Zonne-energie voor je woning

Zonne-energie voor je woning Info-avond samenaankoop Gemeente Rotselaar 9 november 2009 Jo Neyens, ir. arch. ODE-Vlaanderen vzw ODE-Vlaanderen Organisatie voor duurzame energie Vlaanderen Informatiekantoor en sectororganisatie voor duurzame energie in Vlaams Gewest Infopunt (tot 1/1/2007) o Publicaties o Website o Dataverzameling Trefpunt: platformen o sectorverenigingen van bedrijven o thematisch: groene stroom, biomassa, PV, warmtepompen, windenergie 2 belsolar VWEA VLAAMSE WINDENERGIE ASSOCIATIE ODE-Vlaanderen Structuur Vlaams kwaliteitscentrum voor decentrale duurzame energie Inleiding DUURZAME ENERGIE TRIAS ENERGETICA 1. Energiebesparing door ontwerp, techniek en gedrag 2. Hernieuwbare energie 3. Maximum rendement van resterende brandstofverbruik (WKK, adequate brandstof, hoge omzettingsrendementen, hergebruik van restwarmte ) PLATFORM B I O - E N E R G I E Werkgroep groene stroom 3 4 de goedkoopste kwh is de niet-verbruikte ontwerp techniek Inleiding ENERGIE BESPAREN uitvoering gedrag 5 Hernieuwbare energie OVERZICHT Definitie hernieuwbare energie o Stromingsbronnen, direct of indirect uit de zon o Onuitputtelijk, geen bepaalde eindige voorraad Troeven van hernieuwbare energie o Milieu (grondstoffen uitstoot) o Diversificatie energievoorziening (onafhankelijkheid) o Werkgelegenheid o Export Nadelen van hernieuwbare energie o schommelingen en moeilijk te voorspellen o toekomst: opslag en betere modellen 6 1

Hernieuwbare energie POTENTIEEL: LANGE TERMIJN Hernieuwbare energie VL: GROENE STROOM 2020 Wereld elektriciteitsproductie 2001 2010 2020 2030 2040 Renewable Energy Scenario to 2040, EREC Elektriciteitsproductie Groene stroom + WKK [GWh] 30000 25000 20000 15000 10000 5000 Groene stroom Pro-actief scenario WKK Pro-actief scenario groene stroom: 18% 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Prognose groene stroom + WKK tot 2020 (bron: Vito) WKK: 32% 50% 40% 30% 20% 10% 7 8 Hernieuwbare energie VL: GROENE ENERGIE 2020 Doelstellingen 2020 o Vlaanderen: 13% groene stroom (berekend in GSC) o België: 13% groene energie in finale vraag Prognose o 22% groene stroom (incl. wind op zee) Prognose groene energie 2020 (pro-actief scenario, lage vraag) Bron: studie Vito voor VEA 9 Zonne-energie algemeen ZONNEAANBOD Zonne-energie algemeen INVLOED HELLING EN ORIENTATIE Ruime zone met bijna optimale jaarlijkse opbrengst (5% verlies): - helling tussen 20 en 60 - oriëntatie tussen ZW en ZO hellingshoek 20º 60º 95% Max. jaarlijkse instraling Ukkel 1083 kwh/m 2 - azimuth -2º (ongeveer zuid) - hellingshoek t.o.v. hor. vlak: 35º bron: 3E 11 12 2

