Archief Henk Sneevliet (1901) 1907-1942 (1945-1984, 2011, 2013)1907-1942 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis Cruquiusweg 31 1019 AT Amsterdam Nederland hdl:10622/arch00984 IISG Amsterdam 2015
Inhoudsopgave Archief Henk Sneevliet... 6 Archiefvorming...6 Inhoud en structuur...6 Raadpleging en gebruik...7 Verwant materiaal... 7 Bijlagen...8 INVENTARIS...27 ALGEMEEN...27 Correspondentie met Henriette Roland Holst...27 PERIODE 1901, 1907-1912. IN NEDERLAND...29 Lid van de Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP)... 29 Gemeenteraadslid voor de SDAP in Zwolle...30 Hoofdbestuurder van de Nederlandsche Vereeniging van Spoor- en Tramwegpersoneel (NVSTP)... 30 PERIODE 1913-1918. IN NEDERLANDS-INDIË...30 Algemene correspondentie...30 Politieke en vakbondsactiviteiten...33 Vereeniging van Spoor- en Tramwegpersoneel (VSTP)... 33 Vereeniging Insulinde... 33 Indische Sociaal-Democratische Vereeniging (ISDV)... 33 Comité voor persvrijheid...34 Bond voor Minder Marine-Personeel (BMMP). Hoofdafdeeling Soerabaja (Surabya)...34 Hoofdbestuur te Den Helder... 35 Andere onderwerpen... 38 Documentatie... 38 Nederlands-Indië...38 Vereeniging van Spoor- en Tramwegpersoneel... 38 Insulinde...39 Actie voor drukpersvrijheid... 39 Bond voor Minder Marine-Personeel...39 Proces en externering... 39 Andere onderwerpen... 39 Verenigde Staten en Japan...40 Nederland...40 PERIODE (1919) 1920-1924. IN DE RSFSR/USSR EN CHINA...40 Russisische Federatie van Soviet Republieken (RSFSR). 1919, juni-nov. 1920...40 Eerste congres van de Komintern. Moskou, 2-19 mrt. 1919...41 Tweede congres van de Komintern. Petrograd, 19 juli, en Moskou, 23 juli - 7 aug. 1920... 41 Rapporten, aantekeningen, resoluties... 41 Documentatie...41 China 1921-1923... 42 Eerste reis, april 1921 - april 1922...42 Algemene correspondentie...42 Contactadressen, volmachten... 43 Verzamelde gegevens en aantekeningen... 43 - Uit en betreffende tijdschriften -...43 - Betreffende politieke partijen -...43 Rapportage aan het Executief Comité van de Komintern EKKI...44 Financiën...44 Tweede reis, juli 1922 - aug. 1923...44 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 2
Algemene correspondentie...44 Benoemingen, instructies, visa en andere officiële documenten... 46 Verzamelde gegevens en aantekeningen... 46 - Uit en betreffende tijdschriften -...46 - Betreffende politieke organisaties en vakbonden -... 47 Communistische Partij China (CPC)... 48 Kuomintang...50 Rapportage aan het EKKI... 50 Artikelen... 51 Financiën...51 Periodieken... 52 USSR aug. 1923, dec. 1923 - maart 1924... 52 Correspondentie... 52 Reis- en verblijfsvergunningen en werkkring... 52 Stukken geschreven of verkregen in zijn functie van referent van de Oosterse afdeling van de Komintern...53 Algemeen...53 China en Korea... 53 Duitsland... 53 Ierland... 53 India... 54 Nederlands-Indië...54 Palestina... 54 Vertegenwoordiger van de oppositie in de Communistische Partij Holland...54 Overige stukken...55 Documentatie... 55 PERIODE 1919-1940. IN NEDERLAND...55 Algemene correspondentie...55 Persoonlijk...56 Vakbeweging...57 Nationaal Arbeids Secretariaat (NAS)...57 Nederlandsche Federatie van Transportarbeiders... 57 Congres van de Internationale Transportarbeiders Federatie. Amsterdam, 29-30 april 1919... 58 Politiek...58 Communistische Partij Oppositie...58 Revolutionair Arbeiders Comité RAC...58 Komintern-bureau voor Indonesië... 58 Revolutionair Socialistische Partij RSP en Revolutionair Socialistische Arbeiders Partij RSAP... 59 Detentie 1933... 59 Tweede Kamerlid... 59 Lid van de Provinciale Staten van Noord-Holland...60 Spreekbeurten en aantekeningen... 60 Artikelen... 61 Nederlands-Indië...61 Stukken van Sneevliet...62 Stukken van anderen... 62 Documentatie 1919-1924... 63 Knipselcollectie Indonesië. 1925-1939... 63 Land en Volk...63 - Algemeen -... 63 - Europeanen in Indonesië -... 63 - Indo-Europeanen -...64 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 3
- Chinezen in Indonesië -...64 - Overige -...64 Indonesische samenleving...64 Indonesische volksbeweging... 65 Koloniaal bestuur en politiek... 65 Bedrijfsleven...66 Crisis en werkloosheid...67 Nederland en Indonesië... 67 Buitenland en Indonesi, cq. wereldimperialisme...68 Niet-Nederlandse koloniale gebieden in Azië...68 Andere onderwerpen... 69 Documentatie betreffende Europa en andere werelddelen...69 Nederland...69 Duitsland... 70 USSR na 1924... 71 Overige...71 PERIODE 1940-1942. IN NEDERLAND...71 Illegaliteit... 71 Persoonlijk... 71 Marx-Lenin-Luxemburg-front (MLL-front) en Contre le Courant...71 Documentatie...72 Opsporing, gevangenschap, proces...72 Knipselcollectie Tweede Wereldoorlog...73 Internationaal... 73 Nederland tijdens de bezetting...73 TOEVOEGINGEN. 1945-1984...73 Comité ter verzorging van de laatste rustplaats van door het fascisme vermoorde revolutionnairen gedurende de Duitse bezetting 1940-1945...73 Stukken afkomstig van W.H. Sneevliet-Draaijer...74 Stukken afkomstig van M.E. Horeman-van der Ploeg... 74 Stukken afkomstig van de familie Santen-Blaauw... 74 Correspondentie... 75 Fotoalbums... 75 Documentatie... 75 LATER ONTVANGEN TOEVOEGINGEN (na 1985). 1902-1993... 75 Stukken afkomstig van W.A. Bouma...75 Stukken afkomstig van A.J. Saich...76 Stukken afkomstig van Sal Santen... 76 Stuk afkomstig van C.J.H. (Stan) Poppe sr...76 Stukken afkomstig van P. Brouwer...76 Stukken afkomstig van het Rossijskii Centr Chranenija i Izucenija Dokumentov Novejsei Istorii te Moskou...76 Stukken afkomstig van Th. van Veen...76 Stukken afkomstig van E.J. (Betsy) Brouwer (via P. Brouwer)...77 Aanvulling 2001...77 Correspondentie...77 Nationaal Arbeids-Secretariaat...77 Marx-Lenin-Luxemburg-Front en Contre le Courant... 78 Manuscripten...78 Overige stukken...78 Documentatie... 78 LATER ONTVANGEN TOEVOEGINGEN 2002...78 AANVULLING 2004... 78 Henk Sneevliet...78 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 4
Stukken afkomstig van E.J. (Betsy) Brouwer...79 Stukken afkomstig van Mien Sneevliet-Draaijer...79 Persoonlijk... 79 Correspondentie... 80 Overige stukken...80 Aanvulling 2009...80 Stukken afkomstig van Elisabeth (Bep) Fisher-Spanjer... 80 Tweede aanvulling 2009... 80 Afkomstig uit de Collectie Joop Morriën...81 Aanvulling 2011...81 Aanvulling 2013...81 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 5
