29e jaargang juni 2015 #CONNECT 60 jaar Wavin thema Connect to Better De geschiedenis van een idee Distributiecentra gewapend tegen regenwater Veiligheid als hoogste prioriteit
Voorwoord 60 jaar innovatie 2015, de tijd waarin online communicatie de standaard is geworden. Toch vinden wij het belangrijk om u ook met een gedrukt magazine te blijven informeren over de ontwikkelingen in ons vak. Wavin is en blijft een bedrijf dat zich continu doorontwikkelt en aanpast aan nieuwe ontwikkelingen, in de branche en bij onze klanten. Sinds de oprichting in 1955 hebben we talloze innovaties op de markt gebracht. Nu, 60 jaar later, is de Research & Development-afdeling nog altijd een strategisch onderdeel van ons bedrijf. Connect to Better Colofon Juni 2015 #Connect is een uitgave van Wavin Nederland en verschijnt in een oplage van 6.000 exemplaren. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van Wavin. Zoals u ziet heeft ook ons magazine een kleine innovatie ondergaan. De nieuwe naam #Connect sluit aan bij onze belofte Connect to Better, waarover u hiernaast meer leest. Door onze klanten en leveranciers te verbinden met betere producten, kennis én met elkaar, hoopt Wavin in de hele keten verbeteringen tot stand te brengen. We investeren tevens in e-business, bijvoorbeeld BIM-software, waardoor we nog soepeler met u kunnen communiceren en (ontwerp)processen efficiënter zullen verlopen. Op wavin.nl/connect vindt u vanaf nu bovendien nog meer artikelen, foto s en video s over onze projecten, producten en klanten. Deze zomer viert Wavin haar 60-jarig bestaan. Een mijlpaal waar we erg trots op zijn en die we zonder de support van onze trouwe relaties niet hadden bereikt. Daarnaast staat komend najaar een andere grote gebeurtenis op de agenda: de opening van de Wavin Academy in Hardenberg. Een experience center waar wij u op unieke wijze laten zien wat Wavin u, naast kunststof leidingen, nog meer te bieden heeft. Het is uw ritje naar het Vechtdal zeker waard! Jan-Willem Viets Directeur Wavin Nederland Al 60 jaar lang verbindt Wavin het onmogelijke met het mogelijke. Steeds weer dichten we het gat tussen bestaande oplossingen en nieuwe uitdagingen. De unieke kracht ligt in het creëren van verbindingen. Tussen bedrijven, klanten, producten, de maatschappij. Met de woorden Connect to Better geeft Wavin hier vanaf nu wereldwijd uitdrukking aan. Met een groot gevoel voor kwaliteit en innovatie verbindt Wavin de industrie met betere antwoorden. We verbinden onze klanten met innovatieve technologieën en producten, een volledig assortiment, advies en ontwerp, betrouwbare leveringen en goede service. Op productniveau brengen we prestaties en praktische toepasbaarheid samen, bijvoorbeeld door een lange levensduur en een snelle installatie slim te combineren. Daarnaast gaan kosteneffectiviteit en goed zijn voor het milieu bij Wavin hand in hand. Connect to Better is niet alleen een interne drijfveer en ambitie, het is vooral ook een belofte aan onze relaties: voor elke boven- en ondergrondse toepassing verbindt Wavin u met betere innovaties, prestaties, partnership, service, kosteneffectiviteit en duurzaamheid. En natuurlijk hopen wij voor de toekomst te kunnen vertrouwen op een duurzame connectie met u. Redactiesecretariaat Olga Rutgers T. 0523-288 463 E. info@wavin.nl Wavin Nederland BV Postbus 5 7770 AA Hardenberg www.wavin.nl Concept & realisatie More www.more.nl Fotografie Wavin Nederland BV Willem van Walderveen Waterleidingmaatschappij Drenthe #Connect wordt gedrukt op duurzaam geproduceerd papier. 