Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie Kaakgewrichtsklachten i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis
Algemeen De kaakgewrichten bevinden zich aan beide zijden van het gezicht, vlak voor het oor, tussen de onderkaak en de schedelbasis. U kunt de kaakgewrichten goed voelen wanneer u uw wijsvingers vlak voor uw oren legt en uw mond open en dicht doet. Het kaakgewricht is omgeven door banden, pezen en kauwspieren. Kaakgewrichtsklachten is een verzamelnaam voor klachten en stoornissen van het kauwstelsel. Het wordt ook wel temporo mandibulaire dysfunctie (TMD) of cranio mandibulaire dysfunctie (CMD) genoemd. Klachten van het kaakgewricht De meest voorkomende kaakgewrichtsklachten zijn: pijn in en om het kaakgewricht, die vaak wordt ervaren als oorpijn; pijn aan de onderkaak, zowel in rust als bij beweging; uitstraling van pijn naar het hoofd, de hals, de nek en de schouders; een beperkte mogelijkheid om de kaak te bewegen, met name bij het openen van de mond; geluiden van het kaakgewricht, zoals knappen en kraken; een stijf of dik gevoel rond het kaakgewricht. Over het algemeen zijn kaakgewrichtsklachten eerder hinderlijk dan gevaarlijk. Vooral het afbijten en kauwen van voedsel, drinken, praten, lachen, zingen, gapen, zoenen en tandenpoetsen kunnen hinderlijk en/of pijnlijk zijn. Bij de meeste mensen nemen de klachten na verloop van tijd af en kan men de mond weer zonder noemenswaardige hinder gebruiken. Oorzaken De meeste kaakproblemen ontstaan door overbelasting van de kauwspieren. Overbelasting kan ontstaan door bijvoorbeeld: tandenknarsen; klemmen van de kiezen (bijvoorbeeld tijdens het slapen of door stress); kauwgom kauwen; nagel-, wang- of lipbijten;
het eten van harde etenswaren (bijvoorbeeld drop, harde broodjes); een langdurige tandheelkundige behandeling waarbij u uw mond ver moet openhouden. Kaakproblemen kunnen ook te maken hebben met problemen in het gewricht, bijvoorbeeld: na een operatie/ongeval; als het kraakbeenschijfje verschoven of geblokkeerd is; slijtage van het kaakgewricht (artrose). Behandelmogelijkheden Afhankelijk van uw klachten, zijn er verschillende behandelmogelijkheden. De kaakchirurg bespreekt deze mogelijkheden met u. Vermijd overbelasting Bij klachten kunt u het volgende doen om overbelasting te vermijden: Vermijd het ver openen van uw mond, ook als u geeuwt of lacht. Ondersteun indien mogelijk uw onderkaak, zodat uw mond minder ver open gaat. Als u eet, gebruik dan niet uw voortanden om iets af te bijten. Stop kleine hoeveelheden voedsel in uw mond. Gebruik geen hard voedsel zoals taai vlees, nootjes, appels, rauwe wortels, stokbrood etc. Als u erg veel klachten heeft, kunt u (tijdelijk) beter alleen zacht voedsel eten zoals gehakt, puree, appelmoes, brood zonder korst. Of maal voedsel met een staafmixer. Stop met nagelbijten, tandenknarsen, kiezen klemmen en kauwgom kauwen. Zo voorkomt u dat u uw kaakgewricht langdurig belast. Gebruik uw tanden niet als gereedschap om bijvoorbeeld een pen of spijker vast te houden of om draadjes door te bijten. Informeer uw (tand)arts over uw klachten als u een tandheelkundige behandeling krijgt of onder narcose gaat. U mag uw mond namelijk niet te lang ver openen. Kauw juist aan de kant waar uw kaakgewricht pijnlijk is. Dit is belangrijk omdat er anders te veel 'schuine belasting' komt te staan op de kant van het gewricht waar u klachten heeft.
