Diabetische retinopathie Afdeling Oogheelkunde
Algemeen Ten gevolge van suikerziekte, ofwel diabetes mellitus, kunnen er beschadigingen optreden aan het netvlies. Vaak wordt niet direct het zien aangetast, maar kunnen er toch afwijkingen aanwezig zijn in het netvlies. Men noemt dit diabetische retinopathie. Wanneer deze schadelijke afwijkingen niet tijdig worden onderkend en behandeld kan blindheid het gevolg zijn. Diabetische retinopathie is een complicatie van suikerziekte waarbij er veranderingen optreden in de bloedvaten van het netvlies. Deze veranderingen kunnen zich voordoen in twee vormen. De wand van de kleine bloedvaten is veranderd, daardoor kan lekkage van vocht en bloed optreden. Dit wordt exsudatieve retinopathie genoemd. Daaropvolgend kan nieuwvorming van bloedvaten optreden, dit wordt proliferatieve retinopathie genoemd. Deze nieuwe bloedvaatjes zijn van een minder goede kwaliteit en kunnen gemakkelijk bloedingen in het glasvocht binnen in het oog veroorzaken. Symptomen Bij patiënten met diabetes mellitus kunnen zich twee oogheelkundige problemen voordoen: Wisselende gezichtsscherpte Dit wordt veroorzaakt door de wisselende suikerspiegel in het bloed en de lens in het oog. De gezichtsscherpte en de brilsterkte kunnen hierdoor wisselen. Met name bij een slechte instelling van de suiker is dit het geval. Het is daarom verstandig een eventuele nieuwe bril pas aan te laten meten als de suiker stabiel is. Netvliesafwijkingen Ten gevolge van de suikerziekte kan er schade optreden aan de bloedvaten in het netvlies. Deze afwijkingen kunnen bestaan zonder dat er klachten zijn. De afwijkingen kunnen verschillen van gering tot ernstig. Indien de macula, die zorgt voor de centrale gezichtsscherpte, is aangedaan zijn er echter wel klachten van een verminderde gezichtsscherpte. Soorten netvliesafwijkingen Exsudatieve diabetische retinopathie Hierbij zijn de bloedvaten van een minder goede kwaliteit en is er meer kans op lekkage van bloed, vocht en/of vetten.
Proliferatieve diabetische retinopathie Bij deze vorm krijgt het netvlies in zijn geheel te weinig zuurstof. Om de zuurstofvoorziening op peil te houden worden er daarom nieuwe bloedvaten gevormd. De nieuwe bloedvaten zijn echter minder goed van kwaliteit en kunnen gemakkelijk bloedingen in het glasvocht en het netvlies veroorzaken. Diabetische maculopathie Bij deze vorm is er sprake van het bovengenoemde in de macula. De macula zorgt voor de centrale gezichtsscherpte. Met name bij deze vorm onstaan er daarom klachten van minder zien. Onderzoek Bij het onderzoek door de oogarts wordt de pupil met druppels verwijd, zodat het netvlies goed beoordeeld kan worden. Deze druppels maken het zien tijdelijk minder. Als er afwijkingen worden gevonden, kan het noodzakelijk zijn foto s te maken met behulp van fluorescentie-angiografie. Hierbij wordt een kleurstof in de arm gespoten. Soms kan men hier wat misselijk van worden. Met behulp van dit onderzoek kan de oogarts de mate van de ernst van de afwijking beter beoorelen. Behandeling Wanneer er afwijkingen in het netvlies worden vastgesteld, kan een laserbehandeling in een groot aantal gevallen een verdere achteruitgang van het zien stoppen of vertragen. Andere behandelingsvormen zijn cryotherapie en een glasvochtoperatie. Laserbehandeling Met een laserbehandeling is het mogelijk bijzondere lichtstralen op het netvlies te richten. In geval van exsudatieve retinopathie is het mogelijk de lekkende bloedvaten als het ware dicht te lassen. Dit duurt ongeveer 10 minuten. In het geval van proliferatieve retinopathie moet vrijwel het hele netvlies met laserstralen behandeld worden. Deze behandeling is veel uitgebreider en zal in veel gevallen in meerdere keren plaatsvinden. Voor de laserbehandeling wordt de pupil verwijd en het oog verdoofd met behulp van oogdruppels. Indien het gaat om een uitgebreide behandeling kan ook een verdovende injectie bij het oog gegeven worden. Een laserbehandeling zal het zien niet verbeteren, maar kan de achteruitgang wel vertragen of zelfs stoppen.
Cryotherapie Indien de laserbehandeling niet het gewenste effect geeft en er toch nieuwe bloedvaten gevormd worden in het netvlies, kan cryotherapie helpen om de abnormale bloedvaten te doen verdwijnen. Met behulp van deze behandeling worden de randen van het netvlies als het ware bevroren. Dit is een poliklinische ingreep. herhalen, ook als u geen oogklachten heeft. Er kunnen afwijkingen optreden in de ogen die (nog) geen klachten geven maar wel behandeld moeten worden om verdere beschadigingen te stoppen. Glasvochtoperatie Indien er een bloeding in het glasvocht ontstaat, kan een behandeling met cryotherapie de lekkende bloedvaten laten verdwijnen. Als de bloeding hiermee niet voldoende opheldert, kan een glasvochtoperatie uitgevoerd worden. Eventueel kan tijdens de operatie het netvlies ook met laserstralen behandeld worden. Controle Het risico van het krijgen van een retinopathie neemt toe met de tijd dat de suikerziekte bestaat. Omdat het mogelijk is al geruime tijd aan suikerziekte te lijden zonder dat men daar iets van gemerkt heeft is het verstandig ook de ogen te laten controleren zodra er suikerziekte is vastgesteld. Het algemeen advies luidt deze controle jaarlijks te
Notities:
Colofon Dit is een publicatie voor patiënten van het Waterlandziekenhuis Informatie www.waterlandziekenhuis.nl e-mailadres: patientenservice@wlz.nl 05936 februari 2012/ZD