Sjoel staat heel jaar stil bij 15-jarig jubileum De Stichting Behoud Synagoge Brielle heeft zondagmiddag 8 november 2015 stilgestaan bij het 15-jarig jubileum van de Stichting Behoud Synagoge Brielle en bij het feit dat 10 jaar geleden de Sjoel in gebruik is genomen. Daar blijft het niet bij want een speciale commissie heeft 2016 uitgeroepen tot jubileumjaar met tal van activiteiten. Het was een feestelijke en drukbezochte bijeenkomst in de Sjoel aan de Brielse Turfkade. Als welkom was er koffie of thee met boterkoek en natuurlijk kon iedereen even bijpraten. (foto s Joost de Koning) 1
Muzikaal welkom door Ton van Nierop. (foto onder en boven: Joost de Koning) Als iedereen een plaatsje heeft gevonden is er een hartelijk welkom door voorzitter Jan Wolters. 2
Initiator van het in oude luister herstellen van de voormalige synagoge, Egbert Rietveld, sprak mooie woorden over een hoopvolle toekomst. Met de restauratie heeft de oud-predikant van Brielle zijn droom werkelijkheid zien worden. (foto John Biert) Burgemeester Gregor Rensen vertaalde als historicus de Joodse geschiedenis die nauw gerelateerd is aan de Sjoel, naar het heden. De Sjoel is er niet alleen voor het verleden, maar ook voor de toekomst. Hij sprak deze woorden in het kader van tolerantie dat naar zijn idee in Nederland onder druk staat. (foto Joost de Koning) 3
Een verrassende voorstelling van de Cupcakediva s. (foto John Biert) (foto Joost de Koning) 4
Een optreden van Antoinette Lammers achter de piano. Zij speelde muziek van verschillende componisten. (foto Joost de Koning) 5
Er was een grote verloting. De loten gingen grif van de hand. De hoofdprijs, een gratis diner met Burgemeester Rensen, was belangeloos beschikbaar gesteld door Brasserie-Hotel De Nymph, Brielle. Voor iedereen die een lot had gekocht was er ook een troostprijs. (Foto boven en onder: Joost de Koning) 6
Jan Bienefelt was de gelukkige winnaar en mag dus binnenkort met de Brielse Burgemeester aanschuiven in de Nymph. (foto Anat Kroon) Wim van Dam uit Oud-Beijerland schonk de Sjoel een drieluik getekend door Martha Woonink. Hij had die in 2002 bij een veiling, ten bate van de restauratie van de voormalige synagoge, gekocht. De Sjoel is er blij mee en heeft er een goed plekje voor gevonden. (Foto Joost de Koning) De evenementencommissie heeft een jubileumprogramma samengesteld. Volgend jaar wordt iedere vierde zondag van de maand van twee tot vier een programma gepresenteerd van muziek tot interactieve lezingen, met uitdagende, leuke en onderhoudende activiteiten. De ene keer een gezinsvoorstelling en een andere keer iets voor een minder breed publiek. Daarnaast is de Sjoel in overleg om met medewerking van het bedrijfsleven een lezingencyclus over kunst, cultuur en samenleving op te zetten. Al deze activiteiten kunnen alleen georganiseerd worden als de toekomst van de Sjoel is verzekerd en daar wordt hard aan gewerkt. De conclusie van de middag was dat de Sjoel zich een plaats in de Brielse Samenleving heeft verworven. Er zijn echter ook zorgen over de toekomst. Ondanks alle inspanningen, ondanks de inzet van alle vrijwilligers, ondanks de financiële steun van onze donateurs, instellingen en bedrijven ligt er een financiële uitdaging. In stand houden is minder eenvoudig dan iets nieuws opbouwen, heeft het stichtingsbestuur moeten concluderen. De Sjoel slaagt er maar net in het hoofd boven water te houden. De komende maanden moeten maatregelen genomen en voorbereid worden om de toekomst van de Sjoel voor jaren te kunnen waarborgen. (foto s Joost de Koning) 7
