Inventaris van het archief van de Koninklijke Landmacht: Infanterie: Divisies, Regimenten en andere Eenheden,

Nummer archiefinventaris: 2.13.52 Inventaris van het archief van de Koninklijke Landmacht: Infanterie: Divisies, Regimenten en andere Eenheden, 1814-1940 Versie: 18-03-2020 H.H. Jongbloed Nationaal Archief, Den Haag 1991 This finding aid is written in Dutch.

2.13.52 Infanterie-onderdelen 3 I N H O U D S O P G A V E Beschrijving van het archief...7 Aanwijzingen voor de gebruiker...9 Openbaarheidsbeperkingen...9 Beperkingen aan het gebruik...9 Materiële beperkingen...9 Aanvraaginstructie... 9 Citeerinstructie... 9 Archiefvorming...10 Geschiedenis van de archiefvormer...10 De Infanterie-divisies 1814-1818 (1819)...10 De Infanterie-divisies 1828-1850...11 De Infanterie sinds de afschaffing van de divisie-structuur 1850-1940...13 Bijlagen... 15 1. Samenstelling van het "Corps d'armée tot bezetting van België" juni 1814...15 2. Samenstelling van de Infanterie-divisies maart 1815...15 3. Indeling van de infanterie in divisies en brigades volgens KB 25.2.1817 litt. P3...17 4. Divisie- en brigade-indeling van de infanterie volgens KB van 30 juni 1828 nr. 99 en ministerieel schrijven van 17 september 1829 nr. 20...18 5. Formatie van de infanterie volgens KB 12.12.1830 nr. 8...20 6. Formatie van de infanterie volgens Dagorder voor het Leger te Velde van de prins van Oranje/opperbevelhebber van 25.3.1831 nr. 1...21 7. Formatie van de infanterie volgens KB 25.7.1834 nr. 87...22 8. Formatie van de infanterie zoals vastgesteld bij KB 8.9.1839 nr. 4...24 9. Herschikking van de divisie- en brigade-indeling volgens KB 17.10.1843 nr. 56...27 10. Divisie- en brigade-indeling van de infanterie volgens KB 7.11.1843 nr. 61...27 11. Overzicht van de regimentssplitsingen van 1913 en de bij de regimenten behorende Landweerbataljons (1914)...29 12. Overzicht van de brigade-indelingen 1919-1921 en 1922-1937...30 13. Overzicht van regimenten en bijbehorende reserve-regimenten 1922...31 14. Overzicht van de vorming van depot- en grensbataljons uit de Infanterieregimenten, en de onderschikking van de depotbataljons aan depots 1939. 32 Geschiedenis van het archiefbeheer...34 De divisie-archieven 1814-1818 (1819)...34 De divisie-archieven 1830-1850...35 De archieven van de Infanterie-regimenten en ondergeschikte eenheden 1838-1914...35 De archieven van de Infanterie-regimenten en ondergeschikte onderdelen 1914-1940...35 Het afwikkelingsbureau van het VIe depot Infanterie...36 Inhoud en structuur van het archief...38 Selectie en vernietiging... 38 Verantwoording van de bewerking...38 De divisie-archieven 1814-1818(1819)...38 De divisie-archieven 1830-1850...38 De archieven van de Infanterie-regimenten en ondergeschikte eenheden 1838-1914...39 De archieven van de Infanterie-regimenten en ondergeschikte eenheden 1838-1914...39 De archieven van de Infanterie-regimenten en ondergeschikte onderdelen 1914-1940...40 Het afwikkelingsbureau van het VIe depot Infanterie...40 Ordening van het archief...41 Verwant materiaal...42 Beschikbaarheid van kopieën...42 Verwante archieven... 42

4 Infanterie-onderdelen 2.13.52 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen...43 1 3e mobiele brigade, naderhand Ie divisie Infanterie 1814-1815...43 2 IIe divisie Infanterie 1815-1819...44 3 IIIe divisie Infanterie 1815-1816...46 4 Ie divisie Infanterie 1830-1843...47 4.1 Divisiecommandant 1831-1843...47 4.2 2e brigade van de Ie divisie Infanterie 1830...48 5 IIe divisie Infanterie 1830-1843...49 5.1 Divisiecommandant 1830-1843...49 5.2 Commandant van de IIe divisie Infanterie als gedelegeerde naar de onderhandelingen te Zonhoven met Belgische gecommitteerden over de regeling van de militaire verbindingen met Maastricht 1833...53 5.3 Commandant van de IIe divisie Infanterie als commandant van het verenigd Legerkorps te Velde 1839...53 6 IIIe divisie Infanterie (1815)1830-1843...54 6.1 Divisiecommandant (1815)1830-1843...54 6.1.1 Ingekomen en uitgaande orders en aanschrijvingen (1815)1830-1843...54 6.1.2 Correspondentie 1831-1843...54 6.1.3 Personeel en administratie 1839-1843...57 6.2 1e brigade van de IIIe divisie Infanterie 1831-1839...59 6.3 2e brigade van de IIIe divisie Infanterie 1831-1843...59 7 Ie divisie Infanterie (1839)1843-1850...63 7.1 Divisiecommandant (1839)1843-1850...63 7.1.1 Ingekomen en uitgaande orders en aanschrijvingen (1839)1843-1846...63 7.1.2 Correspondentie (1841)1843-1850...63 7.1.3 Personeel en administratie (1841)1843-1850...64 7.2 1e brigade van de Ie divisie Infanterie (1839)1843-1850...66 8 IIe divisie Infanterie (1832)1843-1850...69 9 Ie Infanteriebrigade (brigade Grenadiers en Jagers) 1927...71 10 IIe Infanteriebrigade 1914-1919...72 11 Ve Infanteriebrigade 1913-1917...73 12 Regiment Grenadiers 1910-1939...74 13 Regiment Jagers 1899-1938...77 13.1 Regimentscommandant 1913-1938...77 13.2 IIe bataljon van het regiment Jagers 1915-1932...80 13.3 IIIe bataljon van het regiment Jagers 1899-1919...80 14 1e Grensbataljon (van het 1e regiment Infanterie) 1939-1940...83 15 2e Regiment Infanterie 1841-1940...84 15.1 Regimentscommandant 1864-1940...84 15.2 Ie bataljon van het 2e regiment Infanterie 1841-1914...85 15.3 IIe bataljon van het 2e regiment Infanterie 1841-1939...85 15.3.1 Bataljonscommandant 1841-1913...85 15.3.2 2e compagnie van het IIe bataljon 1891-1910...87 15.3.3 3e compagnie van het IIe bataljon 1905-1939...87 15.3.4 4e compagnie van het IIe bataljon 1898-1913...87 15.4 IIIe bataljon van het 2e regiment Infanterie 1911-1913...88 15.5 3e compagnie van het IVe bataljon 1871-1889...88 15.6 Ve bataljon van het 2e regiment Infanterie 1889-1891...88 15.7 Detachement te Maastricht van het 2e regiment Infanterie 1856-1894...88 15.8 Specialistencompagnie van het 2e regiment Infanterie 1934-1937...88 15.9 2e compagnie van het 2e regiment Infanterie 1937-1938...88 15.10 Ongeïdentificeerde compagnieën en/of andere eenheden van het 2e regiment Infanterie 1868-1909...88 16 3e Regiment Infanterie 1893-1918...90 16.1 Regimentscommandant 1897-1901...90 16.2 IIe bataljon van het 3e regiment Infanterie 1893-1918...90

