Eerste bezoek aan de gynaecoloog Afdeling gynaecologie Eerste bezoek aan de gynaecoloog U heeft binnenkort in Medisch Centrum Alkmaar (MCA) een afspraak met een gynaecoloog. U komt voor het eerst. In deze folder vindt u daarom uitleg over wat u van dit eerste bezoek kunt verwachten. Waarom kan een bezoek aan de gynaecoloog nodig zijn? Mogelijk bent u voor onderzoek en/of behandeling van een van de volgende klachten naar de gynaecoloog verwezen: menstruatieproblemen: bijvoorbeeld verstoorde cyclus, hevig bloedverlies of pijn een afwijkend uitstrijkje buikpijn afwijkende afscheiding ontsteking aan de geslachtsorganen klachten of afwijkingen aan de uitwendige geslachtsorganen klachten die op een verzakking van de baarmoeder of vagina kunnen wijzen ongewild verlies van urine of ontlasting overgangsklachten bijzonderheden tijdens de zwangerschap of bij de bevalling kinderwens, verminderde vruchtbaarheid speciale vragen over anticonceptie seksuele problemen Uw arts in MCA Medisch Centrum Alkmaar (MCA) is een topklinisch opleidingsziekenhuis. Mogelijk krijgt u daarom niet alleen te maken met de gynaecoloog zelf, maar ook met arts-assistenten. Waar in deze folder gynaecoloog staat, kunt u daarom ook arts-assistent lezen. Een arts-assistent is een volledig bevoegde arts - al dan niet in opleiding tot gynaecoloog - die u onder verantwoordelijkheid van en in nauw overleg met uw gynaecoloog onderzoekt en behandelt. ` pagina 1 van 2
Uw eerste bezoek in het kort Gesprek U heeft eerst een gesprek met de gynaecoloog. Tijdens dit gesprek vraagt de gynaecoloog u naar uw klachten. Daarna volgt zo nodig een uitwendig en/of inwendig onderzoek. (Deze onderzoeken kunnen als u menstrueert gewoon doorgaan.) Uitwendig onderzoek Bij een uitwendig onderzoek voelt de gynaecoloog aan uw buik en bekijkt de uitwendige geslachtsorganen. Inwendig onderzoek Bij een inwendig onderzoek bekijkt de gynaecoloog met een spreider uw vagina en baarmoedermond. Zo nodig onderzoekt de gynaecoloog verder inwendig de baarmoeder, eileiders en de eierstokken. Uitwendige en inwendige geslachtsorganen Uitwendige geslachtsorganen Met de uitwendige geslachtsorganen (vulva) worden de huid rond de vagina, de schaamlippen en de clitoris bedoeld. De buitenste grote schaamlippen (3a - labia majora) zijn behaard. De binnenste kleine schaamlippen (3b - labia minora) zijn niet behaard. De kleine schaamlippen steken meestal meer naar buiten dan de grote schaamlippen. Aan de bovenkant van de kleine schaamlippen bevindt zich de clitoris (1). De ingang van de vagina zit tussen de kleine schaamlippen (4). Net boven de ingang van de vagina ligt de opening van de plasbuis (2 - urethra). Bij de ingang van de vagina bevindt zich (de rest van) het maagdenvlies (hymen). Boven in de vagina zit de baarmoedermond (cervix). Dit is het onderste deel van de baarmoeder. Figuur 1. Uitwendige geslachtsorganen (genitalia externa) gynaecologie pagina 2 van 6
Inwendige geslachtsorganen De baarmoedermond (1) gaat over in de baarmoederhals. De smalle opening van de baarmoederhals is weer verbonden met de holte in de baarmoeder (2). De baarmoeder, eierstokken (3) en eileiders (4) liggen in de buikholte en zijn dus niet zichtbaar. Ze zijn bij inwendig onderzoek wel te voelen. Ook kunnen ze met een echo zichtbaar gemaakt worden. Figuur 2. Inwendige geslachtsorganen (genitalia interna) Het gesprek De gynaecoloog vraagt naar: uw klacht(en): probeer deze zo goed mogelijk onder woorden te brengen (bereid dit van tevoren thuis al voor) uw algehele gezondheid schrijf de begindata van uw menstruaties op, in ieder geval van de laatste maanden eventuele bijzonderheden in uw familie uw medicijngebruik eventuele eerdere zwangerschappen en bevallingen Vragen over seks Het kan zijn dat uw gynaecoloog u ook vragen stelt over seks. U kunt vrijuit spreken, alles wat u bespreekt is vertrouwelijk. Ook als er in het verleden iets vervelends is gebeurd of als u tegen het gesprek of het onderzoek opziet, vragen wij u dit de gynaecoloog te vertellen. De gynaecoloog kan hier dan rekening mee houden. gynaecologie pagina 3 van 6
