tr aject J2 De wandeling vertrekt in het historische centrum van Jodoigne en brengt je in contact met de zachte en lichte Gobertangesteen. Ontdek het uitzonderlijke architecturale erfgoed van de witte dorpen Gobertange, Saint-Rémy- Geest en Mélin, een van de mooiste Waalse dorpen. Veel wandelplezier! Het is belangrijk nog even mee te geven dat veel van de gebouwen die we hierna bespreken, in privébezit zijn. Wij vragen u de privacy van de bewoners te respecteren. V e rt r e k pu n t: de gr a n d -pl ac e va n jod oign e. Rond het geplaveide plein ligt een uitzonderlijk architecturaal erfgoed, dat grotendeels dateert uit de 18 de eeuw. Het gebied, dat toen nog onder Oostenrijks bewind stond, kende een periode van vrede, de stad moderniseerde zich en werd opnieuw opgebouwd. De gebouwen die in die periode werden neergezet, zijn stilistisch heel harmonieus, klassiek of neoklassiek van stijl. Deze architecturale eenheid wordt nog versterkt door het veelvuldige gebruik van Gobertangesteen, een lichte en zachte witte steen die in de naburige dorpen Gobertange, Mélin, Lathuy en Saint-Remy- Geest gewonnen werd. We beginnen bij het Hôtel des Libertés (nr. 1), centraal aan het plein. Dit was vroeger het gemeentehuis. Dit mooie klassieke gebouw werd in de 18 de eeuw opgetrokken, op de plek waar een ouder gebouw stond. Klim de treden van de trap met de mooie Lodewijk XVI-leuning naar boven en ontdek op de deur in welk jaar precies dit gebouw werd neergezet: 1734. De gehele voorgevel van 171 171
het gebouw is bekleed met Gobertangesteen. Net voor het Hôtel des Libertés staat de vrijheidsboom, die een schaduw werpt op de resten van een antieke waterleiding. Net als vele andere bomen op pleinen overal in het land werd deze hier in 1830 geplant, na de onafhankelijkheid van België. Een paar huizen verder domineert de Mariakapel van de Markt het plein met haar robuuste vierkante gotische toren. De kapel werd in 1353 gebouwd binnen de walmuren van de middeleeuwse stad dankzij de giften van burgers en vakmensen van de stad. Het gebouw laat de Gobertangesteen prachtig tot zijn recht komen. Bewonder de technische hoogstandjes van het dak van de toren: boven op de toren staat een uitzonderlijke spiraalvormige toren die dateert van 1635. tr aject J2 Wandel in de richting van de Rue de la Grande Montagne. Let op het robuuste oude huis van de burggraaf (nr. 8-9), waarbij zowel Gobertangesteen als baksteen werd gebruikt. Het hart van het oorspronkelijke gebouw dateert van voor de 18 de eeuw, zoals de verschillende elementen van de oude architecturale stijl, zoals de schuin afgewerkte ondermuur of de ankerstenen, aantonen. De Rue de la Grande Montagne loopt af naar de Grote Gete, die je oversteekt naar de Place Saint-Lambert. Aan dit plein staan mooie burgerhuizen uit de 18 de en 19 de eeuw. Het plein is tevens het hart van de wijk Saint-Lambert waar heel wat kunstateliers en handelszaken ondergebracht waren. Daarvan getuigen de vele houten uitstalramen op de benedenverdiepingen van de huizen. Waar het plein wat groter wordt, werd wekelijks een varkensmarkt gehouden. Sla rechts af, de Rue de l Abattoir in. Verlaat Jodoigne in de richting van de streek geworden en zorgde Gobertange. Het platteland dat voor een sterk eigen karakter je doorkruist, wordt Campagne hier. Gobertangesteen was des Vignes genoemd, het erg in trek omdat de steen zo land van de wijnstokken. De helder van kleur is, gemakkelijk wandeling voert langs de oude te bewerken en te gebruiken. hoeve van Chebais (Rue de Zelfs de Romeinen gebruikten Chebais 51) van het jaar 1656 de steen al. In de middeleeuwen die een uitzonderlijke ligging werd de steen vaker ontgonnen. geniet. Voor de muur en het Sinds de 18 de en 19 de eeuw gewelf van het portaal werd waren een belangrijke periode mooi gebruikgemaakt van de voor de Gobertangesteen. Je plaatselijke Gobertangesteen. vindt hem dan ook terug in tal van openbare