene omgeving. De campussen Middelheim en Groenenborger grenzen aan het openluchtmuseum voor Beeldhouwkunst Middelheim en het Nachtegalenpark. Studeer je op campus Drie Eiken dan kan je volop genieten van de groene oase van Fort VI en de mooie vijvers rondom de campus. De Stadscampus, met zijn kern van prachtig gerenoveerde 16deeeuwse gebouwen, ligt in hartje Antwerpen. De opleiding Bio-ingenieur is gesitueerd op de campus Groenenborger. Vorming De Universiteit Antwerpen wil niet alleen opleidingen aanbieden, maar ook vorming. Jonge mensen laten opgroeien tot professionelen met een kritische ingesteldheid, een tolerante en constructieve houding. De Universiteit Antwerpen kiest resoluut voor pluralisme en verwelkomt diversiteit in haar curricula, personeel en studenten. Antwerpen Tenslotte kies je voor de stad Antwerpen. Studeren is meer dan met je neus in de boeken zitten. Wie in Antwerpen komt studeren, kiest voor een studentenstad. Antwerpen is, naast een universiteitsstad, een bruisende metropool met een uniek cultuurhistorisch aanbod, een wereldhaven, een overvloed aan cafés en restaurants, clubs, gezellige pleintjes, cultuur, architectuur, mode, sportinfrastructuur,... Kortom: een stad waarin Antwerpenaars, bezoekers en studenten graag wegzinken. Speciaal voor de lancering van de nieuwe huisstijl van de Universiteit Antwerpen, schreef Pieter Embrechts een lied U Aan het woord. In deze brochure vertellen wij graag over onze universiteit, daarna is het woord aan A! 7
De opleiding Bio-ingenieurswetenschappen Wat is Bio-ingenieurswetenschappen? Bio-ingenieur vervangt sinds enkele jaren de titel Landbouw-ingenieur. De nieuwe benaming schetst immers een beter beeld van de opleiding: niet alleen landbouwwetenschappen worden in het curriculum opgenomen, de inhoud van de opleiding is veel breder. Als Bio-ingenieur kom je in aanraking met milieuzorg, ecosystemen, verwerking van afvalstoffen, nieuwe bronnen van energie, voedselproductie, transgene planten en dieren, het beheer van bossen, het inrichten van landschappen, de ontwikkeling van kweekreactoren voor cellen, De studies Bio-ingenieurswetenschappen worden als een toegepaste wetenschap benaderd en dit in samenwerking met de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO). Voor de fundamentele biologie verwijzen we graag naar de opleiding Biologie. Waarom Bio-ingenieurswetenschappen studeren? Studenten bio-ingenieur krijgen met allerlei onderwerpen uit de wetenschappen te maken. Van computerprogrammeren tot ecologie, en van gentechnologie tot bosbouw. Kiezen voor een specialisatie doe je pas in je derde jaar: Chemie en Voedingstechnologie, Cel- en Genbiotechnologie, Land- en Bosbeheer en Milieutechnologie. Zo heb je alle kansen om uit te zoeken wat jou precies interesseert. De Universiteit Antwerpen zorgt er ook voor dat je kunt meepraten met boekhouders en bedrijfsleiders. Je krijgt 8
De opleiding Bio-ingenieurswetenschappen degelijke colleges economie, bedrijfsbeheer en ondernemerschap. Zodat je niet alleen je geld waard bent, maar je jezelf ook nog kunt verkopen. Overigens - onderzoek wijst uit dat een afgestudeerde bio-ingenieur gemiddeld niet meer dan drie maanden moet wachten op een eerste baan. Binnen de sector waar je voor gestudeerd hebt, trouwens. Waarom Bio-ingenieurswetenschappen studeren in Antwerpen? Met het hart van de Vlaamse economie, onze Antwerpse haven, op een boogscheut voelen ingenieursstudenten zich hier meteen thuis. De Universiteit Antwerpen biedt je dus terecht een opleiding tot bachelor in de bio-ingenieurswetenschappen aan (3 jaar). De masteropleiding, nog eens 2 jaar erbij, maak je af in Leuven, Gent of Brussel (of nog verder). Probleemloos, daar zorgt ons programma wel voor. Stages, projecten, contacten met bedrijven - in Antwerpen krijg je het allemaal aangeboden. Mensen uit de industrie geven college, je komt voor je stages en projectwerk in bedrijven. Om al snel de praktijk op te snuiven. 9
