172 MAART 2011 INFO APRIL 2012 Medax Top: Flexibiliteit in groeiregulatie Groeiregulatie is altijd al een belangrijk thema in de graanteelt. Een gezond gewas met een hoge opbrengst is namelijk niets waard als het niet fatsoenlijk geoogst kan worden. De opbrengst levert pas rendement als je het netjes kunt oogsten. Vooral in teeltgebieden, zoals Nederland, waar de groeiomstandigheden (bijna) ideaal voor wintergraan zijn, kan de genetische potentie van de moderne rassen volledig benut worden. Voorwaarde is dan wel dat het gewas tot het einde mooi rechtop blijft staan. Pas dan kan het optimale rendement uit de teelt gehaald worden. De belangrijkste factor voor een goed rendement is een hoge opbrengst. Om een hoge opbrengst per hectare te halen is een dichte stand van het gewas nodig. Omdat bij de dichte stand de kans op legering fl ink toeneemt, is groeiregulatie dus een belangrijk thema. Met een goed uitgevoerde groeiregulatie wordt de kans op, en intensiteit Voordelen Medax Top Gewasvriendelijke groeiregulatie Stimuleert wortelgroei Werkt bij ieder weertype Goed mengbaar Ook toegestaan in vermeerderingspercelen van, legering aanmerkelijk verkleind. De werking van de verschillende groeiregulatoren is echter sterk afhankelijk van de (weers)omstandigheden. Medax Top is de eerste groeiregulator die onder vrijwel alle omstandigheden een betrouwbare werking heeft. De kans op een betrouwbare hoge opbrengst is dan ook een stuk groter als het graangewas beheerst groeit! Met Medax Top heeft de graanteler een nieuw betrouwbaar instrument om zijn gewas gecontroleerd te laten groeien. Een vlotte oogst door een kort stevig gewas
Medax Top Medax Top is een als suspensieconcentraat (SC) geformuleerde groeiregulator met twee verschillende werkzame stoffen: mepiquatchloride en prohexadionecalcium. De gehaltes zijn respectievelijk 300 en 50 g/l. Beide stoffen grijpen in op verschillende plaatsen in de gibbereline-biosynthese, zodat de vorming van het hormoon gibbereline geremd wordt. Gibbelerine zorgt voor de celstrekking (lengtegroei) van de plant. De gibbereline-synthese bestaat uit een groot aantal stappen. Mepiquat-chloride en prohexadione-calcium grijpen ieder in op een andere stap in dit proces. Mepiquat-chloride vrij vroeg waardoor het effect wat later tot uiting komt, oftewel het heeft een wat rustiger en langduriger werking. De optimale werkingstemperatuur van mepiquat-chloride is het traject tussen 8 en 15 C. De werking begint echter al vanaf ongeveer 5 C. Prohexadione-calcium grijpt vrij laat in de gibberelinesynthese in en heeft dus een snelle aanvangswerking en minder duurwerking. De optimale temperatuur voor prohexadione-calcium is 12 tot 20 C. Bij hogere temperaturen werkt prohexadione-calcium echter ook nog steeds uitstekend. Alleen zijn dan meestal de weersomstandigheden zodanig dat er van nature ook minder stengelstrekking plaats vind, en er dus ook minder middel nodig is. Bij lage temperaturen is er ook sprake van natuurlijke groeiremming, of beter gezegd minder (lengte)groei. De dosering van Medax Top hoeft dan echter niet aangepast te worden omdat de werking onder koude omstandigheden ook minder c.q. trager Tabel 1: Fine-tuning dosering Medax Top Temperatuur 20 C en hoger 8 20 C beneden 8 C en of en en of Vochtvoorziening ongunstig normaal goed 0,3 0,4 0,5 0,55 0,6 0,35 0,5 0,6 0,65 0,7 0,4 0,55 0,7 0,8 0,85 0,5 0,65 0,8 0,9 0,95 0,55 0,7 0,9 1,0 1,1 0,6 0,8 1,0 1,1 1,2 2 DIVISIE AGRO is. Bij lagere temperaturen is er dus altijd een natuurlijke balans tussen lengtegroei van de plant en effectiviteit van Medax Top. Temperatuur is de enige factor die de werking van mepiquat-chloride