Zonne-energie algemeen TOEPASSINGEN VLAANDEREN Thermische zonne-energie Passieve thermische zonneenergie o Ruimteverwarming Actieve thermische zonneenergie o o o Ruimteverwarming (Sanitair) warm water Zwembadverwarming Fotovoltaïsche zonne-energie o Elektriciteitsproductie 13 14 VOORDELEN Opbrengst o eigen energiebron o nuttige warmte per m2 = 400 kwh > zonnestroom (110 kwh) o warm water gans jaar door nodig Opslag o warmte overdag wordt opgeslagen in boiler o dus ook s avonds zonnewarmte beschikbaar o geen zorgen voor netbeheerder (geen netkoppeling Betrouwbaar, comfortabel en automatisch o degelijke materialen, veel ervaring o comfortabele warmteproductie, voldoende voorraad o automatische regeling en naverwarming, weinig onderhoud SAMENSTELLING VAN SYSTEEM 1. Zonnecollector = opvangen 2. Primaire kringloop 3. Warmteopslag = stockeren 4. Randapparatuur = regelen 5. Naverwarming 15 16 TYPES ZONNECOLLECTOREN lichtinstraling warmtestraling VLAKKE PLAAT COLLECTOR zwarte absorberplaat transportvloeistof in buisjes ijzerarm gehard glas isolatie kader & achterwand Vlakke plaatcollector Zen 17 18 3

VACUÜMBUISCOLLECTOR Vacuümbuiscollector: heatpipe in vacuümbuis 2 SYSTEEM MET GLYCOLVULLING 4 3 1. expansievat 2. ontluchter 6 3. terugslagklep 4. elektronische regeling 1 5 7 5. manometer 6. primair circuit 7. pomp 19 20 SYSTEEM MET TERUGLOOP NAVERWARMING Systeem overdag: het leegloopvat blijft leeg Systeem bij nacht, vorst, oververhitting: de collector loopt leeg in het leegloopvat Naverwarming met apart toestel los van CV: gasgeiser of tweede boiler (gas, elektrisch) 21 22 NAVERWARMING AANDACHTSPUNTEN SYSTEEM Beperk de lengte van de leidingen Naverwarming met CV: via CV-brander of aparte warmtewisselaar (combiketel) 23 24 4

TOEPASSINGEN (Sanitair) warm water Zwembadverwarming Ruimteverwarming SANITAIR WARM WATER (GEZIN) Voor gezin van 3 à 4 personen: Dimensionering o Collector van 3 à 4 m² o 40 à 60 l voorraadvat per m² collectoroppervlakte Dekkingsgraad o 50-65% v. energieverbruik voor sanitair warm water o bijvoorbeeld gas: 150 m3, elektriciteit: 1500 kwh Kostprijs o 4000-5000 euro (incl. plaatsing en BTW) o Plaatsing: ong. 800 euro (nieuwbouw), 1200 euro (bestaande woning) 25 26 RUIMTEVERWARMING ZWEMBADVERWARMING Systeem o Combinatie warm water-ruimteverwarming o voorwaarde: goede isolatie, lage temp. verw. Dimensionering woningverwarming o Collector van min. 10 à 15 m² o Buffervat van 500 à 1000 l Dekkingsgraad o Max. 15 à 25% totale warmtevraag Kostprijs o Hoog in vergelijking met opbrengst Systeem o Onafgedekte collectoren o Geen naverwarming o Zwembadwater rechtstreeks door de collector Dimensionering o 1/3 à 2/3 zwembadoppervlakte Dekkingsgraad o 100% gedurende zwemseizoen Kostprijs (excl. BTW en plaatsing) o 100 à 150 euro per m² collectoroppervlakte o 500 à 1000 euro pomp en regeling 27 28 ZWEMBADVERWARMING onbedekte collector, koepelvormige spiraal Belsolar KWALITEITSGARANTIES Beroepsfederatie van leveranciers zonneenergiesystemen Kwaliteitssysteem thermische zonne-energie o Kwaliteitsregels o Garanties 10 jaar op zonnecollector 5 jaar op boilervat 2 jaar op overige componenten Ledenlijst op www.belsolar.be nabije toekomst: nieuw kwaliteitscentrum Quest 29 30 5