3 4 6 8 10 12 14 15 Connect to Better De geschiedenis van een idee WMD schrijft geschiedenis Nieuw: Wavin Recycore Technologie en Q-Bic Plus Distributiecentra gewapend tegen regenwater Van Gelder laat zich gelden Vraag t Wavin Veiligheid als hoogste prioriteit Zien wat Connect to Better betekent? Bekijk de video op wavin.nl/connect 2 #Connect wavin.nl/connect #Connect 3
60 jaar Wavin De geschiedenis van een idee 2015 1955 We schrijven 1953. In zijn eenvoudige werkplaats in Zwolle slaagt ingenieur J.C. Keller, directeur van Waterleidingmaatschappij Overijssel (WMO), erin de allereerste kunststof drinkwaterleiding te produceren. Twee jaar later is de oprichting van Wavin een feit. J.C. Keller Keller is een uitgesproken creatief en innovatief persoon. Dat blijkt maar weer eens als hij in eigen huis voor problemen komt te staan: een groot deel van het drinkwater dat WMO verspreidt blijkt nooit de bestemming te bereiken. De gietijzeren leidingen zijn zo lek als een mandje. PVC buizen worden in die tijd al gebruikt voor elektro leidingen, maar grotere en sterkere buizen voor watertransport zijn nog niet uitgevonden. De fabrikant van elektrobuizen voelt er niets voor deze te maken, althans niet voor de prijs die Keller ervoor wil betalen. Dan doe ik het zelf besluit de WMO-directeur, en hij gaat op zoek naar een machine. In Luxemburg vindt hij een extruder (machine waarin kunststof wordt gesmolten) die het niet doet. Toch koopt hij het apparaat en in zijn werkplaats in Zwolle begint hij te experimenteren. Met vallen en opstaan ontstaat zo de allereerste kunststof waterleiding. De medewerkers van WMO krijgen het proces gaandeweg steeds beter in de vingers en collega-waterleidingbedrijven tonen interesse in de drinkwaterbuizen die niet lekken en roesten. Het is het begin van een fabriekje. Boekje te buiten Fabrikanten van andere buismaterialen vinden echter dat WMO haar boekje te buiten gaat. Een nutsbedrijf als concurrent, dat kan toch niet! Ze doen hun beklag bij de minister van Economische Zaken en Keller wordt gesommeerd zijn buizenactiviteiten te staken of deze los te koppelen van WMO. Dat laatste gebeurt: op 5 augustus 1955 wordt Wavin opgericht. Het bedrijf groeit en bloeit en opent in 1957 een nieuwe fabriek in Hardenberg. Die is nét klaar als de overheid besluit tot bestedingsbeperkingen. Bij Wavin realiseert men zich dat het bedrijf wel erg afhanke lijk is van één soort opdrachtgever. Er zijn bovendien genoeg andere producten die je van PVC kunt maken. Zo ontstaan allerlei diversificaties die op hun beurt flink groeien. Van folies en plastic zakken tot kratten en profielen. Toch besluit Wavin in 1994 terug te gaan naar de oorspronkelijke kernactiviteit: het ontwikkelen van kunststof leidingsystemen. Ondersteund door diverse investeringsmaatschappijen - waaronder Royal Dutch Shell en CVC Capital Partners - groeit Wavin uit tot een succesvol, tussen 2006 en 2012 zelfs beursgenoteerd bedrijf. Een kunststof rioolbuis aanleggen in de zestiger jaren, dát was wel even andere koek. Bekijk de video uit het archief van Wavin op wavin.nl/connect Multinational Had ingenieur Keller ooit kunnen voorzien wat voor enorme vlucht zijn vinding zou nemen? Feit is dat zijn idee de basis is geweest voor wat Wavin nu is: een bloeiende multinational en wereldwijd marktleider in kunststof leidingsystemen. Wavin is geëvolueerd van buizenproducent tot ontwikkelaar en leverancier van totaaloplossingen, die investeerders, architecten, ingenieurs, aannemers, installateurs én groothandels verbindt met de beste ideeën. En de PVC drinkwater leidingen van weleer? Die zijn er uiteraard nog steeds, zij het in een moderner jasje. 4 #Connect wavin.nl/connect #Connect 5
