F. Verhalen over en rond enkele cracks.

Illustratie 31. Sfeerbeeld beroepsrennerswedstrijd van 5 juli 1936. Passage op de wijk Eesvelde, ongeveer ter hoogte van de aankomstlijn aan de huidige Kapellestraat. Uittreksel uit Zondagsvriend, 9 juli 1936. Wat twee beginnelingen uit hetzelfde dorp op eenzelfde podium betekenden voor het prestige in hun dorp is onmeetbaar gebleven. Wedstrijduitslagen van Albert De Kegel werden in Het Volk van 1927 en 1928 niet meer opgenomen of aangetroffen. Gaston Troch van zijn kant wist de velokoers voor onderbeginnelingen over 40 km met 250 frank prijzengeld op Kalken-Vaart van zondag 28 augustus 1927 te winnen vóór dorpsgenoot Henri Van Laere. In diezelfde wedstrijd met 45 deelnemers aan de start bezette Achiel Hoogewijs als derde Kalkenaar de achtste plaats. Bij de eerste negen van die wedstrijd waren er drie Kalkenaren, twee deelnemers uit Berlare en telkens een uit Schelderode, Gent, Oost-Eeklo en Wichelen. Andere vermeldingen van uitslagen van Gaston Troch zijn de volgende: hij eindigde derde in de tweedaagse Grote Pinksterprijs van Berlare van 27 en 28 mei 1928. Op 27 mei 1928 eindigde hij vierde over een wedstrijd van 80 km voor onderbeginnelingen en s anderendaags won hij de tweede rit over 80 km met 14 vertrekkers. Eén van de koersende broers Van Laere behaalde in de wedstrijd Gent-Ronse-Gent, een wedstrijd voor beginnelingen over een afstand van 80 km, op 18 maart 1928 de vierde plaats. Over andere wedstrijden te Kalken vinden we nog enkel de aankondiging van een wedstrijd op De Vaart over 40 km op zondag 26 augustus 1928. De wedstrijd werd uitgeschreven voor onderbeginnelingen die nog geen eerste prijzen gewonnen hadden. Gaston Troch mocht dus niet deelnemen aan de wedstrijd begiftigd met 135 frank prijzen vooruit en als bij komende prijzen een tube en een bovenband. De inschrijvingen dienden te gebeuren bij Henri Schack. De winnaar van die wedstrijd is niet gekend. De vier hierboven genoemde renners werden allemaal velomaker, zo ook Achiel Hoogewijs, maar dan in Laarne. Vruchten van het platteland 16 39

F. Verhalen over en rond enkele cracks. Tijdens het interbellum behaalden drie Kalkense renners 25 of meer overwinningen in één seizoen, namelijk Albert De Kegel, Gaston Troch en Albert Van Laere. Van de eerste- en de laatstgenoemde weten we dat die prestatie op gemeentelijk vlak gevierd werd. Ter vergelijking vermelden we dat in Berlare de onderbeginneling Roger De Wolf in oktober 1928 gevierd werd voor 25 overwinningen met een praalstoet en een wedstrijd ter zijner ere. Uit de hiernavolgende verhalen blijkt dat naast de sportbeleving op zich ook het te winnen prijzengeld een belangrijke motivatie voor de renners was. Illustratie 32. Maurice Pauwels met palm. Verzameling Jozef Pauwels. De familie Pauwels, die vooral op de wijk Eesvelde woonde, leverde meerdere wielrenners, zowel tijdens het interbellum als tijdens de naoorlogse periode. 1. Michel Van De Velde (1904-1998), door familielid Rachel Van De Velde. Michel werd geboren in de Brugstraat en groeide op in de Apostelhuizen. Hij huwde in 1935 en was toen geen renner meer. Later koos Michel Van De Velde voor het boogschieten, alhoewel hij ooit nog een renner uit de Hanselaerstraat, namelijk Michel De Vetter, gemasseerd heeft. Rachel Van De Velde hoorde van haar moeder een anekdote vertellen van rond de tijd dat ze leerde stappen. Het ging over een wielerwedstrijd voor beginnelingen waaraan Michel Van De Velde en diens latere schoonbroer Kamiel De Graeve (x Marie Van De Velde) deelnamen. De wedstrijd werd ingericht door Beervelde en Kalken tegoare, maar ging waarschijnlijk uit van de mensen van Vruchten van het platteland 16 40