De opleiding Bio-ingenieurswetenschappen Bachelor in de Bio-ingenieurswetenschappen De drie jaar durende bacheloropleiding volg je op de campus Groenenborger. Je behaalt een diploma Bachelor in de Bio-ingenieurswetenschappen. Het bachelorprogramma Bio-ingenieurswetenschappen biedt een algemene wetenschappelijke vorming en een grondige inleiding in de wiskundige basisdisciplines en in de natuurkunde en scheikunde. In Antwerpen wordt daarnaast bijzondere aandacht besteed aan de biologische aspecten. In deze optiek werden vakken ingevoerd als celbiologie, ecologie en biochemie. In het derde jaar bestaat reeds de beperkte keuzemogelijkheid in functie van de richting die men in de masterjaren wil volgen. De ingenieurswetenschappen zoals fysicochemie van de macromoleculen, fysische en thermische transportverschijnselen, toegepaste thermodynamica,... worden belangrijker in het tweede en derde jaar bachelor. Het totaal aantal contacturen bedraagt ± 600u. per studiejaar. Zowel theorie als practica komen aan bod. Oefeningen en toepassingen worden in kleine groepen doorgenomen om het inzicht in de stof te verhogen. In het derde jaar kan je kiezen voor één van de vier afstudeerrichtingen die onze opleiding organiseert. Je kan kiezen voor: - chemie- en voedingstechnologie, over wat wij eten, hoe het vervaardigd wordt en over de interactie tussen praktische chemie en voedselproductie; - cel- en genbiotechnologie, over hoe je via het manipuleren van cellen, weefsels en zelfs moleculen tal van biologische problemen kan aanpakken; - milieutechnologie, over manieren om bij te dragen tot een schonere en duurzamere wereld; - land- en bosbeheer, over het duurzaam gebruik van land, ruimte en onze bossen. Het programma van de bacheloropleiding, inclusief dat van deze afstudeerrichtingen is zodanig opgesteld, dat je zonder problemen je opleiding kan afwerken in een andere Vlaamse universiteit. 10
De opleiding Bio-ingenieurswetenschappen Master in de Bio-ingenieurswetenschappen De master in de Bio-ingenieurswetenschappen wordt voorlopig niet aangeboden aan de Universiteit Antwerpen. De Bacheloropleiding garandeert een maximale aansluiting op de masteropleidingen in de Bio-ingenieurswetenschappen aan de andere universiteiten. Verder studeren na je universitair diploma De verdere studie- en specialisatiemogelijkheden zijn: - Academische lerarenopleiding - Master na masteropleidingen - Doctoraatsopleiding - Doctoraat - Postacademische vorming Aparte folders i.v.m. de verdere studie- en specialisatiemogelijkheden en de doctoraatsopleiding zijn verkrijgbaar bij de achteraan vermelde adressen. Oefeningen en toepassingen worden in kleine groepen doorgenomen om het inzicht in de stof te vergroten. 11
Onderwijs en examens Onderwijs Voor de meeste vakken worden hoorcolleges georganiseerd. Je volgt in groep een uiteenzetting van de docent, al dan niet ondersteund door audio-visueel materiaal. Voor bepaalde vakken zijn er ook werkcolleges, waar de leerstof uit de hoorcolleges in kleinere groepen wordt uitgediept en ingeoefend. Als universiteitsstudent leer je zelfstandig, kritisch en probleemoplossend denken. Je bepaalt zelf je studietempo en bereidt tussentijdse evaluatiemomenten voor. Zo krijg je de nodige bagage en ontwikkel je de nodige creativiteit om een grote diversiteit aan problemen te behandelen. Dit heeft tot gevolg dat het bedrijfsleven voor de invulling van hogere functies de voorkeur geeft aan universitairen. De digitale leeromgeving Blackboard speelt in deze context een grote rol. Opdrachten worden via dit medium doorgegeven en interactief verwerkt en je kan docenten te allen tijde om feedback vragen. Het contact met professoren en assistenten is niet altijd even intens als met je leerkrachten in het secundair onderwijs, maar je wordt allerminst aan je lot overgelaten. Wanneer je zelf het initiatief neemt om hulp te zoeken, zijn deze mensen zeker bereid een antwoord of oplossing te formuleren voor je vragen of problemen. Het uitgebreide gamma aan begeleidingsmogelijkheden wordt verderop in deze brochure besproken. Studiepunten De studieomvang van elk studiejaar wordt uitgedrukt in studiepunten. Elk voltijds studiejaar staat voor 60 studiepunten. Deze norm werd overgenomen van het Europees ECTS-project (European Community Course Credit Transfer System). Deze studiepunten zijn een relatieve maatstaf voor de studieomvang van de opleidingsonderdelen in het jaarprogramma. 