Bijlage bij Statenbrief - zaaknummer 2015-007744 Bijlage 2: Beleidsnotitie ET Samen in versnelling Voortgang en toekomst IEG duurzame voorziening 1. Inleiding In deze notitie wordt ingegaan op de resultaten van het deel van het Innovatie en Energiefonds Gelderland (IEG), dat in 2012 is opgericht. 2. IEG-duurzame voorziening IEG is in 2012 opgericht. Gestart is met een fondskapitaal van 30 mln waarvan 9 mln voor legduurzame voorziening (IEG-DE). Inmiddels is het fondsvermogen van IEG duurzame voorziening gegroeid naar 44 mln. IEG duurzame voorziening richt zich op investeringen in de duurzame voorziening van Gelderland, waaronder: Opwekking van hernieuwbare R ESCO Energie/warmte-infrastructuur Met deze investeringen moet een bijdrage worden geleverd aan de doelen van het Gelderse transitiebeleid. In de provinciale investeringsinstructies aan IEG is vastgelegd dat met het beschikbare fondsvermogen van 44 mln 10 jaar na start van het fonds (in 2022) minimaal 1320 TJ per jaar besparing of duurzame productie moet zijn gerealiseerd. Deze 1320 TJ komt overeen met ongeveer 100.000 woningequivalenten (gem. verbruik huishouden 3.360 kwh per jaar, bron Nibud). 3. Resultaten van investeringen tot dusverre 15 investeringsprojecten IEG-DE heeft ultimo 2015 in 9 projecten geïnvesteerd. Daarnaast zijn 2 investeringsvoorstellen door het fondsmanagement goedgekeurd en zijn 4 investeringsvoorstellen ver gevorderd in de beoordelingsprocedure. Al deze projecten zijn gericht op de opwekking van duurzame en/of realisatie van duurzame -infrastructuur. Naam project* Typering Toelichting Bestaande investeringen IEG-DE Bio-warmte de Vallei/MPD Productie en levering duurzame Bio-centrale die in Ede inmiddels duizenden huizen en een zwembad van duurzaam warm water voorziet. Uitbreidingen met een tweede en derde ketel worden ook mede gefinancierd door IEG. DENG Warmte-infra Duurzame Energienetwerken Gelderland (DENG BV). Is door Alliander en IEG samen opgericht en richt zich op investeringen in openbare -infrastructuur zoals uitbreiding van het warmtenet in de regio Arnhem en Nijmegen en aanleg van een groen gasnet in de Achterhoek. Alliander en IEG hebben beide 15 mln gereserveerd voor DENG BV. De eerste
investeringsprojecten vanuit DENG BV zijn in ontwikkeling. Huismerk Levering duurzame Verkoop van duurzame Energie LNG Achterhoek Productie duurzame Tankstation voor verduurzaming zwaar transport Lochem Energie Zonnepark I Productie duurzame Lochem Energie is een lokale duurzame coöperatie. Levert mix van duurzame. Slim Opgewekt Productie ESCO zonne- voor basisscholen Topell Energy Productie duurzame Nieuw torrefractie-procede bio-korrels Windpark Productie duurzame Realisatie van een windpark, 4 turbines (10 MW) Nijmegen- Betuwe Groen Gas Productie en levering Bio-centrale Bergerden (biovergisting). Gelderland/BEB duurzame Goedgekeurde investeringsvoorstellen Groot Zevert Productie en levering Biovergistinginstallatie Biovergisting Solease duurzame Productie duurzame Lease zonnepanelen Leads richting termsheets** Zoncorp Duurzame Zonnepanelen op corporatiewoningen elekriciteitsopwekking Plantion Duurzame Zonnepanelen op dak Planteon elektriciteitsopwekking Carbonoro Productie duurzame Procede voor hoogwaardig groen gas: project AVR Duiven AVRI Duurzame Zonnecentrale van 