2.13.52 Infanterie-onderdelen 5 17 4e Regiment Infanterie 1853-1940...91 17.1 Regimentscommandant 1909-1940...91 17.2 2e compagnie van het Ie bataljon van het 4e regiment Infanterie (1871)1881-1900...91 17.3 4e compagnie van het Ie bataljon van het 4e regiment Infanterie (1866)1899-1907...91 17.4 1e compagnie van het IIe bataljon van het 4e regiment Infanterie (1875)1886-1895...91 17.5 3e compagnie van het IIe bataljon van het 4e regiment Infanterie (1879)1891-1901...91 17.6 1e compagnie van het IVe bataljon van het 4e regiment Infanterie 1853-1907...92 18 5e afdeling/regiment Infanterie 1838-1926...93 18.1 5e afdeling Infanterie 1838-1840...93 18.2 5e regiment Infanterie 1841-1926...93 18.2.1 Regimentscommandant 1841-1926...93 18.2.2 2e compagnie van het Ie bataljon van het 5e regiment Infanterie (1877)1880-1904...94 19 Ie bataljon van het 6e regiment Infanterie 1911-1923...95 20 7e Regiment Infanterie 1939...96 21 8e Regiment Infanterie 1852-1892...97 22 9e Regiment Infanterie 1909-1940...98 23 11e Regiment Infanterie 1902-1937...100 24 12e Regiment Infanterie 1937-1940...101 24.1 Regimentscommandant 1937...101 24.2 12e Grensbataljon van het 12e regiment Infanterie 1940...101 25 13e regiment Infanterie (1894)1913-1927...102 25.1 Regimentscommandant (1903)1913-1927...102 25.2 Ie bataljon van het 13e regiment Infanterie (1912)1913-1921...104 25.2.1 Bataljonscommandant (1912)1913-1921...104 25.2.2 2e compagnie van het Ie bataljon 1915-1917...104 25.3 IIe bataljon van het 13e regiment Infanterie (1894)1913-1922...105 25.3.1 Bataljonscommandant (1894)1913-1922...105 25.3.2 2e compagnie van het IIe bataljon (1912)1913-1919...107 25.3.3 3e compagnie van het IIe bataljon 1917...107 25.3.4 4e compagnie van het IIe bataljon (1902)1913-1920...107 25.4 IIIe bataljon van het 13e regiment Infanterie 1913-1918...108 25.4.1 Bataljonscommandant 1913-1918...108 25.4.2 1e compagnie van het IIIe bataljon 1913-1917...110 25.4.3 3e compagnie van het IIIe bataljon 1917...110 25.4.4 4e compagnie van het IIIe bataljon 1914-1918...111 25.5 Mitrailleurpeloton van het 13e regiment Infanterie 1915-1916...111 25.6 Depotcompagnie van het 13e regiment Infanterie 1913-1914...111 25.7 3e (School)compagnie van het 13e regiment Infanterie 1924-1927...111 25.8 Ongeïdentificeerde onderdelen van het 13e regiment Infanterie 1917-1919...111 26 14e Regiment Infanterie 1940...113 27 15e Regiment Infanterie 1937...114 28 17e Grensbataljon (van het 17e regiment Infanterie) 1940...115 29 18e Regiment Infanterie 1936-1940...116 29.1 Regimentscommandant 1938-1939...116 29.2 IIe bataljon van het 18e regiment Infanterie 1938...116 29.3 18e Grensbataljon van het 18e regiment Infanterie 1936-1940...117 30 19e Regiment Infanterie 1937...119 31 21e Regiment Infanterie 1940...120 32 25e Regiment Infanterie 1940...121 33 IIIe bataljon van het 36e regiment Infanterie 1939-1940...122 34 IIe bataljon van het 37e regiment Infanterie 1939-1940...123 35 Ie bataljon van het 39e regiment Infanterie 1932-1940...125 36 42e Regiment Infanterie 1940...126 37 43e Regiment Infanterie 1939-1940...127 38 44e Regiment Infanterie 1940...128

6 Infanterie-onderdelen 2.13.52 39 45e Regiment Infanterie 1940...129 40 2e compagnie van het IIe bataljon van het 51e regiment Infanterie 1940...130 41 IVe bataljon van het 54e regiment Infanterie 1940...131 42 Ie bataljon van het 55e regiment Infanterie 1940...132 43 IIIe bataljon van het 60e regiment Infanterie 1940...133 44 36e Bataljon Landweerinfanterie 1916-1921...134 45 46e Bataljon Landweerinfanterie 1920-1922...135 46 48e Bataljon Landweerinfanterie 1920...136 47 6e compagnie van het 4e Depotbataljon Infanterie (behorend tot het Ie Depot) 1940...137 48 10e Depotbataljon Infanterie (behorend tot het IIe Depot) 1940...138 49 9e Depotbataljon Infanterie (behorend tot het IIIe Depot) 1940...139 50 IVe Depot Infanterie (z.j.)...140 51 Ve Depot Infanterie 1939-1940...141 51.1 13e Depotbataljon 1939-1940...141 51.2 17e Depotbataljon 1939-1940...141 52 VIe Depot Infanterie 1939-1940...142 52.1 Afwikkelingsbureau van het VIe Depot 1940...142 52.2 3e Depotbataljon Infanterie 1939-1940...142 52.3 14e Depotbataljon Infanterie 1939-1940...142 53 20e Depotbataljon Infanterie (behorend tot het VIIe Depot) 1939-1940...143 54 VIIIe Depot Infanterie 1940...144 54.1 Depotcommandant 1940...144 54.2 5e Depotbataljon 1940...144 55 Gedeponeerde bescheiden behorend tot het archief van het Hoofdregelingsbureau 1940..145 56 Vermiste bescheiden... 146 57 Supplement... 147 Eindnoten...149

2.13.52 Infanterie-onderdelen 7 Beschrijving van het archief B E S C H R I J V I N G V A N H E T A R C H I E F Naam archiefblok: Landmacht Infanterie: Diverse Onderdelen Periodisering: 1814-1940 oudste stuk - jongste stuk: 1814-1940 Archiefbloknummer: D23331 Omvang: 1142 inventarisnummer(s); 32,25 meter Taal van het archiefmateriaal: Het merendeel der stukken is in het Nederlands Soort archiefmateriaal: Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften. Wel bevat het archief enkele kaarten en tekeningen. Archiefbewaarplaats: Nationaal Archief, Den Haag Archiefvormers: Commandant van het Verenigd Legercorps te Velde Corps d'armée tot bezetting van België, 3e Mobiele Brigade Gedelegeerde naar de onderhandelingen met België over de regeling van Militaire Verbindingen met Maastricht Hoofdregelingsbureau van de Regimenten Infanterie Landweerinfanterie, Bataljons Regiment Grenadiers Regiment Grenadiers en Jagers Regiment Jagers 1e Depot Infanterie 1e Divisie Infanterie 1e Regiment Infanterie, Grensbataljon 11e Regiment Infanterie 12e Regiment Infanterie 12e Regiment Infanterie, Grensbataljon 13e Regiment Infanterie 13e Regiment Infanterie, Bataljons 13e Regiment Infanterie, Depotcompagnie 13e Regiment Infanterie, Mitrailleurpeloton 13e Regiment Infanterie, Schoolcompagnie 14e Regiment Infanterie 15e Regiment Infanterie 17e Regiment Infanterie, Grensbataljon 18e Regiment Infanterie 18e Regiment Infanterie, Bataljons

