Proctoscopie U heeft met uw behandelend arts afgesproken dat u binnenkort een proctoscopie ondergaat. Dit is een onderzoek van het anale kanaal en het allerlaatste stukje van de endeldarm. Tijdens dit onderzoek wordt via de anus een star buisje met een doorsnede van 2,5 cm ongeveer 6 cm in de darm geschoven. Hier doorheen kan de binnenkant van de darm en de anus worden bekeken en eventueel een behandeling worden uitgevoerd. Wij adviseren u nadrukkelijk om met begeleiding naar deze afspraak te komen en na de behandeling niet zelf aan het verkeer deel te nemen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Algemeen Een proctoscopie wordt uitgevoerd bij mensen met klachten in of rond de anus, zoals pijn en jeuk, of bloedverlies bij de ontlasting. Vaak is er sprake van aambeien, maar ook andere aandoeningen kunnen worden vastgesteld zoals kloofjes in het slijmvlies of een ontsteking. Soms heeft er al een ander darmonderzoek met een flexibele slang plaats gevonden (een sigmoidscopie of een coloscopie). Hiermee is het gebied van de anus minder goed te beoordelen, zodat een proctoscopie alsnog gewenst kan zijn. Voorbereiding Voor dit onderzoek zijn geen speciale voorbereidingen nodig. U mag normaal eten en drinken en hoeft dus niet nuchter te zijn. Ook hoeft de darm in de meeste gevallen niet te worden voorbereid. Als u bloedverdunnende middelen gebuikt, zoals Sintrommitis, Marcoumar en Ascal/acetylsalicylzuur, is het nodig om met uw arts te overleggen of u hier enkele dagen voor het onderzoek tijdelijk mee moet stoppen. Bij gebruik van deze middelen bestaat er namelijk een verhoogde kans op bloedingen. 2 Proctoscopie
Onderzoek Een assistente van de polikliniek haalt u op in de wachtruimte en brengt u naar de kamer waar het onderzoek plaatsvindt. Het onderzoek wordt uitgevoerd door een arts, geassisteerd door een assistente. U wordt verzocht u van onderen uit te kleden. Daarna gaat u op een speciale onderzoekstafel liggen. Hierbij zit u min of meer op uw knieën op een trede die aan de tafel is vastgemaakt en ligt u met uw bovenlichaam languit voorover op de onderzoekstafel. De proctoscoop en de anus worden met vaseline ingesmeerd. De arts vraagt u om tijdens het inbrengen van de proctoscoop iets te persen, waardoor de sluitspier van de anus zich wat ontspant. Het instrument kan zo gemakkelijker en pijnloos in de anus worden geschoven. De arts inspecteert daarna de anus en de darm. Behandeling van aambeien Als bij het onderzoek is aangetoond dat uw klachten worden veroorzaakt door aambeien, kan een behandeling hiervan noodzakelijk zijn. Aambeien zijn uitgezakte zwellichamen nabij de anus. Deze kleine, met bloed gevulde zwellichamen heeft iedereen. Ze bevinden zich aan de binnenkant op het eind van de darm en ter hoogte van de sluitspier. Samen met de kringspier zorgen zij voor een waterdichte en luchtdichte afsluiting van de anus. Wanneer de zwellichamen te groot worden, kunnen zij hinderlijke klachten veroorzaken. Klachten van aambeien kunnen worden voorkomen door de stoelgang zacht te houden. Daarvoor is het eten van voldoende vezels en drinken van veel water nodig. Voorts moet bij aandrang voor ontlasting het toiletbezoek niet te lang worden uitgesteld. Uitstel zorgt voor het verharden van ontlasting. Ook het zo veel mogelijk vermijden van persen voorkomt klachten van uitzakkende aambeien. 3
Aambeien kunnen eenvoudig worden behandeld door elastiekjes te schuiven over het overtollige slijmvlies aan de basis van de zwellichamen (rubber-bandligatie).de aambeien worden dus niet weggehaald, maar hogerop vastgezet, zodat ze weer op het wenselijke niveau in het anale kanaal komen te zitten. Het plaatsen van deze elastiekjes kost slechts enkele minuten. In het algemeen wordt tijdens één behandeling op gemiddeld drie punten een dergelijk elastiekje geplaatst. Wanneer er erg veel aambeiweefsel is, kan een behandeling onvoldoende zijn. Met zes tot acht weken tussenpose zullen dan zo nodig nog een of meer behandelingen plaatsvinden. Na het onderzoek/de behandeling Als u via de proctoscoop alleen bent onderzocht, ervaart u weinig of geen klachten. U kunt na het onderzoek direct weer naar huis. Als er een behandeling heeft plaatsgevonden, raden wij u met klem aan om onder begeleiding naar huis te gaan en rekening te houden met de ongemakken die deze behandeling kan veroorzaken. 4 Proctoscopie