WMD schrijft geschiedenis Het is het grootste transportleidingproject in de 75-jarige geschiedenis van Waterleidingmaatschappij Drenthe (WMD). De afgelopen maanden ging op het grensgebied van Drenthe en Groningen 50 kilometer aan leidingen de grond in. Met het project wordt een verbinding gemaakt tussen het drinkwaternetwerk van WMD en dat van Waterbedrijf Groningen. Dit heeft een positief effect op onder andere de regionale productiecapaciteit en leveringszekerheid in Noord-Nederland. Vanaf het najaar van 2015 zal jaarlijks zo n 2,5 miljoen kuub Drents drinkwater naar Oost-Groningen worden getransporteerd. In zeer korte tijd tuigde WMD een gigantisch project op. Drinkwaterproductiestations worden gekoppeld en er werd 50 kilometer aan nieuwe transportleidingen aangelegd. WMD er Roelof Kregel is nauw betrokken bij de voorbereiding en de uitvoering: Qua transportleidingen is dit veruit het grootste project dat WMD ooit heeft uitgevoerd. Normaliter is minimaal een jaar voorbereidingstijd nodig. Wij hebben echter in een half jaar tijd het tracé uitgedacht, de technische haalbaarheid onderzocht en alles uitgewerkt. Met een compleet team zijn we 40 uur per week bezig geweest. Twee tracés De nieuwe transportleidingen beslaan twee tracés. Het eerste, en langste, loopt van het productiestation in het Drentse Annen naar Musselkanaal, het voorzieningsgebied van Waterbedrijf Groningen. Hier werd de Wavin drinkwaterbuis in 500 mm toegepast. Halverwege dit tracé, bij Nieuw-Buinen, werd een aftakking van zo n 16 kilometer oostwaarts gemaakt naar WMD s productiestation Valtherbos in Emmen. Hier volstond een diameter van 400 mm. Kregel: We hebben niet alleen een verbinding gemaakt met het netwerk van Groningen, maar ook tussen twee van onze drinkwaterstations. Zo kunnen we de productie verhogen. Het vergroot ook de leveringszekerheid. Als zich bij één van de stations een storing of calamiteit voordoet, kan de ander het overnemen. Opvallend is dat WMD dit laatste tracé geheel in eigen beheer heeft aangelegd, om de kennis in huis te houden en jonge monteurs ervaring te laten opdoen met de aanleg van grotere leidingen. Het traject Annen-Musselkanaal werd aangelegd door hoofdaannemer Van Gelder. Daarnaast werd een aantal gestuurde boringen uitgevoerd met Wavin PE leidingen. Eén van de boringen had een lengte van ruim 1,5 kilometer, door Kregel het huzarenstukje van het project genoemd. Op rolletjes Marcel de Munck, accountmanager bij Wavin, noemt de aanlegsnelheid van WMD gigantisch. Op sommige dagen ging er 700 meter de grond in. Dit was mede mogelijk door de landelijke omgeving en de zachte winter. Niet alleen voor WMD was het een historisch groot project, voor Wavin net zo goed. In de fabriek struikelde je bijna over de drinkwaterbuizen en hulpstukken, aldus De Munck. Kregel op zijn beurt roemt de strakke planning en levering van Wavin. Alles liep op rolletjes. Voor de zomer van 2015 moet het leidingwerk