gebouwen, De wandeling volgt enkele herenhuizen en zelfs kerken bochten van de stroom door het die in die tijd werden gebouwd. platteland van Grande Dame Aan het eind van de 19 de en brengt je naar de Rue du eeuw, vanaf 1870, gaat de Champ des Fosses in het dorp ontginning achteruit en krijgt Gobertange. De gelijknamige de Gobertangesteen stevige steen, Gobertangesteen, concurrentie van de Franse heeft trouwens een reputatie witte stenen. Vandaag is nog opgebouwd. een steengroeve geopend, die van Hussompont. De steen die hier wordt ontgonnen, in de openluchtsteengroeve, is voornamelijk bedoeld voor de restauratie van oude gebouwen. Wandel door het dorp De Gobertange steen langs de Rue du Ruisseau wordt gewon nen in die langs de Gobertange Gobertange loopt en en in de waarlangs het dorp ligt. Sla omliggende dorpen Mélin, links af, de nauwe en licht Lathuy en Saint-Rémy-Geest ingebedde Rue de Hussompont en wordt veelvuldig gebruikt in in. De plaatselijke steen de plaatselijke architectuur. De werd hier bijna systematisch steen is zelfs een voorbeeld voor 173 173
gebruikt voor alle woningen, voornamelijk kleine 19 de - eeuwse huizen die werden gebouwd door steenhouwers of landbouwers uit die tijd. Je komt Mélin binnen via de Rue de la Hesserée. De bewaarde gebouwen in Mélin laten de Gobertangesteen uitermate goed tot zijn recht komen. Het dorp is een van de mooiste van Wallonië. Links zie je de hoeve Hesserée (Rue de la Hesserée 30). De monumentale donjon gaat terug tot de 15 de of 16 de eeuw en is de ingang van het dorp. Wandel naar de Place de Mélin waar je de oude hoeve Fortemps (Rue de Mélin 6) kunt bewonderen, alweer zo n imposante vierkantshoeve. Deze is gebouwd in baksteen en Gobertangesteen; het oorspronkelijke woongebouw dateert uit de 17 de eeuw. Aan tr aject J2 de kant van het plein ligt een mooie trapgevel. Wandel verder langs de Rue de la Maison du Bois, waar de oude hoeve Blondeau of Malevé ligt (Rue de la Maison du Bois 14), een harmonieus geheel met Gobertangesteen in het metselwerk. Het woongebouw dateert van 1734 en werd in de 19 de eeuw met een vleugel uitgebouwd. Het portiek is opnieuw opgebouwd in 1820. Aan het eind van de weg sla je af naar rechts, de Rue Fond Del mé in. Die volg je tot het kruispunt met de Rue de la Croix Sainte- Barbe. Neem deze weg naar Mélin. Aan het eind van de Rue de la Cloche, aan de hoek met de Chemin des Carriers ligt een uitzonderlijk gebouw. Het mooie bakstenen huis (Rue de Gobertange 34) dateert uit de 19 de eeuw. De Gobertangesteen benadrukt op typische manier de details van deze architectuur: de grondmuur, de raamlijsten, de ankerstenen en de bulstergaten. Wat hoger ligt de Sint-Maria- Magdalenakapel. Aan de stijl (gotisch) is te zien hoe oud deze kapel wel is (15 de -16 de eeuw). Grote ramen met spitsbogen verlichten het gebouw. De kapel werd in 1856 en wat recenter, in 1973, gerestaureerd. Wandel verder naar links, in de Rue des Carriers. De naam doet terugdenken aan de ontginning in deze streek. De wegen zijn geplaveid met kwartsiet en gebruikt; de kerk dateert afgezoomd met van 1768. voetpaden in Gobertangesteen. Je komt opnieuw uit in Je bent nu in Saint- de Rue de l Ecole, volg Rémy-Geest, een andere wieg de stroom de Chebais. Aan van de Gobertangesteen. Volg het kruispunt met de Rue du de Rue d En-Bas naar rechts Moulin de Genville kom en sla verder af naar links, de je voorbij de oude molen Rue Basse Voie in. Het dorp is van Genville die lange tijd nagenoeg onveranderd gebleven eigendom was van de leenheren sinds het begin van de 19 de eeuw. van Mélin. In de 18 de eeuw Kleine huisjes die loodrecht werd de molen omgevormd op de wegen zijn gebouw, tot een oliepers en werden het ene net naast het andere. er heel wat verbouwingen Hier woonden dagloners en uitgevoerd. Uiteindelijk kreeg steenhouwers. het gebouw zijn oorspronkelijke bestemming als meelmolen Vanaf dit kleine geplaveide terug. Binnen