Voetschimmel en voetklachten Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg
Inhoud Voetschimmel 3 Klachten en symptomen 3 Oorzaken 3 Wanneer arts raadplegen 4 Voorkomen van voetschimmel 4 Wat kun je zelf doen 4 Geneesmiddelen 5 Andere voetklachten 6 Klachten en oorzaken 6 Wanneer arts raadplegen 7 Voorkomen van voetklachten 8 Wat kun je zelf doen 8 Voetschimmel en voetklachten Voeten worden de hele dag door belast. Bij een slechte verzorging en verkeerd schoeisel kunnen tal van klachten ontstaan. Een veelvoorkomende aandoening is voetschimmel. Voetschimmel is een infectie aan de voeten die veroorzaakt wordt door schimmels. Voetschimmel Klachten en symptomen Bij voetschimmel is de huid (vooral tussen de tenen) rood en schilferig. Daarnaast kan er jeuk optreden en kan de huid bij een hardnekkige infectie openbarsten. Oorzaken Voetschimmels groeien het beste in een warme en vochtige omgeving. De transpirerende huid is daarom een goede groeiplaats voor deze schimmels. Bij voetafwijkingen (zoals doorgezakte voeten) kan de voet onvoldoende worden geventileerd. Dit vergroot de kans op schimmelgroei. Bij transpirerende voeten heb je een grotere kans op voetschimmel dan bij droge voeten. Door transpiratie is de huid niet alleen warm en vochtig, maar schilfert ook af. De groeikansen voor een schimmel nemen hierdoor toe. Voetschimmel wordt ook wel zwemmerseczeem genoemd. Dit is geen goede naam omdat het geen eczeem is. Ook wekt het woord de indruk dat voetschimmel alleen bij zwemmers voorkomt. Hoewel voetschimmel inderdaad vaak in zwembaden wordt opgelopen, moet je ook oppassen voor andere vochtige ruimtes in openbare gelegenheden zoals douches en kleedkamers in gymzalen. 2 3
Wanneer moet je een arts raadplegen? Als de schimmelinfectie langdurig aanhoudt of erger wordt. Hoe voorkom je voetschimmel? Je kunt een schimmelinfectie voorkomen door je voeten regelmatig te wassen. Was ze bij voorkeur zonder zeep of met een ph-neutrale zeep. Het is belangrijk de voeten goed af te drogen, vooral tussen de tenen. Daarnaast is het verstandig iedere dag schone sokken aan te trekken. Heb je last van zweetvoeten, trek dan zonodig twee keer per dag schone sokken aan om de voeten droog te houden. Draag bij voorkeur sokken van wol of katoen. Wissel regelmatig van schoenen. Draag in een vochtige of warme omgeving (zwembad, kleedkamer en gymzaal) altijd slippers, zodat je voeten niet met de natte vloer in contact komen. Wat kun je er zelf aan doen? Het is belangrijk je voeten zo droog mogelijk te houden. Ventileer de voeten daarom zoveel mogelijk door open schoenen te dragen en trek je schoenen zo vaak mogelijk uit. Was je voeten dagelijks en droog ze goed af. Draag sokken van wol of katoen en trek elke dag schone aan. Als je een schimmelinfectie hebt, gaat deze niet vanzelf over. Geneesmiddelen De geneesmiddelen tegen schimmelaandoeningen zijn te verdelen in drie groepen. Schimmeldodende middelen (terbinafine) Terbinafine hoeft maar eenmaal daags te worden toegepast. De verschijnselen zijn vaak al na een week verdwenen. Het middel hoeft daarna niet langer gebruikt te worden. Terbinafine mag niet gebruikt worden door kinderen onder de 12 jaar, tijdens zwangerschap en bij het geven van borstvoeding. Schimmelgroeiremmende middelen (miconazol, clotrimazol en sulconazol) Schimmelgroeiremmende middelen moeten op en ruim rondom de aangetaste plekken worden aangebracht. Zet de behandeling voort tot tenminste één week na het verdwijnen van de klachten. Bij de behandeling van voetschimmel met schimmelgroeiremmende middelen wordt vaak een strooipoeder in combinatie met een crème gebruikt. De crème wordt toegepast op de voeten en het strooipoeder kan in de sokken en in de schoenen worden gestrooid. Je kunt deze middelen het beste na elke voetreiniging aanbrengen. Jodiumhoudende middelen (povidonjood) Jodiumhoudende middelen zijn ook werkzaam tegen schimmels. Gebruik hiervoor een middel met 10% povidonjood. Was de voeten eenmaal daags met een jodiumhoudend middel. 4 5
