Rv 19 Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheidsprojecten BSW/2015.16 RIS 281020_150324 Gemeente Den Haag Strekt ter vervanging Voorstel van het college inzake vaststelling van de Verordening individuele studietoeslag Den Haag 2015. Inleiding Het college heeft de mogelijkheid om personen, van wie is vastgesteld dat ze niet in staat zijn het minimumloon te verdienen, een individuele studietoeslag te verstrekken als ze studeren. Het afronden van een studie versterkt de positie op de arbeidsmarkt. Een diploma is een bewijs tegenover werkgevers dat iemand gemotiveerd is en veel in zijn mars heeft. Personen met een arbeidshandicap hebben volgens de regering een extra steuntje in de rug nodig als het gaat om studeren. Voor hen is de drempel om te lenen een stuk hoger, omdat ze de kans op een baan doorgaans lager inschatten. Een studieregeling stimuleert hen om met school door te gaan of toch de stap te zetten een studie te gaan volgen. Bovendien biedt het een financiële compensatie omdat het voor sommigen binnen deze doelgroep moeilijk is om de studie te combineren met een bijbaan. In de wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong) bestaat al een studieregeling. Met ingang van 1 januari 2015 kunnen scholieren en studenten niet meer instromen in deze regeling. Personen die in het studiejaar 2014/2015 of eerder zijn ingestroomd en onder de Wajong vallen, behouden hun Wajongrechten. Algemene toelichting Gemeenten zijn verplicht om in een verordening regels vast te stellen over het verlenen van een individuele studietoeslag. Deze verordeningsopdracht is neergelegd in artikel 8, eerste lid, onderdeel c, van de Participatiewet. De regels moeten in ieder geval betrekking hebben op de hoogte en de frequentie van de betaling van de individuele studietoeslag (artikel 8, derde lid, van de Participatiewet). De wettelijke voorwaarden om voor een individuele studietoeslag in aanmerking te komen, staan vermeld in artikel 36b van de Participatiewet. Dit is het geval indien de persoon op de datum van de aanvraag: - 18 jaar of ouder is; - recht heeft op studiefinanciering op grond van de Wet studiefinanciering 2000 of recht heeft op een tegemoetkoming op grond van hoofdstuk 4 van de Wet tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten. - geen in aanmerking te nemen vermogen heeft als bedoeld in artikel 34 van de Participatiewet; - een persoon is van wie is vastgesteld dat hij niet in staat is tot het verdienen van het wettelijk minimumloon, maar wel mogelijkheden heeft tot arbeidsparticipatie. Artikelsgewijze toelichting Artikel 1 Begrippen Begrippen die al omschreven zijn in de Participatiewet en de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) worden niet afzonderlijk gedefinieerd in deze verordening. Artikel 2 Indienen verzoek Raadsvoorstellen 2015 1
Het college kan op een daartoe strekkend verzoek een individuele studietoeslag verlenen. Om onduidelijkheid te voorkomen over de wijze waarop het verzoek moet worden ingediend, bepaalt artikel 2 van de verordening dat het verzoek moet worden gedaan middels een door het college ter beschikking gesteld formulier. Het verzoek wordt dan gezien als een aanvraag zoals bedoeld in afdeling 4.1.1. van de Awb. Artikel 3 Beoordeling Het college toetst eenmalig of de persoon een lagere loonwaarde heeft dan het wettelijk minimumloon. Hierbij maakt het college gebruik van de gegevens die de aanvrager zelf verstrekt, informatie uit het netwerk en maakt het college gebruik van een gestandaardiseerde meetmethode van Dariuz als uit de beschikbare informatie onvoldoende blijkt of de persoon tot de doelgroep behoort. Artikel 4 Hoogte individuele toeslag