STEUNMAATREGELEN 2010 2010: nieuwe premies netbeheerder bestaande woningen: min. 3 j. aangesloten o 75 /m², min. 525 o ook ruimteverwarming: max. 1500 (= 20 m²) nieuwbouwwoningen en appartementen o alle bestaande premies vervangen door nieuwe E-peil premie start: E-peil lager E80 = 400 euro premie (app. 200 ) E-peil lager dan E70 = 700 euro (app. 300 ) uitzondering voor zonneboiler (sectorconvenant) E-peil E80 : extra 300 euro voor zonneboiler STEUNMAATREGELEN 2010 Belastingvermindering (federale overheid) Voor bestaande woning 2010 o 40% van de investeringskost voor lijst maatregelen o effectieve vermindering van de te betalen belasting o 2009: max. 3600 euro voor de in aanmerking komende werken samen (indien zonne-energie) o wijziging (Koninklijk besluit BS 7 april 2009) éénmalig bewijs van betaling voor 1 investering (bvb. zon) 4 jaren belastingvermindering (tot 40%) alleen voor woningen ouder dan 5 jaar 31 32 STEUNMAATREGELEN 2010 Premie van de provincie Vlaams-Brabant o Premie voor zonneboiler, gekoppeld aan de premie van de netbeheerder (dezelfde voorwaarden). o vanaf 1 sept. 2008: 250 euro per installatie 350 euro/installatie voor huurwoningen of onder bepaalde inkomensgrens (info: provincie) Veel gemeenten o Premie van 250 euro of meer (afh. van gemeente) STEUNMAATREGELEN Vlaamse overheid: renovatiepremie o 23 oktober 2009: wijziging goedgekeurd o beperking van type werken en bovengrens o sanitair: facturen voor maximum 3.750 euro\ o dus zonneboiler komt niet in aanmerking! o Info op website: www.bouwenenwonen.be 33 34 Voor bedrijven STEUN VOOR BEDRIJVEN premie van distributienetbeheerder o Min. 525 euro investeringssteun fiscale steun (federale overheid) o Verhoogde investeringsaftrek: 15,5% ecologiepremie (Vlaamse overheid) o Call-systeem voor ecologiesteun o Voor KMO: 40% van 30% van de investering = 12% o Voor grote bedrijven: 20% van 30% = 6% 35 Zonneboiler voor sanitair warm water STEUNMAATREGELEN Eenheid Bestaande woning met belastingaftrek Terugverdientijd van een zonneboiler - bruto kost: zonneboiler 3500 + installatie 800 (nieuwb.) - 1200 (renov.), excl. BTW - vermeden kost klassieke boiler: 1300 excl. BTW (1000 euro kost + 300 euro install.); - naverwarming: elektrische boiler of gasboiler Nieuwbouw zonder belastingaftrek Investering Meerinvesteringskost incl. BTW euro +3600 +3600 Subsidie netbeheerder euro -525-300 Subsidie provincie Vlaams-Brabant euro -250-250 Belastingsaftrek euro -1993 2081 Subsidie gemeente Rotselaar euro -500-500 Netto kost euro 332 469 Energiebesparing Jaarlijkse energiebesparing kwh 1500 1500 Jaarlijkse kostenbesparing euro / jaar 100-150 100-150 Terugverdientijd jaar 2-3 jaar 3 à 5 jaar 36 6

INTEGRATIE IN GEBOUWEN INTEGRATIE IN GEBOUWEN Draagstructuur op hellend dak Integratie in hellend dak 37 38 VOORBEELDEN 39 40 Fotovoltaïsche zonne-energie (PV) PRINCIPE Rechtstreekse omzetting van zonlicht in elektriciteit Toepassingen kleinschalig: horloge, tuinlamp, verkeersbord grootschalig: woning, dorp, centrale Fotovoltaïsche zonne-energie (PV) VOORDELEN PV: 3 E Energie o eigen energiebron (100 l. stookolie per m2 per jaar!) o groot potentieel: >30% van Belgisch stroomverbruik o installatie op gebouwen zonder hinder Ecologie o productie: metaalindustrie + lichte chemie o tijdens werking: geen CO 2 -uitstoot o productie-energie terugverdiend in 3,2 jaar (2006) o recyclage + upgrade tot werkende cellen Economie o kansen voor innovatieve industrie en export o grote tewerkstelling in KMO s o toekomst: kostenbesparende stroomproductie 41 42 7