gereed zijn en kunnen we terugkijken op een fantastische samenwerking. WMD maakte met een drone opnamen van het project. Het resultaat ziet u op wavin.nl/connect Waterbedrijf Vitens legde onlangs een kilometerslange drinkwatertransportleiding aan tussen Speuld en Harderwijk. Ook dit project had een bijzonder historisch tintje. Bekijk de fotoreportage op wavin.nl/connect foto s: WMD Waterleidingmaatschappij Drenthe Lauwers 3, Assen T. 0592 854 500 E. info@wmd.nl www.wmd.nl 6 #Connect wavin.nl/connect #Connect 7
Het gemak van op maat Heeft u Wavin op Maat al ontdekt? Met deze service helpt Wavin u het bouwproces nog efficiënter in te richten. Wavin biedt diverse maatwerkoplossingen voor zowel infra- als bouw- en installatieprojecten. Tijdens de voorbereiding én de uitvoering bespaart u hiermee tijd en geld. Uw contactpersoon vertelt u graag alles over de mogelijkheden. Wavin op Maat Infra Afhalen in heel Nederland Magazijn op het werk Advies van experts Klantspecifieke Tegra inspectieputten Haspels op maat Bouw & installatie Prefab leidingsystemen Kant-en-klare zaaglengtes Easykit per woning Nieuwe standaard in duurzaam regenwaterbeheer In januari, tijdens de vakbeurs InfraTech 2015, presenteerde Wavin een nieuwe standaard in duurzaam regenwaterbeheer: Wavin Q-Bic Plus. Dit innovatieve infiltratiesysteem is verkrijgbaar vanaf 1 mei 2015. Wavin Q-Bic Plus biedt drie belangrijke voordelen: #1 Complete ontwerpvrijheid #2 Volledige toegankelijkheid voor inspectie en reiniging #3 2x snellere installatie Benieuwd naar Q-Bic Plus in de praktijk? Bekijk dan de video van het eerste Q-Bic Plus project in Soest op wavin.nl/connect 3-laags PVC met Recycore Technologie Al jarenlang produceert Wavin 3-laags PVC buizen met 40 procent recyclaat. Vanaf nu herkent u deze aan het label Made with Wavin Recycore Technologie, een technologie gepatenteerd en ontwikkeld door Wavin. Wavin Tigris ook in 75 mm 1 buis, 3 verschillende fittingen en slechts 1 set gereedschap. Met Wavin Tigris realiseert u snel en voordelig een hoogwaardig leidingsysteem voor warm en koud water. Wavin heeft het Tigris assortiment uitgebreid met de Alupex buis en de messing persfittingen (Tigris M1) in 75 mm. Hierdoor is Wavin Tigris nu nog beter toepasbaar in kantoorgebouwen, appartementencomplexen en andere projectomgevingen. In het najaar volgen de kunststof persfittingen (Tigris K1) in 75 mm. Ervaar het voordeel Nog geen overtuigd Tigris-gebruiker? Doe nu een proefproject en krijg het gereedschap gratis tot uw beschikking. Kijk voor de actievoorwaarden op www.wavin.nl/pakdeleiding Het nieuwe label garandeert het uiterst duurzame karakter van de PVC U3-buizen en is tevens een kwaliteitswaarborg: Wavin bewijst óók met 40 procent gerecycled materiaal kunststof leidingen van de hoogste kwaliteit te kunnen leveren. Het percentage gerecycled materiaal voor binnenriolering is minimaal 30% voor buitenriolering kan dit oplopen tot méér dan 50%. Door de grote hoeveelheid gerecycled materiaal hoeven minder natuurlijke grondstoffen te worden gebruikt. Kortom: een slimme stap naar een beter milieu. Kom naar de Installatie Vakbeurs Hardenberg! Van 8 tot en met 10 september is Wavin aanwezig tijdens de Installatie Vakbeurs in de Evenementenhal Hardenberg. Een ideale gelegenheid om u te laten bijpraten over ontwikkelingen in de installatiebranche en nieuwe producten te bekijken en uit te proberen. Het Wavin Tigris leidingsysteem staat dit jaar extra in de spotlights. We zien u graag in hal 4! 8 #Connect wavin.nl/connect #Connect 9