Uit- en inwendig onderzoek Vóór het onderzoek Na het gesprek wordt u zo nodig uitwendig en/of inwendig onderzocht. Het is belangrijk dat u vlak van tevoren nog naar het toilet gaat. Het onderzoek verloopt namelijk gemakkelijker als uw blaas leeg is. U trekt uw onderkleding en ondergoed uit. U kunt uw bovenkleding en sokken of kousen gewoon aanhouden. U gaat vervolgens op de gynaecologische stoel liggen. U ligt op uw rug met uw benen gespreid op been- of voetensteunen (zie afbeelding). 1. baarmoeder 2. eierstok Figuur 3. Houding in de gynaecologische stoel: U schuift met uw billen iets over de rand van de stoel. Dit helpt bij het ontspannen van de bekkenbodem. Als u dat prettig vindt, kunt u de gynaecoloog om een spiegel vragen zodat u mee kunt kijken. Uitwendig onderzoek De gynaecoloog spreidt de schaamlippen en bekijkt de huid rond de vagina, de vorm en ontwikkeling van de schaamlippen en de clitoris. De gynaecoloog let daarbij ook op de kleur, beharing, eventuele zwellingen en/of afwijkingen. Inwendig onderzoek Onderzoek baarmoedermond Om de baarmoedermond te kunnen zien, brengt de gynaecoloog voorzichtig een metalen spreider in de vagina. Een spreider wordt ook wel een speculum of eendenbek genoemd. De spreider is meestal voorverwarmd of wordt door de gynaecoloog onder de kraan verwarmd. Het kan ook zijn dat de gynaecologie pagina 4 van 6
gynaecoloog een spreider van plastic gebruikt. Deze voelt niet koud aan. Als u uw billen zover mogelijk over de rand van de stoel schuift en uw benen open laat vallen, gaat het inbrengen het gemakkelijkst. Als u tijdens het inbrengen licht perst, opent de vagina zich iets. Het inbrengen is dan in principe niet pijnlijk. Daarna opent de gynaecoloog de spreider (zie afbeelding). Figuur 4. Inwendig onderzoek De gynaecoloog kan nu de baarmoedermond bekijken en onderzoeken. Zo nodig maakt de gynaecoloog een uitstrijkje van de baarmoedermond. Bij een uitstrijkje wordt wat slijm van de baarmoedermond weggenomen. Dit slijm wordt later in het laboratorium onderzocht. Ook het verwijderen van de spreider gaat het gemakkelijkst als u licht perst en zoveel mogelijk ontspant. Onderzoek van de inwendige geslachtsorganen Voor onderzoek van de inwendige geslachtsorganen brengt de gynaecoloog 1 of 2 vingers in de vagina (vaginaal toucher). Met de andere hand voelt de gynaecoloog tegelijkertijd op uw buik. Dit is over het algemeen niet pijnlijk. De gynaecoloog controleert zo de ligging en grootte van de baarmoeder en de eierstokken. Ook kan de gynaecoloog op die manier een eventuele pijnlijke plek onderzoeken. Echo Zo nodig krijgt u na het uit- en inwendige onderzoek nog een echo. Vervolg U kunt zich na het onderzoek weer aankleden. De gynaecoloog bespreekt vervolgens de uitkomsten van de onderzoeken en het eventuele vervolg met u. gynaecologie pagina 5 van 6
Uw vragen Met vragen over uw eerste bezoek kunt u contact opnemen met: polikliniek gynaecologie, verloskunde en voortplantingsgeneeskunde, huisnummer 122: op werkdagen 08.30 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 16.30 uur, telefoon 072-548 29 00 functieafdeling gynaecologie, verloskunde en voortplantingsgeneeskunde, huisnummer 123: op werkdagen van 08.30 tot 2.30 uur en van 13.30 tot 16.30 uur, telefoon 072-548 22 40 gynaecologie pagina 6 van 6