8 Infanterie-onderdelen 2.13.52 18e Regiment Infanterie, Grensbataljon 19e Regiment Infanterie 2e Depot Infanterie 2e Divisie Infanterie 2e Regiment Infanterie 2e Regiment Infanterie, Bataljons 2e Regiment Infanterie, Detachement Maastricht 2e Regiment Infanterie, Specialistencompagnie 21e Regiment Infanterie 3e Depot Infanterie 3e Divisie Infanterie 3e Regiment Infanterie 3e Regiment Infanterie, Bataljons 36e Regiment Infanterie, Bataljons 39e Regiment Infanterie, Bataljons 4e Depot Infanterie 4e Regiment Infanterie 4e Regiment Infanterie, Bataljons 42e Regiment Infanterie 43e Regiment Infanterie 44e Regiment Infanterie 45e Regiment Infanterie 5e Afdeling Infanterie 5e Depot Infanterie 5e Regiment Infanterie 5e Regiment Infanterie, Bataljons 51e Regiment Infanterie, Bataljons 54e Regiment Infanterie, Bataljons 55e Regiment Infanterie, Bataljons 6e Depot Infanterie 6e Regiment Infanterie, Bataljons 60e Regiment Infanterie, Bataljons 7e Depot Infanterie 7e Regiment Infanterie 8e Depot Infanterie 8e Regiment Infanterie 9e Regiment Infanterie Samenvatting van de inhoud van het archief: Dit archief bestaat uit de deelarchieven van diverse onderdelen van de Landmacht Infanterie op verschillende niveaus, zoals regimenten (waaronder de Grenadiers en Jagers), bataljons, divisies etcetera, voor de periode 1814-1940. Het bevat onder andere stukken betreffende de Belgische afscheiding en de mobilisatie rond de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Verder bevat het vele stukken correspondentie, rapporten en orders, stukken betreffende inspecties van personeel en materieel, verloven, ontslagen, pensioenen, onderscheidingen, grensbewaking, militaire rechtspraak en militaire oefeningen.

2.13.52 Infanterie-onderdelen 9 Aanwijzingen voor de gebruiker Aanwijzingen voor de gebruiker Openbaarheidsbeperkingen OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Volledig openbaar. Beperkingen aan het gebruik BEPERKINGEN AAN HET GEBRUIK Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht. Materiële beperkingen MATERIËLE BEPERKINGEN Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat. Aanvraaginstructie AANVRAAGINSTRUCTIE Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen: 1. Creëer een account of log in. 2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk. 3. Klik op Reserveer en kies een tijdstip van inzage. Citeerinstructie CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Nationaal Archief, Den Haag, Landmacht Infanterie: Diverse Onderdelen, nummer toegang 2.13.52, inventarisnummer... VERKORT: NL-HaNA, Infanterie-onderdelen, 2.13.52, inv.nr....

10 Infanterie-onderdelen 2.13.52 Archiefvorming Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER De Infanterie-divisies 1814-1818 (1819) DE INFANTERIE-DIVISIES 1814-1818 (1819) Onmiddellijk na zijn terugkeer op vaderlandse bodem zette de Soevereine Vorst zich aan het op de been brengen van het Nederlandse leger. Bij besluit van 20 december 1813 werd het "Reglement van Algemeene Volkswapening" vastgesteld, op 30 december 1813 volgde het Reglement van Krijgstucht, en op 9 januari 1814 werd de organisatie van het staande leger vastgesteld 1. Dit ijlings op de been gebrachte militaire apparaat werd als "Mobiel Corps d'armée", d.w.z. in gemobiliseerde vorm, in de zuidelijke delen van de Noordelijke Nederlanden gedeployeerd onder het commando van de erfprins van Oranje. Bij diens afwezigheid fungeerde gen.maj. De Cornabé als opperbevelhebber 2. Het "Mobiel Corps d'armée" werd in juni 1814 ontbonden. Een gedeelte van de bataljons ervan werd op vredesvoet gebracht, een ander gedeelte aangewezen om drie brigades te vormen, bestemd voor de bezetting van de Zuidelijke Nederlanden. De Soeverein der Noordelijke Nederlanden zou immers, uiteindelijk ingaande 1 augustus 1814, krachtens delegatie door de geallieerde mogendheden het voorlopig bestuur over de Zuidelijke voeren. Het "Corps d'armée tot bezetting van België" kreeg de samenstelling die in bijlage 1 is weergegeven 3. De eerste brigade werd krachtens kabinetsorder van de Souverein van 21 februari 1815 nr. 28 ontbonden. Op het moment van die order bevond de brigade zich reeds op voet van vrede en was gelegen in Maastricht/Venlo. De ontbinding werd geëffectueerd in maart 1815 4. Eveneens in maart werd de Nederlandse krijgsmacht opnieuw gemobiliseerd in verband met de terugkeer van Napoléon in Europa en de hervatting van de krijgsverrichtingen. De twee overgebleven bezettingsbrigades in België alsmede op vredesvoet verkerende legereenheden werden gereorganiseerd in drie divisies Infanterie, een "Indiaanse" (d.w.z. samengesteld uit troepen bestemd voor Oost- en West-Indië) brigade Infanterie, één brigade zware en twee brigades lichte cavalerie. Daarbij werd de bestaande 3e mobiele brigade uitgebouwd tot de 1e divisie, met behoud van de bevelhebber gen. maj. Stedman. De formatie van de Infanteriedivisies is in bijlage 2 weergegeven. Dit Koninklijk Nederlands Leger te velde kwam te staan onder bevel van prins Frederik, die onder algeheel opperbevel van de kroonprins stond. Prins Frederik aanvaardde zijn commando op of omstreeks 1 april en maakte in zijn algemene order nr. 1 de samenstelling van het Nederlandse leger te velde bekend 5. Bij KB van 25 februari 1817 litt. P 3 werd de inrichting van infanterie en cavalerie in divisies en brigades herzien. De divisie-indeling van de infanterie is weergegeven in bijlage 3 6. Lang duurde deze toestand niet: bij KB van 21 december 1818 nr. 1, art. 1, werd de divisie-structuur van de infanterie en cavalerie uit bezuinigingsoverwegingen opgeheven 7. 1 Recueil Militair bevattende de wetten, besluiten en orders betreffende de Koninklijke Nederlandsche Landmagt (voortaan: RM) 1813-1814 p. 1 e.v., p. 18 e.v. en p. 74 e.v. 2 ARA-2 Oorlog inv.nr. 46 verbaal van 10 juni 1814 nr. 21a, en inv.nrs. 13796, 13798 en 13800 (indices) onder Organisatie, Mobiel Corps d'armée. 3 ARA-2 Oorlog inv.nr. 46 verbalen van 10.6.1814 nr. 21 en 21a, inv.nr. 47 verbaal van 12 juni 1814 nr. 2, inv.nr. 50 verbaal van 23 juni 1814 nrs. 23-35 verwijzend naar Soeverein Besluit van 22 juni 1814 nr. 67. 4 ARA-2 Oorlog inv.nr. 128 verbaal van 24 februari 1815 nr. 52, inv.nr. 136 verbaal van 23 maart 1815 nr. 21. 5 ARA-2 Oorlog inv.nr. 136 verbalen van 25 maart 1815 nrs. 1, 11, 21 en 22; voorts nr. 1094 van deze inventaris, generale order van prins Frederik nr. 1 van 4 april 1815. 6 KB van 25 februari 1817 litt. P3, in: ARA-2 Oorlog inv.nr. 330, verbaal van 1 maart 1817 nr. 71. 7 RM 1818 II p. 165, waar het nummer van het KB niet wordt afgedrukt; zie Algemeen Rijksarchief, Tweede Afdeling, "De archieven van de Algemeene Staatssecretarie en van het Kabinet des Konings met daarbij gedeponeerde