12 De volledige bacheloropleiding Bio-ingenieurswetenschappen omvat 180 studiepunten. Elk studiepunt komt overeen met een studietijd van 25 tot 30 uren. Hierin zijn zowel het bijwonen van de colleges of practica, de voorbereidingstijd en het studeren voor de examens vervat. De studietijd van een voltijds academiejaar varieert van 1500 tot 1800 uren studie. Het aantal studiepunten van een opleidingsonderdeel zegt dus veel meer over hoeveel tijd je er uiteindelijk aan zal besteden, dan enkel het aantal uren dat
Onderwijs en examens je les hebt. De normen zijn overal in Vlaanderen en in Europa gelijkaardig, dus gemakkelijk vergelijkbaar. Semestersysteem - Examens Het academiejaar wordt verdeeld in twee semesters, met een examenperiode na elk semester. In januari leg je examens af voor ongeveer de helft van het jaarprogramma, in juni voor de overige vakken van de eerste zittijd. Voor wie niet geslaagd is na de eerste zittijd, wordt in september de tweede zittijd ingericht. Door de flexibilisering in het hoger onderwijs bestaan er geen studiejaren meer. Wel worden nog modeltrajecten vastgesteld die één jaar voltijdse studie omvatten (60 studiepunten). Wanneer je geslaagd bent voor een opleidingsonderdeel en dus minstens 10 op 20 behaalt, verwerf je een creditbewijs dat overeenkomt met het aantal studiepunten van dit opleidingsonderdeel. Zelfs indien je niet alle creditbewijzen voor je studieprogramma behaalt, mag je verder met je studie. De faculteit moet dan je programma - een geïndividualiseerd traject of GT - goedkeuren. Omdat de studieprogramma s volgens een logische volgorde werden ingebouwd, zijn er voorwaarden vastgelegd om welbepaalde vakken al te mogen volgen. Dit noemt men volgtijdelijkheid. Je slaagt voor een opleiding als je creditbewijzen haalt voor alle opleidingsonderdelen van de opleiding. Dankzij de nieuwe bachelor- en masterstructuur en het flexibiliseringssysteem heb je als student meer keuzemogelijkheden gekregen om je studieprogramma in te vullen. In elke faculteit adviseren studietrajectbegeleiders over de samenstelling van je programma en over de aangeboden keuzemogelijkheden. Het is echter belangrijk voldoende vooruitgang te boeken in je studietraject en in een redelijke tijd je diploma te behalen. Daarom heeft de Universiteit Antwerpen een systeem van studievoortgangbewaking en -begeleiding opgezet; de faculteit zal je studieprestaties volgen en kan je bindende voorwaarden opleggen wanneer je niet de helft van de studiepunten van het goedgekeurde studieprogramma van het academiejaar hebt behaald! 13
Onderwijs en examens De volledige examenregeling (examenreglement) vind je terug op de website van de Universiteit Antwerpen (www.ua.ac.be), onder de rubriek huidige student. Tijdens de examens kan je met problemen (examenregeling, uitstel van examen, onderbreking of definitief stopzetten van examens, conflict met de docent) terecht bij de ombudspersoon. De ombudspersoon zorgt ervoor dat het examenreglement correct wordt opgevolgd en bemiddelt tussen studenten en docenten. De ombuds is ook aanwezig bij de deliberatie en kan, op basis van verzachtende omstandigheden zoals ziekte of ongeval, je zaak bepleiten. Internationaal De Universiteit Antwerpen neemt actief deel aan de Europese uitwisselingsprogramma s zoals ERASMUS. Elk jaar studeert een aanzienlijk grote groep studenten één semester aan een buitenlandse universiteit. In het kader van het ERASMUS-programma heeft de Universiteit Antwerpen samenwerkingsakkoorden gesloten met heel wat universiteiten in West- en Centraal Europa. Maar de Universiteit Antwerpen kijkt verder dan Europa. Op bilaterale basis (buiten het kader van ERASMUS) werden wereldwijd uitwisselingsprogramma s uitgewerkt. In het kader van Internationale Ontwikkelingssamenwerking kan je met een beurs een aantal maanden in een ontwikkelingsland studeren. Je studieperiode aan één van de buitenlandse partneruniversiteiten wordt erkend als onderdeel van je studie aan de Universiteit Antwerpen. 14