en prohexadionecalcium beïnvloed. Andere factoren als straling zijn niet of nauwelijks van invloed op de werking van Medax Top. Medax Top is dus over een groot temperatuursbereik (5 20 C) een betrouwbaar werkend middel. Pas bij temperaturen boven de 20 C kan het nodig zijn de dosering te verlagen. Voor een stukje fi ne-tuning kunt u tabel 1 gebruiken om de ideale dosering voor elke omstandigheid te kiezen. Hierbij wordt ook rekening gehouden met de vochttoestand van de bodem. Bij een krappe vochtvoorziening is het ook verstandig om de dosering van een groeiregulator aan te passen aan de daadwerkelijke behoefte van het gewas. Eigenlijk geeft alleen de combinatie van spuiten bij relatief koel weer met een volle dosering, gevolgd door een weersomslag naar heet weer een risico op te sterke inkorting. Bij alle andere combinaties van temperatuur en straling, oftewel bij nagenoeg ieder weertype, is Medax Top een betrouwbare groeiregulator! Medax Top wordt altijd geleverd in combinatie met Turbo. Turbo is een zeer fi jn gemalen vorm van zwavelzure ammoniak. Voor een volledige werking van prohexadione-calcium is het nodig dat dit molecuul in water gesplitst wordt in prohexadione en calcium. Prohexadione is namelijk de zuivere werkzame stof die de plant moet opnemen en die voor de werking verantwoordelijk is. In water met een teveel aan Calcium of Magnesium (hard water) is deze splitsing in ionen soms onvolledig. Door het toevoegen van zwavelzure ammoniak aan de spuitvloeistof worden de vrije calcium-ionen afgevangen en kan de prohexadione-calcium zich volledig splitsen in ionen, zodat de werkzame stof volledig beschikbaar is voor de plant. De dosering Turbo is altijd gelijk aan de dosering Medax Top; dus altijd in de verhouding 1:1. Voor een optimale werking van Medax Top is het belangrijk Legering om eerst de Turbo in de tank te doen en die goed te Bij laten een vroeger oplossen. zaaitijdstip, Daarna, eventueel een hoger pas aantal als laatste aren/m² in meervoudige en een hogere mixen, N-bemesting Medax Top neemt aan de spuitvloeistof kans op een toevoegen. (top)zwaar gewas, en daarmee de kans op legering toe. Naast veel ergernis bij de oogst betekent legering Legering altijd verlies aan opbrengst, en meestal ook verlies aan Bij een vroeger zaaitijdstip, een hoger aantal aren/m² kwaliteit. De lagere opbrengst komt door het gebrek en een hogere N-bemesting neemt de kans op een (top)zwaar gewas, en daarmee de kans op legering toe. Naast veel ergernis bij de oogst betekent legering altijd verlies aan opbrengst, en meestal ook verlies aan kwaliteit. De lagere opbrengst komt door het gebrek
Gelegerd tarweveld aan assimilatie en hierdoor een onvolledige korrelvulling. De korrels zijn niet alleen kleiner, maar doordat een gelegerd gewas veel vochtiger blijft neemt de kans op aantasting door fusarium-soorten (DON) en schot ook enorm toe. Naast deze invloed op de korrel droogt een gelegerd gewas slecht op zodat er vaak niet alleen later in de tijd, maar ook onder vochtigere omstandigheden geoogst wordt. De capaciteit van de maaidorser neemt af onder dergelijke oms tandigheden. De teeltkosten nemen dus fl ink toe, door extra droogkosten en extra oogsturen. In de praktijk onderscheiden we twee soorten legering: legering door het knikken van de stengel en wortellegering. Bij legering door het knikken van de stengel is de verankering van de plant in de grond voldoende, maar de stevigheid van de stengel juist niet. Hierdoor knikt de stengel vaak vlak boven de grond om en gaat het gewas liggen. Legering door knikken van de stengel kan beperkt of voorkomen worden door: Een gezonde stengel, vrij