2.3 De -programma s van de afdeling Kwantitatieve Economie Vanwege de ingangseisen met betrekking tot de kennis van de wiskunde en statistiek kunnen de -programma s van de afdeling Kwantitatieve Economie alleen gevolgd worden door studenten van de Bachelor of Science Wiskunde, Natuurkunde of Informatica. De -programma s van de afdeling Kwantitatieve Economie zijn, met uitzondering van de Operations Research (30 ec), opgebouwd uit een vast traject van verplichte modulen. Deze keuze reflecteert de optiek dat de -programma s binnen de afdeling Kwantitatieve Economie expliciet gezien worden als voorbereiding op het volgen van de éénjarige Master-opleiding aan deze afdeling. Vanzelfsprekend kunnen de -programma s aan de afdeling Kwantitatieve Economie ook als zelfstandige en zinvolle economische uitbreiding van de Bachelor of Science in Wiskunde en Natuurkunde gezien worden. Het volgen van een Master-opleiding is echter een buitengewoon nuttige uitbreiding van de voorhanden kennis (ook met het oog op de arbeidsmarkt) zodat de student na het eventuele volgen van een -programma van 30 ec zonder problemen deze opleiding kan uitbreiden tot een -programma van 60 ec dat vervolgens toelating geeft tot de Master-opleiding. Ook voor de -programma s binnen de afdeling Kwantitatieve Economie geldt dat het volgen van alle vakken onderhevig is aan vereisten met betrekking tot de voorkennis. Welke ingangseisen gelden wordt voor elk vak expliciet vermeld in de digitale studiegids. In de digitale studiegids vindt u tevens uitgebreide informatie met betrekking tot de inhoud, literatuur en leerdoelen van elk individueel vak. 41
1) Actuariaat (30 ec en 60 ec) 1. Inhoud Bij Actuariële Wetenschappen kunt u aan de FEB drie -programma s volgen: Actuariaat Schadeverzekeringen/Statistiek (30 ec) Actuariaat Levensverzekering en pensioenen (30 ec) Actuariaat (60 ec) De Actuariaat (60 ec) dient daarbij gezien te worden als een combinatie van de beide programma s van telkens 30 ec. Door het met succes afronden van een Actuariaat, in combinatie met een Bachelor-opleiding in de wiskunde, natuurkunde of Informatica, worden de studenten voorbereid op beroepen waarin op een wetenschappelijk niveau met actuariële kennis wordt gewerkt. De basis wordt gelegd voor een analyse van de financiële vertaling, herverdeling en afwikkeling van risicoprocessen en spaarprocessen die optreden binnen het financiële systeem van een samenleving. Bedrevenheid in wiskunde, kansrekening en statistiek is hiervoor essentieel. Methoden en technieken moeten kunnen worden toegepast die (1) risico s vertalen in een verantwoord en hanteerbaar, op statistieken gestoeld, beeld in termen van kasstromen; en (2) dit beeld vertalen in een deterministisch of stochastisch tijdsafhankelijk kasstroommodel waarmee de werkelijkheid kan worden nagebootst, zodat die met minder onzekerheid en meer doelgericht kan worden beheerst. Voor de beheersing van risico s in de financiële, verzekerings- en pensioenpraktijk worden gangbare financieringsmethodieken aangeleerd. Tevens leert men de modelveronderstellingen die gehanteerd worden voortdurend en systematisch te toetsen aan de gerealiseerde uitkomsten. Naast het verwerven van deze wetenschappelijke basis zal de student ook in staat zijn een adequate wisselwerking tussen theorie en (beroeps)praktijk te onderhouden. Zonder veel verdere maatregelen kan hij of zij dan instromen in de Master-opleiding Actuariële Wetenschappen, waarin verdere specialistische vakken aan bod komen, maar waarin ook verdere verdieping plaatsvindt van de kennis op het gebied van de financiering en beleggingsleer. Studenten kunnen zicht via het volgen van de Master-opleiding Actuariële Wetenschappen dus verder laten opleiden tot actuaris ( verzekeringswiskundige ), een beroep met uitstekende vooruitzichten. Maar ook het combineren van een Bachelor-opleiding in de wiskunde, natuurkunde of informatica aangevuld met een -programma Actuariaat biedt uitermate goede perspectieven op de arbeidsmarkt. 