Waar kan je met je diploma aan de slag? De studierichting Bio-ingenieurswetenschappen biedt uitstekende toekomstperspectieven omwille van het flexibele karakter van de opleiding. In functie van de gekozen specialisatie kun je terecht in de diverse industriële sectoren zoals bv. de scheikundige en farmaceutische industrie, controlelaboratoria, produktie, procesontwikkeling, kwaliteitscontrole, waterzuivering, afvalverwerking maar eveneens in navorsings- en ontwikkelingswerk. De methode en werkwijze, verworven door de studie van de exacte wetenschappen, laat bovendien toe zich waar te maken in domeinen buiten het eigen vakgebied, zoals bv. commerciële managements- en informaticagerichte functies. In de gezondheidssector, medische laboratoria en overheidsinstellingen, zoals het Ministerie van Landbouw, het Ministerie van Volksgezondheid, het Ministerie van Openbare werken of de stedelijke slachthuizen zijn evengoed Bio-ingenieurs werkzaam. Hun taak bestaat uit inspectie van eetwaren, milieubeheer, het uitvoeren van analyses, veiligheid, enz. De meer klassieke tewerkstellingspolen zijn de land- en tuinbouwsector maar ook tewerkstelling bij milieuorganisaties of in ontwikkelingslanden behoort tot de mogelijkheden. Een andere belangrijke, zij het tijdelijke, tewerkstellingspool met het oog op het behalen van een doctoraat situeert zich in het fundamenteel en toegepast wetenschappelijk onderzoek aan de universiteit en onderzoeks- en ontwikkelingscentra. Tenslotte zijn een aantal Bio-ingenieurs werkzaam in het Hoger Onderwijs van één cyclus of van twee cycli (agrarisch hoger onderwijs of industriële ingenieurs). 15
Toelatingsvoorwaarden en voorkennis Toelatingsvoorwaarden Om toegelaten te worden tot een universitaire studierichting, moet je beschikken over een diploma van het hoger secundair onderwijs. Een diploma van het hoger onderwijs van één cyclus geeft eveneens toegang tot het universitair onderwijs. Buitenlandse studenten en studenten met een buitenlands diploma nemen best contact op met de studentenadministratie. Voorkennis - Interesse en aanleg voor exacte wetenschappen zijn de belangrijkste vereisten. De nadruk ligt, vooral in de kandidaturen, op de basiswetenschappen: wiskunde, natuurkunde, scheikunde en biologie. - Je moet ook handig zijn en nauwkeurig kunnen werken, anders zal je het moeilijk krijgen bij het werk in het laboratorium of achter de microscoop. Besef dat het aantal uren dat je in een laboratorium doorbrengt een groot deel van je studietijd zal innemen. - Leerlingen uit de wetenschappelijk-wiskundig sterke afdelingen, nl. leerlingen die in de laatste twee jaren van het secundair onderwijs minimaal zes uur wiskunde per week kozen hebben een goede vertrekbasis voor deze studie. - Voorkennis voor biologie is niet noodzakelijk, wel veel interesse voor de organismen en het milieu waarin ze leven. - Ook voor de cursussen scheikunde en natuurkunde is geen directe voorkennis vereist. De cursussen starten vanaf nul. De leerstof uit het secundair onderwijs wordt grotendeels herhaald, zij het dan vanuit een ander oogpunt. Het begrijpen, opbouwen en toepassen van de stof is belangrijker dan het kennen. Een goed geheugen is echter wel noodzakelijk omwille van de encyclopedische inslag van de biologie-leerstof. - Ook het onthouden van wiskunde- en scheikundeformules (parate kennis) vraagt een sterk geheugen. - Verder zijn, zoals voor alle universitaire studies, doorzettingsvermogen, wilskracht en regelmatige werklust absoluut noodzakelijk. 16