PV-technologie ZONNECEL: WERKING Kristallijn silicium o monokristallijn hoogste rendement, zwartblauw o polykristallijn lager rendement, blauw geaderd Amorf silicium o lager rendement (helft v.monosi) o goedkopere productie Andere dunne film cellen o CIS (CuInSe 2 ) o microkristallijn dunnefilm Si o plastieken zonnecellen Bron: Viessmann Mediaservice CD-Bilddatenbank PV-technologie PV-CEL, MODULE, SYSTEEM zonnecel zonnepaneel PV-systeem (PV-module) Afmeting 12,5 x 12,5 cm Dikte 0,3 mm Vermogen 13 mw/cm 2 Vermogen per cel: > 2 Wp Afmeting bvb. 120 x 80 cm Dikte 6 mm + kader Vermogen 120-135 W/m 2 Spanning ± 26 V DC 43 44 PV-technologie PV-MODULES: SOORTEN Dichte PV-modules: o voorkant: glas o achterkant: dichte kunststof diverse tinten, diverse formaten PV-technologie PV-MODULES: FORMATEN Transparante PV-modules: voorkant: glas achterkant: glas (ook dubbel) 45 46 AUTO PV-opbrengst BASISBEGRIPPEN PV Pk vermogen Wattpiek (Wp) kilowattpiek (kwp) l/100 km energie kilowattuur (kwh) km/u maximum kwh per jaar opbrengst en per kwp 850 kwh/kwp PV-opbrengst RENDEMENT definitie van energie-omzettings-rendement o = elektrisch vermogen / invallende lichtvermogen rendement van zonnecel o afhankelijk van technologie en producent: varieert van 6% (amorf Si) tot 42.8% (nieuw record juli 07, veellagige labo cel met concentratie) o ± 15 % voor commerciële polykristallijn silicium cel rendement van PV-module: lager bvb. Photovoltech Mythras 36: 13,6 % modulerendement piekvermogen (referentie: Photovoltech Mythras 36) o 1 module van 1 m 2 = ± 130 Wp piekvermogen. 47 48 8

eigen volumes gebouwdelen (schouwen, technische opbouwen) beplanting, omliggende gebouwen de tuinslang-metafoor PV-opbrengst BESCHADUWING PV-opbrengst VENTILATIE Invloed van temperatuur o vermogen van zonnecel: gemeten bij 25ºC in cel o daling van opbrengst bij hogere celtemperatuur (meer voor kristallijne panelen dan dunnefilmcellen) o dus iets minder zonnestroom per kwp in de zomer o beste opbrengst: zonnige koude dag in voorjaar! o al ingerekend in gemiddelde jaaropbrengst 850 kwh Belang van ventilatie? o Belgisch klimaat: weinig invloed op jaaropbrengst o opgemeten verschil: 3% minder door geen ventilatie 49 50 PV-module connectiedoos invertor meterkast PV-opbrengst PV-SYSTEEM OP PRIVATE WONING elektriciteitsnet 1 kwp = 1 kilowattpiek o oppervlakte: 8 m 2 o gemiddelde opbrengst: ± 850 kwh/kwp.jaar o of: 100 kwh/m 2 o kostprijs: 3500-5000 euro (incl. plaatsing, BTW) subsidies: zie verder gemiddeld verbruik o per gezin = 4000 kwh o 100% = 5 kwp = 40 m 2 HELLEND DAK Pannendak: opbouw dakhaken metalen structuur 51 52 HELLEND DAK Pannendak: inbouw o prefabelementen o serreprofielen HELLEND DAK Batech kantoor, Malle Pannendak: inbouw zwarte panelen 53 54 9