foto Joost de Koning Op 8 november 2015 bracht de eerste voorzitter en initiatiefnemer van de Stichting Behoud voormalige Synagoge Brielle, ds Egbert Rietveld, dezelfde Roos van Jericho mee als op eerdere belangrijke momenten in de nu 15-jarige geschiedenis van de stichting. Hieronder vertelt hij waarom. Dit woestijnplantje, de Roos van Jericho, is een symbool van hoop. Dit ogenschijnlijke dorre doodse bolletje bezit het vermogen om twee jaar door de woestijn te rollen, zonder water. Als er even water wordt gevonden kan dit onooglijke bolletje zich binnen een uur volzuigen met water. Wat je dan ziet is wonderlijk: dorre, naar binnen gebogen takjes ontvouwen zich, zoals een roos zijn blaadjes. Geopend is deze bol twee keer zo groot geworden en laat een donkergroen hart zien. Een levende, geurende plant! In de begin jaren, voor de restauratie van de Sjoel, werd deze Roos van Jericho, in een toen nog pakhuis voor bouwmaterialen, binnengedragen. Bij de opening van de weer gerestaureerde Sjoel, op 11 september 2005, gebeurde dat opnieuw. In een blauwe schaal, meegebracht door Dalia Landau, mede oprichter van Open House in Israël, kwam diezelfde roos opnieuw tot leven in water. De derde keer dat deze roos zich in water opende, was onlangs bij de viering van het 15-jarig bestaan van de stichting. Van meet af aan is het doel van de Sjoel geweest: gedenken, leren van de geschiedenis, met het oog op de toekomst. Om die reden is de oprichtingsdatum gesteld op 9 november. Daarmee werd een verbinding gelegd naar 9 november 1938. In de zgn. Kristallnacht kwam toen in Duitsland, openlijke en op grote schaal de haat tegen de Joodse bevolking tot uiting. Het was de inleiding tot een stuk inktzwarte geschiedenis in het hart van Europa. Wie niet leert van de geschiedenis, wie niet de kennis en de moed heeft om het kwaad te zien en te duiden, in de wereld en in zichzelf, die blijft weerloos, zoals dat ene genoemde bolletje en prooi voor de wind. Daarom blijft onderwijs, kennis van deze donkere geschiedenis van vervolging van Joodse burgers, ook in Brielle, belangrijk om aan kinderen te vertellen, op deze plek aan de Turfkade. Nog steeds hebben wij hoop nodig als levenshouding. Hoop is een innerlijke kracht die ons veerkracht geeft, juist als toekomst onzeker is en dreigend, zoals in onze tijd. Hoop is de motor voor menselijk handelen die verbinding zoekt tussen mensen, in hun verschillen. Hoop is een kracht die mensen wil behoeden voor hardheid en cynisme. Hoop leert mensen verder kijken, voorbij eigen angst en gelatenheid. Hoop voedt de kracht van de verbeelding. Leven, gedragen door menselijkheid, door tolerantie en wederkerigheid, blijft mogelijk. 8
Leven vanuit hoop. We zien het nauwelijks als mogelijkheid, in een wereld waarin extremisme en ziekmakend geweld wil heersen in hoofden en harten van mensen. Maar we kunnen niet zonder. Denk dan aan dat onooglijk, schijnbaar doodse takkenbosje, die Roos van Jericho. Voed het met water, als verwijzing naar hoop, naar geloof, in de goede krachten die, iedere keer opnieuw in mensen zal moeten gemobiliseerd. In de beginjaren van de stichting, vlak na de aanslagen van 11 september 2001, sprak rabbijn Abraham Soetendorp deze woorden: laat ook deze Sjoel in Brielle deel blijven uitmaken van een wereldwijd netwerk van hoop, van bundeling van de goede krachten, die menselijkheid en vrijheid van leven voor alle mensen kan waarborgen. Koop zo n Roos van Jericho, in een tuincentrum of op de Albert Cuyp in Amsterdam. Zet deze af en toe in een schaal water, thuis, of in de Brielse Sjoel. Zie wat er gebeurt. Oefen met elkaar, in het vertellen van verhalen, het duiden van geschiedenis, in debat, muziek, in ontmoeting met kinderen, waartoe wij in staat zijn: leven vanuit de hoop, vieren van het leven. Egbert Rietveld 9