11 2. Curriculum Actuariaat Schadeverzekeringen/Statistiek, 30 ec 12 Kansrekening en Statistiek 4 (SV, 3501, 5 ec) Econometrie 1 (BV, 4005, 5 ec) Operationele Research 1S (BV, 4017, 5 ec) 13 Schade Actuariaat 1 (BV, 4028, 5 ec) Schade Actuariaat 2 (VV, 7311, 5 ec) 11 Hierbij dient vermeld te worden, dat de werknemer in kwestie dan wellicht wel gevraagd zal worden om (naast het werk) de studie tot actuaris te completeren. 12 Enige zelfstudie om het gemis van de propedeusevakken Kansrekening en Statistiek 1 en 2 te ondervangen is nodig. Studenten die voldoende kennis van Kansrekening en Statistiek hebben (omvattend o.m. momentenvoorbrengende functies, voldoendheid en vollledigheid, exponentiële klasse, spilgrootheden, uniform meest onderscheidende toetsen, gegeneraliseerde likelihood ratio toetsen, Cramér-Rao ondergrens, Fisher 42
Actuariaat Levensverzekering en Pensioenen, 30 ec Basis Actuariaat 1 (BV, 4024, 5 ec) Basis Actuariaat 2 (BV, 4025, 5 ec) Leven Actuariaat 1 (BV, 4026, 5 ec) Leven Actuariaat 2 (VV, 7312, 5 ec) Pensioen Actuariaat 1 (BV, 4027, 5 ec) Pensioen Actuariaat 2 (VV, 7313, 5 ec) Als alternatief kan in het geval van de Actuariaat Levensverzekering en Pensioenen ook gekozen worden voor het volgende curriculum waarin diepere kennis van de beleggings- en portefeuilletheorie aangeboden wordt: Actuariaat Levensverzekering en Pensioenen, 30 ec Basis Actuariaat 1 (BV, 4024, 5 ec) Basis Actuariaat 2 (BV, 4025, 5 ec) Beleggings- en Portefeuilletheorie (VV, 7101, 10 ec) 14 en {Leven Actuariaat 1 (BV, 4026, 5 ec) en Leven Actuariaat 2 (VV, 7312, 5 ec)} of {Leven Actuariaat 1 (BV, 4026, 5 ec) en Pensioen Actuariaat 1 (BV, 4027, 5 ec)} of {Pensioen Actuariaat 1 (BV, 4027, 5 ec) en Pensioen Actuariaat 2 (VV, 7313, 5 ec)} modulen (60 ec) Actuariaat, 60 ec alle modulen van de -programma s Actuariaat Schadeverzekeringen/ Statistiek (30 ec) en Actuariaat Levensverzekering en Pensioenen (30 ec) 3. Opmerkingen Het éénjarige schakelprogramma om na het diploma van Bachelor of Science (BSc) in de wiskunde, natuurkunde of informatica te worden toegelaten tot de Master of Science in Actuariële Wetenschappen omvat een vakkenpakket van 65 ec. Om precies te zijn bestaat het curriculum van het schakeljaar uit de volgende vakken: Beleggings- en Portefeuilletheorie (VV, 7101, 10 ec),, Kansrekening en Statistiek 4 (SV, 3501, 5 ec), Econometrie 1 (BV, 4005, 5 ec), Basis Actuariaat 1 (BV, 4024, 5 ec), Basis Actuariaat 2 (BV, 4025, 5 ec), Leven Actuariaat 1 (BV, 4026, 5 ec), Leven Actuariaat 2 (VV, 7312, 5 ec), Pensioen Actuariaat 1 (BV, 4027, 5 ec), Pensioen Actuariaat 2 (VV, 7313, 5 ec), Schade Actuariaat 1 (BV, 4028, 5 ec) en Schade Actuariaat 2 (VV, 7311, 5 ec). De -progamma s die door de sectie Actuariële Wetenschappen aangeboden worden kunnen dus gebruikt worden als opstap tot het vervullen aan de vereisten van het vermelde schakelprogramma. informatie matrix) kunnen i.p.v. Kansrekening en Statistiek 3 en 4 bijvoorbeeld Beleggings- en Portefeuilletheorie in hun curriculum opnemen. 13 Desgewenst kan het vak Operationele Research 1S (Stochastisch) vervangen worden door Operationele Research 1D (Deterministisch), door Operational Management 1 of door het vak Stochastische Processen. Ook een andere keuze is mogelijk. 14 Enige zelfstudie om de vereiste voorkennis Financiering uit de propedeuse actuariaat op te doen is nodig. 43