Toelatingsvoorwaarden en voorkennis Gaten in je voorkennis? Je kan er iets aan doen! Vrees je een tekort in je voorkennis voor wiskunde, dan kan je in de maand september speciale overbruggingslessen volgen. Hierover lees je verder meer. Algemeen mag je stellen dat studenten die in hun vooropleiding in de laatste twee jaren van het secundair onderwijs ten minste zes uren wiskunde per week kregen, geen grote problemen ondervinden met deze studierichting. Heb je keuzemoeilijkheden? Misschien heb je nog geen antwoord op al je vragen of twijfel je nog tussen bepaalde richtingen. Wordt het bio-ingenieur, chemie, biologie of biomedische wetenschappen? Welke studierichting is theoretischer en welke biedt meer toepassingen en is praktischer gericht? Op de infodagen in de maanden maart en april kom je er meer over te weten. Je kan ook steeds een afspraak maken via het Studenten Informatie Punt (STIP) met een studieadviseur. Wil je je keuze eens bespreken met een professor uit de Bio-ingenieurswetenschappen, neem dan contact op per email met Prof. Dr. Ir. Luc D Haese (luc.dhaese@ua.ac.be) of Dr. Geert Potters (geert.potters@ua.ac.be). 17
Studiebegeleiding Overgang van het secundair onderwijs naar de universiteit Aan de universiteit ben je meer dan ooit verantwoordelijk voor jezelf. De manier waarop je studeert en het academiejaar indeelt moet je aanpassen aan je persoonlijk studeervermogen. Deze vaardigheid onder de knie krijgen is voor een eerstejaarsstudent niet altijd eenvoudig. Je wordt immers tegelijkertijd geconfronteerd met een aanzienlijke hoeveelheid leerstof en met een examensysteem waar je geen ervaring mee hebt. De medewerkers van de dienst Studieloopbaanbegeleiding kunnen je helpen. Hier kan je het hele academiejaar terecht voor algemene studiebegeleiding. Hierna geven we een kort overzicht van elk van de geboden diensten. Overbruggingsonderwijs in de maand september Gedurende twee weken voorafgaand aan het academiejaar (september) worden overbruggingslessen wiskunde en studiemethodiek ingericht. Het overbruggingsonderwijs steunt op drie pijlers: herhaling, remediëren en kennismaking. In grote lijnen wordt de voorkennis herhaald die nodig is om de gekozen studierichting goed voorbereid aan te vatten. Voor hen die vaststellen dat de voorkennis niet op peil is, worden remediëringslessen voorzien. Tenslotte biedt het overbruggingsonderwijs de gelegenheid om in een ontspannen sfeer kennis te maken met de nieuwe studieomgeving, lesgevers en medestudenten. De overbruggingslessen zijn gratis en niet verplicht. Het rooster is zo opgesteld dat iedere student een eigen lessenpakket kan samenstellen. Algemene studie- en studentenbegeleiding Tijdens het academiejaar kan je terecht bij de dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding, zowel met studie- als met persoonlijke problemen. Zowel groepsactiviteiten als individuele begeleiding zijn volledig gratis. Afspraken met de begeleiders van deze dienst kan je maken via het STudenten Informatie Punt (STIP). Studiekeuze De dienst Studieadvies en Studentenbegeleiding geeft je advies over je studiekeuze, eventueel heroriëntatie en helpt je bij alle keuzemomenten van 18
Studiebegeleiding het begin van je studieloopbaan tot bij het afstuderen. De dienst werkt ook mee aan het Trampolineproject dat heroriëntatie beoogt wanneer blijkt dat de gekozen richting voor jou minder geschikt zou zijn. Algemene studiebegeleiding: studievaardigheden en studieplanning Studentenbegeleiders organiseren trainingen en begeleidingen over studievaardigheden: studiemethode, studieplanning voor eerstejaarsstudenten. Na de examens van het eerste semester worden remediërende trainingen aangeboden (bv. uitstelgedrag aanpakken en examenstress onder controle krijgen). Je kan er ook terecht voor individuele begeleiding. Voor specifieke vragen over je individuele programma, vrijstellingen e.d. kan je terecht bij de Studietrajectbegeleider van de opleiding Bio-ingenieurswetenschappen (geert.potters@ua.ac.be). Psychosociale begeleiding Wanneer je last hebt om je te concentreren, twijfelt aan je studiekeuze, kampt met examenangst of