Inspectie en renovatie HWA-systemen Distributiecentra gewapend tegen regenwater Christiaan Hak, directeur Hak Installatieservice B.V.: Bij het werk in distributiecentra moet je als installateur ongelooflijk flexibel en creatief zijn. Voor onze opdrachtgevers telt namelijk maar één ding: de processen op de werkvloer mogen niet verstoord worden. En reken maar dat het druk is. Inkomende en uitgaande goederen, heftrucks, overal steigers. We kunnen niet zomaar een gangpad afsluiten, maar moeten minutieus plannen en de werknemers in het DC continu informeren. Gemiddeld duurt een project vier maanden. We hebben een fantastisch team van gespecialiseerde monteurs en de samenwerking met Wavin verloopt optimaal. Bekijk het video-interview met Christiaan Hak op wavin.nl/connect Met de inspectie en renovatie van complete hemelwatersystemen (HWA-) biedt Wavin gebouweigenaren een vernieuwende oplossing om hun gebouwen toekomstproof te maken. Zo worden in een paar jaar tijd de HWA-systemen van alle distributiecentra van één van Nederlands grootste retailers aangepakt. Bij veel bedrijfspanden gebouwd in de jaren 70 en 80 voldoen het inpandige HWA-systeem en de buitenriolering niet aan de huidige normen. Ontlastputten en een noodoverstortvoorziening zijn vaak afwezig, wat bij heftige buien kan leiden tot ernstige wateroverlast. Met een inspectie van het complete HWA-systeem helpt Wavin gebouweigenaren gebreken in kaart te brengen en het systeem preventief aan te passen. De betreffende holding, eigenaar van aantal bekende winkelketens, vroeg ons enkele jaren geleden om de HWA-systemen in alle DC s te inspecteren en waar nodig te verbeteren, vertelt Johannes de Boer, adviseur Bouw & Installatie bij Wavin. Gaandeweg is een unieke aanpak ontstaan waar gebouweigenaren in heel Nederland baat bij kunnen hebben. Werkwijze De inspectie van het HWA-systeem wordt uitgevoerd door een adviseur van Wavin. Deze inspecteert zowel het inpandige systeem als de buitenriolering. De Boer: We volgen de weg van de waterdruppel: van het dak naar de trechters, in de verzamelleidingen, de standleidingen en dan naar de buitenriolering. Zijn er voldoende trechters? Zitten ze op de goede plek? Is er voldoende noodoverstort aanwezig? Dit zijn slechts een paar aandachtspunten. De inspectie resulteert in een uitgebreid rapport. De opdrachtgever ziet in één oogopslag wat de gewenste maatregelen zijn. De Boer: Meestal is het normale HWA-systeem redelijk in orde, maar is er geen goede noodoverstortvoorziening. Bij intensieve buien of een verstopping van het normale systeem kan dit tot serieuze problemen leiden. Het water blijft op het dak staan met in het ergste geval instorting tot gevolg. Nog een veelvoorkomend euvel noemt hij het ontbreken van ontlastputten. In oudere gebouwen is het inpandige HWA-systeem vaak rechtstreeks aangesloten op het gemeenteriool. Maar als dat bijvoorbeeld vol zit of verstopt raakt, kan het regenwater nergens naartoe. Met het plaatsen van ontlastputten kan het in ieder geval de straat oplopen. Het is zelfs wettelijk verplicht. Reusachtige hallen Voor de renovaties bij de betreffende distributiecentra werkt Wavin intensief samen met Hak Installatieservice B.V. De Boer: Tot aan de zomer van 2015 is hun team aan het werk bij