10 MW. Zonnecentrale productie * Het feitelijke aantal projecten ligt hoger, doordat er in een aantal gevallen in fases wordt geïnvesteerd. In deze tabel zijn vervolginvesteringen niet als aparte projecten geteld. ** Goedkeuring wordt in Q1+Q2 van 2016 verwacht Energieprestatie: doel wordt gehaald In bijlage 1 is voor alle bovenstaande projecten de verwachte hernieuwbare -opbrengst of besparing in TerraJoules berekend. De verwachting is dat de bovengenoemde 15 investeringsprojecten van IEG-DE een prestatie gaan leveren van circa 1200 TJ per jaar (bij realisatie business plan). Deze 1200 TJ komt overeen met het verbruik van ruim 90.000 woningequivalenten (gem. verbruik huishouden 3.360 kwh per jaar, bron Nibud). De doelstelling voor IEG-DE is een besparing of duurzame productie van 1320 TJ op jaarbasis (oftewel 100.000 woningequivalenten). Deze doelstelling wordt naar verwachting ruimschoots gehaald als naast de stand alone IEG-projecten ook de portfolio van DENG projecten tot uitvoering komt. Het potentieel van de DENG-projecten is hoog en loopt net zoals bijvoorbeeld Bio-warmte de Vallei (MPD Groene Energie Ede) en Groen Gas Gelderland (Bio- Bergerden) al snel in de honderden TerraJoules. Als hier rekening mee wordt gehouden wordt de fonds doelstelling zeker gehaald. Daarmee wordt voor een deel ook invulling gegeven aan de bovenliggende transitiedoelstellingen van de provincie Gelderland (zie tekstkader in paragraaf 4). Financiële stand van zaken IEG-DE investeert in totaal circa 36 mln in bovengenoemde 15 projecten. Met dit bedrag is een totale investering van 110 mln uitgelokt. 2
Uitgaande van 44 mln fondsvermogen en een geïnvesteerd bedrag van 36 miljoen resteert er op papier nog 8 mln. Echter, feitelijk is IEG-DE de komende jaren (nagenoeg) uit geïnvesteerd. Dat komt omdat IEG DE een totale buffer van circa 7 tot 11 mln aan houdt voor bijfinancieringen van bestaande projecten en voor dekking van toekomstige beheerkosten door PPM Oost. Het kapitaal van IEG-DE dient voor een groot deel in stand te blijven. Na een eerste investeringsronde moeten er ook vervolginvesteringen kunnen worden gedaan uit terugbetalingen (rente- en aflossingen). Het revolverendheidspercentage bij IEG-DE is op minimaal 70% gezet. Op dit moment is het nog te vroeg om harde uitspraken te doen over de daadwerkelijke revolverendheid. De looptijden van de financieringen zijn gemiddeld 10-15 jaar. De projectenportefeuille zit volgens IEG-DE echter evenwichtig in elkaar, zodat er op dit moment geen aanleiding is om de doelstelling van 70% revolverendheid als niet realistisch te bestempelen. 4. Toekomstverwachtingen IEG-DE Vanuit IEG-DE zijn/worden langlopende leningen aangegaan (looptijd gemiddeld IEG-DE 10-15 jaar). Aflossing vindt op zijn vroegst vanaf jaar 2 plaats. Het duurt dus relatief lang voordat middelen terugvloeien en er weer een substantieel bedrag is opgebouwd om te herinvesteren. Dit is bij IEG-DE naar verwachting pas na 2020 aan de orde. Sinds 2012 zijn continu gemiddeld 50-70 concrete leads onderhanden bij IEG-DE. IEG-DE verwacht dat het aantal aanvragen op dit niveau blijft en dat bij voldoende fondsmiddelen in 4 tot 5 nieuwe projecten per jaar kan worden geïnvesteerd. In dit veld blijft ook de komende jaren sprake van systeemfalen. Kansrijke, maar risicovolle