Osteotomie Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie
Inleiding U komt in aanmerking voor een correctieve ingreep aan uw kaak en wordt hiervoor enkele dagen opgenomen. Tijdens een gesprek met de kaakchirurg of de orthodontist heeft u informatie gekregen over de aard van de geconstateerde kaakafwijking, de behandeling en eventuele risico s van die behandeling. Hierdoor bent u in staat mee te beslissen over de behandeling. Wanneer u vragen heeft, zal uw behandelend specialist deze graag beantwoorden. In deze folder kunt u het een en ander nog eens nalezen. Waarom een ingreep? Meestal wordt een gebitsafwijking behandeld door een orthodontist. Een operatie is nodig wanneer er grote verschillen bestaan tussen de stand van de boven- en onderkaak. Daarnaast kan de vorm van uw gezicht tot het besluit leiden de voorkeur te geven aan een operatie. Ook dan is een combinatie van orthodontie en kaakchirurgie nodig om tot goede resultaten te komen. Voor de operatie De behandeling begint pas nadat u volledig bent ingelicht over wat er gaat gebeuren en nadat u daarmee ingestemd heeft. Het ontwerpen van het plan voor de behandeling begint met het eerste gesprek met de orthodontist en de kaakchirurg. Het plan wordt opgesteld door deze specialisten, vaak ook in overleg met uw eigen tandarts. Hierbij wordt gebruik gemaakt van röntgenfoto s (OPG; Cone-beam CT), simulaties met computerprogramma s, dia s en een afdruk van het gebit. Meestal is het noodzakelijk om vóór de operatie de tanden recht te zetten door middel van een orthodontische behandeling. Dit kan ertoe leiden dat voor een periode van enkele maanden tot ruim een á twee jaar apparatuur wordt gebruikt om de tanden in de juiste stand te krijgen voor de operatie. Figuur 1. De orthodontische beugel die ook tijdens de operatie gebruikt wordt (situatie vóór de operatie). Nadat de orthodontische behandeling nagenoeg voltooid is, wordt het definitieve plan voor de chirurgische ingreep vastgesteld (de orthodontische apparatuur blijft p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2
zitten). Er worden opnieuw röntgenfoto s en dia s gemaakt en afdrukken van het gebit genomen. Daarna neemt de behandelend kaakchirurg alle bijzonderheden over de operatie, het verblijf in het ziekenhuis en de herstelperiode met u door. Ook op dit moment heeft u gelegenheid om vragen te stellen over de operatie. Figuur 2. Na de operatie. De operatie De operatie vindt in het ziekenhuis plaats onder algehele narcose. Enige tijd voor de operatie heeft u hiervoor een gesprek bij Anesthesie. Op de dag van de operatie, krijgt u ter voorbereiding op de narcose een tablet met een kalmerende werking. Daarna wordt u naar de operatiekamer gebracht. Verder krijgt u een infuus. Dit infuus wordt meestal de volgende ochtend na de operatie verwijderd als u weer goed kunt drinken. (Zie voor uitgebreide informatie de brochure: Anesthesie). Tijdens de operatie worden de verplaatste delen van de kaak weer aan elkaar gezet met titanium plaatjes en schroefjes (osteosyntheseplaatjes/ schroeven) Figuur 3. Schematische weergave van mogelijke kaakoperatie boven en/of onderkaak. p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 3
In een aantal gevallen worden de osteosyntheseplaatjes na een jaar of langer verwijderd, maar meestal kunnen ze blijven zitten. De kaken worden tijdens de operatie in een van tevoren bepaalde positie geplaatst. De juiste verhouding tussen de tanden van de boven- en onderkaak wordt verzekerd door een plaatje (wafer, zie figuur 4), dat is vervaardigd op een gipsafdruk van het gebit of met behulp van computersimulaties. Na de operatie worden de kaken meestal met elastieken, die beweging toelaten, in de juiste stand gehouden. De duur van het verblijf in het ziekenhuis varieert van drie tot vier dagen, afhankelijk van de aard van de ingreep en de snelheid van herstel. Figuur 4. Wafer in gipsmodel patiënt. Figuur 5. Wafer. Na de operatie Na een kaakosteotomie valt de pijn doorgaans erg mee. Zonodig krijgt u pijnstillende middelen. Na de operatie zwelt uw gezicht meestal flink. De mate waarin dit geschiedt, verschilt van persoon tot persoon. De zwelling bereikt gewoonlijk haar hoogtepunt binnen 24 tot 48 uur na de operatie. Daarna worden het gezicht en soms p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 4
