Opleiding Duurzaam Gebouw: Stimuli en hinderpalen voor doeltreffende renovaties Leefmilieu Brussel GEDETAILLEERD VOORBEELD VAN EEN RENOVATIE Voorbeeldgebouwen [047] Stuckensstraat Madeline DEMOUSTIER Fhw Architectes scprl
Doelstelling(en) van de presentatie Voorstelling van een renovatieproject van een typische Brusselse woning: Technische en architecturale mogelijkheden Hinderpalen en ondersteuning voor het project 2
Plan van de uiteenzetting Context van het project Chronologie van het project Project: architectuur Project: technieken en duurzame ontwikkeling Project: hinderpalen en moeilijkheden bij uitvoering Ervaringen met bewoning en balans van de renovatie 3
Van aankoop tot architectuurproject Aankoop van een typische Brusselse woning in de Stuckensstraat in Evere - persoonlijke smaak - potentieel voor evolutie van de bewoning Voordelen van dit huis - ligging - oriëntatie en tuin - bewoonbaar, maar grondig te renoveren 4
Aankoop in september 2006 5
2006-2007 Intrek Installatie van centrale verwarming Installatie van het kantoor Inrichting van het appartement 6
2008 volledig renovatieproject Werk aan de aanbouwen / volume Renovatie van het hoofdvolume Verplaatsing van de badkamer Isolatie en thermisch comfort 7
2008 volledig renovatieproject Bijstelling van het project 8
2008 volledig renovatieproject Impact van de stedenbouwkundige vergunning - kleur panelen achtergevel - afwijking GSV - voordeur 9
2008 volledig renovatieproject Impact van Voorbeeldgebouwen - verwarmd volume/luchtdichtheid - ventilatie - energieprestatie - ecologische materialen - ecologie/mobiliteit/vegetatie - hernieuwbare energie 10
2008 Bijstelling van het project Isolatie van de gebouwschil - gebruikte technieken - nagestreefde doelstellingen Materiaalkeuze - uitzicht - ecologisch - onderhoudsvriendelijk 11
2008 Bijstelling van het project 12
2008 Bijstelling van het project 13
2008 volledig renovatieproject Impact Voorbeeldgebouwen - financiële impact - fasering van de werken Financieel aspect - eindbudget van de werken: 250.000 incl. btw - premie Voorbeeldgebouw: 24 000 - lage-energiepremie: 17.850 - muurisolatie: 2.000 - premie thermische zonne-energie: 6.000 - premie fotovoltaïsche zonnepanelen: 10.000 kosten van de werken zonder premies: 190.150 Bestaand gebouw Werken aan de gebouwschil PRIEMIE Gebouw KBO Thermische zonneenergie Fotovoltaïsche zonne-energie PREMIES hernieuwbare energiebronnen Luchtdichtheid GMV PREMIE VOORBEELDG EBOUWEN Binnenafwerking Inrichting 14
2009-2011 werken Financiering van de werken - De valorisatie van energiewerken wordt niet aanmerking genomen door de banksector Verandering van de premievoorwaarden - risico op verlies van +/- 7.000 aan premies - vertraging in de behandeling en de toekenning van bepaalde premies Bestaand gebouw Nieuw pannendak Zonnepanelen PREMIES hernieuwbare energiebronnen Isolatie van de gebouwschil PREMIE KBO Luchtdichtheid GMV PREMIE VOORBEELD- GEBOUWEN Binnenafwerking Inrichting 15
2009-2011 werken Organisatie van de werken - Verhuurd en bewoond appartement - Bewoond huis - Gebruikt kantoor Onzekerheid dat bepaalde doelstellingen kunnen worden gehaald - luchtdichtheid 16
Werken: september-december 2009 17
Werken: 31 december 2009 Toekenning van premies voor thermische zonneenergie en fotovoltaïsche panelen - betaling in augustus 2010 18
Werken: winter en lente 2010 Werken van isolatie en GMV 19
Werken: zomer 2010 Afwerking buitengebouwschil en betrekken van het gebouw 20
Werken: herfst 2010 Binnenafwerking en keuken 21
Werken: winter 2011 Einde werken voor laag energieverbruik - Blowerdoortest: geen => n50 = 7,8 - PHPP-berekening: 48 kwh/m².jaar - Sluiting premieaanvraagdossier in februari 2011 - Betaling premie op 17 augustus 2011 22
Werken: herfst 2011 Einde werken Voorbeeldgebouwen 23
Werken: 2011-2012 Einde werken Voorbeeldgebouwen - Blowerdoortest uitgevoerd in februari 2012: n50 = 1,7 - Finale PHPP-berekening: 36 kwh/m².jaar - Diverse uitwisselingen Leefmilieu Brussel en samenstelling van het premiedossier VOORBEELDGEBOUWEN (Gedetailleerde fiche Voorbeeldgebouwen [047] online) - Sluiting van het dossier Voorbeeldgebouwen 2012 - Betaling van de subsidie Voorbeeldgebouwen 5 oktober 2012 24
Het leven in het huis Bewoonbaarheid Thermisch comfort Verbruik 25
sept.-06 déc.-06 mars-07 juin-07 sept.-07 déc.-07 mars-08 juin-08 sept.-08 déc.-08 mars-09 juin-09 sept.-09 déc.-09 mars-10 juin-10 sept.-10 déc.-10 mars-11 juin-11 sept.-11 déc.-11 mars-12 juin-12 sept.-12 déc.-12 mars-13 juin-13 sept.-13 déc.-13 mars-14 juin-14 sept.-14 kwh Rendement en verbruik 9000 Elektriciteit 8000 20000 7000 6000 15000 5000 4000 10000 3000 2000 5000 1000 0 0 Electricité Elektriciteit Zonnepanelen Panneaux solaires Cout Kostprijs panneaux zonnepanelen solaires 26
sept.-06 déc.-06 mars-07 juin-07 sept.-07 déc.-07 mars-08 juin-08 sept.-08 déc.-08 mars-09 juin-09 sept.-09 déc.-09 mars-10 juin-10 sept.-10 déc.-10 mars-11 juin-11 sept.-11 déc.-11 mars-12 juin-12 sept.-12 déc.-12 mars-13 juin-13 sept.-13 déc.-13 mars-14 juin-14 sept.-14 kwh Rendement en verbruik 30000 1400 25000 1.233 1.117 1200 1000 20000 15000 648 713 663 745 800 600 10000 350 400 5000 200 0 0 Gas Gaz Jaarlijkse Facture annuelle factuur 27
Conclusie Technische en architecturale doelstellingen bereikt Thermische prestatie blijkt uit het reëel verbruik van het gebouw Moeilijke werken in menselijk en financieel opzicht Een dergelijk project vereist een stevige persoonlijke overtuiging die verder strekt dan alleen ecologische of economische drijfveren Niet te verwaarlozen impact van de wijziging van het energiebeleid (premies) 28
Contact Fhw Architectes scprl Madeline DEMOUSTIER Vennoot-architect W. van Perckstraat 2-1140 Evere : 02 216 61 40 Place Sommeleville 59-61 - 4800 Verviers : 087 76 51 45 E-mail: info@fhw.be 29