persoonlijke problemen zoals het afspringen van een relatie, ernstige ziekte in je onmiddellijke omgeving,... kan je een afspraak maken met een studentenbegeleider. Vervolgens word je, indien nodig, individueel begeleid of doorverwezen naar gepaste trainingen in kleine groepjes. Dit gebeurt steeds op vrijwillige basis. Het aanbod aan individuele, groepsgerichte en digitale begeleiding wordt in het begin van elk semester bekend gemaakt in alle mogelijke publicaties voor studenten. Je vindt ook heel wat informatie op de website www.ua.ac.be/adstud of www.ua.ac.be/studentenportaal. Begeleiding van studenten met specifieke noden: aanvragen bijzondere faciliteiten Studenten met functiebeperkingen (fysische handicap of chronische ziekte, leerstoornis zoals dyslexie, ADHD, psychische problemen...) of met bijzondere vragen omwille van sport op topniveau of kunstbeoefening kunnen via de Dienst voor studieadvies en studentenbegeleiding bijzondere faciliteiten voor onderwijs en/of examens aanvragen. Dit is voorzien in het Onderwijsen examenreglement van de Universiteit Antwerpen. 19
Studiebegeleiding Na het indienen van je aanvraag, word je uitgenodigd voor een intakegesprek met een studentenbegeleider. In onderling overleg worden de nodige afspraken gemaakt. Als je dossier helemaal in orde is en voorzien van de nodige attestering zal de dienst je dossier ter goedkeuring voorleggen aan de rector. Vakspecifieke begeleiding tijdens het academiejaar Met je vragen over de cursus kan je steeds terecht bij de docent die deze cursus doceert of bij zijn of haar assistent(en). Gewoon aankloppen en meestal word je direct geholpen. Zoniet maak je vooraf een afspraak. Onderwijsassistenten geven extra begeleiding o.a. voor vakken als wiskunde, chemie en fysica. In groepsessies worden de gekende knelpunten van de cursus behandeld. Deze begeleiding bestaat doorgaans uit een herhaling van de essentie van de theorie, waarna deze wordt toegepast in oefeningen. Het voornaamste verschil tussen de sessies en de lessen is de grote wisselwerking (vragen, bijsturing,...) tussen de studenten en de begeleider. Individueel wordt er ook de mogelijkheid geboden om vragen te stellen over onderwerpen die buiten de sessies vallen. Deze vragen worden meestal behandeld in groepen van enkele personen. Tot slot kunnen de studenten de gemaakte oefeningen steeds ter verbetering voorleggen aan de onderwijsassistenten. Wens je begeleiding voor andere vakken dan wiskunde, chemie of fysica dan vraag je best informatie aan de studentenbegeleiders. Zij beschikken over een aantal adressen van contactpersonen waar je terecht kan. Ook ouderejaarsstudenten zijn vaak bereid om eerstejaars te helpen of te begeleiden met hun studieproblemen. Informeer hiervoor bij de sociale diensten of via Jobweb. Onthoud vooral dat je niet met je vragen mag blijven zitten tot het te laat is. Professoren, assistenten, studiebegeleiders en de medewerkers van Studieloopbaanbegeleiding zijn er om je zo goed mogelijk te helpen. 20
Studieprogramma Bachelor eerste jaar Zoek je een voorbeeld van een collegerooster? Surf dan naar www.ua.ac.be/collegeroosters. Daar vind je een overzicht van de huidige collegeroosters. Th = aantal uren theorie Pr = aantal uren practicum Sp = studiepunten Vak Th. Pr. Sp. Wiskunde - Informatica Toegepaste analyse 36 36 6 Lineaire algebra en calculus 36 36 6 Computervaardigheden en programmatie 15 15 3 Wetenschappen Fysica, deel 1 50 40 9 Chemie, deel 1: chemische binding en thermodynamica 30 30 6 Chemie, deel 2 30 30 6 Wetenschappen van de levende materie Plantkunde 40 20 6 Dierkunde 30 45 6 Celbiologie 45 15 6 Beheerswetenschappen Economie 30 3 totaal 363 282 60 Nota De indeling in uren theorie (Th.) en praktijk (Pr.) is in werkelijkheid niet altijd even scherp als hier weergegeven. Sommige vakken bieden een mengvorm van klassieke lessen, zelfstudie en praktisch werk. De studiepunten geven een goed beeld van de relatieve tijdsbesteding die verwacht wordt voor elk opleidingsonderdeel. 21