2.13.52 Infanterie-onderdelen 11 De Infanterie-divisies 1828-1850 DE INFANTERIE-DIVISIES 1828-1850 Ruim tien jaar na de opheffing van de divisie- en brigade-indeling bij de infanterie werd besloten tot herinvoering: bij KB van 30 juni 1828 nr. 99 werd de infanterie ingedeeld in vijf divisies, elk verdeeld in twee brigades. Meer dan een jaar later, bij missive van de minister van Oorlog van 17 september 1829 nr. 20, werd de nadere uitvoering daarvan bekend gemaakt. Inmiddels was bij KB van 7 juli 1829 nr. 104 het aantal afdelingen (de voorgangers van de latere regimenten) infanterie met één vermeerderd tot 18 en waren een afdeling grenadiers en twee bataljons jagers opgericht. De formatie van de infanterie zoals die in september 1829 werd bepaald en per 1 december aanvolgend gerealiseerd diende te zijn, is weergegeven in bijlage 4 8. Daarbij bleef overigens de geprojecteerde 5e divisie vooreerst beperkt tot de omvang en status van een (reserve)brigade. Bij KB van 28 december 1829 nr. 86 werden vervolgens gedetailleerde instructies voor de divisieen brigadegeneraals vastgesteld. In het uitvoeringsbericht van het departement van Oorlog van 6 februari 1830 nr. 14 kregen de brigadegeneraals die tevens provinciale commandanten waren, tegelijk de opdracht om hun provinciale commando's over te dragen en hun brigadecommando's te aanvaarden 9. De Belgische opstand van augustus 1830 leidde uiteraard tot desintegratie van de uit Belgisch personeel bestaande Infanterie-afdelingen. Bij de KB's van 12 november 1830 nr. 38, 20 november 1830 nr. 6 en 5 december 1830 nr. 61 werden dan ook de 1e, 3e, 4e, 6e, 11e, 15e en 16e afdeling opgeheven, waarbij voorzoveel nodig voorzieningen werden getroffen voor de herindeling van het resterende personeel. Het KB van 12 december 1830 nr. 8 stelde vervolgens de overblijvende formatie van de infanterie vast. Dit KB refereert aan het KB van 7 juli 1829 nr. 104 voor wat betreft de indeling in divisies en brigades; herschikking lijkt niet te hebben plaatsgevonden. De formatie van de infanterie per 12 december 1830 is weergegeven in bijlage 5 10. Herziening van de divisie- en brigadestructuur vond plaats bij KB van 22 maart 1831 nr. 19 uitgevoerd bij ministeriële beschikking van 23 maart 1831 nr. 39. Ten behoeve van het mobiele leger en in verband met het feit dat prins Frederik het opperbevel daarover zou hervatten, zou de infanterie herschikt worden over drie divisies, ieder van twee brigades, met dien verstande dat de 1e en 2e divisie onmiddellijk zouden worden geformeerd, de 3e zo spoedig mogelijk. Ook de divisie- en brigadecommandanten werden reeds aangewezen. De onderschikking van de afdelingen Infanterie aan de brigades werd overgelaten aan de opperbevelhebber. Diens eerste dagor der voor het Leger te Velde, gedateerd 25 maart 1831, voorzag daarin op de voet die is weergegeven in bijlage 6 11. Pas in 1834 werd de indeling van de infanterie weer officieel herzien. Bij KB van 25 juli 1834 nr. 87 uitgevoerd bij ministeriële beschikking van 4 augustus 1834 nr. 6 werd de formatie van de infanterie bepaald zoals weergegeven in bijlage 7 12. archieven over 1813-1840, 's-gravenhage (niet gepubliceerd) 1938 herzien 1982, codenummer 2.02.01 (voortaan: ARA-2 Staatssecretarie) inv.nr. 733. 8 RM 1829 p. 98, 136; ARA-2 Oorlog inv.nr. 2299 verbaal van 17 september 1829 nr. 20; ARA-2 Staatssecretarie inv.nr. 3221, KB 7.7.1829 nr. 104. 9 RM 1830 I p. 10 en 13, en ARA-2 Oorlog inv.nr. 2373 verbaal van 6 februari 1830 nr. 14. 10 RM 1830 II p. 170 en 175, 206, 231 en 266. 11 RM 1831 I p. 230; ARA-2 Oorlog inv.nr. 2606 verbaal van 23 maart 1831 nr. 39; ARA-2 Veldtochten, archief van de Opperbevelhebber van het Leger te Velde 1830-1839 inv. nr. 153 p. 101. Reeds spoedig na deze dagorder is er sprake van een "reserve-divisie", die echter in de formele besluitvorming niet eerder terug te vinden is dan in 1834. 12 RM 1834 I p. 254.

12 Infanterie-onderdelen 2.13.52 Na de vrede van Londen viel ook de infanterie ten prooi aan de opvolgende bezuinigingsgolven. Eerst bepaalde het KB van 8 september 1839 nr. 4 uitgevoerd bij ministeriële beschikking van 11 september 1839 nr. 12, refererend aan het KB van 7 juli 1829 nr. 104, dat de infanterie zou worden gereduceerd tot: de afdeling grenadiers, de twee bataljons jagers, 10 afdelingen Infanterie volgens de opzet van 1829, ieder bestaand uit drie veldbataljons, één reservebataljon en één schoolcompagnie, het algemeen depot der landmacht, en de garnizoenstroepen. De bestaande 12e, 13e, 14e en 17e afdelingen Infanterie werden omgenummerd tot 1e, 3e, 4e en 6e. De 18e afdeling werd opgeheven. Twee veldbataljons ervan zouden worden toegevoegd aan de 4e en 6e afdeling en het overige personeel zou worden herplaatst bij voortbestaande afdelingen. Ook in de herverdeling van de afdelingen over de divisies en brigades werd voorzien, op de voet zoals weergegeven in bijlage 8. Bij KB van 25 oktober 1839 nr. 127 werd tevens een nieuwe instructie voor de divisie- en brigadecommandanten vastgesteld 13. Het KB van 6 maart 1841 nr. 85 uitgevoerd bij ministeriële beschikking van 26 maart 1841 nr. 18 herdoopte de afdelingen Infanterie in regimenten. Bezuinigingen werden vooral gerealiseerd door reductie van de omvang der regimenten. De twee bataljons jagers van voorheen werden in één regiment samengevat, en de garnizoenstroepen tot één bataljon geformeerd. Wijzigingen in de divisie- en brigade-indeling en -samenstelling werd niet aangebracht 14. Dat geschiedde wel in 1843. Bij KB van 15 oktober 1843 nr. 4 uitgevoerd bij ministeriële beschikking van 17 oktober 1843 nr. 18b ingaande 1 november aanvolgend, werden eerst de regimenten grenadiers en jagers samengevoegd tot één regiment grenadiers en jagers. De regimenten nrs. 9 en 10 werden als zodanig opgeheven terwijl de samenstellende bataljons werden verdeeld over de resterende 8 regimenten. De omvang van de reservebataljons der regimenten werd verminderd. De aldus gehergroepeerde regimenten zouden worden ondergebracht in 2 divisies van ieder 2 brigades, alsmede een reservebrigade. Vervolgens regelde het KB van 17 oktober 1843 nr. 56 uitgevoerd bij ministeriële beschikking van 25 oktober 1843 nr. 2B de divisie- en brigadestructuur nader. De bestaande divisies werden opgeheven en twee nieuwe gevormd, waarin de bestaande brigades van de "oude" divisies, onder wijziging van hun benaming, werden herplaatst, e.e.a. volgens het schema vermeld in bijlage 9. Daarbij werd bepaald dat het archief van de 2e brigade van de op te heffen Ie divisie toegezonden moest worden aan gen.maj. Van Limburg Stirum, dat het archief van de op te heffen 2e divisie toegezonden moest worden aan lt.gen. Schuurman vzv. betreffend de 3e, 4e en 6e regimenten, en aan lt.gen. Des Tombe vzv. betreffend het 2e regiment. De dislocatie van de infanterie werd vervolgens bepaald bij KB van 7 november 1843 nr. 61 uitgevoerd bij ministeriële beschikking van 14 november 1843 nr. 43B, en wel op de voet zoals weergegeven in bijlage 10 15. Nadat bij KB van 25 januari 1849 nr. 103 uitgevoerd bij ministeriële beschikking van 31 januari 1849 nr. 63B 16 opnieuw in de omvang der regimenten, en met name van de depotbataljons, was gesneden, werd bij KB van 21 november 1850 nr. 70 uitgevoerd bij ministeriële beschikking van 23 november 1850 nr. 41B de opheffing van de divisie-structuur der infanterie gelast. De bestaande brigades zouden blijven bestaan, waarbij de 1e en 2e brigade van de op te heffen Ie divisie als 1e en 13 RM 1839 p. 50 en 71. 14 RM 1841 p. 85 e.v. 15 RM 1843 p. 70 en 285; nr. 861 van deze inventaris; en ARA-2 Oorlog inv.nr. 3295 verbaal van 25 oktober 1843 nr. 2B. 16 RM 1849 p. 9.