Leiendak: opbouw o dakhaken o metalen structuur HELLEND DAK HELLEND DAK Leiendak: inbouw speciale panelen op maat van leien Woning, Merchtem (Asse) 55 56 HELLEND DAK: PANNEN, INBOUW INBOUW: METAALDAK Module voor pannen of tegelpannen kunststof kader woning Zoerle-Parwijs (Zonnige Kempen) Amorf Si metalen dakbanen met staande naad (Unisolar-cellen, systeem Thyssen-Solartec) 57 58 Lichtstraat licht tussen cellen schaduwpatroon op serreprofielen ook met dubbel glas SEMITRANSPARENT DAK PLAT DAK Diverse systemen prefab steunen zware voet / aparte ballast Horizontale PV-panelen Ecofys, Utrecht, NL Kantoor Turbowinds, Overijse 59 60 10

PLAT DAK: PV IN BUIZEN GEVEL School Venendaal, NL zonnecel: CIGS dunne film afmetingen: 1.82 m x 1.08 m vermogen: 150 Wp tot 191 Wp = 76 97 Wp/m 2 hoogte: 0.3 m eigen gewicht 16 kg/m 2 (paneel en draagstructuur) bron: Solyndra, I.R.S. Solar Bayerische Landesbank, München 61 62 De Basis Kamp C Westerlo (B) semitransparante PV-modules vermogen: 20 kwp SEMITRANSPARANTE GEVEL PV-ZONNEWERING foto: Soltech 63 64 Zonnecentrale Heusden-Zolder 4700 kwp, 23 500 modules, opp. 17 ha 4 000 000 kwh = 1000 gezinnen PV-CENTRALE PV-centrale Electrawinds Solar, Middelkerke 1308 kwp, 7695 PV-panelen (170 Wp) opp. 6 ha, 400 gezinnen Regelgeving PV BOUWVERGUNNING Vlaams gewest o sinds 1 september: geen bouwvergunning nodig voor zonne-energie (thermisch, PV) o in verkaveling, bij BPA of RUP: afhankelijk van bepalingen meestal afwijking van vergunning (= lichte procedure) soms: wijziging van verkavelingsvergunning (= zware procedure, niveau provinciale AHROM) vanaf de 1-ste m2 PV-paneel (regel < 20% geschrapt) o nog steeds vergunning op beschermde gebouwen of in beschermde stads- of dorpszichten 65 66 11

Regelgeving PV KEURING Keuring verplicht o zoals voor uitbreiding elektrische installatie o door erkend keuringsorganisme o in afspraak met installateur (inbegrepen in offerte?) Nodig voor melding PV aan netbeheerder o geen voorafgaande aanvraag nodig bij PV 10 kw o niet OK geen uitbetaling groenestroomcertificaten o contacteer tijdig DNB voor aansluitvoorwaarden 1. GROENESTROOMCERTICIFATEN Groene stroomcertificaten voor PV o vanaf 1/1/2006: vaste prijs voor PV = 45 cent/kwh per geproduceerde schijf van 1000 kwh te betalen door de netbeheerder, niet door VREG wel dossier indienen bij VREG ter erkenning o garantie voor 20 jaar vanaf opstart PV-systeem contract met netbeheerder mogelijk o niet voor PV-systemen opgesteld voor 1 jan. 2006 o GSC-kost doorgerekend via heffing naar klanten Daling van minimumprijsvanaf 1/1/2010 o dalend scenario tot 2020 voor nieuwe systemen 67 68 CERTICIFATEN VANAF 2010 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2009 2010 2011 reductie scenario tot 2020 voor nieuwe installaties in jaar 20xx nieuwe voorwaarde: isolatie dak of zoldervloer van bewoond gedeelte van gebouw; 12 cm minerale wol (overleg kabinet ) 2012 2013 2014 GSC prijs procentuele daling 2015 2016 2017 2018 2019 2020 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Terugleververgoeding voor PV 2. TERUGLEVERTARIEF o de kwh-meter mag terugdraaien tot en met 10 kw AC-vermogen van de omvormer, dus ± 12 kwp PV (VREG, Technisch Regl. Distributie Vlaanderen) o vergoeding aan dagtarief = ± 17 cent/kwh o onder 0 = complicatie: geen vergoeding, soms foute facturatie, leverancier niet geïnteresseerd o aflezing via geijkte meter (niet door netbeheerder) kwh-tarief + groene stroomcertificaten 45 cent/kwh: Totale terugleververgoeding: > 0,60 euro/kwh 69 70 3. FISCALE STEUN (1) Federale belastingvermindering (particulier) o 40% voor 7 energiebesparende maatregelen samen voor inkomstenjaar 2009 (aangifte 2010): max. 3600 euro (alleen zonne-energie, overige maatregelen 2770 euro) o effectieve vermindering van te betalen belastingen bewijs = datum van betaling factuur alleen werken door geregistreerde aannemer Herstelwet: spreiding voor woningen > 5 jr. o overdracht met 1 betalingsbewijs over 4 jaar o jaarlijks maximum 3600 euro + indexering 4. FISCALE STEUN (2) Aftrek van leningkosten o voor nieuwe hypothecaire leningen vanaf jan. 2005 o alle kosten aftrekbaar: aflossingen + andere kosten jaar 1-10: max. 2770 euro per persoon per jaar (2009) inkomsten 2009 aanslag 2010 + bijkomend 70 euro vanaf 3 kinderen ten laste jaar 11-einde: max. 2080 euro per persoon per jaar nog onderworpen aan belastingschaal (45-50%) o soms voor PV afzonderlijk (vanaf 15000 euro): aparte hypothecaire lening (hangt af van bank) o bij beperkte renovatielening: deel toewijzen aan PV o bij nieuwbouwlening: uitputting van aftrekpotje bij grote leningen wordt maximum altijd bereikt 71 72 12