projecten, met een hoog duurzaam potentieel, komen zonder aanvullende financiering van risicokapitaal vanuit een publiek fonds doorgaans niet van de grond. Op korte termijn speelt dit al. IEG-DE heeft een vijftal projecten met een potentieel van circa 200 TJ on hold gezet. Deze projecten kunnen zonder financiering vanuit IEG-DE niet verder. Hoe verhoudt 1320 TJ zich tot Gelderse transitiedoelen? Onderstaande cijfers geven orde van grootte weer en zijn bedoeld om een indruk en beeld te geven. Programma ET heeft een paar doelen, welke aansluiten op de landelijke doelen: - Aandeel hernieuwbare moet in 2020 14% van het verbruik zijn in 2020. Voor Gelderland komt die 14% neer op ca 25.000 TJ. - Voor wat betreft besparing is het doel dat in 2020, 20% is bespaard t.o.v het verbruik in 2010. Voor Gelderland houdt dat in dat er ongeveer 40.000TJ bespaard moet zijn in 2020. Als je deze cijfers afzet tegen de 1320TJ die via IEG geleverd wordt, dan: is dat ca 5% van het doel hernieuwbare 2020 is dat ongeveer 3% van het besparingsdoel 2020 Andere informatieve cijfers om te vergelijken met de 1320TJ: In 2014 is er ca 300 TJ via Wind in Gelderland opgewekt De gehele doelstelling voor Wind die in Gelderland in 2020 bereikt moet zijn levert ongeveer 1800TJ In 2014 is er ongeveer 350 TJ via zonnepanelen opgewekt in Gelderland 5. Conclusies Investeringen vanuit IEG-DE zijn succesvol en spelen een substantiële rol in de realisatie van Gelderse transitiedoelen. 3
De vooraf gestelde besparings- en duurzame productie-doelen worden gehaald. En zonder inbreng van de IEG middelen zouden deze voor Gelderland van belang zijnde projecten niet van de grond zijn gekomen. H pijplijn voor nieuwe projecten goed gevuld blijft. De afgelopen jaren is gebleken dat er continu 50 tot 70 concrete leads onderhanden / in voorbereiding zijn. IEG-DE is, zonder aanvullende financiële voeding op korte termijn, de komende jaren (meer dan 5 jaar) uit geïnvesteerd. Er liggen interessante projecten met een groot potentieel op de plank, die zonder aanvullende voeding geen doorgang kunnen vinden. 4
Bijlage 1 Overzicht IEG-DE-projecten Project (x 1000) Terajoule Opmerking Geinvesteerd Biowarmte de Vallei / MPD 3.150 250 Bij maximaal aangesloten huishoudens DENG 100 PM Huismerk Energie* 1.450 315 Cijfers over 2015 voor geheel Huismerk, niet alleen GLD. LNG Achterhoek 300 nihil Lochem Energie Zonnepark I 100 1 Slim Opgewekt 500 5 Topell Energy 1.500 PM Windpark Nijmegen - Betuwe 1.210 90 Groen Gas Gelderland/BEB 4.000 220 subtotaal 12.310 881 Gecommitteerd DENG 14.900 PM Biowarmte de Vallei/MPD vervolg 1.250 120 Bij maximaal aangesloten huishoudens Groot Zevert Biovergisting 1.450 100 Solease 1.270 30 subtotaal 18.870 250 Totaal 31.180 1.131 Serieuze leads (goedkeuring Q1 2016) Zoncorp 1.500 32 Oplopend, afhankelijk van aantal corporaties Plantion 600 9 Carbonoro 300 PM AVRI Zonnecentrale 1.000 28 subtotaal 3.400 69 Generaal totaal geinvesteerd 34.580 1.200 Serieuze leads (on hold) Fastned* 2.500 PM Stortplaats Eerbeek (Hyet Solar) 3.600 14 Waterkracht Oude Ijssel 500 PM TOP Kalvermesterij vergister 1.000 PM Biowarmte de Vallei / MPD (fase 5 + 6) 2.000 140 subtotaal 9.600 154 Generaal Totaal 44.180 1.354 exclusief PM-posten * oppassen voor dubbeltellingen Bron: gebaseerd op informatie PPM Oost. 5