In artikel 4 van deze verordening is de hoogte van de individuele toeslag geregeld. Bij het bepalen van de hoogte van de toeslag is gekeken naar de wijze waarop andere gemeenten (landelijk, de G4 en in de regio) de studieregeling hebben ingevuld, de grootte van de doelgroep en het besteedbare budget. Andere gemeenten Landelijk variëren de bedragen van 50 euro per maand tot rond de 300 euro per maand. Meest voorkomend zijn bedragen tussen de 100 en 150 euro. Om de administratieve lasten te beperken, kiezen de meeste gemeenten voor een vast bedrag en geen percentage van bijvoorbeeld de uitkeringsnorm of minimum(jeugd)loon, zoals in de Wajong. Amsterdam wijkt af en sluit wel aan bij de bestaande studieregeling Wajong (afhankelijk van leeftijd bedraagt de toeslag tussen de 193 euro en 323 euro per maand). In regionaal verband hebben de arbeidsmarktregio s Haaglanden (bestaande uit Den Haag, Delft, Rijswijk, Westland en Midden Delfland) en Zuid Holland Centraal (bestaande uit Zoetermeer, Pijnacker-Nootdorp, Lansingerland, Voorschoten, Wassenaar en Leidschendam-Voorburg) de regeling afgestemd en de hoogte van de toeslag bepaald op 100 euro per maand, onder voorbehoud van instemming door de betreffende gemeenteraden. Rotterdam en Utrecht verstrekken hetzelfde bedrag. De regiogemeenten gaan er vanuit dat met dit bedrag de rijksbijdrage toereikend zal zijn voor de groep studenten/scholieren, die naar verwachting binnen deze regio s aanspraak zullen maken op de individuele studietoeslag. Verwachte aantallen en besteedbaar budget Voor de eerste helft van 2015 (als gevolg van de terugwerkende krachtbepaling in artikel 7 van deze verordening) en voor het studiejaar 2015 /2016 is het volgende budget beschikbaar: boekjaar 2015 boekjaar 2016 Studiejaar* t/m aug. 2015 Studiejaar 2015/2016 Incl. uitv.kosten 286.000 828.000 190.667 371.333 Excl. uitv.kosten** 238.333 690.000 158.889 309.444 Bron: meicirculairegemeentefonds 2014 * Een studiejaar loopt van 1 september tot en met 31 augustus. De aantallen per studiejaar drukken op twee boekjaren, waarbij wordt uitgegaan van 4/12 de deel respectievelijk 8/12 de deel. ** de uitvoeringskosten zijn door het rijk geraamd op 1/6 de deel In de periode 2009 t/m 2013 zijn in Den Haag jaarlijks gemiddeld 500 personen ingestroomd in de Wajong (bron UWV). Uitgaande van het landelijke aandeel Wajongers in de studieregeling (te weten 38%) houdt het college rekening met circa 200 toekenningen per studiejaar. Dit aantal is ruim genomen, omdat onder de studieregeling van de Wajong ook personen vallen die geheel geen arbeidsvermogen hebben. Deze groep valt niet onder de gemeentelijke doelgroep. Uitgaande van een toeslag ter hoogte van 100 euro per maand, af te dragen loonheffing (het bijstandspercentagetarief van 26.6%) en 200 toekenningen per studiejaar, verwacht het college in het studiejaar 2015/2016 circa 300.000 euro voor de regeling nodig te hebben. Dit past binnen het beschikbare budget van 309.444 euro. Raadsvoorstellen 2015 2
Instroomcijfers voor het eerste halfjaar van 2015 zijn moeilijk in te schatten. Het college verwacht dat de aantallen minder zullen bedragen dan de helft van de totale instroom per studiejaar en dat het budget voor het eerste half jaar van 2015 (studiejaar 2014/2015) hierdoor ruim toereikend zal zijn. Monitoring en evaluatie Het is lastig om te voorspellen hoeveel mensen uiteindelijk gebruik zullen maken van deze regeling en of er inderdaad een stimulerend effect vanuit gaat. Het college wil de voortgang daarom per kwartaal monitoren en de individuele studietoeslag na het studiejaar 2015/2016 evalueren. Het college heeft voorzichtig geraamd en verwacht dat er eerder