Archief Henk Sneevliet Archiefnummer ARCH00984 Archiefvormer Sneevliet, Henk Tweede archiefvormer Sneevliet-Draaijer, Mien. Periode (1901) 1907-1942 (1945-1984, 2011, 2013)1907-1942 Periode (bulk) 1907-1942 Omvang 6.95 m. Taal lijst Dutch Taal materiaal Dutch Archiefvorming Biografie Sneevliet, Hendricus J.F.M. (Henk) (1883-1942). Beambte bij Staatspoor; gemeenteraadslid voor de SDAP te Zwolle 1907-1910; voorzitter van de Nederlandsche Vereeniging van Spoor- en Tramwegpersoneel 1910, trad in 1912 af na conflict met het NVV over de zeeliedenstaking; korte tijd werkzaam bij het Soerabajaasch Handelsblad, daarna secretaris van het Handelsvereeniging in Semarang 1913-1917; oprichter en leider van de ISDV 1914-1918; december 1918 geëxterneerd; vertegenwoordiger van de Komintern in het Verre Oosten 1921-1923; in Nederland voorzitter van het NAS 1924-1940; trad uit de CPH 1927; voorzitter van de RSP 1929-1935; secretaris, later voorzitter van de RSAP; lid van de Tweede Kamer 1933-1937; in de Tweede Wereldoorlog leider van het MLL-front; in 1942 gefusilleerd. Zie biografische schets in het BWSA. Inhoud en structuur Inhoud Het archief valt in een aantal gedeelten uiteen:. Periode 1907-1912: enige stukken betreffende zijn gemeenteraadslidmaatschap in Zwolle en zijn voorzitterschap van de NV van Spoor- en Tramwegpersoneel; Periode 1913-1918: stukken betreffende zijn verblijf in Nederlands-Indië, voornamelijk betreffende de Handelsvereeniging Semarang, de VSTP, ISDV, Insulinde, Comité voor Persvrijheid, BvMMP; zijn proces en externering; Periode 1919-1929: stukken betreffende Nederland: ITF-congres 1919, NAS, Nederlandsche Federatie van Transportarbeiders, CPH, Revolutionair Arbeiders Comité, reizen naar Moskou en China 1920-1924, Nederlands-Indië; teksten van speeches en enige documentatie; Periode 1929-1940: correspondentie en aantekeningen uit de tijd van zijn gevangenschap in verband met het manifest betreffende de Zeven Provinciën 1933; laissez-passer's voor zijn reis naar Barcelona 1936; pamfletten, voornamelijk betreffende verkiezingen 1935-1939; Periode 1940-1942: stukken betreffende de illegaliteit, MLL-front, zijn proces, gevangenschap en terechtstelling; verder chronologisch geordende artikelen 1926-1940; correspondentie met Henriette Roland Holst en met M.N. en E. Roy. Annex: stukken afkomstig van M. Sneevliet-Draaijer (1928) 1945-1965; persoonlijke stukken 1945-1965; Comité ter verkrijging van laatste rustplaats... vermoorde revolutionairen Tweede Wereldoorlog: notulen, correspondentie, condoléancelijsten, etc. 1945-1946 (1949); documentatie. N.B. Zie ook Revolutionair-Socialistische Partij. Arrangement In verband met gepland onderzoek was al voor het gereedkomen van de eerste, ongepubliceerde versie van de inventaris in 1985, een begin gemaakt met de ordening van het archief. Hierbij was dezelfde indeling in periodes aangehouden als bij de huidige ordening. Daarbinnen waren alle stukken chronologisch geordend. Dit systeem is niet gehandhaafd. Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 6
De indeling van Sneevliets archief is gebaseerd op de tamelijk scherp af te bakenen periodes waarin hij in Nederland of in het buitenland verbleef. Er doet zich echter een probleem voor: de periode van zijn verblijf in de RSFSR/USSR en zijn Komintern-werk in Europa en China (1920-1924) vormt een onderbreking van zijn verblijf in Nederland (1919-1940), na zijn terugkeer uit Nederlands-Indië in 1919. Omdat de stukken met betrekking tot Nederland uit 1919 en 1920 qua onderwerp aansluiten bij die van 1924 tot 1940 zijn deze bij elkaar gehouden. Sneevliet is trouwens ook in de zomer van 1922 en in het najaar van 1923 nog kort in Nederland terug geweest (8). In de huidige gepubliceerde versie zijn enkele stukken onlogisch geplaatst als gevolg van de intussen verschenen bronnenpublicaties die hebben geleid tot nauwkeuriger datering (en in één geval zelfs identificatie) van de stukken. De aard en uniciteit van de stukken uit de periode RSFSR/ USSR en China heeft geleid tot een gedetailleerdere beschrijving ervan. Op een deel van de stukken is een oude nummering aangebracht, die in een aantal publicaties wordt geciteerd. Deze nummering is vervallen; via de achterin opgenomen concordans kan het nieuwe nummer van een stuk worden gevonden. Bewerking Inventaris gemaakt door Atie van der Horst in 1997 Inventaris aanvullingen (inv.nrs. 777-813) gemaakt door Marja Musson in 2001 en 2004 Onderwerpen Geografische namen Netherlands Indonesia USSR China Personen Roland Holst, Henriette Baars, A. Maring, H. Organisaties Vereeniging van Spoor- en Tramwegpersoneel Indische Sociaal-Democratische Vereeniging Bond voor Minder Marine-Personeel Nationaal Arbeids Secretariaat Thema's Socialist and social democrat parties/socialist International Syndicalism/Trade unions Colonial question/anti-colonialist movements International relations Raadpleging en gebruik Raadpleging Vrij Aanbevolen citeerwijze Archief Henk Sneevliet, inventory number..., International Institute of Social History, Amsterdam Verwant materiaal Andere fysieke vorm Veiligheidsmicrofilms (1986) Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 7
Bijlagen INLEIDING Over Sneevliets leven en activiteiten is betrekkelijk veel gepubliceerd, onder meer in twee biografieën: van Fritjof Tichelman, Henk Sneevliet. Een politieke biografie (Amsterdam 1974) en van Max Perthus, Henk Sneevliet, revolutionair-socialist in Europa en Azië (Nijmegen 1976). De publicatie van Wim Bot, Tegen fascisme, kapitalisme en oorlog: het Marx-Lenin-Luxemburgfront, juli 1940-april 1942 (Amsterdam 1983), vormt hierop een aanvulling. Daarnaast zijn er verscheidene bronnenpublicaties verschenen. Met betrekking tot Nederlands- Indië zijn dit twee delen uit de serie Socialisme in Indonesië: Deel 1. De Indische Sociaal- Democratische Vereeniging 1897-1917, bewerkt en ingeleid door F. Tichelman (Dordrecht 1985) en Deel 2. Het Proces Sneevliet 1917 door A. Baars en H. Sneevliet, bewerkt door Emile Schwidder en F. Tichelman (Leiden 1991). Over Sneevliets Chinese jaren verscheen The Origins of the First United Front in China: the role of Sneevliet (alias Maring) 2 dln, bewerkt en ingeleid door A.J. Saich (Leiden 1991). Een lange periode, van 1911 tot 1935, beslaat de bronnenpublicatie 'Waarom schrijf je nooit meer?' Briefwisseling Henriette Roland Holst - Henk Sneevliet (Amsterdam 1995), bewerkt door Nico Markus en ingeleid door F. Tichelman. Gezien de gedetailleerde informatie die al beschikbaar is kan hier worden volstaan met een kort biografisch overzicht, toegespitst op Sneevliets functies, waarvan de neerslag in het archief te vinden is. Levensloop Hendricus Josephus Franciscus Marie Sneevliet werd geboren te Rotterdam op 13 mei 1883. Zijn vader Antonie was