Klachten na de behandeling Het anale kanaal is een gevoelig gebied. Er zitten veel zenuwen die door het plaatsen van de elastiekje geprikkeld raken. Deze zenuwen zorgen er normaal gesproken voor dat u gevoel van aandrang heeft. Na een proctoscopie ondervindt u meestal een gevoel van (loze) aandrang en/ of een onaangenaam gevoel in de onderbuik. Dit neemt in de loop van een paar dagen af. Ongeveer 20 procent van de patiënten klaagt na de behandeling wel over pijn. Over het algemeen verdwijnt deze pijn in de loop van 48 uur. Zo nodig kunt u een pijnstiller gebruiken (bijvoorbeeld paracetamol), soms aangevuld met andere pijnstillers. Een zitbad met warm water kan de pijnklachten ook duidelijk verminderen. Mocht de pijn niet afnemen of zijn de pijnklachten erg hevig, neem dan tijdens kantooruren contact op met de polikliniek Chirurgie. Op andere tijden kunt u contact opnemen met de afdeling Spoedeisende Hulp. Er kan tijdelijk wat (meer) bloedverlies optreden. U hoeft zich hier niet ongerust over te maken. Ongeveer een week na de behandeling zullen de elastiekjes spontaan met de ontlasting verdwijnen. Dit kan wat extra bloedverlies veroorzaken. Dit is normaal en gaat vanzelf over. In een enkel geval komt een elastiekje eerder naar buiten. Deze heeft zijn werking niet goed kunnen doen. Bij een volgende afspraak zal., indien nodig, opnieuw een elastiekje geplaatst worden. Probeer uw ontlasting door vezelrijke voeding en voldoende te drinken zo soepel mogelijk te houden. In overleg met uw arts kunt u zo nodig tijdelijk laxerende middelen gebruiken. 5
HAL / RAR procedure Wanneer poliklinische behandeling niet voldoende resultaat geeft, is het mogelijk om onder narcose een operatieve behandeling te ondergaan in dagbehandeling (onder narcose of met een ruggenprik). Een veel gebruikte techniek is de HAL procedure (Hemorrhoïdale Arteriële Ligatie). Hierbij wordt door middel van een doppler apparaat in de anus het bloedvat gezocht dat de aambei van bloed voorziet. Door het plaatsen van een hechting rond het bloedvat, wordt de bloedtoevoer gestopt en tevens het slijmvlies gereefd waardoor de aambei zal verschrompelen en weer op het juiste niveau in het anale kanaal zal komen te zitten. Soms zal met extra hechtingen het uitgezakte slijmvlies aanvullend gelift worden volgens de zgn. RAR (Recto Anal Repair) techniek. Na de HAL behandeling kunt u napijn ervaren waarvoor een eenvoudige pijnstiller meestal voldoende helpt. Worden extra hechtingen geplaatst volgens de RAR techniek, dan zal langer pijn worden ervaren. Na twee weken verdwijnt deze in het algemeen. De arts of afdelingsverpleegkundige zal na de operatie vertellen welke techniek is gebruikt, zodat u daar rekening mee kan houden. Ook kunt u een aantal dagen licht bloedverlies en loze aandrang voelen om naar het toilet te gaan. Verwijderen van aambeien Soms wordt/worden een of meer aambeien verwijderd, omdat de HAL/ RAR technieken hier geen uitkomst voor bieden. Ook kan het verwijderen van een aambei of van huidlapjes in combinatie van een HAL/RAR techniek wenselijk zijn. In deze gevallen wordt vaak meer pijn ervaren vanwege het/de aangebrachte wondje(s). De ervaring leert dat veel patiënten daar wel twee weken last van kunnen hebben. 6 Proctoscopie
Vragen Als u nog vragen heeft over het onderzoek, stelt u ze dan gerust aan de arts of de assistente voordat het onderzoek plaatsvindt. U kunt ook contact opnemen met de polikliniek Chirurgie. Ook voor advies na de behandeling kunt u hier overdag terecht. Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de afdeling Spoedeisende Hulp. Telefoonnummers Rijnstate Arnhem Polikliniek Chirurgie: 088-005 7737 Buiten kantooruren kunt u voor spoedgevallen contact opnemen met de Spoedeisende hulp, via 088-005 6680. 7
Bij Rijnstate kunt u telefonisch en voor de meeste specialismen via www.rijnstate.nl uw afspraak maken. Rijnstate Postbus 9555 6800 TA Arnhem T 088-005 8888 E info@rijnstate.nl www.rijnstate.nl Ziekenhuislocaties Arnhem Zevenaar Velp Dieren Arnhem-Zuid 006241/2014-07 Uitgave: Afdeling Marketing & Communicatie Rijnstate, 2014