4. Verdere informatie Voor vragen met betrekking tot de specifieke invulling van het studieprogramma (vrijstellingen, keuzemogelijkheden, etc) kunt u contact opnemen met de opleidingsdirecteur voor Actuarële Wetenschappen, namelijk prof. dr. R. Kaas (tel. 020-5254230, e-mail: R.Kaas@uva.nl, adres: Faculteit Economie en Bedrijfskunde, kamer E4.05, Roetersstraat 11, 1018 WB Amsterdam). 44
2) Econometrie en Wiskundige Economie (30 ec en 60 ec) 1. Inhoud De -programma s Econometrie en Wiskundige Economie (30 ec en 60 ec) houden zich bezig met wiskundige en statistische modellen in de economie, en mogen gezien worden als beta-varianten binnen de economie-opleidingen. Bij Econometrie ligt het accent op het zoeken naar een goed statistisch model voor de analyse van economische data, terwijl in de Wiskundige Economie het accent op de wiskundige modellering van economische processen ligt. Econometristen en Wiskundige Economen zijn daarom zeer gewild bij bijvoorbeeld het Centraal Planbureau (CPB), het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), onderzoeksafdelingen van banken en verzekeringsmaatschappijen, en natuurlijk ook in de wetenschap. De afdeling Kwantitatieve Economie biedt voor studenten van de BSc Wiskunde, Natuurkunde of Informatica vier -programma s binnnen de vakgebieden van de Econometrie en de Wiskundige Economie aan: Econometrie (30 ec). Wiskundige Economie (30 ec) Econometrie & Wiskundige Economie (30 ec) Econometrie & Wiskundige Economie (60 ec) In de Econometrie (30 ec) ligt het accent op statistiek en econometrie, terwijl bij de Wiskundige Economie (30 ec) het accent op wiskunde en economie ligt. In de Econometrie & Wiskundige Economie (30 ec) vindt een combinatie plaats van een aantal fundamentele vakken en inzichten in de Econometrie en Wiskundige Economie. De meest uitgebreide, namelijk de Econometrie & Wiskundige Economie (60 ec) combineert de vakken van de en van 30 ec en geeft in combinatie met een Bachelor of Science-diploma in de Wiskunde, Natuurkunde of Informatica toegang tot de Master of Science-opleiding Econometrics. 2. Curriculum Econometrie, 30 ec Kansrekening en Statistiek 4 (SV, 3501, 5 ec) Econometrie 1 (BV, 4005, 5 ec) Econometrie 2 (BV, 4006, 5 ec) Econometrie 3 (VV, 7401, 5 ec) Tijdreeksanalyse (VV, 7315, 5 ec) Wiskundige Economie, 30 ec Dynamische Systemen (SV, 3505, 5 ec) Wiskundige Economie A (BV, 4029, 5 ec) Inleiding Speltheorie (BV, 4021, 5 ec) Wiskundige Economie B (VV, 7314, 5 ec) Beleggings- en Portefeuilletheorie (VV, 7101, 10 ec) 45
Econometrie & Wiskundige Economie, 30 ec Kansrekening en Statistiek 4 (SV, 3501, 5 ec) Econometrie 1 (BV, 4005, 5 ec) Econometrie 2 (BV, 4006, 5 ec) Wiskundige Economie A (BV, 4029, 5 ec) Inleiding Speltheorie (BV, 4021, 5 ec) modulen (60 ec) Econometrie & Wiskundige Economie, 60 ec Kansrekening en Statistiek 4 (SV, 3501, 5 ec) Econometrie 1 (BV, 4005, 5 ec) Econometrie 2 (BV, 4006, 5 ec) Econometrie 3 (VV, 7401, 5 ec) Tijdreeksanalyse (VV, 7315, 5 ec) Wiskundige Economie A (BV, 4029, 5 ec) Wiskundige Economie B (VV, 7314, 5 ec) Inleiding Speltheorie (BV, 4021, 5 ec) Dynamische Systemen (SV, 3505, 5 ec) Beleggings- en Portefeuilletheorie (VV, 7101, 10 ec) 3. Opmerkingen In combinatie met een BSc Wiskunde, Natuurkunde of Informatica geeft het -programma van 60 ec toelating tot de Master of Science in Econometrics. In overleg met de opleidingsdirecteur econometrie (zie punt 4 beneden) is het mogelijk om, afhankelijk van de kennis en achtergrond van de student, van bovenstaande programma s af te wijken. 4. Verdere informatie Voor vragen met betrekking tot de specifieke invulling van het studieprogramma (vrijstellingen, keuzemogelijkheden, etc) kunt u contact opnemen met dr. K.J. van Garderen (tel. 020-5254220, e- mail: K.J.vanGarderen@uva.nl, adres: Faculteit Economie en Bedrijfskunde, kamer E3.25, Roetersstraat 11, 1018 WB Amsterdam). 46