de hals en de borst blauw en geel, als gevolg van een bloeduitstorting. Na een week zal de zwelling grotendeels verdwenen zijn. Het is echter mogelijk dat enkele weken tot maanden na de operatie nog restanten van de zwelling aanwezig zijn. Tijdens uw verblijf in het ziekenhuis zal alles worden gedaan om het zwellen van het gezicht tot een minimum te beperken. Direct na de operatie zal met behulp van een ijszak de zwelling worden tegengegaan. Het is aan te raden de eerste twee dagen na de operatie het hoofd iets hoger te houden. Het is normaal dat er wat bloed in de mond komt na de operatie. Gedurende enkele weken na een operatie aan de bovenkaak, kan soms ook een bloedneus optreden. Het is beter in die periode de neus niet te snuiten, maar voorzichtig op te halen. Vooral na een operatie aan de onderkaak is het gebruikelijk dat de onderlip en kin enigszins doof aanvoelen. Dit komt omdat bij de operatie vlak over de gevoelszenuw wordt gewerkt; een enkele keer moet de zenuw vrij gelegd worden. Dit gevoel verbetert in de loop van enkele weken tot maanden en wordt in de meeste gevallen weer normaal. Het herstel van dat gevoel wordt meestal voorafgegaan door een periode van spontane prikkeling in de lip of kin. Het is ook mogelijk dat de lip en kin tijdelijk juist extra pijnlijk worden bij aanraking. Een enkele keer komt het gevoel niet helemaal terug maar dit geeft, merkwaardig genoeg, doorgaans weinig hinder. De lip gaat niet scheef hangen. Bij operaties in de bovenkaak kan soms enige doofheid van de wangen optreden, maar dit verdwijnt vrijwel altijd na verloop van tijd. Eten en drinken Het is belangrijk om na de operatie voldoende te drinken. U kunt dit bereiken door voortdurend kleine slokjes te nemen. Ga zo spoedig mogelijk weer gewoon drinken uit een kop of een glas. Gedurende 6 weken na de operatie blijft u op een vloeibaar of zacht dieet, dat rijk is aan calorieën en eiwitten. Als het fijngemalen voedsel nog te dik is, kunt u dit dunner maken door kookvocht, melk, bouillon of jus toe te voegen. Toch kunt u gewicht verliezen. In de eerste 2 weken na de operatie kan men soms 2 tot 5 kilo afvallen. Probeer het suikergebruik te beperken om het ontstaan van gaatjes in de kiezen en tanden te voorkomen. Vaak wordt u in het ziekenhuis nog naar de diëtiste verwezen. Mondverzorging Goede mondverzorging is na de operatie erg belangrijk. Het versnelt de genezing en het is ook belangrijk voor het gebit. Bovendien voelt u zich ook prettiger met een schone mond. Het reinigen gaat iets lastiger door de elastiekjes. p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 5
De dag na de operatie begint u met tandenpoetsen ook als de kaak gefixeerd is door elastieken en ijzerdraadjes. Dit doet u 3x daags met een kleine zachte tandenborstel. Poets met kleine draaiende bewegingen. Verder spoelt u 3x daags met Perio-Aid 0,12% (desinfecterend spoelmiddel). Daarnaast smeert u de lippen ook goed in met vaseline. U kunt stoppen met de Perio- Aid spoeling, wanneer u de binnenkant van de tanden en kiezen voldoende kunt poetsen. Door het gebruik van de Perio-Aid mondspoeling kunt u een bruine aanslag op u tong en tanden krijgen. De mondhygiënist kan dit voor u verwijderen. Het herstel Kaakoperaties verschillen in zoverre van vele andere chirurgische ingrepen, omdat de patiënten in het algemeen gezond zijn en daardoor sneller herstellen. Voor de meeste mensen geldt dat ze de eerste twee weken thuis rustig aan moeten doen. Contactsporten, zoals diverse balsporten en judo kunt u het beste de eerste twee maanden niet uitoefenen, evenals zeer zware lichamelijke inspanning. Als u weer thuis bent komt u regelmatig op controle bij de kaakchirurg. Deze kijkt of uw kaken nog goed op elkaar passen en of de wond goed geneest. Tijdens de controles bij de kaakchirurg wordt u veelal ook gezien door de mondhygiënist die alles goed zal reinigen en u poetsinstructies geeft. De meeste patiënten hebben elastiekjes tussen boven- en onderkaak. Meestal blijven deze elastiekjes de eerste zes weken zitten. Spreken en eten is dan moeilijker. Wanneer de elastiekjes zijn weggehaald en de mond goed open kan, kan de mondhygiënist de tanden polijsten. Vaak zijn de kaakgewrichten in de eerste maanden na de operatie nog wat stijf en pijnlijk. Het is goed om oefeningen te doen om de kaakgewrichten soepel te maken, maar de kiezen belasten in de vorm van afbijten kan de eerste 6 weken niet. Eindbehandeling Een zestal weken na de operatie gaat u terug naar de orthodontist voor verdere nabehandeling en stabilisering van de beet. Op de afdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie worden regelmatig controleafspraken met u gepland. In een aantal gevallen worden de osteosyntheseplaatjes na een jaar of langer verwijderd. Na 1 en 3 jaar worden eindfoto s gemaakt. Meer informatie Wanneer u over deze ingreep nog vragen heeft, beantwoordt uw kaakchirurg deze graag. Op de achterzijde van deze folder staan de adresgegevens van de afdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie. p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 6
Geef uw mening! Deel uw ervaring over Zuyderland Medisch Centrum op www.zorgkaartnederland.nl, een onafhankelijk kwaliteitsplatform voor de zorg. Op basis van uw ervaring kunnen wij onze zorgverlening verder verbeteren. Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie Meldpunt Oost 45 Informatienummer 088-459 7789 Afsprakennummer 088-459 7790 Internet www.zuyderland.nl 956 08-2015