Refaja Ziekenhuis Stadskanaal Adviezen en informatie bij atopisch eczeem (= constitutioneel eczeem)
ADVIEZEN EN INFORMATIE BIJ ATOPISCH ECZEEM (= CONSTITUTIONEEL ECZEEM) INLEIDING Deze folder is bedoeld voor ouders die een kind hebben met atopisch eczeem. Daarnaast is de folder ook bedoeld voor (jonge) volwassenen die atopisch eczeem hebben. Met deze folder hopen wij u nuttige adviezen en praktische tips aan te reiken met betrekking tot atopisch eczeem. WAT IS ATOPISCH ECZEEM Atopisch eczeem is een huidaandoening met een aantal typische kenmerken: roodheid, zwelling, warm aanvoelen van de huid, vochtblaasjes, vochtafscheiding (natten), wondjes, krabeffecten, schilfering, littekens, jeuk en droge huid. Synoniemen voor atopisch eczeem zijn constitutioneel eczeem en atopische dermatitis. Bij baby s spreekt men wel van dauwworm. Het is een erfelijke aandoening, die telkens terugkomt. De aandoening is sterk wisselend in ernst en gaat vaak gepaard met hevige jeuk. Er wordt onderscheid gemaakt in: - acuut eczeem (hierbij is de huid vaak nattig); - chronisch eczeem (hierbij is de huid vaak droog en schilferig). In Nederland lijden circa 400.000 mensen aan atopisch eczeem en het staat daarmee in de top 10 van chronische aandoeningen. VERZORGING VAN DE HUID Vermijd overmatig douchen (maximaal 5 minuten) of baden (maximaal 10 minuten) vanwege het uitdrogend effect van water. Douche of baad met water wat niet te warm is. Wanneer het eczeem actief is, probeer dan het contact met water te minimaliseren (maximaal 1-2 keer per week kort douchen). Dit omdat (warm) water de huid uitdroogt.
Zeepproducten kunnen beter worden vermeden. In plaats daarvan kunnen bad- of doucheoliën gebruikt worden. U kunt het beste de natte huid met bad- of doucheolie insmeren en vervolgens droog deppen in plaats van wrijven. Het is raadzaam de huid nadien meteen in te vetten. Om uitdroging van de huid te voorkomen dient de huid zo vaak als nodig is te worden ingesmeerd met een vette crème of zalf. Het verdient de voorkeur om katoenen of zijden kleding te dragen, omdat dit koeler is en beter ademt. Verdere kledingadviezen om het krabben te voorkomen zijn: gladde en zachte kleding, katoenen handschoenen of het dichtplakken van de mouwtjes van de pyjama. Een kind kan eventueel een verbandpyjama of -overall dragen. DE LEEFOMGEVING In een warme omgeving neemt jeuk vaak toe, daarom is het verstandig de (slaap)kamer koel en goed geventileerd te houden. Ook kan er beter in huis niet worden gerookt en dient het huis stofvrij te worden gehouden. Haren en schilfers van huisdieren kunnen een uitlokkende factor vormen. Bij een allergie voor huisstofmijt is het verstandig in ieder geval de slaapkamer stofvrij te houden. Dit is gemakkelijker als de slaapkamer is gesaneerd. Dat betekent gladde vloeren in plaats van vloerbedekking, geen openstaande kasten, liever niet teveel knuffels, uitwasbare gordijnen, synthetische dekens of dekbedden en gladde muren. Ga niet op eigen houtje saneren, want hier zijn saneringsverpleegkundigen voor en soms kan de gemeente bijdragen in de kosten. Het is aan te raden de omgevingstemperatuur in de slaapkamer zo constant mogelijk te houden. In die omstandigheden gedijt de huis-stofmijt niet zo goed. Ook ventileren is belangrijk, omdat de mijt beter gedijt in een vochtige omgeving. Doe iedere dag het raam gedurende een kwartier open om te ventileren. Wilt u het bed mijtvrij houden dan dient u het beddengoed wekelijks te wassen op 60. Het dekbed (eventueel dekens) en de kussens wast u ongeveer om de zes weken. Als het wassen op 60 niet mogelijk is dan kunt u iedere maand de spullen wassen op 40. Knuffels dient u eerst gedurende 5 dagen in de vriezer te doen bij