sigarenmaker, later gevangenbewaarder. Zijn moeder Hendrika Mackelenbergh was afkomstig uit een gegoede Utrechtse burgerfamilie. Na enkele jaren huwelijk stierf zij aan tuberculose. Henk groeide op bij familie in 's-hertogenbosch en doorliep er de HBS. In 1901 kreeg hij een baan als beambte bij Staatsspoor, eerst in Zutphen, in 1903 in Zwolle. Hier was hij gemeenteraadslid voor de SDAP van 1907 tot 1910. Van de Nederlandse Vereeniging van Spooren Tramwegpersoneel (NVSTP) werd hij in 1906 bestuurslid, in 1910 voorzitter. Na een conflict met NVV en SDAP over de zeeliedenstaking van 1911 trad hij in 1912 af. Hij besloot naar Nederlands-Indië te gaan en werkte korte tijd voor Het Soerabajasch Handelsblad, daarna als secretaris van de Handelsvereeniging in Semarang van 1913 tot 1917. Vervolging wegens een 'persdelict' leidde tot ontslag, waarna hij als propagandist in dienst kwam van de Vereeniging van Spoor- en Tramweg Personeel (VSTP). Hij was oprichter en leider van de Indische Sociaal- Democratische Vereeniging (ISDV) van 1914 tot 1918, vanaf 1920 Partai Komunis Indonesia (PKI). In december 1918 werd Sneevliet wegens zijn politieke activiteiten geëxterneerd. Na een verblijf van anderhalf jaar in Nederland, nam hij in juli 1920 als afgevaardigde van de PKI deel aan het Tweede Kominterncongres in Petrograd en Moskou. In verband met opdrachten voor de Komintern maakte hij enkele reizen in Europa, tot zijn vertrek als Komintern-vertegenwoordiger naar China in april 1921. Onderbroken door een bezoek aan Moskou, verbleef hij in China tot midden 1923. Hij was betrokken bij de opbouw van de Chinese Communistische Partij en het tot stand komen van de samenwerking met de Kuomintang. Begin 1924 werkte hij in Moskou als referent van de Oosterse afdeling van de Komintern. Terug in Nederland was hij van 1 april 1924 tot 1940 voorzitter van het Nationaal Arbeids- Sekretariaat (NAS). In 1927 trad hij uit de Communistische Partij Holland (CPH). Hij richtte de Revolutionair Socialistische Partij (RSP) op, waarvan hij van 1929 tot 1935 voorzitter was. Na fusie van de RSP met de Onafhankelijk Socialistische Partij ( OSP ) ontstond de Revolutionair Socialistische Arbeiders Partij (RSAP); hiervan was hij eerst secretaris, later voorzitter tot 1940. Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 8
Van 1933 tot 1937 was hij lid van de Tweede Kamer. In de periode van 1933 tot 1936 was hij betrokken bij initiatieven tot vorming van Trotski's Vierde Internationale. In de Tweede Wereldoorlog was hij leider van het Marx-Lenin-Luxemburg-front (MLL-front). Ideologisch uitgangspunt van de verzetsgroep was de vorming van een internationaal klassenfront tegen álle imperialistische kampen, zowel het fascistische als het geallieerde. Het illegale werk leidde tot zijn fusillering op 13 april 1942. Om te ontsnappen aan de aandacht die de overheid van verschillende landen aan de dag legde voor zijn politieke activiteiten, bediende Sneevliet zich van een groot aantal pseudoniemen. In de periode dat hij voor de Komintern werkte was H. Maring zijn min of meer officiële pseudoniem, in China ook verbasterd to Ma-lin. Verder komen voor: Mander, H. Simons, Philipp en op een reispas Martin Ivanovič Bergman. Onder de naam Sentot publiceerde Sneevliet artikelen, voornamelijk in de Chinese 'The Guide Weekly' (Xiangdao zhoubao). Na zijn Komintern-periode correspondeerde hij met M.N. en Evelyn Roy onder het pseudoniem Jack Horner. Tijdens de Duitse bezetting gebruikte hij Baanbreker als alias. De pseudoniemen zijn opgenomen in de index. Ook in Sneevliets persoonlijk leven vonden veel wisselingen plaats. Hij is vier keer gehuwd geweest. Zijn eerste vrouw, Maartje Visser, met wie hij op 11 januari 1906 trouwde verliet hem in 1907 voor J.A.N. Knuttel. Met E.J. (Betsy) Brouwer was hij getrouwd van 22 juli 1909 tot 26 september 1924, de datum waarop hun scheiding werd uitgesproken. Zij kregen een tweeling, geboren op 9 maart 1911, door Sneevliet bijgenaamd Pim (of Rido) en Pam (of Dikkop). Beiden pleegden zelfmoord, Pim in 1932, Pam in 1937. Betsy overleed op 18 februari 1966. Sinds 1922 had Sneevliet een relatie met Sima L'vovna Žolkovskaja. Zij beviel op 18 september 1923 van een dochter uit deze verbintenis, Sima genaamd, in Kremenčug. Ze trouwden op 21 december 1926, maar in 1928 kwam het tot een breuk. Sima trouwde kort daarna met Jef Swart. In 1934 reisde zij Swart achterna naar de Sovjet-Unie, samen met haar dochter. Sneevliet trouwde in 1929 met W.H. (Mien) Draaijer. Uit een eerder huwelijk had zij een dochter, Bep Blaauw. Mien Draaijer werd in de Tweede Wereldoorlog samen met Sneevliet opgepakt en naar het kamp Ravensbrück gestuurd. Zij keerde hieruit terug en overleed op 20 augustus 1965 (1) Verwerving en bestanddelen van het archief Het archief is in gedeelten bij het instituut binnengekomen. In 1937 ontving het IISG van H. Sneevliet zijn knipselcollectie betreffende Nederlands-Indië over de jaren 1926 tot 1935 (2) en in 1938 correspondentie met personen uit de internationale communistische oppositie en correspondentie en stukken betreffende de oppositie in de CPH (3). In de oorlog werd het instituut door de Duitsers gesloten en geheel leeggehaald. Het archief van H. Sneevliet werd in 1947 weer teruggevonden. In 1953 ontving het instituut van mevrouw W.H. Sneevliet-Draaijer een groot deel van de uitgebreide correspondentie tussen H. Sneevliet en H. Roland Holst voornamelijk uit de periode 1924 tot 1930 (4). In 1965 kwam het IISG in het bezit van de correspondentie en archiefstukken uit de periode 1912 tot 1918 betreffende Nederlands-Indië, uit 1921 tot 1924 betreffende China en stukken uit latere tijd 'onder voorlopig beperkende voorwaarden ten aanzien van het gebruik door onderzoekers' (5). In 1967 kreeg het instituut van mevrouw G. Santen-Blaauw een aanvulling op de correspondentie tussen H. Roland Holst en Sneevliet in de vorm van fotokopieën; in 1988 zijn de originelen van deze brieven geschonken door Sima Sneevliet. Van de heer J.H. Smeets werd in 1968 documentatie ontvangen betreffende de Tweede Wereldoorlog, verzameld door H. Sneevliet(6). In 1984 gaf de familie Santen-Blaauw het IISG gelegenheid tot het maken van fotokopieën (inv. nr. 742-749) en het maken van nieuwe afdrukken van foto's (te vinden in de collectie Beeld en geluid) uit een serie fotoalbums, die betrekking hebben op H. Sneevliet en de andere leden van de familie. Ook de ansichtkaarten van H. Sneevliet aan Betsy, Pim en Pam (inv. nr. 761-771), ontvangen van P. Brouwer in 1993, geven een beeld van Sneevliets familieleven. Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 9