2.13.52 Infanterie-onderdelen 13 2e brigade zouden voortleven, de 1e en 2e brigade van de op te heffen IIe divisie als 3e en 4e brigade. Hetzelfde KB bepaalde overigens de herinstelling van de functie van Inspecteur der Infanterie en trof bovendien nadere voorzieningen voor de inrichting en omvang van de Infanterie-regimenten 17. De Infanterie sinds de afschaffing van de divisie-structuur 1850-1940 DE INFANTERIE SINDS DE AFSCHAFFING VAN DE DIVISIE-STRUCTUUR 1850-1940 18 De geschiedenis van de Infanterieregimenten begint volgens het boek van H. Ringoir voor veel regimenten al in de 80-jarige oorlog. Het valt echter buiten het kader van deze inleiding om zo diep op de geschiedenis van de Nederlandse infanterie in te gaan. Daarom is het het beste te beginnen na de Belgische opstand en de 10-daagse veldtocht. Deze gebeurtenissen hadden grote invloed op de organisatie van de infanterie, doordat de Belgische bataljons uit de sterkte verdwenen. Hierdoor verdween de doorlopende nummering van de afdeelingen Infanterie. Deze werd pas in 1839 hersteld. Het leger kende toen 10 afdelingen Infanterie, de afdelingen grenadiers en jagers niet meegeteld. In 1841 werd de term "afdeling" vervangen door "regiment". In 1843 werden de in 1829 opgerichte regimenten grenadiers en jagers tot 1 regiment verenigd. Het 9e en 10e regiment werden opgeheven. Ieder regiment bestond toen uit 4 bataljons. De bestaande reservebataljons werden in 1881 bij het regiment gevoegd als vijfde bataljon. Het regiment grenadiers en jagers, bestaande uit 2 bataljons grenadiers en 2 bataljons jagers, kreeg een derde bataljon grenadiers. Tussen 1903 en 1905 werden het 9e, 10e en 11e regiment Infanterie opgericht, waarbij het aantal bataljons per regiment werd teruggebracht van 5 tot 4. In 1912 werd de militiewet van Colijn aangenomen, die een verdubbeling van het aantal regimenten tot gevolg had. In 1913 werd het regiment grenadiers en jagers gesplitst in een afzonderlijk regiment grenadiers en een regiment jagers, terwijl ieder Infanterieregiment werd gesplitst in het oude regiment en een nieuw dat 11 nummers hoger genummerd was (zie bijlage 1). Ieder regiment bestond uit de staf, een mitrailleurpeloton en 3 bataljons, voor het grootste gedeelte bestaande uit dienstplichtige militairen. Na 6 jaar diensttijd bij de militie werd de dienstplichtige ingedeeld bij de landweer. Deze diende onder meer ter dekking van de mobilisatie en als algemene aanvulling van het leger. De diensttijd duurde 5 jaar, waarin de dienstplichtige 1 keer 5 dagen moest opkomen voor oefeningen en in de overige jaren 1 dag, ter controle van zijn uitrusting. De landweer bestond bij de mobilisatie uit 48 bataljons, die gevormd werden uit de lichtingen van de regimenten die niet meer nodig waren voor het op sterkte brengen van het regiment (zie bijlage 11). Het lag in de bedoeling, na het beschikbaar komen van meer lichtingen, 72 bataljons landweer te vormen, evenveel als de militiebataljons. De landweerbataljons waren, evenals de regimenten, territoriaal gebonden. Na de diensttijd bij de landweer werd de dienstplichtige ingedeeld bij de landstorm, een algemene reserve, tot hij de voor zijn rang of stand bepaalde maximum leeftijd had bereikt. 17 RM 1850 p. 310. 18 Zie eindnoot 1.

14 Infanterie-onderdelen 2.13.52 Deze landstorm dient niet verward te worden met de vrijwillige landstorm, een organisatie die oproepbaar was bij noodtoestanden. Vastgesteld kon worden dat rond 1920 de regimenten georganiseerd waren in 12 Infanteriebrigades, de brigade grenadiers en jagers en de brigades I t/m XI, elk bestaande uit 2 regimenten (zie bijlage 12). Na 1921 werden deze teruggebracht tot 8 brigades, die ieder bestonden uit 3 regimenten. De bezuinigingen in 1922 brachten verandering in de legeropbouw. De dienstplichtwet van Minister van Oorlog J.J.C. van Dijk verving de oude militiewet, landweerwet en landstormwet. De landweerbataljons werden opgeheven, daarvoor in de plaats vormde ieder regiment een reserveregiment (zie bijlage 13). Hiervoor waren de lichtingen 8 t/m 15 bestemd. De eerste 7 lichtingen waren nodig voor het op oorlogssterkte brengen van het eigen regiment, dat geen parate bataljons meer had maar bestond uit de staf, 3 schoolcompagnieën en 1 opleidingscompagnie. Later werd nog 1 schoolcompagnie opgeheven. In 1933 werd het regiment grenadiers belast met de opleiding in vuurwapengebruik en handgranaatgooien, waardoor de normaalschietschool kon worden opgeheven. De grootste verandering in deze organisatie vond plaats in maart 1938. Door verlenging van de eerste oefentijd en het verhogen van de lichtingssterkte werd het weer mogelijk om ieder regiment te laten bestaan uit de regimentsstaf en 2 bataljons. Ieder bataljon zou moeten bestaan uit de staf, 2 mitrailleurcompagnieën en een specialisten compagnie. Het Ie bataljon zou dienen voor de eerste opleiding van de dienstplichtigen, duur 51/2 maand, waarna het personeel over zou gaan naar het IIe bataljon, dat zou dienen voor de strategische beveiliging, ter dekking van de mobilisatie. Hiervoor werden deze bataljons gelegerd nabij de grens en kwamen onder bevel van de territoriale bevelhebbers, de commandant van de vesting Holland, de commandant van de stelling Den Helder en de commandant in Zeeland. Deze reorganisatie werd versneld door de brief van de minister van defensie van 16 maart 1938, Geh.Litt. Z 64. Hierin werd bevolen dat de voorlopige organisatie van het bataljon zou bestaan uit 2 compagnieën en de staf. De IIe bataljons zouden al op 29 maart naar de garnizoenen moeten vertrekken. Aan deze bataljons werd een sectie van 6 veld toegevoegd. In oktober 1938 werd de specialisten compagnie opgericht bij de Ie bataljons, op 15 februari 1939 bij de IIe bataljons. Bij de mobilisatie in 1939 werden de IIe bataljons grensbataljons terwijl de Ie bataljons werden opgenomen in de Infanterie depots, waarvan er bij de mobilisatie 8 opgericht werden (zie bijlage 14). Zij bestonden uit de depotstaf en 3 depotbataljons. Behalve het eigen regiment, het reserveregiment en de grens- en depotbataljons vormde ieder regiment ook een mortiercompagnie, mitrailleurcompagnie, pantserafweergeschutcompagnie (P.A.W.) en een reserve grenscompagnie. In 1940 bestond een regiment Infanterie uit de regimentsstaf, een verbindingsafdeling, een rijwielpatrouille, een compagnie P.A.W., een batterij 6 veld, een compagnie mortieren en 3 bataljons. Na 15 mei 1940 (voor Zeeland 19 mei) werd de demobilisatie van de infanterie geregeld door de oprichting van nieuwe regimenten Infanterie, genummerd 50 t/m 61. Hierin werden de oude regimenten als bataljons, of onderdelen daarvan, opgenomen. Ook de verschillende losse onderdelen maakten deel uit van deze Infanterieregimenten. Deze nieuwe regimenten werden belast met de administratieve afwikkeling van de zaken van de erin opgenomen onderdelen.