Den Hoek en de wijk De Jaegere (aan t Hoveke van Barevelt) op de grens van Kalken en Beervelde. Michel Van De Velde was de zoon van Louise Van De Velde (dezelfde naam als haar echtgenoot, maar geen familie) en werd geboren in de Brugstraat. De omloop van de wedstrijd liep langs de Hanselaerstraat, de Nieuwstraat, Eethoek en Zomerstraat. Omdat de wedstrijd niet langs de ouderlijke woning van Michel Van De Velde liep, kwam Louise Van De Velde naar de wedstrijd kijken bij het gezin van haar broer Basilius Van De Velde in de bocht van de Hanselaerstraat en de Nieuwstraat. Illustratie 33. Michel Van De Velde. Verzameling Lilianne Van De Velde. Ze was juist te laat om hem de eerste ronde te zien passeren en bij de tweede doortocht na een lange ronde, was Michel niet meer te bespeuren. Een van de renners riep dat Michel gecreveerd was. Louise dacht echter dat Michel verongelukt was, terwijl dat niet min of meer betekende dat hij een lekke band gekregen had Kamiel De Graeve huwde later met Marie Van De Velde en was na zijn wielercarrière cafébaas en velomaker in Beerveldedorp. 2. Roger Bruggeman (1903-1972). Roger won enkele koersen bij de nieuwelingen en de liefhebbers, onder andere te Kalken en op Lokeren-Heiende. Hij reed vooral omstreekkoersen. Hij is beginnen rijden omdat hij zijn zuster op haar melkronde met de hondenkar naar Gent diende te vergezellen. Vanuit Gent keerde hij via een ommetje langs de Vlaamse Ardennen naar huis terug. Hij debuteerde met een oude koersfiets en had als belangrijke supporters Gustaaf Meys en Gustaaf Verschraegen. Vruchten van het platteland 16 41

Tijdens een wedstrijd werd regelmatig een schelle spek gegeten. Indien er op dat moment een demarrage was, dan werd dat stuk spek vlug ingeslikt Roger Bruggeman reed uiteindelijk met een fiets Thompson met Plume Vainqueur-onderdelen. 3. Valère De Kegel (1909-1935). Valère De Kegel had na een wielerwedstrijd een zware verkoudheid opgelopen en is bezweken aan de gevolgen daarvan. 4. Albert De Kegel (1907-1941). Albert De Kegel werd door zijn buren warm gemaakt voor de wielersport. Verzorger René Couché woonde in de onmiddellijke omgeving, op de wijk Eesvelde. Albert won in een bepaald seizoen 25 wedstrijden en werd daarvoor op het gemeentehuis gehuldigd. Daar de meeste gewone wedstrijden over een beperkte afstand verliepen, was het mogelijk op dezelfde dag met twee eerste prijzen naar huis te komen, één s voormiddags en één s namiddags. Albert was een spurter en maakte ook naam op de piste. Albert was tijdens en na zijn wielercarrière velomaker. Illustratie 34. Albert De Kegel. Verzameling Monique De Kegel. Illustratie 35. Albert Van Laere. Verzameling Liesbeth D Haen. Vruchten van het platteland 16 42

5. Albert Van Laere (1915-1998). Albert Van Laere was een sprinter die misschien wel wat morele sterkte miste. Ontvanger Danckaert uit de Koffiestraat zou hem echter een heel eind op de goede weg helpen. Hij zorgde onder andere voor het vervoer naar de wedstrijden per auto. Albert reed, naar eigen getuigenis, zijn eerste wedstrijden toen hij 11 jaar oud was. Hij won in 1931 bij de -16 jarigen een koers ter gelegenheid van Molekenskermis. Albert won in 1933 niet minder dan 28 wedstrijden. Een plechtige viering door het