ASBEST, DAGELIJKS BEHEER Harry Vonk
STOF,. TOT NADENKEN.. Voor wie? vastgoedbeheerders, gemeenten woningcorporaties, stichtingen, monteurs facilitaire beheerders & medewerkers installateurs, AI, CI, ministeries, politie, USAR brandweer, forensisch instituut, scheepvaart makelaars, opleidingsinstituten, industrie slopers, aannemers, et cetera.
AGENDA Inhoudsopgave basis asbest & historie (vogelvlucht) typen & soorten asbest (vogelvlucht) positieve eigenschappen (vogelvlucht) verwerkingen & toepassingen (vogelvlucht) jaartallen Europese richtlijnen foto s van toepassingen (vogelvlucht)
AGENDA Inhoudsopgave eigen beleid Corporaties wettelijk kader asbestinventarisaties asbestbeleid & asbest beheersplan AVB 2005 Produktenbesluit 2005 vragen
ASBEST & HISTORIE (VOGELVLUCHT)
ALGEMEEN Het gemeenschappelijke kenmerk vezelachtige structuur duurzaam, sterk, thermisch, geluids- & elektrisch-isolerend, zuur/schimmel/ logen bestendig, grote treksterkte, hitte bestendig, slijtvast, biologisch on-afbreekbaar goedkoop & goed te verwerken
WAT IS ASBEST Amfibolen (15%) Crocidoliet blauw Amosiet bruin Actinoliet groen Anthophylliet geel/grijs Tremoliet grijs/geel Serpentijnen (85%) Chrysotiel wit
WAT IS ASBEST Commercieel het meest toegepast wit bruin blauw
WORDT NOG STEEDS.. Canada (sinds 2012 gestopt) Rusland China Oezbekistan Pakistan India mondiaal neemt de vraag nauwelijks af politieke belangen zijn groot
TOEPASSINGEN & VOORBEELDEN
PRODUCTEN toeslagmiddel om een product te verbeteren hechtmiddelen zorgen voor binding met vezels twee soorten asbesthoudend materiaal hechtgebonden niet hechtgebonden
PRODUCTEN Hechtmiddelen gemengd: cement, gips, imitatiesteen geweven/gesponnen: textiel, canvas, katoen geplakt: vloerbedekking, vloerzeil kunststoffen: kitten, harsen, epoxie, formaldehyde
TOEPASSINGEN Hechtgebonden toepassingen cementplaat (ook wel boven systeemplafond) golfplaten (daken & onder cv-installaties) leien (wanden, daken) & sierbeplating convectorschotten & systeemwanden gevelplaten
TOEPASSINGEN Hechtgebonden toepassingen vensterbanken bloembakken ontluchting- & ventilatiekokers gekken, cementhoedjes, schoorsteenpijpen, riolering mantelbuizen & kitten in kunstwerken zeiltegels, et cetera
TOEPASSINGEN Niet hechtgebonden toepassingen vezelplaat brandschotten/isolatie; in bovenlichten onder trappen, boven systeemplafonds pakkingen in leidingstelsels & installaties!!! schalen leidingisolatie om warmte leidingen koordafdichting; luchtkanalen, doorvoeren, elektrakasten
TOEPASSINGEN Niet hechtgebonden toepassingen textiel; brandwerende handschoenen, dekens, kleding vonkendovers in relais spuitisolatie; tegen plafonds & stalen constructies beschermende laag onder vloerzeil & vloerbedekking et cetera
MEER DAN 3.500 TOEPASSINGEN brandschotten, ovens, kachels, branddekens, koord, schoorstenen, remschoenen, koppelingsplaten, sealings, pakkingen, dakleien, leidingisolatie, cv-installaties, plafondisolatie, daken, gevelpanelen, riolering, kitten, kerstsneeuw, luchtbehandelingssystemen, kruipluiken, tandpasta vloertegels, branddeuren, mortels, munitie, beglazingskit, koord in elektriciteitskasten, relaiskasten, schakelkasten, deuren, vloerzeil, draintegels, wensballonnen, schaamschotten, kookplaatjes, in & onder cvketels, koel- & verwarmingsinstallaties, sigaretten, branddeuren, koeldeuren, gordijnen in theaters, broodroosters, handschoenen, brandwerende kleding, matten, doorvoeren van cv-buizen, golfplaten op stallen, voegkit in kassen, thermoskannen, et cetera. MEER DAN 18.000 PRODUCTEN