minder dan meer toeslagen toegekend gaan worden. Artikel 5 Betaling en duur Het recht op de individuele studietoeslag wordt bij aanvraag getoetst, waarna de toeslag maandelijks wordt uitbetaald. Halfjaarlijks wordt het recht herbeoordeeld. Indien belanghebbende niet meer aan de voorwaarden voldoet, wordt de toeslag vanaf dat moment beëindigd. Artikel 6 Terugvordering Op grond van artikel 17 Participatiewet geldt de inlichtingenplicht ook voor de individuele studietoeslag voor die feiten en omstandigheden die relevant zijn voor de vaststelling van het recht op individuele studietoeslag. Indien de inlichtingenverplichting niet of onbehoorlijk is nagekomen, waardoor ten onrechte individuele studietoeslag is verstrekt, is herziening/intrekking en terugvordering aan de orde op grond van artikel 54 lid 3 Participatiewet en artikel 58 lid 1 Participatiewet. Artikel 7 Inwerkingtreding De verordening treedt in werking met ingang van 1 juli 2015. Dit betekent dat scholieren en studenten die instromen in het studiejaar 2015/2016 voor de studieregeling in aanmerking kunnen komen. Dit is tevens de datum waarop de gemeenteraad de verordening uiterlijk vastgesteld moet hebben (artikel 78z, zevende lid, van de Participatiewet). Scholieren met een beperking die in de eerste helft van 2015 18 jaar worden, vallen niet onder de Wajong. Dat geldt ook voor studenten en scholieren die in januari 2015 ingestroomd zijn in het onderwijs. Om te voorkomen dat deze groep tussen wal en schip belandt, treedt deze verordening voor hen met terugwerkende kracht in werking tot en met 1 januari 2015. Artikel 8 en 9 Hardheidsclausule en citeerartikel Behoeft geen nadere toelichting. Besluitvorming: Gezien het vorenstaande stelt het college de raad voor het volgende besluit te nemen: de raad van de gemeente Den Haag, gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 24 februari 2015, gelet op het bepaalde in: - artikel 8, eerste lid, onderdeel c van de Participatiewet; - artikel 36b van de Participatiewet; - artikel 147 van de Gemeentewet. Besluit: Vast te stellen de navolgende Verordening individuele studietoeslag Den Haag 2015. Raadsvoorstellen 2015 3
Verordening individuele studietoeslag Den Haag 2015 Artikel 1. Begrippen 1. In deze verordening wordt verstaan onder: a. belanghebbende: persoon die overeenkomstig artikel 36b van de wet aanspraak kan maken op een individuele studietoeslag; b. college: het college van burgemeester en wethouders van Den Haag; c. d. studiejaar: wet: een leerjaar dat start op 1 september van een bepaald jaar en loopt tot en met 31 augustus van het jaar daarop; Participatiewet. 2. Alle begrippen die in deze verordening worden gebruikt en die niet nader worden omschreven, hebben dezelfde betekenis als in de wet. Artikel 2. Indienen verzoek Een verzoek als bedoeld in artikel 36b, eerste lid, van de wet, wordt ingediend middels een door het college vastgesteld formulier. Artikel 3. Beoordeling 1. Het college beoordeelt of een persoon niet in staat is tot het verdienen van het wettelijk minimumloon, maar wel mogelijkheden tot participatie heeft. 2. Het college kan belanghebbende vragen gegevens en bescheiden te verstrekken die voor de beslissing op de aanvraag nodig zijn en waarover hij redelijkerwijs de beschikking kan krijgen. 3. De aanspraak op een individuele studietoeslag ontstaat niet eerder dan de dag van aanvraag. Artikel 4. Hoogte individuele toeslag 1. De hoogte van de toeslag bedraagt 100 euro per maand. 2. Indien over een gedeelte van een maand aanspraak bestaat op de studietoeslag, is de hoogte van de studietoeslag naar rato. Artikel 5. Betaling en duur 1. De studietoeslag wordt maandelijks uitbetaald. 