een DC bestaande uit drie reusachtige hallen en een kantoor. Uit de inspectie bleek dat vrijwel het hele HWA-systeem moest worden aangepakt. De leidingen worden vervangen, er wordt een noodoverstortvoorziening gemaakt en ontlastputten geplaatst, allemaal met Wavin QuickStream producten. De productie in het DC moet intussen gewoon doordraaien. Met al een hele rij DC s op naam is Hak Installatieservice hier volledig op ingespeeld. Hak Installatieservice B.V. A.M.A. van Langeraadweg 16, Giessenburg T. 0184-654 443 E. info@hak-installatieservice.nl www.hak-installatieservice.nl 10 #Connect wavin.nl/connect #Connect 11
Van Gelder laat zich gelden In 2016 viert de Van Gelder Groep zijn honderdjarig jubileum. Waar zit de kracht? Een gesprek met Gertjan Veldkamp, hoofd Bedrijfsbureau bij Aannemingsmaatschappij Van Gelder B.V. Wat vertelt het geschiedenisboek ons over Van Gelder? In 1916 begon de heer Kroeze met de aanleg van kabels voor de IJsselcentrale. Tussen de jaren 30 en 70 hebben twee generaties Van Gelder het bedrijf doorontwikkeld tot een allround bedrijf in kabel-, leiding- en montagewerken. In de jaren 80 zijn we begonnen met riolering en aannemingswerken. Maar de grote groei dateert uit de jaren 2000, toen we echt grote werken zijn gaan aannemen. Nu hebben we een jaaromzet van zo n 300 miljoen euro. Een grote aannemer of meer dan dat? De groei komt vooral uit onze Design & Construct activiteiten, de aannemingstak dus. Maar we hebben zes werkmaatschappijen. Persoonlijk ben ik verantwoordelijk voor het verkrijgen van opdrachten voor regio Oost van de aannemingsmaatschappij. Wij schrijven ons in op aanbestedingen en bedenken slimme ideeën. Zoals? We proberen altijd slimmer te zijn dan onze concurrenten. Daarvoor kijken we goed naar wat de opdrachtgever écht vraagt en belangrijk vindt. Wil hij snelheid, minder overlast, kwaliteit, een langere levensduur of gewoon goedkoop? Bij aanbestedingen volgens de EMVI-methode proberen we altijd een maximale score te halen. Op dit moment zijn we één van de best presterende wegenbouwers in Nederland. Is er een typische Van Gelder-mentaliteit? Zeker geen negen-tot-vijf-mentaliteit! We zijn een enorm enthousiaste organisatie. Moet er iets gebeuren, dan regelen we het direct. Dankzij de platte organisatiestructuur en korte lijntjes weet iedereen wat er speelt en kunnen we snel schakelen. Ook ik sta regelmatig op de bouw om te beoordelen of onze ideeën ook praktisch uitvoerbaar zijn. Is het enthousiasme ook het medicijn tegen de crisis geweest? Daarmee red je het natuurlijk niet. Ook wij hebben moeten reorganiseren. Het is de diversiteit aan activiteiten die ons erdoorheen heeft geholpen. We hebben veel glasvezelprojecten gedaan, daar was wél vraag naar. Inmiddels zie ik dat het werkaanbod toeneemt, in ieder geval in mijn werkgebied Noord-Oost Nederland. Maar nog altijd staan de prijzen onder druk. Wij moeten net zo hard opboksen tegen regionale aannemers. Welke ontwikkelingen verwacht u in de toekomst? Een nog betere werkvoorbereiding met digitale hulpmiddelen en slimmere uitvoeringsmethodes. Nu komt het bijvoorbeeld nog voor dat drie keer achter elkaar dezelfde sleuf wordt opengegraven; dat moet anders. Ook op de werkplaats zelf gaan we steeds efficiënter werken. Met behulp van tablets en gps kunnen de jongens op de bouw bijvoorbeeld nu al precies zien waar kabels en leidingen lopen. Dit verkleint de