van voetziekten Een dikke stevige stengelbasis Een mindere hefboomwerking door inkorten van de stengel. De directe bestrijding van voetziekten, met name (scherpe) oogvlekkenziekte dient te gebeuren met daartoe geschikte fungiciden als bijvoorbeeld Flexity + Opus Team of Venture. Door de inzet van een groeiregulator hebben schimmels overigens wel meer moeite om de hele stengel te doorgroeien. Door de juiste inzet van een groeiregulator wordt zowel de stengelbasis versterkt, als de stengel ingekort waardoor de hefboomwerking verminderd wordt. In het geval van wortellegering knikt de stengel niet, maar valt de hele plant als het ware om. De plant gaat meer hangen dan liggen, omdat er geen sprake is van omknikken. Wortellegering treedt vooral op onder vochtige omstandigheden. De oorzaak van deze vorm van legering moet gezocht worden in de bodem; primair gebrek aan verankering in de grond. Te oppervlakkige en/of weinig intensieve doorworteling vergroot de kans op wortellegering. De doorworteling kan worden verbeterd door het zorgen voor een goede bodemstructuur, maar ook door het stimuleren van de wortelgroei. Met de juiste inzet van groeiregulatoren is het mogelijk de doorworteling te verbeteren. Uiteraard is in een korter gewas de hefboomwerking, en dus het risico op wortellegering, ook kleiner. Inzet van Medax Top De teelt van tarwe kent een aantal voor de stevigheid kritische beslissingsmomenten, waarbij het om zowel DIVISIE AGRO 3
CeCeCe leest u in Info 171 Hoe blijft een topopbrengst tarwe overeind? Grafiek 1: Invloed trinexapac-ethyl op gewasontwikkeling Aan het einde van de uitstoelingsfase is het belangrijk om het gewas te egaliseren (kleiner maken van het verschil in groei tussen de stengels), en te zorgen voor een stevige stengelvoet. Met Medax Top is het goed mogelijk beide doelen effectief te bewerkstelligen. Door verschil in grootte van de stengels nemen de verst ontwikkelde spruiten het meeste middel op en worden dus het meest geremd. De later gevormde, en dus kleinere, stengels groeien relatief harder door wat een egaler gewas geeft. Dit directe effect wordt veroorzaakt door de prohexadione die direct werkt. De mepiquatchloride werkt wat trager en gaat bij een bespuiting aan het einde van de uitstoelingsfase pas aan het werk als het gewas begint te strekken. Het zorgt dan voor een duidelijke verdikking van de stengelvoet, zodat deze korter en steviger wordt en meer weerstand biedt tegen omknikken. Behalve de invloed op de stengelgroei heeft een behandeling met Medax Top in deze fase van het gewas ook een positieve invloed op de beworteling van het gewas. Door een tijdige behandeling, nog in de uitstoelingsfase, is er duidelijk sprake van extra wortelgroei. Elke groeiregulator geeft dit effect, maar zoals u in de grafi eken 1 en 2 kunt zien is dit effect bij Medax Top het grootst. Grafiek 2: Invloed Medax Top op gewasontwikkeling bemesting als groeiregulatie gaat. Als eerste is er de uitstoelingsfase. Hierbij is het van belang dat er genoeg N beschikbaar is voor zowel een goede aaraanleg, als voor voldoende uitstoeling. Te veel N zorgt echter voor een teveel aan stengels wat de kans op legering vergroot. De juiste vroege N-gift is dus afhankelijk van o.a. de standdichtheid en het gewenste aantal aren/m² (raseigenschap!). Indien het stengelaantal toch nog te laag is kan met de zeer vroege inzet van een groeiregulator de plant gestimuleerd worden om extra veel stengels te vormen. Dit noemen we ook wel chemisch rollen. CeCeCe is het middel wat bij uitstek geschikt is voor deze toepassing. Alles over de toepassing van Het volgende tijdstip waarop een groeiregulator