HOE GOED KUN JIJ ASBEST HERKENNEN
UITGANGSPUNTEN Samenvattend asbestverdachte materialen herkennen minder dan 750 DIA s in Nederland microscopisch onderzoek door een RvA-laboratorium geeft uitsluitsel (NEN-5896) bij twijfel; laten bemonsteren & laten analyseren jaartallen & voorbeelden
ASBEST DE HISTORISCHE CONTEXT
HISTORISCH Op een rijtje 1898 Engeland & Duitsland bewust van de gevaren met asbest 1924 overlijden Nelly Kershaw 1931 Asbestose wordt in Engeland officieel erkend als beroepsziekte 45-85 hoogtijdagen voor de asbestbranche 1969 promotie Stumphius (werf de Schelde, te Walcheren) tevens 1 e ijkpunt NL, inzake de kenplicht asbest )
HISTORISCH Op een rijtje 1970 Nederlandse overheid start een actief anti-asbestbeleid 1977 verbod op spuitasbest & Crocidoliet 1985 verbod op niet-hechtgebonden asbest in de bouw 1993 algemeen verbod op het gebruik van asbest in de bouw 1993 eerste Asbestverwijderingsbesluit
DE HISTORISCHE CONTEXT Op een rijtje 1996 invoering BRL-5050, voor asbestverwijdering 1998 invoering BRL-5052, voor asbestinventarisatie 2005 Produktenbesluit Asbest 2005 hernieuwd Asbestverwijderingsbesluit 2007 invoering SC-530 & SC-540
DE HISTORISCHE CONTEXT Op een rijtje 2008 invoering SMA-rt 2011 advies Gezondheidsraad aan SER over Grenswaarde 2014 invoering nieuwe grenswaarden 2016 Invoering nieuwe grenswaarden
EUROPESE RICHTLIJNEN (2004) RISICOKLASSEN & REGIMES
EUROPEES RISICOBELEID met de invoering van Europese Richtlijnen wordt in onze wetgeving de arbeidsbescherming bepaald, afhankelijk van het risico op blootstelling aan asbest
RISICOBELEID NL Drie risicoklassen gebaseerd op veronderstelde emissie bij sanering risicoklasse 1 < 0,01 v/cm³ laag risicoklasse 3 > 1 v/cm³ hoog risicoklasse 2 0,01 1 v/cm³ midden de wettelijke grenswaarde voor alle asbest 0,01 v/cm³ is gelijk aan 10.000 v/m³ de grenswaarde is de vrijgavegrens Dit is inmiddels oud!
RISICOBELEID NL Het is/wordt 2014 & 2016, nieuwe grenswaarde Amfibool asbest 2.000 v/m³ uiterst juli 2016 Serpentijn asbest 2.000 v/m³ juli 2014 waardes worden voortaan in v/m³ uitgedrukt
RISICOBELEID NL Risicoklassen, oud & nieuw SMA-rt database eigendom SZW beheert door ASCERT toegankelijk voor SC-540 adviesbureaus (JAI) risicoklasse is bindend een SC-548 onderzoek met NEN-2939 validatiemeting kan projectmatig de risicoklasse bepalen middels proefsaneringen
TOEPASSINGEN & VOORBEELDEN IN BEELD
WAAR VINDEN WIJ ASBEST
PRODUCTEN IN BEELD
PRODUCTEN IN BEELD
PRODUCTEN IN BEELD
PRODUCTEN IN BEELD
PRODUCTEN IN BEELD
PRODUCTEN IN BEELD
PRODUCTEN IN BEELD
PRODUCTEN IN BEELD
PRODUCTEN IN BEELD
PRODUCTEN IN BEELD
PRODUCTEN IN BEELD
PRODUCTEN IN BEELD
PRODUCTEN IN BEELD
PRODUCTEN IN BEELD
PRODUCTEN IN BEELD
PRODUCTEN IN BEELD
HET WETTELIJKE KADER..COMPLEX!