3) Operations Research (30 ec en 60 ec) 1. Inhoud De -programma s Operations Research (30 ec en 60 ec): zijn praktisch van aard; hebben een sterk ß-(wiskundig) karakter; dienen direct als schakeltraject voor het Master-programma Operationale Research en Management (ORM). De opleiding Operationele Research en Management, als variant binnen de BSc Econometrie en Operations Research en als aparte Master-opleiding, richt zich op concrete vragen van praktische en veelal van bedrijfskundige en logistieke aard. De opleiding sluit hiermee nauw aan bij de sterke hedendaagse belangstelling voor logistiek en dienstverlening (zoals in een productielijn, een distributiecentrum,het openbaar vervoer, een call center of een ziekenhuis). Een kwantitatieve benadering op basis van wiskundige modellering en getalsmatige ondersteuning staat daarbij voorop. Typische doelstellingen zijn: het berekenen van capaciteiten en prestaties; het evalueren en vergelijken van inrichtingen, werkwijzen of scenario s; het optimaliseren van prestatiegrootheden, zowel analytisch als cijfermatig. De wiskundige benadering is hierbij geen doel op zich maar is oplossingsgericht. De opleiding heeft derhalve zowel een wiskundig als praktisch karakter. De student ORM dient hiertoe te bezitten over: sterke wiskundige vaardigheden; belangstelling voor praktische vraagstukken; computeraffiniteit. Een afgestudeerde ORM-student onderscheidt zich nadrukkelijk van bedrijfskundigen en economen op basis van zijn/haar analytisch vermogen, kwantitatieve benadering en kritische instelling. Als zodanig zijn de beroepsperspectieven goed te noemen, zoals binnen: grote concerns (de industrie, productiebedrijven, warenhuisketens); dienstverlenende organisaties (KLM, NS, vervoersbedrijven, call centers en ziekenhuizen); ICT en logistieke adviesbureaus; financiële instellingen (actuariële bureaus, banken); onderzoeksafdelingen (CBS, TNO, universiteiten). 2. Curriculum Operations Research, 30 ec Operationele Research 1D (BV, 4016, 5 ec) Operationele Research 2D (VV, 7406, 5 ec) Operationele Research 1S (BV, 4017, 5 ec) Operationele Research 2S (VV, 7407, 5 ec) Simulatie (VV, 7410, 5 ec) 47
modulen (55 ec) Keuzemodulen (5 ec) Operations Research, 60 ec Operationele Research 1D (BV, 4016, 5 ec) Operationele Research 2D (VV, 7406, 5 ec) Operationele Research 1S (BV, 4017, 5 ec) Operationele Research 2S (VV, 7407, 5 ec) Simulatie (VV, 7410, 5 ec) Operationeel Management 1 (BV, 4015, 5 ec) Operationeel Management 2 (VV, 7403, 5 ec) Operations Scheduling (VV, 7418, 5 ec) Afstudeerseminar en Praktijkopdracht ORM (BS, 3512, 10 ec) Operationeel Management: cases 1 (VV, 7405, 5 ec) Operationele Research Cases 1 (VV, 7408, 5 ec) 3. Opmerkingen Het volgen van het -programma van 60 ec is equivalent met het volgen van het schakeltraject. Met andere woorden, het -programma Operations Research (60 ec) stelt de student in staat in te stromen in de Master of Science in Operationele Research & Management. 4. Verdere informatie Voor vragen met betrekking tot de specifieke invulling van het studieprogramma (vrijstellingen, keuzemogelijkheden, etc) kunt u contact opnemen met prof. dr. N.M van Dijk (tel. 020-5254215, e- mail: N.M.vanDijk@uva.nl, adres: Faculteit Economie en Bedrijfskunde, kamer E3.37, Roetersstraat 11, 1018 WB Amsterdam). 48