2. De toeslag wordt verstrekt zolang de belanghebbende voldoet aan de voorwaarden, zoals bepaald in de wet en slechts over de periode waarin belanghebbende aanspraak heeft gehad op studiefinanciering op grond van de Wet studiefinanciering 2000 of op een tegemoetkoming op grond van hoofdstuk 4 van de Wet tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten. Het recht wordt halfjaarlijks getoetst. Artikel 6. Terugvordering 1 Ten onrechte verstrekte studietoeslag wordt door het college teruggevorderd. Artikel 7. Inwerkingtreding 1. Deze verordening treedt in werking op 1 juli 2015. 2. Voor belanghebbenden die in de periode tussen 1 januari 2015 en 1 juli 2015 18 jaar worden en voor belanghebbenden die in deze periode met hun school of studie beginnen, werken de bepalingen van deze verordening terug tot en met 1 januari 2015; het bepaalde in artikel 3, lid 3 is niet van toepassing, indien de aanvraag voor 1 september 2015 is ingediend. Raadsvoorstellen 2015 4
Artikel 8. Hardheidsclausule Het college kan in bijzondere gevallen afwijken van de bepalingen in deze verordening, indien onverkorte toepassing zou leiden tot onredelijkheid of onbillijkheid. Artikel 9. Citeertitel Deze verordening wordt aangehaald als: Verordening individuele studietoeslag Den Haag 2015. Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van 26 maart 2015. De voorzitter, De griffier, Raadsvoorstellen 2015 5
Bijlage 1: Reactie Cliëntenraad op de verordening Individuele studietoeslag Hieronder volgen de reacties van de cliëntenraad. Artikel 3. Beoordeling Lid 2. Voorstel om te tonen te wijzigen in te verstrekken. Zoals nu geformuleerd, lijkt het erop dat een aanvrager stukken zelf moet laten zien aan het college en dat is denkelijk niet de bedoeling. Voor het in behandeling nemen van een aanvraag voor bijstand behoort een aanvrager stukken te verstrekken of op te sturen. Artikel 5. Betaling en duur Lid 1. Het woord betaalbaar veranderen in uitbetaald. Is een meer gangbare uitdrukking. Artikel 7. Inwerkingtreding lid 2. Tot en met 1 januari 2015 wijzigen in vanaf 1 januari 2015. Is een begrijpelijker formulering. Als er nog een conceptregeling en conceptbeleidsregels komen, dan die graag zo spoedig mogelijk versturen. "Ik had nog niet gereageerd omdat ik dacht dat ik me er erg in zou moeten verdiepen en daar niet aan toe kwam. Maar het is een zeer eenvoudig voorstel dat een mooie plus is op de loonkostensubsidie uit de Partricipatiewet, en dat de deelnemers aan de regeling schadeloos stelt voor bijkomende studiekosten. Voor 100 per maand kun je natuurlijk niet een hele opleiding doen. Maar het helpt. Een hoger bedrag is nog mooier. En het risico is dat het toekennen van de scholiggstoeslag door ambtenaren in achterkamertjes gebeurt. Ik zou op duidelijke bekendmaking van de regeling aandringen via de website van de gemeente bijvoorbeeld." Andere reactie: - Inkomensondersteuning is noodzakelijk omdat het lastig voor de doelgroep is om te lenen, kans op een baan na de studie is kleiner en dan wordt terugbetalen een probleem. - Neem aan dat de regels in de wet zijn vastgelegd en de gemeente Den Haag daar niet van afwijkt. - Het biedt jongeren met een beperking hopelijk net dat extra zetje. Hoop dat het genoeg is omdat ze niet in staat zijn om naast hun studie wat bij te verdienen. - Alle kleine beetjes helpen, ik weet niet hoe het vorig jaar geregeld was. Nog een reactie: Ik vind het jammer dat de leerlingen met een beperking die nog schoolgaand zijn, worden gedupeerd door de wijziging binnen de participatiewet. Ouders zullen door het grote inkomensverschil met schoolgaand 100 per maand studietoelage, of thuis zitten ( 528,45) eerder