Al het bovenstaande materiaal is in deze inventaris opgenomen, met uitzondering van de stukken betreffende de RSP en RSAP die er deel van uitmaakten. Deze stukken zijn samen met die van RSP-secretaris F. Bosman en van organisatorisch secretaris Th. van Driesten opgenomen in het RSP/RSAP-archief (7). Hierbij bevinden zich ook de stukken betreffende de internationale communistische oppositie - b.v. de Kommunistische Partei Deutschland (Opposition) - en de voorbereiding van de Vierde Internationale van Trotski. Verder zijn in de inventaris ook een aantal stukken opgenomen die niet in bovenstaande opgave zijn vermeld: stukken uit de periode 1907 tot 1912, doorslagen van artikelen van H. Sneevliet uit de periode 1926 tot 1939. Toegevoegd zijn een aantal stukken van nabestaanden van de in de oorlog omgekomen revolutionair-socialistische verzetsstrijders - van Mien Sneevliet-Draaijer en M.E. Horeman-van der Ploeg - en van het 'Comité ter verkrijging van de laatste rustplaats van de door het fascisme vermoorde revolutionnairen gedurende de Duitse bezetting 1940-1945'. Ook opgenomen zijn verschillende, meest kleinere aanvullingen en toevoegingen ontvangen na voltooiïng van de eerste, niet-gepubliceerde versie van de inventaris in 1985. Omvang en volledigheid De omvang van het archief is 6.60 meter, waarvan de knipselcollectie Indonesië ca. 3.80 m. beslaat. In hoeverre het archief volledig is, is moeilijk te schatten. Duidelijk is wel dat lang niet al Sneevliets activiteiten in zijn papieren nalatenschap zijn terug te vinden. Van een enkel deel van het archief staat vast dat het verloren is gegaan: de correspondentie onder andere betreffende de RSAP uit de periode 1937 tot 1940 die Sneevliet voor de oorlog in bewaring had gegeven aan A.J.S. Schouten, is niet meer aanwezig. In het archief Schouten (IISG) bevinden zich nog kaarten met de namen van de correspondenten. Ook zijn stukken uit het archief na de Tweede Wereldoorlog terecht gekomen in Moskou. Lijsten van deze stukken, die zich nu bevinden bij het Rossiskij Centr Chranenija i Izučenija Dokumentov Novejšej Istorii (RCChIDNI, Russian Centre for Preservation and Research of Modern Historical Documents), zijn aan het archief Sneevliet toegevoegd (inv. nr. 758-759). Ordening In verband met gepland onderzoek was al voor het gereedkomen van de eerste, ongepubliceerde versie van de inventaris in 1985, een begin gemaakt met de ordening van het archief. Hierbij was dezelfde indeling in periodes aangehouden als bij de huidige ordening. Daarbinnen waren alle stukken chronologisch geordend. Dit systeem is niet gehandhaafd. De indeling van Sneevliets archief is gebaseerd op de tamelijk scherp af te bakenen periodes waarin hij in Nederland of in het buitenland verbleef. Er doet zich echter een probleem voor: de periode van zijn verblijf in de RSFSR/USSR en zijn Komintern-werk in Europa en China (1920-1924) vormt een onderbreking van zijn verblijf in Nederland (1919-1940), na zijn terugkeer uit Nederlands-Indië in 1919. Omdat de stukken met betrekking tot Nederland uit 1919 en 1920 qua onderwerp aansluiten bij die van 1924 tot 1940 zijn deze bij elkaar gehouden. Sneevliet is trouwens ook in de zomer van 1922 en in het najaar van 1923 nog kort in Nederland terug geweest (8). In de huidige gepubliceerde versie zijn enkele stukken onlogisch geplaatst als gevolg van de intussen verschenen bronnenpublicaties die hebben geleid tot nauwkeuriger datering (en in één geval zelfs identificatie) van de stukken. De aard en uniciteit van de stukken uit de periode RSFSR/ USSR en China heeft geleid tot een gedetailleerdere beschrijving ervan. Op een deel van de stukken is een oude nummering aangebracht, die in een aantal publicaties wordt geciteerd. Deze nummering is vervallen; via de achterin opgenomen concordans kan het nieuwe nummer van een stuk worden gevonden. Sneevliets interessegebieden Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 10
Hoewel de periodisering gebaseerd is op Sneevliets fysieke verblijfplaats, is het niet zo dat zijn interessegebied zich beperkte tot het land waar hij zich bevond. Vanuit het buitenland hield hij steeds contact met Nederland, ook al was dit soms moeilijk, en eenmaal betrokken bij een buitenlandse situatie - in Nederlands-Indië, USSR, China - bleef hij de ontwikkelingen volgen. In het archief kunnen dan ook in latere perioden nog stukken worden gevonden betreffende deze landen. Vooral de stukken betreffende Nederlands-Indië zitten erg verspreid door het archief omdat hij ook na zijn externering een functionele band bleef houden met de beweging. Om dit probleem enigszins te ondervangen volgt hier een korte chronologische opsomming, met verwijzingen naar inventarisnummers, die als rode draad kan dienen. De VSTP benoemde Sneevliet in 1919 tot haar vertegenwoordiger in 'Nederland en elders' (inv. nr. 440) en hij bleef meewerken aan Het Vrije Woord (inv. nr. 361, brief aan de ISDV in Soerabaja (Surabaya)). Aanvankelijk probeerde hij zijn externering ongedaan te maken (inv. nr. 441-442). Dit lukte niet. Als propagandist van de CPH en Nederlandsche Federatie van Transportarbeiders gaf hij in 1919 spreekbeurten onder andere over Nederlands-Indië (inv. nr. 412-414). Via correspondentie (inv. nr. 361-363) en stukken die hij ontving (inv. nr. 443-454) en via de pers hield hij zich goed mogelijk op de hoogte. Op het congres van de Internationale Transportarbeiders Federatie van 29-30 april 1919 in Amsterdam vertegenwoordigde hij de Indische VSTP (inv. nr. 381-385). Als vertegenwoordiger van de PKI reisde hij in 1920 naar Moskou voor het Tweede Congres van de Komintern (inv. nr. 192-206). In opdracht van de Komintern vertrok hij in 1921 naar China; tot zijn werkterrein behoorde echter ook Japan, Korea, Nederlands-Indië, de Filippijnen en Indo-China (inv. nr. 226). Onderweg ontmoette Sneevliet PKI-vertegenwoordigers in Singapore en later vonden ontmoetingen plaats in Shanghai (9). Hij bleef vertegenwoordiger van de PKI en de Sarekat Islam in Semarang (inv. nr. 210) en correspondeerde met personen in Nederlands- Indië (inv. nr. 207, 232) ofschoon de autoriteiten het hem erg moeilijk maakten. Ook na terugkeer in Moskou hield hij zich in zijn functie van referent van de Oosterse afdeling van de Komintern bezig met Indonesië, zoals hij Nederlands-Indië toen al noemde (343-349). Terug in Nederland was hij in 1924 betrokken bij de oprichting van het Komintern-bureau voor Indonesië (inv. nr. 390-392), dat door tegenstellingen in en buiten