2.13.52 Infanterie-onderdelen 15 Bijlagen BIJLAGEN 1. Samenstelling van het "Corps d'armée tot bezetting van België" juni 1814 1. SAMENSTELLING VAN HET "CORPS D'ARMÉE TOT BEZETTING VAN BELGIË" JUNI 1814 Tussen haken: de omvang in personeel. eenheid 1e brigade verzamelplaats: 's-hertogenbosch en omgeving 1e bataljon infanterie van linie (650) 7e bataljon infanterie van linie (500) 6e bataljon landmilitie (850) 14e bataljon landmilitie (850) 1e regiment dragonders (300) een batterij veldartillerie 6 pond (100) bevelhebber Gen.Maj. De Cornabé 2e brigade verzamelplaats: Bergen op Zoom en omgeving 5e bataljon infanterie van linie (730) 3e bataljon infanterie van linie (750) 12e bataljon infanterie van linie (650) 16e bataljon landmilitie (650) een batterij veldartillerie 6 pond (100) Gen.Maj. De Perponcher 3e brigade verzamelplaats: Maastricht en omgeving 6e bataljon infanterie van linie (525) 2e bataljon jagers (700) 13e bataljon landmilitie (800) 15e bataljon landmilitie (700) 2e regiment dragonders (300) een batterij veldartillerie 6 pond (100) 2. Samenstelling van de Infanterie-divisies maart 1815 Gen.Maj. Stedman 2. SAMENSTELLING VAN DE INFANTERIE-DIVISIES MAART 1815 eenheid bevelhebber standplaats 1e divisie Gen.Maj. Stedman Namen 1e brigade 16e bataljon jagers 4e bataljon Belgische infanterie van linie 6e bataljon infanterie van linie 7e bataljon landmilitie 13e bataljon landmilitie 15e bataljon landmilitie Kol. D'Haine

16 Infanterie-onderdelen 2.13.52 eenheid bevelhebber standplaats een batterij veldartillerie 6 pond 2e brigade 18e bataljon jagers 1e bataljon Belgische infanterie van linie 1e bataljon landmilitie 2e bataljon landmilitie 17e bataljon landmilitie een batterij veldartillerie 6 pond Kol. D'Eerens 2e divisie Gen.Maj. De Perponcher (Bij afwezigheid tijdelijk: Kol. W. van Bylandt) Tongeren 1e brigade 27e bataljon jagers 7e bataljon Belgische infanterie van linie 5e bataljon landmilitie 6e bataljon landmilitie 12e bataljon landmilitie een batterij veldartillerie 6 pond 2e brigade 1e bataljon Nassause lichte infanterie 2e bataljon Nassause lichte infanterie 3e bataljon Nassause lichte infanterie bataljon Oranje-Nassau een batterij veldartillerie Kol. W. van Bylandt Kol. Von Gödeke 3e divisie Gen.Maj. Chassé Leuven 1e brigade 5e bataljon Belgische jagers 2e bataljon infanterie van linie 4e bataljon landmilitie 16e bataljon landmilitie 18e bataljon landmilitie 19e bataljon landmilitie een batterij veldartillerie 2e brigade 10e bataljon Belgische jagers Kol. Ditmers Kol. D'Aubremé

2.13.52 Infanterie-onderdelen 17 eenheid bevelhebber standplaats 8e bataljon Belgische infanterie van linie 12e bataljon infanterie van linie 13e bataljon infanterie van linie 3e bataljon landmilitie 14e bataljon landmilitie een (Belgische) batterij veldartillerie 6 of 12 pond 3. Indeling van de infanterie in divisies en brigades volgens KB 25.2.1817 litt. P3 3. INDELING VAN DE INFANTERIE IN DIVISIES EN BRIGADES VOLGENS KB 25.2.1817 LITT. P3 eenheid bevelhebber standplaats 1e divisie Lt.Gen. Von Heldring Breda 1e brigade Gen.Maj. Van Geen Breda 2e afdeling Breda 9e afdeling Dordrecht 2e brigade Gen.Maj. D'Aubremé Amsterdam 5e afdeling Gouda 10e afdeling Hoorn 3e brigade Gen.Maj. Detmers Antwerpen 29e regt. Zwitsers s-hertogenbosch 32e regt. Zwitsers Antwerpen 2e divisie Lt.Gen. Chassé Leuven 1e brigade Gen.Maj. Van Bylandt Leuven 1e afdeling Leuven 15e afdeling Maastricht 2e brigade Gen.Maj. Von Ziegler Luik 30e regt. Zwitsers Luik 31e regt. Zwitsers Maastricht 3e divisie Lt.Gen. Cort Heyligers Nijmegen 1e brigade Gen.Maj. D'Haine Nijmegen 13e afdeling Nijmegen 14e afdeling Maastricht 2e brigade Gen.Maj. Meyer Zwolle

18 Infanterie-onderdelen 2.13.52 eenheid bevelhebber standplaats 7e afdeling Deventer 8e afdeling Groningen 4e divisie Lt.Gen. Behr Yperen 1e brigade Gen.Maj. Vermaesen Yperen 4e afdeling Doornik 16e afdeling Gent 2e brigade Gen.Maj. Prins van Saxen-Weimar Gent 6e afdeling Brugge 17e afdeling Dendermonde 5e divisie Lt.Gen. Van Diermen Bergen (Mons) 1e brigade Gen.Maj. Van der Capellen a.i. Namen 3e afdeling Bergen (Mons) regt. Nassause lichte inf. Namen 2e brigade Gen.Maj. De Eerens Bergen (Mons) 11e afdeling Luik 12e afdeling Namen 4. Divisie- en brigade-indeling van de infanterie volgens KB van 30 juni 1828 nr. 99 en ministerieel schrijven van 17 september 1829 nr. 20 4. DIVISIE- EN BRIGADE-INDELING VAN DE INFANTERIE VOLGENS KB VAN 30 JUNI 1828 NR. 99 EN MINISTERIEEL SCHRIJVEN VAN 17 SEPTEMBER 1829 NR. 20 De indeling vastgesteld bij KB van 6.7.1829 nr. 104 wijkt slechts in geringe mate hiervan af: de brigades nummerden daarin niet per divisie, maar doorlopend van 1 t/m 9 (voor de reserve divisie). De overige afwijkingen zijn in de onderstaande tekst tussen [ ] weergegeven. Afwijkende of aanvullende gegevens van het ministeriële schrijven van 6 februari 1830 nr. 14 zijn gesteld tussen { }. eenheid bevelhebber standplaats staf 1e divisie Lt.Gen. Cort Heyligers {Deventer} 1e brigade Gen.Maj Everts, provinciaal commandant in Groningen en Drenthe {Groningen} 7e afdeling Zwolle 8e afdeling Groningen 2e brigade Kol. Reuther {Arnhem} 5e afdeling 's-hertogenbosch