WETTELIJK SCHEMA EU Richtlijn Asbest EU Lidstaat EU Lidstaat Nederland EU Lidstaat EU Lidstaat Ministerie I&M Ministerie van SoZaWe Ministerie BiZa Wet Milieubeheer (Wm) Overige wetgeving: - waterwet Arbowet Arbobesluiten NEN 2991 Bouwbesluit 2012 - wet bodembescherming Arbobesluit inzake asbest - wet vervoer gevaarlijke stoffen Arboregeling/ Arbocatalogus privaatrechtelijke regelgeving PRODUCTEN BESLUIT ASBEST ASBESTVERWIJDERINGSBESLUIT Bodem Bevoegde gezagen: ILT Inspectie SZW Provincie Objecten Bevoegde gezagen: ILT Inspectie SZW Politie/justitie Certificerende Instelling Certificeringsregelingen Ascert: proces- en persoonscertificaten SC 510, 520, 530, 540) Z O R G P L I C H T diverse NEN normen Bouwwerken Bevoegde gezagen: Gemeente Inspectie SZW Politie/justitie Certificerende Instelling februarii 2013 BME
BOUWBESLUIT 2012
BOUWBESLUIT 2012 EU Richtlijn Asbest EU Lidstaat EU Lidstaat Nederland EU Lidstaat EU Lidstaat Ministerie van SoZaWe Ministerie BiZa Arbowet Arbobesluiten NEN 2991 Bouwbesluit 2012 Arbobesluit inzake asbest Arboregeling/ Arbocatalogus privaatrechtelijke regelgeving ASBESTVERWIJDERINGSBESLUIT Certificeringsregelingen Ascert: proces- en persoonscertificaten SC 510, 520, 530, 540) Z O R G P L I C H T diverse NEN normen Bouwwerken Bevoegde gezagen: Gemeente Inspectie SZW Politie/justitie Certificerende Instelling februarii 2013 BME
BOUWBESLUIT 2012 Kenmerken meldingsplicht bij gemeente voor verwijderen asbest & bouwkundige sloop digitale sloopmelding door eigenaar via het OLO (omgevingsloket online) hieraan toevoegen een volledige asbestinventarisatie type-a 5 dagen, 4 weken of 8 12 weken termijn
GEZONDHEIDSRISICO S
RISICO S De wijze van inname is mede bepalend voor het gezondheidsrisico dit kan op drie manieren de luchtwegen het spijsverteringskanaal de (defecte) huid het inademen van vezels levert de meeste problemen op
RISICO S Ziektes die in verband worden gebracht met asbest Asbestose Mesothelioom asbest gerelateerde longkanker Pleurale Plaques overige aandoeningen
CERTIFICATIESCHEMA S ASCERT
CERTIFICATIESCHEMA S ASCERT EU Richtlijn Asbest EU Lidstaat EU Lidstaat Nederland EU Lidstaat EU Lidstaat Ministerie van SoZaWe Arbowet Arbobesluiten Arbobesluit inzake asbest Arboregeling/ Arbocatalogus privaatrechtelijke regelgeving ASBESTVERWIJDERINGSBESLUIT Objecten Bevoegde gezagen: ILT Inspectie SZW Politie/justitie Certificerende Instelling Certificeringsregelingen Ascert: proces- en persoonscertificaten SC 510, 520, 530, 540) Z O R G P L I C H T diverse NEN normen Bouwwerken Bevoegde gezagen: Gemeente Inspectie SZW Politie/justitie Certificerende Instelling februarii 2013 BME
CERTIFICATIESCHEMA S ASCERT Stichting ASCERT (1) Ascert is een door de minister van SZW ingestelde stichting de stichting beheert de certificatieschema's in het asbestwerkveld hiertoe betrekt Ascert alle partijen in het werkveld die de belangen van hun doelgroep vertegenwoordigen
CERTIFICATIESCHEMA S ASCERT Stichting ASCERT (2) Ascert overlegt met alle belangenorganisaties in het werkveld asbest om de certificatieschema's evenwichtig & pragmatisch op te stellen uiteraard is ook de wetgever een belangrijke partner in dit proces voor een goede afstemming vindt er veelvuldig overleg plaats in de diverse gremia van Ascert (College van Deskundigen, Werkkamer Asbest, et cetera) beheert SMA-rt, een digitaal hulpmiddel voor inventarisatiebedrijven om de risicoklasse-indeling van asbestbronnen vast te stellen beheert registers van gecertificeerde bedrijven & personen (www.ascert.nl)
CERTIFICATIESCHEMA S ASCERT Stichting ASCERT (3) College van Deskundigen Asbest brancheverenigingen van asbest verwijderende- & asbestinventarisatie bedrijven (VVTB, VERAS, VOAM/VKBA) branchevereniging breken & sorteren (BRBS) certificerende instellingen (niet stemgerechtigd) woningcorporaties (Aedes) vereniging bouw- & woningtoezicht Nederland (VBWTN) laboratoria (Fenelab) arbeidshygiënisten (VAH) energiesector (Energie NL) TU Delft