het bureau na enkele maanden al ten onder ging. Door gebrek aan communicatie met Nederland-Indië - als gevolg van de sinds 1922 getroffen maatregel van het regime van Gouverneur-Generaal Fock met betrekking tot Sneevliets schriftelijke contact - was een verdere actieve rol in de beweging daar niet meer mogelijk (10). Hij was aangewezen op informatie uit de pers en legde over de periode 1925 tot 1939 zijn 'knipselcollectie Indonesië' aan (inv. nr. 462-628) waarschijnlijk in verband met zijn 'Presse-Konzern', zoals Rosi Wolfstein uit Berlijn dit betitelde (11). In 1933 schreef Sneevliet naar aanleiding van de muiterij op 'De Zeven Proviniciën' een manifest, dat hem een veroordeling wegens opruiïng en een gevangenisstraf van vijf maanden opleverde (inv. nr. 393-396). Vanuit de gevangenis werd hij in de Tweede Kamer gekozen voor de RSP; bij de stukken hierover is de begroting voor Nederlandsch-Indië, met aantekeningen (inv. nr. 406-407). Het laatste nummer van De Rode October van april 1940 is geheel aan Azië gewijd (12). Wat China betreft zijn de stukken minder verspreid. Als referent van de Komintern hield hij zich ermee bezig (inv. nr. 328-331) en terug in Nederland deed hij in 1924 nog een poging tot terugkeer in de Aziatische politiek (inv. nr. 361, 363, brieven aan Borodin, Sun Yat-sen, Klara Zetkin en van Zhang Tailei). Er kwam niets van. Andere bronnen Op het IISG zijn ook andere archieven waarin informatie kan worden gevonden over Sneevliets activiteiten. Het archief van P.C. Orgers bevat uitvoerige documentatie betreffende de zeeliedenstaking van 1911 en de daaruit voortvloeiende tegenstellingen tussen de Nederlandsche Vereeniging van Spoor- en Tramwegpersoneel en de SDAP, en tussen P.J. Troelstra en Sneevliet. Betreffende Sneevliets Indische periode zijn brieven te vinden in de archieven van F. van der Goes, F.M. Wibaut en W. van Ravesteyn ; met deze laatste correspondeerde hij ook vanuit China. Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 11
In het archief van het Ministerie van Koloniën en het Ministerie van Buitenlandse Zaken (Algemeen Rijksarchief) bevinden zich documenten die gegevens bevatten over Sneevliets activiteiten en door de geheime dienst onderschepte en inbeslaggenomen correspondentie uit zijn Indische en Chinese periode. In het archief van het NAS (IISG), waarin van Sneevliet als voorzitter vanaf 1924 diverse sporen zijn te vinden, bevinden zich onder het kopje 'pers' stukken betreffende bladen waarvan H. Sneevliet de redactie had, zoals De Arbeid, Klassenstrijd en De Nieuwe Weg (13). Naast het al genoemde archief van de RSP/RSAP bevinden zich stukken betreffende en correspondentie met Sneevliet in de archieven van personen uit de 'beweging', zoals F. Bosman, D. Schilp en Th. van Driesten. In het archief van A.J.S. Schouten en de collectie G. Vereeken is meer informatie te vinden betreffende het MLL-front. In het archief van P.P. van 't Hart (pseudoniem Max Perthus ) is het materiaal te vinden dat hij verzamelde voor zijn Sneevliet-biografie. ENGLISH SUMMARY This summary contains information relevant to researchers not in command of the Dutch language, who are interested in the documents relating to Henk Sneevliet 's Russian and Chinese period. Most of these papers have been published in The Origins of the First United Front in China: the role of Sneevliet (alias Maring) 2 Vol., edited and introduced by A.J. Saich (Leiden 1991). In it, all documents are published in both the original language (German, English, Dutch, Russian and Chinese) and in an English translation. The publication also includes an English translation of the relevant part of the Sneevliet inventory in 'Appendix Three: Contents of the Sneevliet Archive (1919-1924)'. Biographical data A biography of Sneevliet has been published in French by Fritjof Tichelman with the collaboration of Wim Bot and Tony Saich: Henk Sneevliet (Montreuil 1988). Biographical data on Sneevliet's Russian and Chinese period and his preceding career in Holland and the Dutch East Indies can be found in the introduction to A.J. Saich's: The Origins of the First United Front in China: the role of Sneevliet (alias Maring). A very concise biographical sketch will have to suffice here. Hendricus Josephus Franciscus Marie Sneevliet was born in Rotterdam on 13 May 1883. In 1901, he started working as an employee for the Staatspoor railway company. From 1907 to 1910 he was a member of the city council of Zwolle, representing the Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP, Social-Democratic Workers' Party). He became president of the Nederlandse Vereeniging van Spoor- en Tramwegpersoneel (NVSTP), a national union of rail and tramway personnel, in 1911, but resigned in 1912 after a conflict with the Nederlands Verbond van Vakverenigingen (NVV, Netherlands Federation of Trade Unions) to which the union was affiliated, over the seamen's strike. He left for the Dutch East Indies after securing a job as a journalist with Het Soerabajasch Handelsblad. From 1913 to 1917 he was secretary of the Handelsvereeniging (Trade Association) in Semarang. His activities in the labour movement included the founding in 1914 of the Indische Sociaal-Democratische Vereeniging (ISDV, Indian Social Democratic Association) and its presidency until 1918. In December 1918 he was expelled for his political activities. In 1920 he was present at the Second Congress of the Comintern in Moscow as a representative of the ISDV. From 1921 to 1923 he represented the Comintern in the China. After his return to the Netherlands he became president of the syndicalist trade union Nationaal Arbeids Secretariaat (NAS, National Labour Secretariat) from 1924 to 1940. He resigned from the Communist Party of Holland in 1927. He founded the Revolutionair Socialistische Partij (RSP, Revolutionary Socialist Party ) in 1929 and was its president until 1935. After a merger the party changed its name to Revolutionair Socialistische Arbeiders Partij (RSAP, Revolutionary Socialist Workers' Party) of which Sneevliet became first secretary and later president until 1940. He was a Member of Parliament from 1933 to 1937. In the Second World War he headed a resistance group called Marx-Lenin-Luxemburg- Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 12