gemeentebestuur volgde. Een stoet en een speciale wielerwedstrijd voor beginnelingen werden ingericht. Albert reed een tijdlang voor het merk Cycles Ope. Een gele trui met een zwarte band middenin en een gele fiets waren daar het kenmerk van. Dat supporters soms hevig uit de hoek kunnen komen, blijkt uit volgend verhaal. Enkele supporters van Albert Van Laere hadden eens tijdens een koers in Kalken embras met die van Overmerenaar Roger De Gucht. De gemoederen liepen zelfs zo hoog op dat Roger De Gucht ter hoogte van Huis ten Halven neergeslagen werd. Albert Van Laere trok na zijn huwelijk naar Nieuwerkerken waar hij een fietsenzaak opstartte. Het huwelijk hield niet lang stand en hij trok bij het uitbreken van de oorlog naar Duitsland. Even voordien was hij voor het eerst bij de beroepsrenners aan de slag geweest. Tijdens die meerrittenwedstrijd, mogelijk de Ronde van België, sliep hij op stro in dezelfde stal met de bekende sportfiguur Briek Schotte. Albert had in het peloton de bijnaam Poeske, naar de welbekende kampioen Poeske Scherens. Michel Van Laere, broer van Albert, was een grote persoon ongeveer 2 meter, men noemde hem den langen, kon goed een prijs rijden. Hij won minstens één koers, namelijk in de Bontinkstraat. 6. Jan Gaston Troch (1905-1976), een verhaal door zoon Julien. Jan Gaston Troch werd steeds genoemd naar zijn tweede naam "Gaston". Hetgeen wij weten van ons vader als renner, is wat vader en/of moeder ons vertelden over zijn loopbaan. Eerst gaan werken. s' Morgensvroeg vertrekken van de Rivierstraat in Beervelde naar de weverij in Ledeberg. Het ouderlijk huis van zijn ouders stond waar nu het huidig klaverblad E17/Lochristi Wetteren ligt. Na het werk gaan koersen en de verplaatsingen maken met de fiets natuurlijk. Dat heeft hij toch enkele jaren gedaan. Na zijn huwelijk, eind december 1926, kwam het jonge gezin in de Kalkense Portugiezenstraat wonen. Een paar straffe verhalen? In Wetteren was er een renner met 1 arm (nvdr. waarschijnlijk ene Van De Velde), die het liefst ging fietsen waar ze hem niet kenden. Met zijn 1 arm smeekte hij dan de organisatoren om te mogen vertrekken met wat voorsprong. Als ze hem niet kenden kreeg hij ook die voorsprong van 100 of 200 meter. Maar dat was ook het laatste wat ze van hem zagen, want hij kon verschrikkelijk hard rijden. Maar koersen in de directe omgeving deed hij natuurlijk ook. Zo was er een koers op de wijk Ten Ede (Wetteren). Die éénarm kende natuurlijk het parkoer en samen met ons vader slaagden ze in een ontsnapping. Maar op het dorpsplein van Ten Ede is er een splitsing naar Melle of naar Heusden. Er waren geen voorrijders zoals nu, de wegwijzers zaten soms meer in het café dan op de baan. Den éénarm riep naar ons vader "rechtdoor", en vader reed rechtdoor. Maar ineens hoorde hij hem niet meer achter zich (hij had namelijk een fiets die nogal lawaai maakte). Vader wist dat hij de verkeerde baan opgereden was. Dus keerde hij om en begon rondenlang aan de achtervolging. Vader had hem te pakken op een ronde voor het einde en bleef rustig in zijn wiel zitten om hem te kloppen op de meet. Vruchten van het platteland 16 43