is een deel van de plein in Saint-Remy maak je machines blijven staan. een lus rond de kerk. De kerk in Gobertangesteen staat op Het vochtige natuurgebied het hoogste punt en torent uit niet ver van de molen, aan boven het dorp. De strakke de samenvloeiing van de Gobertange en de Grote Gete, is een geklasseerd natuurreservaat. De rijke fauna en flora is er heel uitgebreid. Er zijn zo n 100 vogelsoorten opgetekend, daarnaast groeien er ook tal van boomsoorten zoals lijnen en sobere inrichting essen, elzen en hazelaars. weerspiegelen de klassieke stijl Terwijl je via de die in de 18 de Rue du Moulin eeuw vaak werd de Genville, de Rue Sainte- Geneviève en de Rue de la 175 175
tr aject j2 Filature terugwandelt naar Jodoigne, kom je langs het dorpje Sainte-Marie-Geest. Dit gehucht ligt aan de beide oevers van de Grote Gete, daar waar de rivier het meest is ingebed. Volg de Grote Gete. Aan de rand van Jodoigne ligt het domein van het kasteel van de Ardoisière dat aan het eind van de 19 de eeuw werd gebouwd. Volg het pad van Bordia, dezelfde naam als het domein dat hiernaast ligt. Het kasteel van Bordia is een groot eclectisch bouwwerk; het werd in 1875 opgetrokken door Jules Charlet, een rijke burger uit die tijd. Wandel de Rue du Grand Moulin uit, hier staat een gebouw met dezelfde naam (nr. 11). Een deel van de indrukwekkende ruimten van de Grand Moulin dateren uit het eerste derde van de 18 de eeuw. Aan de andere kant van de Grote Gete ligt het middeleeuwse centrum van Jodoigne. Net voor je de Ruelle des Rendanges inloopt, kijk je even naar de walmuur rechts, een overblijfsel van de vestingmuren die in de middeleeuwen rond de stad liepen. Jodoigne is een middeleeuwse stad: in de 12 de eeuw stichtte Hendrik I, hertog van Brabant, een nieuwe stad ten noorden van de wijk Saint-Médart die er al lag. De stad werd natuurlijkerwijs gebouwd op het schistvlak dat boven de Grote Gete rijst en kreeg een walmuur en een kasteel met donjon. Hoog gelegen, op deze strategische plek, beschermd door de walmuren en in een rijke landbouwstreek werd Jodoigne aan het eind van de 13 de eeuw een belangrijk handelscentrum, vandaar de naam Geldonia fori of Jodoigne-le-Marché. De tuin van het domein van het burggraafschap, die je vanaf de Grand-Place kunt zien, ligt tegen de overblijfselen van de walmuur. Aan het eind van de Ruelle des Rendanges kom je opnieuw uit op de Grand-Place van Jodoigne. De legende van La Gadale Helemaal aan het begin van de wandeling loop je de Rue de la Grande Montagne in, langs de Grote Gete. Tegenover de brug leidt een trapdeel naar de steeg van La Gadale, een legendarische plek van de vertelster Diane Sophie Geerts... La Gadale was een heks die leefde aan het einde van de middeleeuwen. Ze woonde hier, in een huisje langs de trap. Ze was zwijgzaam, teruggetrokken... Haar gezel was een zwarte kat. De buren van La Gadale uit het veld geslagen: waar ging deze gekkin altijd zomaar heen, zonder reden? Waar ging ze s nachts heen? Er deden allerlei verhalen de ronde. De geruchten werden steeds sterker, ook angst kwam om het hoekje loeren. Tot het moment waarop La Galade een heks werd genoemd. Ze werd levend verbrand op het plein. Ze heeft veel indruk gemaakt, zoveel zelfs dat vandaag nog dit steegje naar de Grand- Place haar naam draagt. 176 177
13,5 km ru e du mou l i n de genville pl ac e s a i n t-r e m y l a cense bivort la cloche g obe rta n g e chemin des carriers ba s s e voi e l é c ol e l a mon tag n e rue sainte - g e n e v i è v e fond del mé l a c roi x s a i n t e -ba r be rue du ruisseau l a f i l at u r e l a maison du bois l a h e s s e r é e h u s s om p on t ru e du champs des fossés h u s s om p on t s e n t i e r du bordia c h e ba i s ru e du g r a n d mou l i n ru e l l e de s r e n da n g e s ru e l l e du pro c u r e u r l a bat t oi r l a grande montagne pl ac e s a i n t-l a m be rt gr a n d -pl ace de jodoign e 179 179