Pijnbestrijding Als u pijn heeft, kunt u het volgende doen: Bij pijn ter plaatse van de kauwspieren (wangen en slapen) kunt u zogenaamde 'hot packs' gebruiken. Gebruik deze ongeveer 20 minuten. Deze behandeling kunt u, indien gewenst, enkele malen per dag herhalen. Als u pijnklachten heeft ter plaatse van het kaakgewricht (direct voor uw oor), dan kunt u die plek juist beter koelen. U kunt hiervoor een ijsklontje gewikkeld in een theedoek gebruiken. Plaats het ijsklontje met de theedoek één minuut op het kaakgewricht. Haal het er vervolgens één minuut helemaal af. Herhaal dit enige malen terwijl u uw mond rustig tot halverwege opent en sluit. Neem de eventueel voorgeschreven medicijnen volgens voorschrift in. Gebruik geen andere medicijnen tegelijkertijd zonder overleg met uw behandelend arts. Opbeetplaatje (splint) Om van uw klachten af te komen, kan uw tandarts een opbeetplaatje maken. Dit is een hard plaatje van kunsthars dat over uw tanden en kiezen wordt geplaatst. U draagt dit plaatje over het algemeen alleen 's nachts. Het opbeetplaatje brengt de kaken tot rust en kan ervoor zorgen dat de kaken weer in hun natuurlijke positie komen te staan. Dat voorkomt overbelasting van de kaakspieren en het kaakgewricht. Als u tandenknarst en kiezen klemt als u slaapt, kan een opbeetplaatje ook voorkomen dat uw gebit beschadigd raakt. Fysiotherapie Soms wordt u verwezen naar een fysiotherapeut voor verdere behandeling, oefeningen en/of massage. Het is belangrijk dat u een fysiotherapeut bezoekt die gespecialiseerd is in kaakgewrichtsklachten. Wij geven u een overzicht mee van fysiotherapeuten in de regio die zich hierin hebben gespecialiseerd. U kunt zelf ook een fysiotherapeut zoeken via www.nvof.nl. Vragen Als u vragen heeft over gewrichtsklachten of de behandeling ervan, kunt u contact opnemen met de polikliniek Mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie. Wij zij op werkdagen van 08.30 tot 17.00 uur bereikbaar op telefoonnummer (0314) 32 96 66.
Bij dringende zaken buiten kantooruren kunt u bellen met de Spoedeisende Hulp via (0314) 32 95 37. Uw mening telt Wij vinden uw mening belangrijk. Heeft u opmerkingen over uw behandeling in het ziekenhuis dan horen wij dit graag. U kunt uw reactie kenbaar maken op het suggestieformulier 'Bent u tevreden of kan het beter?'. Het suggestieformulier is verkrijgbaar op de polikliniek. Op de website www.slingeland.nl kunt u een digitaal suggestieformulier invullen (klikt u op 'algemene informatie', vervolgens op 'klachten en suggesties' en dan op 'suggestieformulier'). Op deze manier kunnen wij onze zorg blijven verbeteren. Als u ervaring van anderen wilt lezen of zelf uw ervaring wilt delen, dan kunt op dit doen op www.zorgkaartnederland.nl.
Hoe gaan wij met uw vertrouwelijke gegevens om Zodra u zich meldt in het ziekenhuis, leggen wij persoonlijke gegevens over u vast. Die gegevens zijn geheim. Alleen de arts die u behandelt, de zorgverleners die bij uw behandeling betrokken zijn en uzelf mogen uw gegevens inzien. Het ziekenhuis is verplicht om de kwaliteit van zorg te bewaken en verbeteren. Daarom kan het nodig zijn om gegevens te verstrekken aan personen binnen of buiten het ziekenhuis. Het verstrekken van gegevens is aan wettelijke regels gebonden (zie het 'Privacyreglement Patiënten', verkrijgbaar bij Bureau Patiëntenvoorlichting). Wanneer zorgverleners van verschillende zorginstanties samenwerken bij uw behandeling, noemt men dit ketenzorg. Als het voor een goede behandeling of verzorging noodzakelijk is dat de zorgverleners uit de keten toegang hebben tot uw patiëntgegevens, dan is dit toegestaan. Dit is echter alleen toegestaan als u van tevoren duidelijk bent geïnformeerd over welke hulpverleners van welke zorginstanties deel uitmaken van deze keten en u hier geen bezwaar tegen heeft. Daarnaast kunnen uw huisarts, de huisartsenpost en uw apotheker een samenvatting van uw medische gegevens inzien bij spoedeisende zorg buiten praktijkuren. Meer informatie kunt u lezen in de folder 'Uw rechten en plichten als patiënt'. Deze folder kunt u raadplegen op www.slingeland.nl (klik op: Patiënteninfo > Folders).
Slingeland Ziekenhuis Kruisbergseweg 25 Postadres: Postbus 169 7000 AD Doetinchem Telefoon: (0314) 32 99 11 Internet: www.slingeland.nl Nr. 940-dec 15