5. GROENE LENING (1) Groene lening (particulieren) o rentesubsidie van 1,5% (vermindering van intrest) voor alle types energiebesparende maatregelen dus ook zonne-energie (thermisch, fotovoltaïsch) o ook: belastingvermindering 40% op intrestaflossing o voor welke leningen? hypothecair krediet (interessante belastingaftrek!) lening op afbetaling o voorwaarden: afsluiten tussen 1 januari 2009 en 31 december 2011 bedrag tussen 1250 euro en 15 000 euro (= 3 kwp). kopie van de factuur 200.00 150.00 100.00 50.00 0.00-50.00-100.00-150.00-200.00-250.00 2010 2011 2012 2013 2014 2015 5. GROENE LENING (2) 2016 2017 2018 2019 inkomst GSC per maand 2020 terugdraaiende meter per maand maandelijkse aflossing lening belastingvermindering lening belastingvermindering investering maandelijkse balans groene lening 9450 euro 4% netto 48 maand 213 euro/maand belastingvermindering intresten: berekend per maand belastingvermindering investering: berekend over 24 mnd (tot einde lening) na 2 jaar al positief (indien belastingvermindering gereserveerd voor lening) 73 74 2010: REKENMODEL 2 kwp Eenheid Verbouwing Nieuwbouw Vermogen van PV-systeem kwp 2 2 Uitgaven 2010 Investeringskost per kwp excl. BTW 2010 euro / kwp 4500 4500 Totale investeringskost excl. BTW euro 9000 9000 BTW % 6% 21% Totale investeringskost incl. BTW euro 9540 10890 Premie gemeente Rotselaar euro -477 (*) -500 Belastingaftrek (40% over meer jaren) euro -3816-3600 (**) Netto kost euro 5247 6790 Inkomsten 2010 Jaarlijkse energieproductie (850 kwh/kwp) kwh 1700 1700 Jaarlijkse inkomsten (0,52 euro/kwh) euro / jaar 884 884 Terugverdientijd 2010 jaar 6 7,7 (*) (*) subsidie van 5% met maximum 500 euro voor PV (**) eenmalige belastingvermindering voor nieuwbouw; spreiding voor woningen > 5 jaar Eenvoudige berekening voor 2 kwp op een woning 1. Tarifaire steun 2010 Steunmaatregelen voor bedrijven OVERZICHT o groenestroomcertificaten: 35 cent/kwh over 20 jaar o terugdraaiende meter: tot 10 kw, afh. van contract 2. Investeringssteun (Vlaamse overheid) o ecologiesteun: wedstrijdformule, 3 oproepen / jaar o subsidie op 30% van investering ( meerkost ) o KMO s: 12% (40% op 30%), GO: 6% (20% op 30%) 3. Fiscale steun (federale overheid) o verhoogde investeringsaftrek (15,5%) o op belastbare winst = in praktijk ongeveer 5% netto 75 76 Kwaliteitsbewaking PV WELKE KWALITEIT? 1. kwaliteit van ontwerp optimale locatie (orientatie, helling, schaduw) architecturale inpassing correcte dimensionering van systeem 2. kwaliteit van materialen modules, bekabeling, omvormer 3. kwaliteit van uitvoering constructieve kwaliteit (dakwerker!), netkoppeling 4. kwaliteit van stroomlevering garanties voor opbrengst, veiligheid 5. kwaliteit van dienstverlening commerciële informatie, handleiding van PV-systeem dienst na verkoop Kwaliteitsbewaking PV KWALITEITSCENTRUM QUEST nieuw kwaliteitscentrum Quest voor kleinschalige duurzame energietechnieken o onafhankelijk centrum, vzw, opgericht okt. 2006 o stichtende leden: kenniscentra, industrie, ODE o uitwerken kwaliteitscharter voor: PV actieve thermische zonne-energie warmtepompen meer technieken in de toekomst: ventilatie, micro-wkk o (aflopende) steun Vlaams gewest, bijdrage industrie o maart 2009: opstart kwaliteitssysteem PV 77 78 13