front. He was tracked down and executed in 1942. Sneevliet was married four times. His first wife, Maartje Visser, whom he married on 11 January 1906, left him for J.A.N. Knuttel. He was married to E.J. (Betsy) Brouwer from 22 July 1909 until their divorce on 26 September 1924. They had two sons, twins, born on 9 March 1911, nicknamed Pim (or Rido) and Pam (or Dikkop). Both committed suicide, Pim in 1932; Pam in 1937. Betsy died on 18 February 1966. From 1922 Sneevliet had a relationship with Sima L'vovna Žolkovskaja. They had a daughter also called Sima, born in Kremenchug on 18 September 1923. They were married on 21 December 1926, but Sima left Sneevliet in 1928 and married Jef Swart. With her daughter she returned to the Soviet Union to join Swart in 1934. In 1929 Sneevliet married W.H. (Mien) Draaijer. In the Second World War she was caught with Sneevliet and sent to the Ravensbrück concentration camp. She survived the war and died on 20 August 1965. Access There is no restriction on the consultation of the documents. Permission is required for the publication of documents relating to Indonesia from 1917 onwards; from the Russia/China period (inventory numbers 188-360) this restriction applies to the following numbers: inv. no. 192, 202, 207 (correspondence with Bergsma, Jasin, Munster, Semaoen, Soebakat, De Waard); *inv. no. 210-211, 231 (correspondence with Munster Semaoen) inv. no. 343-349. Noten: 1. Max Perthus, Henk Sneevliet, revolutionair-socialist in Europa en Azië (Nijmegen 1976), pp. 32, 45-46, 51, 59, 288, 300, 318, 325, 331-332, 346, 348, 385-386, 468; Sima Sneevliet met medewerking van Arno Langeler, Mijn jaren in stalinistisch Rusland ('s- Gravenhage 1994), pp. 10-19; Ellen Santen, '"Trots alles". Mien Sneevliet-Draaijer 1894-1965', in Mies Bouhuys, Wilma Soederhuizen, et al. Vrouw in verzet - toen en nu (Amsterdam 1985), pp. 77-85, 95-101, 113; IISG, archief Henk Sneevliet, inv. nr. 740-746. 2. Jaarverslag IISG 1937, p. 24. 3. Jaarverslag IISG 1938, p. 23. 4. Jaarverslag IISG 1953, p. 19. 5. Jaarverslag IISG 1965, p. 6; zie ook Sal Santen, De nalatenschap van Henk Sneevliet (Amsterdam 1995). 6. Jaarverslag IISG 1968, p. 13 en 28. 7. Atie van der Horst, Inventaris van de archieven van de Revolutionair Socialistische Partij (RSP) en de Revolutionair Socialistische Arbeiders Partij (RSAP) 1928-1940 (Amsterdam 1991). 8. Perthus, Henk Sneevliet, p. 302-303; IISG, archief Henk Sneevliet, inv. nr. 361, brief van W.A. van Kordenoordt aan H. Sneevliet, 1923. 9. Fritjof Tichelman, Henk Sneevliet. Een politieke biografie (Amsterdam 1974), p. 37. 10. Ibid., p. 56. 11. Van der Horst, Inventaris van de archieven van de Revolutionair Socialistische Partij (RSP) en de Revolutionair Socialistische Arbeiders Partij (RSAP), inv. nr. 85. 12. Tichelman, Henk Sneevliet 1888-1942. Een politieke biografie, p. 95. 13. IISG, NAS-archief, inv. nr. 315-343. AFGESCHEIDEN PERIODIEKEN Overgebracht naar de periodiekencollectie van het IISG: Het Indische Volk 3 nov. 1917(1701/1) 26 okt. 1918 (1756/1) 23 nov. 1918 (1756/2) De Locomotief 28 febr. 1917 (1678/1) 23 nov. 1917 (1726/6) 30 nov. 1917 (1732/2) 1 dec. 1917 (1733/1,3) Soldaten en Matrozenkrant, 16 maart 1918-16 juli 1919. Soldatenkrant, 16 okt. 1919-16 maart 1920. Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 13
De Volharding. Orgaan van de Vereeniging van Spoor- en Tramweg-Personeel in Nederlandsch- Indië 5 mei 1917 (1683/1) 20 aug. 1917 (1695/2) 5 okt. 1917 (1695/1) CONCORDANS oud nr. nieuw nr. 1501 zie: 1613/75-78 1502zie: 1613/58-60 1503/148 1504/1-662 1505 zie: 1613/56-57 1506/1-848 1507/1-248 1508/1-1048 1509/1-976 1510/1-1148 1511/1-1548 1512/1-348 1513/1-248 1514/1-477 1515/1-248 1516/148 1517/193 1518/1-376 1519/1-276 1520/1-3, 5-2563 1520/450 1521/148 1522/1105 1523/150 1524/1-649 1525/1-549 1526/1-249 1527/149 1528/1-849 1529/1-649 1530 zie: 1613/15 1531/149 1532/1-7, 1249 1532/8-1173 1533/1-2125 1534/1-449 1535zie: 1613/19-20 1536/1-349 1537/1-2139 1538/1-2103 1539/1130 1539/2-3112 1540/1141 1541/1-356 1542/1-11, 1576 1542/12-14, 16-1849 1543/149 1544/1-249 1545/1-249 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 14
1546/1142 1546a/1-8130 1547/149 1548 zie: 1613/17-18, 21-22 1549 zie: 1613/1-10, 23-55, 61-80 1550/1-2076 1551/1105 1551/2-3129 1552/1129 1553/150 1554/1-394 1555/150 1556/150 1557/1-10150 1558/1-250 1559/1-1750 1560/1-349 1561/1-1149 1562/150 1563/1-850 11564/150 1565/1-250 1566/1-750 1567/150 1568/1-250 1569/1-452 1570/1-351 1571/151 1572 zie: 1613/16 1573/1-552 1574/152 1575/1-1851 1576/149 1577/151 1578/161 1579/151 1580/1-251 1581/1-1851 1582/151 1583-1584/1-451 1585 zie: 1613/11-13 1586/1-451 1587/1-252 1588/152 1589/1-366 1590/1-352 1591/152 1592/152 1593/1-365 1594/1-552 1595/152 1596/152 1597/1-252 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 15
1598/152 1599/1-1252 1600/1-252 1601/1-366 1601/4-569 1602/1-252 1603/1zie: 1613/14 1604/1-252 1605/1-352 1606/1-252 1607/1-2052 1608-1609/1-252 1610/152 1611/152 1612/152 1613/1-8053 1614-1650 - 1651/154 1652/1-257 1653/1-2171 1654/164 1655/1-275 1656/1186 1657/1-378 1658/171 1658/270 1659/1-2160 1660/184 1661/167 1662/1-14172 1663/1-7116 1664/1-3160 1665/1-779 1666/157 1667/1-1258 1668/1-4558 1669/1-459 1670/185 1671/1-979 1672/1-280 1673/1187 1674/1-33184 1675/186 1676/1-45185 1677/1-2148 1678/1 in: periodieken coll. 1678/2-5161 1679/1-2173 1680/1166 1681/1155 1681/272 1682/1-2128 1683/1 in: periodieken coll. Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 16
1684/1-2102 1684/3167 1685/1-387 1686/1-2167 1686/3161 1686/4-568 1687/181 1687/2-382 1688/1175 1689/1174 1690/1-15103 1691/1-16149 1692/1167 1693/168 1694/1-19104 1695/1-2 in: periodieken coll. 1696/1162 1697/1, 3-7156 1697/2-1698/1176 1699/1177 700/1178 1701/1 in: periodieken coll. 1702/1-5106 1703/1-7107 1704/1112 1705/1113 1706/1-3108 1707/1-37108 1708/1-6109 1709/1-5124 1710/1-6110 1711/1-33110 1712/1-44110 1713/1-35110 1714/1-79110 1715/1-69111 1716/1-40111 1717/1-20111 1718/1-14122 1719/1-25122 1720/1123 1721/1124 1722/1124 1723/1-4168 1724/1168 1725/1122 1726/1-5168 1726/6 in: periodieken coll. 1727/1-4168 1728/1168 1729/1-2, 4168 1729/3-1730/1168 1731/1-2168 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 17
1732/1168 1732/2 in: periodieken coll. 1733/1, 3 in: periodieken coll. 1733/2168 1733/4-5127 1734/1-1735/1168 1736/1-2 - 1737/1168 1738/1168 1739/1-9124 1740/1-5121 1741/1168 1742/1168 1743/1-2131 1744/1-13132 1745/1-26132 1746/1-2133 1747/1-10133 1748/1152 1749/1137 1750/183 1751/1158 1752/1-295 1753/1-7126 1754/1-4169 1755/1-2170 1756/1183 1756/2 in: periodieken coll. 1757/1179 1757/2180 1758/1144 1759/1-5159 1760/15134 1761/1-2135 1762/1136 1763/1-2170 1764/1181 1765/1-6140 1766/1-10137 1767/1165 1768/1-2170 1769/1138 1770/1182 1771/1-2- 1771/3-5170 1772/1143 1773/1-2138 1774/1170 1775/1153 1775/2157 1776/196 1777/1146 1778/1-7152 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 18