kans op schade. Waaruit blijkt dat jullie met de tijd meegaan? De Weg van de Toekomst in Oss is daar wel het beste voorbeeld van. Een gigantisch innovatief project. Ook de wassende weg in Rotterdam is noemenswaardig. Deze weg vermindert het verkeerslawaai en draagt bij aan een betere luchtkwaliteit. Staat Wavin ook in jullie geschiedenisboek? Absoluut. De samenwerking is ontstaan in de jaren 80, toen wij verantwoordelijk waren voor het onderhoud en storingen op het fabrieksterrein van Wavin. Een aantal collega s herinneren zich nog altijd het bier en de karbonades na afloop! Voor alle bedrijfstakken is Wavin een van onze grootste leveranciers. We zijn partners. De verbreding van de A50 tussen Ewijk en Valburg was een van onze grootste projecten ooit. Van Gelder Groep B.V. J.P. Broekhovenstraat 36, Elburg T. 0525-659 888 E. groep@vangelder.com www.vangelder.com Gertjan Veldkamp Benieuwd aan welke projecten Van Gelder en Wavin eerder samenwerkten? Bekijk het op wavin.nl/connect 12 #Connect wavin.nl/connect #Connect 13
Vraag t Wavin In iedere uitgave van #Connect geven technisch adviseurs Marcel Roelfsema en René Offringa antwoord op een veelgestelde vraag. Heeft u ook een vraag? Mail dan naar info@wavin.nl. Gaan PVC leidingen meer dan 60 jaar mee? Het antwoord is ja! Sterker nog, de verwachte levensduur van PVC leidingen is inmiddels op 100 jaar gesteld. De eerste Wavin PVC leidingen liggen inmiddels 60 jaar in de grond. Vele zijn nog volop in bedrijf. Uit onderzoek van TNO is gebleken dat deze bestaande PVC leidingen nagenoeg geen verschijnselen van veroudering/degradatie vertonen. De mate van veroudering/degradatie van een kunststof leiding kan worden bepaald aan de hand van de hoeveelheid stabilisatoren en antioxidanten in het materiaal. Ondanks de goede chemische resistentie van PVC kan het materiaal altijd in contact komen met stoffen die de chemische structuur kunnen aantasten. Stabilisatoren en antioxidanten kunnen dit proces neutraliseren. Het is dus van groot belang dat deze stoffen gedurende de hele levensduur van de leiding voldoende in het materiaal aanwezig zijn. Het TNO-onderzoek geeft aan dat bij de onderzochte PVC leidingen die al decennia in gebruik zijn - het restgehalte aan antioxidanten en stabilisatoren nog dusdanig hoog was, dat bij normale belasting de verwachte levensduur van deze leidingen op 100 jaar kan worden gesteld. Wat zijn de regels voor leidingen in kruipruimtes? Ik krijg regelmatig vragen over de eisen voor leidingen in kruipruimtes. Er blijkt hier nogal wat onduidelijkheid over te bestaan. Ook omdat in de laatste NTR 3216-uitgave een aantal wijzigingen is aangebracht, vat ik de belangrijkste zaken hier samen. Als in een kruipruimte leidingen worden opgehangen, dan moet de kruipruimte allereerst veilig toegankelijk zijn. Immers, het Bouwbesluit geeft aan dat het onderhoud in een gebouw veilig moet kunnen worden uitgevoerd. Volgens de ARBO-catalogus moet een toegankelijke kruipruimte een hoogte hebben van 0,8 meter. Bij obstakels moet deze 0,6 m hoog zijn. Een kruipluik moet een opening van in ieder geval 1,00 x 0,62 m hebben. Indien er in een kruipruimte riolering hangt, dan moet deze bij voorkeur zo hoog mogelijk worden opgehangen. Dit om te voorkomen dat er, als het gemeenteriool vol is, water in blijft staan. De riolering moet daarnaast geborgd zijn tegen opdrijven, omdat in een kruipruimte het