Blaren Een blaar is een holte in of onder de opperhuid die gevuld is met vocht. Een bekende oorzaak is druk of wrijving van te nauwe schoenen. Wintervoeten Wintervoeten worden gekenmerkt door rode, gezwollen plekken. Bij kou zijn deze erg pijnlijk en bij warmte treedt jeuk op. Wintervoeten ontstaan door te lange blootstelling aan kou waardoor een verstoring van de bloedsomloop in de huid ontstaat. Andere voetklachten Klachten en oorzaken Likdoorn Een likdoorn (vroeger ook wel eksteroog genoemd) is een verharde naar binnen gegroeide eeltkern met de punt in de huid gericht. De likdoorn kan op zenuwuiteinden drukken en daardoor veel pijn veroorzaken. Meestal ontstaat een likdoorn in een eeltplek als gevolg van langdurige plaatselijke wrijving of druk. Overmatige eeltvorming Eelt is een verdikking van de bovenlaag van de huid. Extra eeltvorming ontstaat door overmatige druk, wrijving of door een vertraagde afstoting van de hoornlaag. Overmatig eelt ontstaat vaak onder de bal van de voet of aan de rand van de hiel. Het kan pijnlijk zijn of branderig aanvoelen. Ingegroeide nagel Bij een ingegroeide nagel dringt de nagelpunt, vaak van de grote teen, in de huid. Dit kan veel pijn en een uitgebreide ontsteking veroorzaken. Ingegroeide teennagels worden meestal veroorzaakt door verkeerd schoeisel of door verkeerd knippen van de nagels (te kort en/of ronde hoekjes). Zweetvoeten Extreem verhoogde zweetuitscheiding kan worden veroorzaakt door een stofwisselingsstoornis of een emotionele stoornis. Bij zweetvoeten kan ook de voetbekleding de oorzaak zijn, bijvoorbeeld synthetische sokken of schoenen. De afbraakproducten van bacteriën en schimmels op de huid veroorzaken de bekende onaangename geur. Diabetespatiënten Omdat de doorbloeding bij mensen met diabetes (suikerziekte) meestal slechter is, is de kans op voetproblemen groter. Wanneer je diabetes hebt, moet je extra oplettend zijn om klachten te voorkomen. Wanneer je klachten hebt, bespreek ze dan met je arts of diabetesverpleegkundige. Wanneer moet je een arts raadplegen? In de volgende gevallen is het raadzaam contact op te nemen met je arts of een pedicure: Als een likdoorn erg diep zit, kun je deze het beste laten verwijderen door een arts of pedicure. Als een ingegroeide nagel na enkele weken niet overgaat of als je voeten voortdurend moe en pijnlijk zijn, is het verstandig een arts of pedicure te raadplegen. Als je diabetes (suikerziekte) hebt, moet je bij voetklachten altijd een arts raadplegen. 6 7
Hoe voorkom je voetklachten? Met een goede voetverzorging zijn veel klachten te voorkomen. Begin altijd met een warm voetbad. Reinig vervolgens de nagels met een nagelborstel. Spoel de voeten af met koud water en droog ze vooral tussen de tenen goed af. Na het baden of douchen zijn de nagels minder hard. Je kunt ze dan het beste knippen. Gebruik daarvoor een goed nagelschaartje. Knip de nagels niet te kort en recht af. Werk ruwe nagelranden bij met een vijltje. Vermijd slecht passend schoeisel, schoenen met hoge hakken of slechte zolen. Draag geen strak zittende kousen en kousen met naadjes. Wat kun je er zelf aan