2.13.52 Infanterie-onderdelen 19 eenheid bevelhebber standplaats staf 13e afdeling Arnhem 2e divisie Lt.Gen. Hertog Van Saxen-Weimar {Gent} 1e brigade Gen.Maj. De Favauge {Kol. De Groot} provinciaal commandant van Antwerpen 2e afdeling Breda {Antwerpen} 15e afdeling Antwerpen 2e brigade Kol. Des Tombe {Gent} 1e afdeling Antwerpen 17e afdeling Gent 3e divisie Lt.Gen. De Eerens {Gen.Maj. George} {Bergen (Mons)} 1e brigade Kol. De Groot {Kol. Guicherit} {Bergen (Mons)} 3e afdeling Bergen 4e afdeling Doornik 2e brigade Gen.Maj. Goethals, provinciaal commandant van West-Vlaanderen {Brugge} 6e afdeling Brugge 16e afdeling Yperen 4e divisie Gen.Maj. Dibbetz {Maastricht} 1e brigade Gen.Maj Van Boecop, provinciaal commandant van Luik {Luik} 11e afdeling Luik 14e afdeling Maastricht 2e brigade Kol. Knotzer {Namen} 12e afdeling Namen 18e afdeling Namen Reserve brigade Gen.Maj. George {Gen.Maj. De Favauge} {Utrecht} 9e afdeling Utrecht 10e afdeling Utrecht

20 Infanterie-onderdelen 2.13.52 eenheid bevelhebber standplaats staf Oppertoezicht over [inspecteur van] Gen.Maj. Schuurman {'s- Gravenhage/Brussel} - afd. Grenadiers {'s- Gravenhage/Brussel} - 2 bataljons Jagers {'s- Gravenhage/Brussel} Onder bevel van de commandant reserve brigade tevens: 1e divisie van het Algemeen Depot der Landmacht nr. 33 3e divisie van het Algemeen Depot der Landmacht nr. 33 garnizoenstroepen te Amsterdam, Hoorn, Brielle en Hellevoetsluis. Onder bevel van de commandant der 2e divisie tevens: 2e divisie van het Algemeen Depot der landmacht nr. 33 garnizoenstroepen te Vilvoorde Onder bevel van de commandant der 3e [2e] divisie tevens: garnizoenstroepen te Nieuwpoort 5. Formatie van de infanterie volgens KB 12.12.1830 nr. 8 5. FORMATIE VAN DE INFANTERIE VOLGENS KB 12.12.1830 NR. 8 De onderschikking aan divisies (romeins) en brigades (arabisch) van 1828 is toegevoegd. afdeling grenadiers aantal veldbataljons aantal reservebataljons aantal depotbataljons divisie/brigade 2-1 -/- 1e bataljon jagers 1-1 -/- 2e bataljon jagers 1-1 -/- 2e afdeling 3 1 1 II/1 5e afdeling 3 1 1 I/2 7e afdeling 3 1 1 I/1 8e afdeling 3 1 1 I/1 9e afdeling 3 1 1 res.brig. 10e afdeling 3 1 1 res.brig. 12e afdeling 2 1 1 IV/2 13e afdeling 3 1 1 I/2 14e afdeling 2 1 1 IV/1 17e afdeling 2 1 1 II/2 18e afdeling 2 1 1 IV/2

2.13.52 Infanterie-onderdelen 21 6. Formatie van de infanterie volgens Dagorder voor het Leger te Velde van de prins van Oranje/opperbevelhebber van 25.3.1831 nr. 1 6. FORMATIE VAN DE INFANTERIE VOLGENS DAGORDER VOOR HET LEGER TE VELDE VAN DE PRINS VAN ORANJE/OPPERBEVELHEBBER VAN 25.3.1831 NR. 1 Het tussen [ ] gestelde ontleend aan dagorder nr. 5 van 20 april 1831. eenheid 1e divisie bevelhebber Lt.Gen. Van Geen 1e brigade 2 bataljons grenadiers 1e bataljon jagers bataljon mobiele Haagse schutterij bataljon mobiele Noordhollandse schutterij compagnie flankeurs van de Groningse hogeschool 2e brigade 2e bataljon jagers 2 bataljons van de 5e afdeling 3 bataljons schutterij compagnie jagers Van Dam batterij veldartillerie nr. 6 Gen.Maj. Schuurman Kol. De Favauge 2e divisie Lt.Gen. Hertog van Saxen- Weimar 1e brigade 2 bataljons van de 12e afdeling 2 bataljons van de 7e afdeling 2 bataljons schutterij compagnie vrijwillige jagers van de Utrechtse hogeschool 2e brigade 2 bataljons van de 18e afdeling 2 bataljons van de 2e afdeling 1 bataljon van het Algemeen Depot der Landmacht nr. 33 2 bataljons schutterij compagnie Koninklijke Jagers batterij veldartillerie nr. 5 Gen.Maj. Des Tombes Kol. Bagelaar 3e divisie Lt.Gen. Meyer 1e brigade 2 bataljons van de 13e afdeling reserve bataljon van de 8e afdeling 3 bataljons schutterij compagnie vrijwillige jagers van de Leidse hogeschool [Kol. Stoecker]

22 Infanterie-onderdelen 2.13.52 eenheid 2e brigade 2 bataljons van de 17e afdeling 3 bataljons schutterij compagnie Noordhollandse jagers batterij veldartillerie nr. 8 7. Formatie van de infanterie volgens KB 25.7.1834 nr. 87 bevelhebber [Kol. Sprenger] 7. FORMATIE VAN DE INFANTERIE VOLGENS KB 25.7.1834 NR. 87 Ie divisie 1e brigade 1e bataljon jagers afdeling grenadiers 1e bataljon 2e bataljon 8e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 1e bataljon van de 1e afdeling Zuid-Hollandse schutterij 2e brigade jagers Van Dam 2e bataljon jagers 5e afdeling inf 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon 2e bataljon van de 1e afdeling Gelderse schutterij 2e bataljon van de 4e afdeling Zuidhollandse schutterij IIe divisie 1e brigade 7e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon 12e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 1e bataljon van de 2e afdeling Gelderse schutterij 2e brigade koninklijke jagers 2e afdeling 1e bataljon

2.13.52 Infanterie-onderdelen 23 2e bataljon 3e bataljon 18e afdeling 1e bataljon 2e bataljon bataljon Drentse schutterij IIIe divisie 1e brigade 9e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon 8e afdeling 3e bataljon 4e bataljon 2e bataljon van de 2e afdeling Gelderse schutterij 2e brigade Groningse jagers Noordhollandse jagers 10e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon 17e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon van de 2e afdeling Gelderse schutterij Reserve divisie 1e brigade Noordbrabantse jagers 1e afdeling Noordhollandse schutterij 1e bataljon 2e bataljon 2e afdeling Noordhollandse schutterij 1e bataljon 2e bataljon 3e afdeling Noordhollandse schutterij 1e bataljon 2e bataljon 2e brigade 2e bataljon van de 1e afdeling Friese schutterij 2e afdeling Friese schutterij