CERTIFICATIESCHEMA S ASCERT Inhoudsopgave processchema s SC-530 (asbestverwijdering) SC-540 (asbestinventarisatie) persoonsschema s SC-510 (DTA - Deskundig Toezichthouder Asbest) SC-520 (DAV - Deskundig Asbest Verwijderaar) SC-560 (DIA - Deskundig Inventariseerder Asbest) SC-570 (ADK - Asbestdeskundige) SC-580 (DAA - Deskundig Asbest Acceptant)
SC-540 INVENTARISATIEBUREAUS
SC-540 Asbestinventarisaties onderzoek & rapportage door een DIA rapport is noodzakelijk voor een sloopmelding rapport is noodzakelijk voor de asbestverwijderaar (risicoklasse-indeling) aanbevelingen voor een type-b onderzoek en/of een risicoonderzoek NEN-2991
SC-540 Onderscheid in vijf typen asbestinventarisaties type-0 (visueel onderzoek ten behoeve van de NEN-2991) volledig type-a (uitvoerig gericht-destructief onderzoek; geen uitzonderingen of beperkingen) onvolledig type-a (niet geschikt voor melding & sanering) type-b (onderzoek tijdens bouwkundige sloop naar verborgen bronnen) type-g (volledig type-a onderzoek, aangevuld met een asbestbeheersplan)
SC-540 Asbestinventarisaties vormvereisten aan het asbestinventarisatierapport voorschriften over interne kwaliteitscontrole rapport is drie jaar geldig rapport kan gebruikt worden voor een asbestbeheersplan (NEN-2991) toekomstige plannen: VAI rapporten opnemen in een landelijke database (Landelijk Asbest Volg Systeem/LAVS) voor overheden periodieke controle door een certificerende instelling/ci
VAI, type A voorafgaand aan verwijdering van asbest volledige asbestinventarisatie verplicht inclusief risicoklasse-indeling per bron uitzonderingen water/gas/rioolleidingen openbare leidingnet asbesthoudende kit uit tuinbouwkassen pakkingen uit verbrandingsmotoren pakkingen in installaties tot 2.250 KW bouwwerken van na 1993
SC-540 VAI, type A eventuele aanbevelingen NEN-5897 NEN-5707 NTA-5727 NEN-2991 NEN-2939, conform de SC-548
SC-540 VAI, type A direct waarneembaar alle ruimtes kruipruimte gevels, dak, schoorstenen perceel installaties gericht destructief onderzoek met handgereedschap doel van de inventarisatie risicoklasse per bron beperkingen aangeven geschikt voor sloopmelding
SC-540 Asbestinventarisatie, type B niet direct waarneembaar asbest destructief onderzoek aanvulling voor of tijdens sloop totaalsloop of renovatiesloop geen beperkingen & uitsluitingen
KUNT U HET NOG VOLGEN
NEN-NORMEN & WETTELIJK KADER Asbestregelgeving SZW: IM: - Arbo regels - Milieu regels voorafgaand aan een sloop altijd een sloopmelding inclusief asbestinventarisatie (voor 94) geen wettelijke verplichting om te verwijderen uitzonderingen (10 m³, 35 m², 130 KW-regel) (AVB)
NEN-NORMEN & WETTELIJK KADER Veilig werken met asbest bij aantreffen asbestverdacht materiaal: de werkgever inlichten, NIET bewerken de werkgever geeft voorlichting over mogelijke arbeidsrisico s & bescherming asbest moet door SC-530 gecertificeerd bedrijf verwijderd worden verschillende regels voor binnen-, buiten- & bodemsaneringen
ASBESTBEHEERSPLAN (ABP)
ASBESTBELEID Doelstelling asbestbeleid Corporatie wil de blootstelling aan asbest maximaal beperken in de door haar verhuurde huizen dit geldt voor interne & externe medewerkers, klanten, (onder)aannemers & eenieder werkzaam of aanwezig in één van de door corporatie verhuurde huizen bij aantreffen van asbest wordt de werkomgeving asbestveilig gemaakt
ASBESTBELEID Waarom asbestbeleid corporatie beschikt over veel woningen merendeel van de woningen is gebouwd voor 1994 de bestuurder of het bestuursorgaan is er bestuurlijk verantwoordelijk voor om de zorgplicht adequaat & aantoonbaar na te komen de bestuurder of het bestuursorgaan loopt het risico van een claim bij vermeende schade als achteraf blijkt dat hij/zij niet adequaat heeft geacteerd & hij/zij de zorgplicht niet (aantoonbaar) is nagekomen