doen? Algemene adviezen Het is raadzaam om nooit op blote voeten te lopen. Controleer je voeten iedere dag op wondjes en beschadigingen. Was je voeten dagelijks met water van circa 40 graden. Vijl je nagels kort. Ga bij likdoorns en eelt niet zelf dokteren. Draag nooit knellende of gestopte kousen met naden. Zorg voor goed passende schoenen. Controleer elke week de binnenkant en de zool van je schoenen op oneffenheden. Gebruik bij koude voeten nooit een kruik of een elektrische deken, maar masseer de voeten voorzichtig warm. Likdoorn Bij likdoorns kunnen passende schoenen een verbetering bewerkstelligen. Gewone likdoornpleisters verminderen de druk. Een likdoornpleister, een zalf of een oplossing met salicylzuur verweekt de likdoorn. Je Alphega apotheek kan je hierover adviseren. Overmatige eeltvorming Overmatig eelt kun je zelf verwijderen met een eeltrasp. Als je eerst een voetbad neemt, wordt de huid week. Gebruik bij het voetbad geen soda, want daar wordt de huid hard en stug van. Ingegroeide nagel Bij een ingegroeide nagel is een lauw voetbad met soda wel aan te bevelen. Dit weekt de nagel los, waarna je deze kunt afknippen. Doe dit niet te kort en knip de nagel recht af. Dat voorkomt opnieuw ingroeien. Blaren Vochtblaren die op een vervelende plek zitten, kun je het beste voorzichtig doorprikken. Dep eerst de blaar schoon met in alcohol gedrenkte watten, houd een naald in de alcohol en prik aan beide zijkanten van de blaar een gaatje. Druk met een schoon watje zachtjes het vocht uit de blaar. Dek de plek af met een steriel gaasje. 8 9
Wintervoeten Bij wintervoeten kunnen de klachten worden verminderd door warme kleding te dragen en regelmatig de voeten te masseren. Ook wisselbaden kunnen verlichting bieden: afwisselend drie tot vijf minuten in water van lichaamstemperatuur en tien seconden in water van circa achttien graden. Vermijd bij wintervoeten extreme warmte. Van allerlei wrijfmiddelen die de wintervoeten zouden moeten verminderen, is het effect nooit aangetoond. Zweetvoeten Voettranspiratie kan door middel van een aantal maatregelen worden beperkt: De voeten twee keer per dag grondig wassen met koud stromend water (eventueel met gebruik van desinfecterende zeep). Wisselbaden nemen. Dompel de voeten gedurende twee minuten tot boven de enkels in warm water en vervolgens vijf seconden tot aan de enkels in koud water. Herhaal dit vijf keer en beweeg daarbij de eerste minuten de tenen en enkels. Uitsluitend sokken van 100% katoen of wol dragen. Iedere dag schone sokken aantrekken. Alleen leren schoenen dragen en regelmatig (liefst dagelijks) van schoenen wisselen. Dit laatste is ook beter voor de schoenen, omdat transpiratievocht het leer aantast. Door schoenen dagelijks te wisselen gaan ze langer mee. Inlegzolen gebruiken. Deze absorberen het vocht, waardoor de onaangename geur wordt beperkt. Talkpoeder op de voeten strooien; hierdoor blijven ze droog. 10 11
Meer weten? Deze folder is onderdeel van een serie informatiefolders, die wordt uitgegeven door Alphega apotheek. Deze folders zijn ook online beschikbaar op www.alphega-apotheek.nl. Wil je meer weten over dit onderwerp, jouw gezondheid of de geneesmiddelen die je gebruikt? Kom dan gerust eens langs bij Alphega apotheek. Wij zijn je graag van dienst. Ook voor geneesmiddelen die je zonder recept koopt, raden we aan te laten controleren of ze samengaan met eventuele andere geneesmiddelen die je al gebruikt. Geef het gebruik van deze zogeheten zelfzorgmiddelen dan ook altijd door aan jouw apotheek. 2014b Jouw gezondheid is onze zorg