1779/1147 1780/1-19115 1781/1-9117 1782/1-2118 1783/1-3119 1784/1151 1785/188 1786/188 1787/1-498 1788/199 1789/189 1790/188 1791/1-390 1792/192 1792/2101 1792/397 1792/4446 1793/1-291 1794/1163 1795/1-498 1796-1797/1100 1798/1164 1799/1-1800/1-491 1801/1-2447 1802/1-2448 1803/1145 1804/1-2120 1805/1114 1806-2500- 2501/1361 2502/1363 2503/1363 2504/1361 2505/1361 2506/1361 2507/1-4207 2508/1361 2509/1319 2510/1-5361 2511/1-8361 2512/1-2319 2513/1361 2514/1-6361 2515/1-7361 2516/1361 2517/1-2361 2518/1361 2519/1-2361 2520/1-2361 2520/3363 2521/1-4363 2522/1-4377 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 19
2523/1361 2524/1-9361 2525/1207 2526/1442 2527/1-5361 2528/1-3386 2529/1-11386 2530/1361 2531/1-6361 2532/1369 2532/2, 4-5447 2532/3446 2533/1361 2534/1361 2535/1441 2536/1441 2536a/1363 2537/1-5207 2538/1-2231 2539/1361 2540/1361 2541/1363 2542/1-2, 4-5, 7-11369 2542/3, 6377 2543/1-2361 2544/1-3381 2545/1361 2546/1-5361 2547/1-2361 2548/1-6363 2549/1363 2550/1-5387 2551/1363 2552/1363 2553/1-3207 2554/1232 2555/1363 2556/1363 2557/1-2363 2558/1-6363 2559/1363 2560/1363 2561/1-3207 2562/1-3363 2563/1-2363 2564/1-2363 2565/1363 2566/1363 2567/1-5207 2568/1-6207 2568a/1-6363 2569/1-2363 2570/1-3363 2571/1379 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 20
2572/1373 2573/1-2374 2574/1-9390 2575/1-4390 2576/1-9390 2577/1-2362 2578/1-6445 2579/1-2449 2580/1-2 archief NAS: 334 2581/1-2391 2582/1-2231 2583/1-6363 2584/1454 2585/1391 2586/1-4391 2587/1-8391 2588/1391 2589-2600- 2601/1629 2602/1-6440 2603/1-2455 2604/1-2455 2605/1-2630 2606/1-8443 2607/1-7444 2608/1455 2609/1631 2610/1-4382 2611/1-3383 2612/1382 2613/1-3384 2614/1385 2615/1, 3-15383 2616/1-6413 2617/1-2656 2618/1-3456 2619/1-8450 2620/1-2632 2621/1-2657 2622/1457 2623/1-5442 2624/1-5370 2625/1-39412 2626/1423 2627/1-5414 2628/1-27192 2629/1-5189 2630/1-2190 2631/1-5196 2632/1-16191 2633/1-5194 2634/1-2195 2635/1193 2636/1-3188 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 21
2637/1-21197 2638/1-5203 2639/1206 2640/1199 2641/1204 2642/1200 2643/1205 2644/1-29380 2645/1380 2646/1-2658 2647/1-5371 2648/1380 2649/1380 2650/1-14452 2651/1-12343 2652/1453 2653/1-2633 2654/1-10344 2655/1338 2655/2-4339 2655/5-9340 2655/10-11342 2655/12-31341 2656/1-30333 2656/31-42335 2656/43-46333 2656/47-56334 2657/1-8461 2658/1-2350 2659/1-5354 2660/1-7348 2661/1-5349 2662/1-11346 2663/1-16359 2664/1-14337 2665/1-7388 2666/1351 2667/1-2668/1-2345 2669/1-2346 2670/1-18346 2671/1-23332 2672/1391 2673/1207 2673/2363 2674/1-5360 2675/1-7415 2676/1-7347 2677/1-4329 2678/1-2336 2679/1-7328 2680/1-2347 2680/3348 2681/1-10352 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 22
2682/1-10207 2683/1461 2684/1-2392 2685/1-2392 2686/1-2460 2687/1-2196 2688/1-2634 2689/1-2369 2690/1-5358 2691/1622 2692/1-2635 2693/1-2635 2694/1-23420 2695/1-4198 2696/1-13367 2697/1-2661 2698/1-2662 2699/1-33664 2700/1-26664 2701/1662 2702/1-19archief RSP 2703/1368 2704-3000- 3001/1202 3002/1-2201 3003/1209 3004/1210 3004/2-3208 3005/1211 3006/1322 3007/1459 3008/1238 3009/1239 3010/1240 3011/1241 3012/1242 3013/1320 3014/1321 3015/1246 3016/1365 3017/1366 3018/1213 3019/1-3249 3020/1-2212 3021/1-4247 3022/1-4248 3023/1-2250 3024/1207 3025/1207 3026/1231 3027/1-4231 3028/1-6231 3029/1-2312 3030/1231 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 23
3031/1313 3032/1323 3033/1-2244 3034/1231 3035/1243 3036/1231 3037/1231 3038/1231 3039/1-2296 3040/1-2296 3041/1-3230 3042/1[-2]231 3043/1234 3044/1-3230 3045/1-3231 3046/1-2231 3047/1231 3048/1234 3049/1-4230 3050/1-3230 3051/1231 3052/1-2230 3053/1236 3054/1245 3055/1230 3056/1231 3057/1-2231 3058/1231 3059/1-2230 3060/1-4297 3061/1235 3062/1236 3063/1-3230 3064/1-2230 3065/1-3231 3066/1-5231 3067/1230 3068/1298 3069/1-2280 3070/1234 3071/1-2230 3072/1230 3073/1230 3074/1231 3075/1315 3076/1300 3077/1-2299 3078/1300 3079/1-3230 3080/1230 3081/1-4301 3082/1-4231 3083/1-3230 3084/1315 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 24
3085/1-3231 3086/1235 3087/1230 3088/1230 3089/1230 3090/1-2230 3091/1-2324 3092/1325 3093/1-2319 3094/1-2319 3095/1361 3096/1-2363 3097/1363 3098/1363 3099/1-6363 3100/1361 3101/1361 3102/1-2363 3103/1-2361 3104/1232 3105/1234 3106/1234 3107/1234 3108/1-2234 3109/1233 3110/1-2237 3111/1223 3112/1-2223 3113/1-2224 3114/1270 3115/1-2302 3116/1-2294 3117/1-6287 3118/1287 3119/1-3282 3120/1-8271 3121/1272 3122/1272 3123/1-3274 3124/1-8279 3125/1-3281 3126/1-3281 3127/1-21331 3128/1326 3129/1226 3130/1227 3131/1311 3132/1363 3133/1-2228 3133/3-7229 3134/1311 3135/1311 3136/1-2313 3137/1-2314 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 25
3138/1-2311 3139/1-2311 3140/1311 3141/1-4311 3142/1291 3143/1-3292 3144/1-2254 3145/1-2293 3146/1295 3147/1-10259 3148/1-2261 3149/1273 3150/1-2285 3151/1252 3152/1-2269 3153/1286 3154/1263 3155/1-4310 3156/1288 3157/1-3289 3158/1-2289 3159/1290 3160/1290 3161/1-2290 3162/1290 3163/1-4283 3164/1-8275 3165/1-14276 3166/1-4277 3167/1278 3168/1284 3169/1, 3-4268 3169/2251 3170/1-2356 3171/1-4255 3171/5266 3172/1-2256 3173/1-2258 3174/1-3258 3175/1-2260 3176/1262 3177/1-2305 3178/1-3267 3179/1-36264 3180/1-4257 3181/1-8265 3182/1353 3183/1-22222 3184/1-10327 3185/1218 3185/2-5219 3185/6-7220 3186/1-8217 3187/1-4217 Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 26
3188/1-13220 3189/1-6214 3190/1253 3191/1-3215 3192/1-18221 3193/1-2216 3194/1-3330 3195/1-6330 3196/1-2308 3197/1-5309 3198/1-3305 3199/1-2304 3200/1-2303 3201/1-8307 3202/1-5306 3203/1355 3204/1-3205/1-2268 3205/3218 3206/1-2318 3206/3317 3207/1-20316 3208/1316 3209/1316 3210/1316 3211/1316 3212/1316 3213/1316 3214/1316 3215/1316 3216/1316 3217/1316 3218/1316 3219/1-3316 3220/1-6316 3221/1-2281 3222/1739 3223 collectie Beeld en geluid INVENTARIS ALGEMEEN Correspondentie met Henriette Roland Holst 1-14 Ingekomen brieven van H. Roland Holst. Met bijlagen 1914, 1917, 1919-1920, 1924-1930, 1933, 1935. 3 mappen 1 1914. 1 st 2 1917. 1 st 3 1919. 4 st 4 1920. 2 st 5 1924. 2 st 6 1925. 10 st. N.B. Met bijlagen bij brieven van: - 11 mrt: ingekomen brief van Abd. C. Salim. Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 27