ASBESTBELEID Uitvoering asbestbeleid ASBESTBELEID = RISICOMANAGEMENT corporatie of de probleemeigenaar dient zich maximaal in te spannen om blootstelling aan asbest te voorkomen, ongeacht de omvang, werkelijke risico s of wettelijke grenzen ALARA -principe zorgplicht werkt reactief (niet proactief) het corporatie asbestbeheersplan (gebaseerd op het asbestbeleid) geeft aantoonbaar invulling aan de zorgplicht
ASBESTBELEID Doel asbestbeleid management creëert duidelijkheid over de taken, verantwoordelijkheden & bevoegdheden binnen de organisatie borgen van een asbestveilige werk- woonomgeving transparantie voor eigen/externe medewerkers & huurders adequaat kunnen reageren op incidenten of calamiteiten vermijden van eventuele claims & overige (imago)schade
ASBESTBELEID Voorwaarden asbestbeleid betrouwbaar inzicht in de aard & omvang van asbestbronnen (asbestinventarisaties, conform SC-540) duidelijke organisatiestructuur eenduidige commandostructuur voldoende kennis bij betrokkenen
ASBESTBELEID Kernpunten asbestbeleid Beleidsuitgangspunten missie & beleidsverklaring taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden communicatie uitgangspunten onderzoek; toegankelijkheid onderzoeksgegevens maatregelen op korte, middellange & lange termijn
ASBESTBELEID Kernpunten asbestbeleid Beleidsuitgangspunten beleid bij aankoop, verkoop & verhuur woningen verzekeringsaspecten beheersmaatregelen (asbestbeheersplannen) gewenst kennisniveau eigen medewerkers periodieke evaluatie (wijzigingen corporatie & wettelijk)
ASBESTBELEID Taken, verantwoordelijkheden & bevoegdheden vastleggen welke afdeling(en) & welke functionaris(sen) welke taken, verantwoordelijkheden & bevoegdheden heeft opstellen van een processchema vastleggen welke functionaris eindverantwoordelijk is benoemen asbestcoördinator instellen van een projectgroep vastleggen welke kennis & betrokkenheid wordt verwacht van externe partijen
ASBESTBEHEERSPLAN ALGEMEEN
BORGING ASBESTBELEID Alle data wordt vastgelegd wie gaat alle asbestdocumenten documenteren & beheren waar wordt de deskfunctie geregeld
ASBESTBEHEERSPLAN (ABP) Eisen (1) schriftelijke vastlegging & markering van asbestbronnen, besmettingen & verdachte locaties stelsel van gebruik beperkende maatregelen (verboden asbesthoudend materiaal te be- & verwerken) handleiding voor onderhoudspersoneel periodieke controle op de effectiviteit van de maatregelen (monitoring)
ASBESTBEHEERSPLAN (ABP) Eisen (2) een overzicht van te nemen maatregelen indien de monitoring hiertoe aanleiding geeft noodplan (calamiteitenplan) communicatieplan overzicht taken, verantwoordelijkheden & bevoegdheden periodieke evaluaties & kwaliteitscontroles
ASBESTVERWIJDERINGSBESLUIT (AVB 2005)
AVB 2005 voorschriften gebaseerd op Wms, Woningwet, Arbowet & Wm belangrijkste besluit in de asbestsector overtreding van AVB is een economisch delict in de zin van de WED (hoge boetes & vervolging door politie & justitie bij recidive & ernstige gevallen wordt vervolgd op basis van art. 173 Wetboek van Strafrecht
AVB 2005 besluit gericht op bouwwerken & objecten uitzonderingsregel particulieren huurders zijn geen particulieren asbestinventarisatieplicht voor bouwwerken van voor 1994, voorafgaand aan onderhoud, reparatie, renovatie of sloop certificatieplicht voor personen & bedrijven in de asbestbranche
PRODUKTENBESLUIT ASBEST 2005
PRODUCTENBESLUIT 2005 verbod op be- & verwerken van asbesthoudend materiaal algemeen verbod op asbest, ook voor particulieren verbod op het verhandelen van asbest verbod op im- & export van asbest verbod op het op voorraad houden van asbesthoudende materialen met als doel het te verhandelen, gebruiken of te verstrekken
PARADOX wetgeving = streng & duidelijk gezondheidsrisico s = onduidelijk
DILEMMA & EIGEN PROTOCOLLEN wetgeving = streng & duidelijk hoe zit het met de naleving?
VERGEET NIET!
DANK VOOR UW AANDACHT