Installeren van PV-panelen PRAKTISCHE STAPPEN 1. is de woning geschikt? helling, orientatie, beschaduwing, vrije zone op dak 2. keuze van het PV-systeem verbruik, budget, type zonnecellen, oppervlakte, vorm, bevestiging 3. financiering eigen kapitaal, hypotheeklening, groene lening 4. bouwvergunning contact gemeente, foto s, plan, invullen formulieren 5. aanvraag offertes bezoek installateur, referenties, vergelijking prijs ( /kwp) en kwaliteit 6. installatie, keuring, opstart = samenaankoop installateur controleert werking, keuringsorganisme 7. aanmelding aan netbeheerder eenvoudige brief na opstart 8. aanmelding aan VREG eenvoudig invulformulier op website 79 vermogen [kwp] 250000 200000 150000 100000 50000 0 0 kwp cumulatief kwp jaarlijks 42 1998 1999 110 215 2000 2001 2. Fotovoltaïsche zonne-energie PV-MARKT VLAANDEREN 564 887 1923 3536 Marktontwikkeling fotovoltaïsche zonne-energie 1998 2009 bron: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap (VEA), VREG, Belsolar 330 2002 2003 2004 21119 61252 2005 2006 2007 2008 97860 178057 220000 30/06/2009 30/09/2009 trend 2009 +117 MW = 13 MW / mnd = 160 MW 2009 80 Zonne-energie voor uw woning? CONCLUSIES Eerst besparen en dan zonne-energie? o geen zonne-energie op ongeïsoleerde daken o niet of of : isolatie maakt geen groene stroom. Zonneboiler of PV? o allebei ecologisch interessant: warmte en stroom Terugverdientijd? o niet alleen financieel bekijken: milieu-investering o afhankelijk van subsidies Kwaliteit? o vooral letten op ontwerp, uitvoering, service ONDERWERP Informatie Beroepsfederaties Brochures Groenestroomcertificaten Belastingvermindering Groene lening PV: in conclusies Vlaanderen INFORMATIE: WEBSITES meer info WEBSITE www.ode.be www.belsolar.be (thermisch), www.belpv.be (PV) www.energiesparen.be http://www.vreg.be/zonnepanelen www.energiesparen.be/subsidies/belastingvermindering www.groenelening.be 81 82 14