- 27 sept: ingekomen brief van H. van Walree, secretaris van de Internationale Arbeiders Hulp. - 19 nov: ontwerp-prospectus voor Klassenstrijd. 7 1926. 33 st. N.B. Met bijlagen bij brieven van: - 11 juli: ingekomen brief van M. Hatta, voorzitter van Perhimpoenan Indonesia. - 30 okt: afschrift van een brief aan [R.] Manuel (ps. Van Riel). 8 1927. 60 st. N.B. Met brief gericht aan Sima [Sneevliet], 27 febr.; met bijlagen bij brieven van:- 22 april: ingekomen brief van G. van Gelder. - 6 mei: ingekomen brief van H.J.C. Böschen, secretaris van de Socialistische Ontwikkelingsvereeniging, Amsterdam. - 31 mei: ingekomen brief van H. Koch. - 22 juni: ingekomen brief van W.L. & J. Brusse's Uitgeversmaatschappij. - 17 okt: doorslag van een artikel van H. Roland Holst 'Naar aanleiding van de Russische revolutie. 9 1928. 30 st. N.B. Met bijlagen bij brieven van: - 6 jan: fragment van een ingekomen brief van G. Mannoury. - 16 jan: ingekomen brief van Karl Korsch. - 21 jan: ingekomen brief van Hanna Kosterlitz. - 3 febr: ingekomen brief van Th. Liebknecht. - [ 22 april]: ingekomen brief van [Frans] Liebaers. - 5 nov: brief aan de VAAU Berlijn van HRH, ter doorzending. 10 1929. 16 st. N.B. Met bijlagen bij brieven van: - 12 jan: ingekomen brief van J. Last. - losse bijlage: ingekomen brief van Em. Querido en op de achterkant van [Daniel] de [Lange], 4 juni. 11 1930. 3 st 12 1933. 7 st. N.B. Tijdens detentie ontvangen. 13 1935. 1 st N.B. Afkomstig van R.N. Roland Holst. 14 Ongedateerd. 1 st N.B. Vermoedelijke datum 20 jan. 1928. 15-22 Kopieën van uitgaande brieven aan H. Roland Holst. Met bijlagen. 1924-1930. 1 map 15 1924. 1 st N.B. Met bijlage bij brief van: - 20 nov: knipsel betr. de reactie van de Pravda op [L.D.] Trotski's nieuwste boek. 16 1925. 7 st N.B. Met bijlagen bij brieven van: - 23 sept: circulaire van het NAS betr. het IAH-congres. - 27 okt: afschrift van een brief aan S.[J.] Rutgers. 17 1926. 26 st N.B. Met losse bijlage: - afschrift van een brief van [J.A.] Brandsteder aan H. Roland Holst, 29 okt. Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 28
18 1927. 40 st. N.B. Met bijlage bij brief van:- 5 okt: afschrift van een brief aan A.R. de Jong. 19 1928. 11 st 20 1929. 13 st. N.B. Met bijlage bij brief van: - 13 dec: ingekomen brief van J. Last. 21 1930. 9 st 22 1935. 2 st. N.B. Met bijlage bij brief van: - 30 sept: afschrift van een brief van J. Frankel. 23-37 Ingekomen brieven van H. Roland Holst. Met een enkele fotokopie van een uitgaande brief van H. Sneevliet. Met bijlagen. 1911-1919, 1923-1926, 1928 en z.j. 2 mappen N.B. Deze brieven zijn apart beschreven omdat ze oorspronkelijk slechts in fotokopie aanwezig waren. In 1988 zijn de originelen ontvangen en hiervoor in de plaats gekomen. 23 1911. 1 st N.B. Betr. fotokopie van kaartje gericht aan E.[J.] Sneevliet- Brouwer. 24 1912. 1 st 25 1913. 3 st N.B. Eén brief in fotokopie. 26 1914. 6 st. N.B. Met bijlage bij brief van: - 25 jan: ingekomen brieven van het 'Vera Figner-comité' (Société des amis du peuple Russe et des peuples annexés), 15 nov. 1913 en 20 jan 1914. 27 1915. 3 st 28 1916. 2 st 29 1917. 1 st. N.B. Bevat tevens een door R.N. Roland Holst geschreven gedeelte. 30 1918. 1 st. 31 l919. 9 st N.B. Met brief van R.N. Roland Holst, [9 april?]. 32 1923. 1 st 33 1924. 5 st 34 1925. 16 st 35 1926. 3 st 36 1928. 1 st. N.B. Met bijlage bij brief van: - 1 nov: ingekomen brief van H. [P.L.] Wiessing, 30 okt. 37 Ongedateerd. 1 st N.B. Later vastgestelde datum 28 okt. PERIODE 1901, 1907-1912. IN NEDERLAND Lid van de Sociaal-Democratische Arbeiders Partij (SDAP) Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 29
38 Circulaire van de secretaris van de SDAP, [J.G.] van Kuykhof, met het verzoek zich beschikbaar te willen stellen als spreker voor de campagne ter ondersteuning van de kandidatuur van [W.P.G.] Helsdingen in het district Lochem. Z.j. [1901]. 1 stuk Gemeenteraadslid voor de SDAP in Zwolle 39 Agenda's voor gemeenteraadsvergaderingen. Met aantekeningen. 1907-1910. 1 map 40 Ontwerp-begroting voor 1908 met memorie van toelichting. Met 'Verslag der commissie van rapporteurs over de ontwerp-gemeente-begroting voor 1908'. Met aantekeningen. 1908. 2 katernen 41 'Verslag der commissie van rapporteurs voor de ontwerp-gemeentebegroting voor 1909' en 'Nota van Burgemeester en Wethouders tot beantwoording' van dit verslag. Met aantekeningen. 1908. 2 katernen 42 Ingekomen brief van de [gemeente-] secretaris van Zwolle betreffende de kwestie van de salariëring van de heer Visscher, ambtenaar van de burgerlijke stand. 1907. 1 stuk 43 'Statuten met gemeenteprogram der S.D.A.P.' van de Vereeniging van Sociaal- Democratische Gemeenteraadsleden. Z.j. 1 katern Hoofdbestuurder van de Nederlandsche Vereeniging van Spoor- en Tramwegpersoneel (NVSTP) 44 Authentiek afschrift van de uitspraak van het scheidsgerecht van de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen, waarvan H. Sneevliet deel uitmaakt, inzake het beroep van de ontslagen wachtmeester 2e klasse E. Muller uit Rosendaal. Met bijlagen, afschriften van gevoerde correspondentie en klad- 'Nota voor het scheidsgerecht inzake het beroep E. Muller' waarin H. Sneevliet en medelid A. Harms bezwaar aantekenen tegen de tekst van het vonnis. 1908. 1 map 45 Statuten en reglement van de Nederlandsche Vereeniging van Spoor- en Tramwegpersoneel (NVSTP). [1912?]. 1 katern 46 Handelingen van de Tweede Kamer van 20-21 dec. 1912 betreffende de behandeling van de staatsbegroting voor 1913 'IIIde afdeling (spoorwegen)...'. Met aantekeningen van H. Sneevliet en afschriften van krantenartikeltjes n.a.v. de beschuldiging dat hij NVSTP-leden zou hebben aangespoord tot sabotage; met knipsel van een artikel 'De Noord-Brabantsch-Duitsche Spoorwegmaatschappij en het Vereenigingsrecht van het Spoorwegpersoneel' van H. Sneevliet, gepubliceerd in De Amsterdammer. 1912-1913. 1 omslag 47 Knipsels en exemplaren van kranten met artikelen van onder andere P.J. Troelstra en F. van der Goes betreffende de door Sneevliet aangekaarte opstelling van de SDAP/NVV inzake de ondersteuning van stakingen van niet- of andersgeorganiseerden of wilde stakingen i.v.m. de zeeliedenstaking van 1911; betreffende het naar aanleiding hiervan ontstane geschil in de NVSTP; en betreffende het debat Troelstra-Sneevliet op 19 jan. 1913. 1912-1913. 1 map PERIODE 1913-1918. IN NEDERLANDS-INDIË Algemene correspondentie 48-52 Ingekomen brieven en telegrammen en kopieën van uitgaande brieven. Met bijlagen. 1914-1918. 5 mappen 48 Alimin [Prawirodirdjo, M.]. 1917. 1 st. Baars, A. 1915, 1917-1918. 20 st. Baars-Cheriex, A.C. (To). Z.j. 3 st. Berg, Nic. A.J. 1918. 1 st. Bergsma, P. 1918. 1 st. Bintarti, [R.] 1917. 1 st. Burink, G. van. 1918. 1 st. 49 Cluwen, J.F. 1917-1918. 5 st. Cock Buning, W. de. 1915, 1917. 4 st. Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 30