-20 en vervolgens te wassen op 40. Bij een aantoonbare allergie kunt u in aanmerking komen voor een allergeenwerende matrashoes. Deze wordt eens in de 10 jaar vergoed door het ziekenfonds en hoeft u minder vaak te wassen (ongeveer eens per 6 weken). DROGE LUCHT Soms is de lucht te droog, bijvoorbeeld in de winter tijdens een vorstperiode (schraal weer). De luchtvochtigheid is dan erg laag, met name als uw huis verwarmd wordt met centrale verwarming. Dit kan van invloed zijn op de huid, waardoor het eczeem kan verergeren. U kunt dit enigszins tegengaan door luchtbevochtigers met hierin water aan de radiator te bevestigen. Wanneer u aan dit water een paar druppeltjes chloor toevoegt, gaat u de bacteriegroei in het water van de luchtbevochtigers tegen. Een luchtvochtigheid van 40-60% is het meest gunstig voor de huid. U kunt dit controleren met behulp van een hygrometer. JEUK De huid van eczeempatiënten is niet goed in staat vocht vast te houden en is daarom vaak droog (schilferig of kloofjes). Droogheid veroorzaakt jeuk, waardoor de patient gaat wrijven of krabben. Dit geeft tijdelijk verlichting, waarna de jeuk heviger terugkomt. Door het gekrab raakt de huid beschadigd, waardoor bacteriën en schimmels gemakkelijker de huid binnendringen. Infecties kunnen hierdoor ontstaan. Dit kan het eczeem verergeren waardoor de jeuk weer toeneemt. Er ontstaat dan een vicieuze cirkel. Een juiste behandeling van de aandoening is het belangrijkste middel tegen jeuk. Andere maatregelen die de jeuk tijdelijk kunnen verlichten zijn: de huid insmeren met een neutrale zalf, de huid verkoelen met behulp van koude omslagen en ontspanningsoefeningen. Daarnaast is het belangrijk dat de patiënt voldoende vocht tot zich neemt.
Om de schadelijke gevolgen van het krabben te beperken is het aan te raden de nagels kort te houden en/of katoenen handschoenen aan te trekken. SPORTEN EN ZWEMMEN Het is belangrijk na het sporten zo snel mogelijk te douchen en vervolgens de huid in te vetten. Hiermee voorkom je een onnodige toename van jeuk door transpiratievocht op het lichaam. Daarnaast is er speciale sportkleding te koop die het transpiratievocht goed opneemt en aan de buitenzijde weer afstaat, waardoor de kleding niet nat en koud wordt. Als de patiënt gaat zwemmen kan de huid vooraf worden bedekt met een vette neutrale zalf om zo de inwerking van water op huid te beperken. De huid is dan beter beschermd tegen het chloorwater en zal minder snel uitdrogen. Ook hier geldt dat het belangrijk is na het zwemmen zo snel mogelijk te douchen en de huid wederom in te vetten. WASMIDDELEN EN WASVERZACHTERS Wanneer bij het dragen van schone kleding of het slapen tussen schone lakens jeuk ontstaat kan het zijn dat het wasmiddel waarmee wordt gewassen de huid irriteert. Dan kan een wasmiddel gekozen worden zonder parfumstoffen. Een andere mogelijkheid is de was na te spoelen met een half kopje huishoudazijn (in het bakje voor de wasverzachter). Hierdoor worden zeepresten verwijderd en de was wordt tevens zachter. De azijn laat geen nare geur na. Gebruik liever geen wasverzachter, deze blijft achter in de kleding. Wasmiddelen zijn overigens niet zo vaak de oorzaak van (verergering) van eczeem. DE DRIE R S Reinheid, regelmaat en rust zijn belangrijk. De reinheid betreft de huidverzorging. Daarnaast is iedere dag schone kleding aan te bevelen, om te voorkomen dat de huid geïnfecteerd raakt. Mensen met eczeem hebben doorgaans meer bacteriën op hun huid dan mensen zonder deze huidaandoening. Deze bacteriën komen ook in en op de kleding, waardoor iemand
met open plekjes zichzelf kan besmetten wanneer de kleding niet regelmatig verschoond wordt. De regelmaat betreft het zalven, maar ook een regelmatig leefritme. Stress is niet altijd te voorkomen, maar kan zeker een slechte invloed hebben op het eczeem. Verder is rust erg belangrijk. Vaak zien we dat als het eczeem opspeelt de patiënt ook veel sneller moe is dan anders; er gaat veel energie naar het eczeem. Gun uzelf de rust die u op dat moment nodig heeft. VRAGEN Mocht u nog vragen hebben dan kunt u contact opnemen met de verpleegkundig dermatologisch consulent. Zij is telefonisch te bereiken op dinsdagochtend van 11.00-12.00 uur. Voor een afspraak op de eczeempoli kunt u dagelijks van 9.00-12.00 uur bellen met de secretaresse en/of assistente van de dermatoloog. Het telefoonnummer is (0599) - 654 553.