24 Infanterie-onderdelen 2.13.52 1e bataljon 2e bataljon 2e afdeling Overijsselse schutterij 1e bataljon 2e bataljon 1e afdeling Groningse schutterij 1e bataljon 2e bataljon 3e brigade 2e afdeling Zuidhollandse schutterij 1e bataljon 2e bataljon 1e bataljon van de 1e afdeling Gelderse schutterij afdeling Utrechtse schutterij 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon 8. Formatie van de infanterie zoals vastgesteld bij KB 8.9.1839 nr. 4 8. FORMATIE VAN DE INFANTERIE ZOALS VASTGESTELD BIJ KB 8.9.1839 NR. 4 eenheid bevelhebber standplaats Ie divisie lt.gen baron Van Geen Breda 1e brigade gen.maj. erfprins van Oranje 's-gravenhage afd. grenadiers 1e bataljon 2e bataljon 1 bataljon jagers 5e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon detachement 2e brigade gen.maj. jhr. R.A. Klerck Breda 2e bataljon jagers 's- Gravenhag e 's- Gravenhag e 's- Gravenhag e Bergen op Zoom Bergen op Zoom Bergen op Zoom Bath Breda

2.13.52 Infanterie-onderdelen 25 eenheid bevelhebber standplaats 1e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon 2e divisie van het Algemeen Depot der Landmacht nr. 33 garnizoenstroepen te Veere Breda Willemsta d en Geertruide nberg Breda IIe divisie lt.gen. hertog van Saxen-Weimar Utrecht 1e brigade 6e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon detachementen gen.maj. O.J.H. graaf v. Limburg- Stirum Utrecht Middelbur g Vlissingen Vlissingen Breskens en forten ter Neuzen 10e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon detachement 2e brigade 8e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon detachementen gen.maj. baron Von Quadt van Huchtenbroeck Utrecht Woerden Gorinchem en Woudriche m Groningen Groningen Leeuwarde n Groningen Coevorden Delfzijl en Hannovers

26 Infanterie-onderdelen 2.13.52 eenheid bevelhebber standplaats 9e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon 1e divisie van het Algemeen Depot der Landmacht nr. 33 3e divisie van het Algemeen Depot der Landmacht nr. 33 garnizoenstroepen Amsterdam garnizoenstroepen Hoorn e grenzen Amsterda m Hoorn Leiden IIIe divisie lt.gen. H.F.D. de Favauge Nijmegen 1e brigade 2e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon 7e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon gen.maj. baron Van Heerdt tot Eversburg 's-hertogenbosch Nijmegen Grave Nijmegen 2e brigade gen.maj. De Hart Maastricht 3e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon 4e afdeling 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon garnizoenstroepen te Heusden 's- Hertogenb osch 's- Hertogenb osch 's- Hertogenb osch Maastricht Maastricht Maastricht Maastricht Maastricht Venlo

2.13.52 Infanterie-onderdelen 27 9. Herschikking van de divisie- en brigade-indeling volgens KB 17.10.1843 nr. 56 9. HERSCHIKKING VAN DE DIVISIE- EN BRIGADE-INDELING VOLGENS KB 17.10.1843 NR. 56 funktie tot 1.11.1843 naam funktie per 1.11.1843 cdt 1 div lt.gen. A. Schuurman cdt. 2 div cdt 1 brig 1 div gen.maj. J.N. Everts cdt. res brig cdt 2 brig 2 div gen.maj. J.J. Volkhemer nonactiviteit per 1.1.1844 volgens KB 21.10.1843 nr.4 cdt 2 div gen.maj. de Favauge nonactiviteit per 1.1.1844 cdt 1 brig 2 div gen.maj. H.A. de Hart cdt 2 brig 2 div cdt 2 brig 2 div gen.maj. J. Hulst cdt 1 brig 2 div cdt 3 div lt.gen. A.J.J. des Tombe cdt 1 div cdt 1 brig 3 div gen.maj. O.J.H. graaf van Limburg Stirum cdt 2 brig 1 div cdt 2 brig 3 div gen.maj. J.F. Serraris cdt 1 brig 1 div 10. Divisie- en brigade-indeling van de infanterie volgens KB 7.11.1843 nr. 61 10. DIVISIE- EN BRIGADE-INDELING VAN DE INFANTERIE VOLGENS KB 7.11.1843 NR. 61 eenheid standplaats Ie divisie Maastricht 1e brigade 5e regiment 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon ex 1e bat. 10e regt. 4e bataljon depot bataljon 7e regiment 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon ex 2e bat. 10e regt. 4e bataljon depot bataljon 2e brigade 2e regiment 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon ex 1e bat. 9e regt. 4e bataljon depot bataljon Maastricht staf Maastricht Maastricht Maastricht Bergen op Zoom Maastricht Maastricht staf Maastricht Maastricht Venlo Bergen op Zoom Maastricht Utrecht 's-hertogenbosch staf Vlissingen Neuzen Vlissingen 's-hertogenbosch Vlissingen Alkmaar

28 Infanterie-onderdelen 2.13.52 eenheid 8e regiment 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon ex 2e bat. 9e regt. 4e bataljon depot bataljon standplaats staf Breda Breda Breda 's-hertogenbosch Geertruidenberg Groningen IIe divisie Amsterdam 1e brigade 4e regiment 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon ex res.bat. 10e regt. 4e bataljon depot bataljon 1e regiment 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljonex 3e bat. 9e regt. 4e bataljon depot bataljon 2e brigade 3e regiment 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon ex res.bat. 9e regt. 4e bataljon depot bataljon 6e regiment 1e bataljon 2e bataljon 3e bataljon ex 3e bat. 10e regt. 4e bataljon depot bataljon Groningen staf Groningen Groningen Leeuwarden Den Helder Coevorden Gouda staf Nijmegen Grave Nijmegen 's-hertogenbosch Nijmegen Utrecht staf Arnhem staf Amsterdam Leiden Amsterdam Amsterdam Hoorn Arnhem staf Gorinchem Woerden Utrecht Bergen op Zoom Gorinchem Haarlem Reservebrigade 's-gravenhage

2.13.52 Infanterie-onderdelen 29 eenheid standplaats regiment Grenadiers en Jagers bataljon Grenadiers bataljon Jagers staf 's-gravenhage 's-gravenhage 's-gravenhage en Breda regiment cavalerie batterij rijdende artillerie in de residentie 11. Overzicht van de regimentssplitsingen van 1913 en de bij de regimenten behorende Landweerbataljons (1914) 11. OVERZICHT VAN DE REGIMENTSSPLITSINGEN VAN 1913 EN DE BIJ DE REGIMENTEN BEHORENDE LANDWEERBATALJONS (1914) Overgenomen uit de CAD-plaatsingslijst van P. Kloosterboer bij de overdracht van 1985. Regiment 1912 Splitsing 1913 in Grenadiers en Jagers Grenadiers 3 en 32 Jagers 36 en 47 Afvloeien van lichtingen naar Landweerbataljons (1914) 1 RI 1 RI 7 en 8 12 RI 5 en 6 2 RI 2 RI 43 en 45 13 RI 46 en 48 3 RI 3 RI 37 en 40 14 RI 38 en 39 4 RI 4 RI 28 en 31 15 RI 29 en 33 5 RI 5 RI 25 en 9 16 RI 19 en 34 6 RI 6 RI 41 en 35 17 RI 30 en 42 7 RI 7 RI 22 en 23 18 RI 20 en 24