Gaston heeft verschillende keren meegemaakt dat renners rechtsomkeer maakten toen ze zagen dat hij aan de start kwam, ze wisten dat er hard zou moeten gereden worden. Illustratie 36. Gaston Troch na zijn overwinning in het kampioenschap georganiseerd door Kalkense veloclub TrapRap. Gaston met een trui van Plume Vainqueur. Periode rond 1927. Verzameling Julien Troch. Gaston was ook een sprinter. Hij reed in 1927 26 eerste prijzen en meer tweede plaatsen. Maar vele tweede plaatsen bezorgden minstens evenveel geldgewin als de 1e plaats. Plaatselijke renners wilden in hun thuisbasis winnen en verkochten de koers. Het was gebruikelijk dat in de beslissende fase er afspraken gemaakt werden. En daar ons vader rap was, verdiende hij veel geld. De tubes werden onder het zadel bevestigd want bij platte band moest de renner zelf een nieuwe band leggen. Een heel pijnlijke herinnering had hij aan een spurtzege in Kruishoutem. De baan neemt daar een bocht voorbij de aankomst met de ene kant de muur van het kerhof en de andere kant een massa volk. Het pleit werd beslecht in de sprint. Gaston won, maar moest toen kiezen links (het volk) of rechts (muur kerkhof) uitwijken. Toen moeder hem bezocht in de kliniek waar hij met allerlei kneuzingen was opgenomen, lag er wel een tuil bloemen op zijn bed. Het verhaal van een valpartij te Kruishoutem werd ongevraagd bevestigd door Gustaaf De Wilde. Hij wist erbij te vertellen dat die val het einde van Gastons wielercarrière was. Gaston had later een fietsenzaak in de Kruisenstraat te Kalken, daarna te Wetteren-ten-Ede. Zoon Lucien was later ook fietsenmaker. Zonen Albert en Julien probeerden het ook als wielrenner, maar met minder succes dan hun vader. Albert Troch werd evenwel Belgisch Kampioen bij de nieuwelingen. Julien trad aan tot bij de liefhebbers. Vruchten van het platteland 16 44

7. Gerard Lauwaet (1921-1990), door Gustaaf De Wilde. Gustaaf De Wilde was heel erg begaan met wielrennen. Alhoewel hijzelf nooit met een licentie gereden heeft, nam hij op de leeftijd van 17-18 jaar af en toe deel aan valiezenkoersen, onder andere op de wijk De Kruisen en in Den Boombos. Dat waren verkapte wielerwedstrijden, onder die vroegere volkssportbenaming bekend en ter gelegenheid van wijkkermissen georganiseerd. Illustratie 37. Gerard Lauwaet voor zijn ouderlijke woning in de Bontinkstraat. Verzameling Gustaaf De Wilde. Illustratie 38. Gerard Lauwaet met verzorger Basiel Schepens. Verzameling Florent Schepens. Gustaaf was een fervente supporter van Gerard Lauwaet, een stevig gebouwde jongeling van 78-80kg, die zoals hem eveneens in de Bontinkstraat woonde. Gerard begon in 1936 te koersen en moest ten gevolge van het uitbreken van de oorlog in 1940 stoppen. Gerard won een 25-tal koersen, de meeste bij de juniores. Bij die categorie reed hij van 1938 tot 1940. In het jaar 1939 won hij veertien wedstrijden. Hij was een goede sprinter. De supportersclub van Gerard was gevestigd bij herbergier Maurice Rogiers in de Bontinkstraat en telde ongeveer veertig leden die per maand een bijdrage van vijf frank betaalden. In de periode kort vóór WO II werden de wedstrijden bij de juniores toch gereden tegen een snelheid van ongeveer 35km per uur. Gerard reed aanvankelijk voor velomaker Troch uit de Kruisenstraat, later voor Frans Feys van op den Vaart. Dat kwam omdat Frans Feys de wielen beter kon binden aan de as door middel van een speciaal koperdraadje. Vruchten van het platteland 16 45