het besluit nemen hun kind thuis te houden of door te verwijzen naar dagbesteding. De kosten voor de Wmo zullen vele malen hoger zijn dan als een leerling schoolgaand is. Ik wil graag weten waarom de gemeente er niet voor kiest om de oude regeling vanuit de Wajong door te trekken naar de nieuwe participatie Wajong. Kinderen met een beperking zorgen al vaker voor hoge kosten. Door de studiekosten te versoberen, maak je het voor ouders erg aantrekkelijk om hun kind van school te halen. Wanneer een leerling van school gaat, zal de gemeente worden geconfronteerd met Wmo dagbestedingskosten die vele malen hoger zullen zijn. Ik hoor graag wat de verdere procedure is met betrekking tot studietoeslag. Raadsvoorstellen 2015 6
Ik lees in de stukken dat het gekoppeld moet zijn aan rechten voor een studiefinanciering en een aanvulling is welke maandelijks wordt uitbetaald bovenop het Wajong-inkomen. Aangezien het gekoppeld is aan een stufi, betekent het dus dat het vooral mbo, hbo en uni onderwijs is. Jongeren met beperkingen vanuit Wajong, bijv LvB-jongeren kunnen mogelijk helemaal niet mbo, hbo of hoger studeren / naar school gaan. Ik zou graag zien dat voor elke vorm van opleidingen en trainingen wordt toegestaan en dus ook niet gekoppeld aan wet en regelgeving studiefinanciering; eis is mogelijk te hoog voor LvB-jongeren. Vanuit onze WSW-raad Den Haag prima, maar inderdaad tijdig evalueren zodat we kunnen bespreken wat de effecten zijn en waren. Raadsvoorstellen 2015 7
Bijlage 2: Communicatie-aanpak individuele studietoeslag Aanleiding Gemeenten kunnen jongeren met een beperking die studeren, ondersteunen met een individuele studietoeslag. Deze toeslag is een steuntje in de rug tijdens de studietijd en wordt onder bepaalde voorwaarden verstrekt. Deze memo beschrijft de communicatie-aanpak vanuit de gemeente om de stad te informeren over deze mogelijkheid. Doelgroep In de communicatie-aanpak richten we ons primair op: - Jongeren met een beperking die studeren of schoolgaand zijn - Ouders van jongeren met een beperking die studeren of schoolgaand zijn Secundaire doelgroep: - Haagse scholen zoals bijvoorbeeld scholen voor voortgezet speciaal onderwijs en praktijkonderwijs, de Haagse hogeschool, InHolland en scholen voor MBO-onderwijs. Iedere jongere met een beperking die op school zit of bezig is met een studie kan in aanmerking komen voor de toeslag, mits aan de volgende voorwaarden wordt voldaan: - de persoon woont in Den Haag en is 18 jaar of ouder; - er bestaat recht op studiefinanciering of recht op tegemoetkoming op grond van de Wtos; - de persoon heeft geen vermogen boven de vermogensgrens van de bijstand (voor een alleenstaande is di 5.895, voor anderen 11.790); - de persoon is niet in staat om het wettelijk minimum loon te verdienen (door de gemeente vast te stellen). Deze voorwaarden zijn voor het vaststellen en gericht targetten van de communicatiedoelgroep lastig in te zetten. Daarom kiezen we voor een brede aanpak (zie strategie). Doelstelling Met de communicatie-aanpak willen we bereiken dat de individuele studietoeslag een bekend begrip is in de stad Den Haag. Het is belangrijk dat jongeren met een beperking weten waar ze de individuele studieslag moeten aanvragen. De communicatie-aanpak richt zich op het realiseren van circa 200-300 aanvragen in het studiejaar 2015/2016. Boodschap De kernboodschap over de individuele studietoeslag is eenvoudig, roept herkenning op en combineert de voorwaarden van de regeling met een gerichte call-to-action. Ben je ouder dan 18 jaar? Studeer je en heb je een (arbeids)beperking? Dan is het vaak lastig om een bijbaan te hebben naast je studie. De gemeente heeft daarom