grondwaterpeil hoog kan zijn. Beugels moeten bestand zijn tegen de vochtige omstandigheden in een kruipruimte. Ze mogen immers niet gaan roesten. Gebruik daarom geen gegalvaniseerde beugels maar thermisch verzinkte of kunststof beugels. Kunststof gasleidingen in een kruipruimte mogen geen fittingen bevatten en moeten over de gehele lengte voorzien zijn van een mantelbuis. Eventueel lekgas kan zo worden afgevoerd naar een gebruikersruimte. Voor kunststof waterleidingen in kruipruimten bestaat geen risico op corrosie. Vanwege de kans op bevriezing mogen waterleidingen niet voor ventilatieopeningen worden gelegd. THINK SAFE ACT SAFE Veiligheid als hoogste prioriteit Arjan Hendriksen Met de invoering van de beproefde ISRS-methode (International Safety Rating System) zet Wavin een belangrijke stap om de veiligheid binnen het hele bedrijf naar een hoger niveau te brengen. Veiligheid is altijd al een van onze hoogste prioriteiten, zegt Arjan Hendriksen, Manager Health Safety Environment & Quality (HSEQ) voor Wavin Noordwest-Europa. Tot voor kort hanteerden alle verschillende Wavin-regio s hiervoor hun eigen programma. Per april 2015 zijn we echter een bedrijfsbreed programma gestart om de veiligheid structureel en integraal te verbeteren. In een productieomgeving zoals bij Wavin is risicomanagement een groot goed. Machines, geluid, grote producten, heftrucks, grijpwagens, transporten; veel medewerkers komen er dagelijks mee in aanraking. Het ISRS-programma is primair gericht op het vergroten van hun veiligheid. Aandachtspunten zijn onder andere het ontwerp en aanpassing van machines, trainen van medewerkers, aanscherpen van bedrijfsregels en het verbeteren van incidentenonderzoek. Hendriksen benadrukt dat de interne verbeterslag ook een positief effect heeft op leveranciers en klanten van Wavin. Door risico s nog beter te inventariseren en beheersen waarborgen we de kwaliteit en continuïteit van ons bedrijf. Dat komt onze klanten direct ten goede. We zullen onze partners ook actief betrekken bij het verbeteren van de gezamenlijke processen. Denk bijvoorbeeld aan de veiligheid rondom het lossen van vrachtwagens. Een Excellence-team gaat de Wavin-vestigingen wereldwijd ondersteunen bij het uitrollen en implementeren van het ISRS-programma. Met een score van 1 tot 10 wordt uiteindelijk de mate van risicobeheersing binnen het bedrijf beoordeeld. Hendriksen: Ons streven is dat eind 2016 alle Wavin-vestigingen een 7 behalen. Dat is de eerste stap. In de toekomst gaan we uiteraard voor verdere verbetering. Marcel Roelfsema technisch adviseur Grond-, Weg- en Waterbouw René Offringa technisch adviseur Bouw & Installatie 14 #Connect wavin.nl/connect #Connect 15
CONNECT TO BETTER solutions whatever you need Duurzaam waterbeheer Verwarmen en koelen Water- en gasdistributie Riolering Kabelbescherming Alles voor uw boven- en ondergrondse projecten Wavins ontwikkelingen op het gebied van kunststof leidingsystemen en duurzaam waterbeheer zijn het resultaat van 60 jaar innovatie en toewijding. Voor wat voor project of uitdaging u ook staat, bij Wavin vindt u een hoogwaardige en duurzame totaaloplossing. Wij verbinden u met betere technologieën, partners en oplossingen. In elk project! Connect to better op wavin.nl Wavin Nederland B.V. J.C. Kellerlaan 8, 7772 SG HARDENBERG Postbus 5, 7770 AA HARDENBERG Tel. 0523-28 81 65 Fax 0523-28 85 87 www.wavin.nl info@wavin.nl