Gustaaf De Wilde herinnerde zich dat ter gelegenheid van het Sint-Pietersfeest op de Kruisen een wedstrijd werd verreden die Gerard Lauwaet won ter hoogte van de Schriekstraat. Cafébaas Stien Dook Verschraegen, herbergier op de hoek Kruisenstraat Dendermondsesteenweg, wou hem als eerbetoon in zijn nek zetten, maar aangezien Gerard een grote persoon was, lukte dat niet goed Aan de aankomstplaats werden toen nog geen nadarafsluitingen gebruikt. Wie te dicht stond, werd op de tenen getrapt door de champetter. Tijdens de wintermaanden werden in zaal De Flandria op het theater koersen op rollen georganiseerd, de zogezegde rolkoersen. Gustaaf weet van twee organisaties: in 1938 en 1939. Deelnemers waren Gustaaf Lauwaet, Maurice De Wannemaeker, Clapdorp, Achiel Buysse en misschien ook nog wel Ward Vervaet. De rollen waarop werd gereden bestonden uit volhouten rollen, samengesteld zoals vaten bier. Bij grote snelheden moesten de renners op rollen voldoende stabiliteit hebben. Daarom werd de fiets door de verzorger zowel vooraan als achteraan vastgehouden worden. Tijdens gewone trainingsritjes, bijvoorbeeld thuis Gustaaf Lauwaet had er ook thuis was het niet nodig vastgehouden te worden. Die rolkoersen waren zeer sletig voor de tuben zodat men voor die wedstrijden hoofdzakelijk reeds versleten tuben gebruikte. Vooral vanaf 1939 werd er met een derailleur met drie pioenen gereden, men moest daarmee leren werken. Het gebruik van de derailleur of het versnellingsapparaat in grote wielerwedstrijden werd voor het eerst toegestaan in 1937. De eerste verzorger van Gerard Lauwaet was Emiel Arents, daarna Basiel Schepens. Gerard Lauwaet is een categoriegenoot van Maurice De Wannemaeker met wie hij eens in een wedstrijd op de Vaart in duel gegaan was: ze waren met zijn tweeën achter op enkele koplopers maar geen van beiden wilde echt rijden. Gerard stopte uit colère waarna Maurice volop ging koersen om uiteindelijk tweede te eindigen. 8. Ward Vervaet (1920-1979). Ward Vervaet uit de Colmanstraat, broer van Marcel, reed bij de nieuwelingen in de periode 1937-1938. Hij kon een prijs rijden, was groot van persoon. Ward reed voor fietsenmaker en exwielrenner Ward Hoogewijs uit de Zomerstraat (geboren Laarnenaar), dat wil zeggen dat zijn fiets werd aangekocht bij en onderhouden door Ward Hoogewijs (zie illustratie 44). 9. Maurice De Wannemaeker (1921-2006) Mauice De Wannemaeker begon zijn wielercarrière in mei 1938. Enkele gegevens over zijn vooroorlogse loopbaan worden hierna hernomen. Over de rest van zijn carrière wordt in de twee volgende hoofdstukken gehandeld. Op de vraag hoe hij wielrenner geworden was, antwoordde hij dat zijn vader dat heel graag wou, moeder was er echter fel tegen. Vader Basiel was ook lid van de veloclub Trap-Rap. Maurice zelf hield toen meer van lopen. Zo deed hij eens mee aan twee straatloopkoersen, waaronder een in de Bontinkstraat. Daaraan deed hij mee omdat Emiel Bracke (uit de Kruisenstraat) hem dat gevraagd had. De straatloopkoers in de Bontinkstraat bestond uit vier ritten van café naar café. Maurits had ze alle vier gewonnen, Emiel Bracke was tweemaal tweede en tweemaal derde. Een probleem om een koersvelo te hebben was rap opgelost. Met de winst die zijn vader en enkele nonkels op een duivenvlucht gemaakt hadden, werd een koersvelo gekocht. t Ging heel vlug: s zaterdags was er over koersen gesproken en de woensdag daarop had hij de fiets al en nog eens anderhalve week later behaalde hij in zijn eerste koers bij de beginnelingen de derde plaats. Hij eindigde vóór Maurice De Wilde (broer van Achiel De Wilde), een beginneling wonende in de Apostelhuizen en latere vismarchand op Laarne-Steentje, die hem nog enkele weken voordien uitgelachen had omdat de Wannemaeker hem tijdens een trainingstocht niet had Vruchten van het platteland 16 46