de individuele studiestoeslag als financieel steuntje in de rug. Zo kun je je maximaal concentreren op je studie en vergroot je de kans op een baan. Wil je weten of je in aanmerking komt voor deze toeslag? Kijk dan op denhaag.nl/<alias aan laten maken> Strategie Omdat de primaire doelgroep erg breed is en er geen bestanden zijn van de personen die voor deze regeling in aanmerking komen, richten we ons op de stad. Een massamediale campagne, gericht op studenten en hun ouders. De aanpak is gericht op informeren en verleiden. In de massamediale aanpak zit een grote digitale component. Jongeren bevinden zich online en zullen eerder via deze weg bereikt worden dan door traditionele media. Voor de ouders ligt dat anders. Voor hen zetten we in op Haagse media. Middelen Raadsvoorstellen 2015 8
- Denhaag.nl Denhaag.nl is de bron waar alle informatie over de individuele studietoeslag te vinden is en waar studenten deze toeslag aan kunnen vragen. Dit is de basis van de communicatie-aanpak. - Twitter De gemeente Den Haag heeft de afgelopen jaren hard gebouwd aan een online community. Twitter heeft daarbij de grootste bereik met ondertussen bijna 34000 volgens. Via Twitter lanceren we een campagne gericht op verleiding richting denhaag.nl om de individuele studietoeslag aan te vragen. Gedurende 4 weken worden er 3 tweets per week uitgestuurd om aandacht te vestigen op de individuele studietoeslag. Deze campagne kunnen we herhalen aan het einde van het studiejaar en bij de start van het nieuwe studiejaar. Voorbeelden van tweets: Studeren met een beperking? De individuele studietoeslag geeft je een financieel steuntje in de rug. Vraag m aan via <link> Het is vaak lastig om te studeren met beperking en er ook nog naast te werken. De individuele studietoeslag biedt uitkomst. Vraag m aan via <link> De individuele studietoeslag is er voor studenten met een beperking die zich met hun studie inzetten voor hun toekomst. Kijk wat de mogelijkheden zijn op <link> - Stadskrant De stadskrant heeft een groot bereik onder Hagenaars. Het blad wordt samen met de Posthoorn huis-aan-huis verspreid. In de stadskrant (verschijnt om de 4 weken) besteden we rond de keuzemomenten van het onderwijs (april/mei/ juni) aandacht aan de individuele studietoeslag. Dat herhalen we nogmaals in september. Hierbij ligt de nadruk op informeren over voorwaarden, gebruik en mogelijkheden. We kopen 1 pagina per keer in waarop we alle informatie kwijt kunnen en ruimte hebben voor redactionele aandacht over de regeling o.a. door een interview met wethouder Baldewsingh. - Scholen De genoemde scholen bij de doelgroep zetten we in als middel. We richten de communicatie niet direct op hen, maar gebruiken de relatie die zij hebben met hun leerlingen. Door actief met scholen te communiceren over deze regeling kunnen zij leerlingen/studenten wijzen op de regeling. Er kan bijvoorbeeld een koppeling gemaakt worden via twitter (retweeten van de campagnetweets) of een docent kan direct een leerling met een beperking aaspreken op de mogelijkheden. We informeren scholen via een brief over de regeling en de mogelijkheden. Timing De aanpak en inzet van middelen start begin half april en loopt t/m juni door. Na de zomer wordt in september (stadskrant) en oktober via de twittercampagne wederom aandacht besteed aan de regeling. Budget Stadskrant inkoop 4 x pagina: 10.000,00 Twitter: geen kosten Brief aan scholen: nihil (druk-en verzendkosten) Evaluatie In augustus 2015 vindt er een tussenevaluatie plaats om te kijken hoeveel aanmeldingen er voor de individuele studiestoeslag zijn. Februari 2016 (na instroommoment in januari) vindt de eindevaluatie plaats. Raadsvoorstellen 2015 9