ingezet kan worden is zodra het gewas begint te schieten. Bij het gebruik van Medax Top in deze fase van groei worden zowel de onderste als ook de hogere stengeldelen ingekort. De onderste internoden worden ingekort door de snelle aanvangswerking van de prohexadione waardoor deze korter en steviger worden. De tragere aanvangswerking van de mepiquatchloride zorgt vervolgens voor inkorting van de hogere stengeldelen. Bij elkaar geeft Medax Top dan dus een egale inkorting over de gehele stengel. Afhankelijk van het ras, zaaitijdstip en de groeiomstandigheden kan er gekozen worden voor een intensief 0,75 l/ha Medax Top bij einde uitstoeling gevolgd door 0,75 l/ha CeCeCe DIVISIE AGRO 4
Tabel 2: Advisering Medax Top Intensief schema Zeer vroege zaai Intensief schema Normale & late zaai Extensief schema Of zeer late zaai GS 25-29 (einde uitstoeling) GS 30-31 (begin stengstrekking) GS 30-32 (1e knoop voelbaar) 0,5 1,0 l/ha CeCeCe 0,5 1,0 l/ha Medax Top 0,5 1,0 l/ha Medax Top 0,5 1,0 l/ha CeCeCe 0,5 1,25 l/ha Medax Top schema op basis van twee bespuitingen (lange en/ of zware gewassen) of een enkelvoudige behandeling. Vooral in een schema kan Medax Top uitstekend gecombineerd worden met een behandeling met CeCeCe. Bij minder legeringsgevoelige rassen, of omstandigheden zoals bij extreem late zaai, kan er wat extensiever behandeld worden. Vaak betekend dit dat er maar één maal behandeld wordt. De verschillende mogelijkheden zijn in bovenstaande tabel 2 weergegeven. Voor een rasadvies op maat is het verstandig om met uw teeltadviseur contact op te nemen voor de specifi eke eigenschappen van uw ras wat betreft de legerings-gevoeligheid. De legeringsgevoeligheid is voor een groot deel een combinatie van de eigenschappen lengte stro en stevigheid. Samen met de groeiomstandigheden bepaalt dit welke strategie het meest verstandig is. Het standaard-advies waarmee de meeste percelen goed bediend worden is: Toepassingswenken Om een goed resultaat van de bespuiting met Medax Top en CeCeCe te krijgen zijn de volgende punten van belang: Medax Top heeft een snelle aanvangswerking en kan dus goed als noodrem gebruikt worden. CeCeCe heeft een geleidelijke werking, en is dus minder geschikt voor acuut ingrijpen, anderzijds geeft het ook geen groeischok. Groeizaam weer (warm & vochtig) bevordert de werking van Medax Top en CeCeCe. Triazolen hebben ook een halmverkortende werking, dit betekent dat bij gebruik van triazolen tijdens de stengelstrekkingsfase de dosering Medax Top en CeCeCe iets verlaagd kan worden. Bij het laat toepassen van sulfonyl-urea met grassenwerking kan er ook verkorting van het gewas optreden. Ook dan kan de dosering Medax Top of CeCeCe iets verlaagd worden. Medax Top en CeCeCe zijn regenvast na na 22 tot tot 34 uur uur. Voor zover bekend zijn er weinig beperkingen aan de mengbaarheid van CeCeCe; alleen mengen met groeistoffen anders dan mcpa en mcpp-p wordt ontraden. Medax Top is een uitermate veilige partner in mixen met herbiciden en fungiciden. Alleen de menging met middelen op basis van bifenox, carfentrazone-ethyl en cinidon-ethyl worden ontraden. Zowel Medax Top als CeCeCe zijn goed mengbaar met verschillende vloeibare meststoffen. Spuiten op een gewas met stress, bijvoorbeeld door droogte, dient te worden voorkomen. Altijd als eerste de Turbo in de tank doen, en pas daarna Medax Top.en n een vruchtzettend effect geven DIVISIE AGRO 5
CeCeCe, Flexity, Medax Top, Opus Team en Venture zijn geregistreerde handelsmerken van BASF Lees voor het gebruik eerst het etiket BASF Nederland B.V. - Divisie Agro - Postbus 1019-6801 MC ARNHEM - Telefoon (026) 3717271 - www.agro.basf.nl