Onzegbaar Wat het mooist is wat het diepste is waarom ik haar kies waarom zij voor mij kiest waarom wij 'ja' zeggen op elkaar - ik kan het niet zeggen maar kijk maar hoe we van elkaar houden hoe we met elkaar omgaan hoe we om elkaar geven kijk maar dat we elkaar een zorg zijn dat haar zorg mijn zorg is dat haar vreugde mijn vreugde is (Marinus van den Berg) INHOUDSOPGAVE Trouwplannen pag 2 Kerkelijk huwelijk ook voor homofiele paren pag 2 Trouwen en trouwen is twee - overheid en kerk pag 3 De huwelijksdienst pag 4 En als je uit twee verschillende kerken komt pag 4 En als je partner niet gelovig is, of niet kerkelijk meelevend? pag 5 En wat als één van beiden gescheiden is? pag 5 Muziek in de kerk pag 6 De zakelijke kant pag 7 Orde van dienst pag 9 Model 1. Het geheim van een christelijk huwelijk pag 10 Model 2. Woorden zoekend pag 12 Model 3. Een alternatief pag 14 Handreiking voor paren die in een kerkdienst Gods zegen over hun samenzijn willen vragen januari 2010 handreiking voor paren... blz. 1
Trouwplannen! Jullie hebben je dit boekje in handen gekregen, of meegenomen omdat jullie trouwplannen hebben. Dat betekent dat je de liefde van je leven hebt gevonden, en dat is een felicitatie waard! Ongetwijfeld zijn jullie in deze tijd druk met veel dingen. Er moeten heel wat beslissingen worden genomen ten aanzien van feest, gasten, kledij en wat dies meer zij. Nu jullie je tot de kerk hebben gewend, of als je dat van plan bent, komen daar nog wat beslissingen en gesprekken bij, en ligt er een kans tot een extra verdieping. Want in die gesprekken sta je onder andere samen stil bij vragen als: Wat betekent het voor jullie om elkaar trouw te beloven in een kerkdienst? Welke rol speelt God in jullie leven? Hoe kun je samen met de predikant komen tot een dienst die bij jullie past? In dit boekje geven we een aantal mogelijkheden en suggesties met betrekking tot huwelijksdiensten. Het belangrijkste onderdeel is een drietal verschillende modellen 'huwelijksformulieren' die in eigen bewoordingen iets zeggen over wat we op grond van de bijbel onder een christelijk huwelijk verstaan. Welke vorm spreekt jullie beiden het meeste aan? En waarom juist die ene? Kerkelijk huwelijk ook voor homofiele paren. Het burgerlijk huwelijk staat sinds enkele jaren ook open voor partners die van hetzelfde geslacht zijn. In de gemeente in en rondom de Lambertikerk is in het seizoen 2002-2003 een gesprek gevoerd, met als uitkomst dat ook homofiele leden van onze gemeente, en zij die zich op een bijzondere wijze met onze gemeente verbonden voelen, zich welkom mogen weten als zij in een kerkdienst God om een zegen willen vragen over hun verbond van liefde en trouw. Waar bruid-bruidegom staat, kan dus ook gelezen worden bruid-bruid, of bruidegom-bruidegom, en zijn aanduidingen als man/vrouw, hij/zij aan te passen naar de omstandigheden. handreiking voor paren... blz. 2 Trouwen en trouwen is twee - overheid en kerk Er is verschil tussen een huwelijk dat voor de wet gesloten wordt, en de viering in de kerk. De overheid. De overheid is zakelijk. Ze vraagt niet waaróm je trouwt, ze vraagt niet door over zaken als liefde en trouw. Ze vraagt ook niet of je van elkaar houdt. De overheid bevestigt het 'ja'-woord dat jullie eerst en vooral tegenover elkaar uitspreken en legt dat in een akte vast. Afspraken, rechten, plichten. Daarover spreekt de overheid met nadruk. Het is misschien wat scherp gesteld, maar voor de overheid telt het huwelijk vooral om de zakelijke kant eraan. Maar, wie wil een relatie alleen zakelijk bekijken? Een mens zoekt daarin immers allereerst liefde, veiligheid, geborgenheid. Maar dat zijn nu eenmaal zaken die zich niet contractueel laten afdwingen. Die zaken vragen om inzicht, om je laten voeden, en velen merken dat je daar een 'derde' bij nodig hebt: God die ons leiden wil, bemoedigen, inspireren en een weg wijzen door Zijn woord in de bijbel en de vieringen van de gemeente op zondag. De kerk in de wereld. Voor alle duidelijkheid: trouwen gebeurt in het gemeentehuis. Het aldaar gesloten huwelijk is wettig en erkend. In de kerk gaat het niet om een zakelijk gebeuren. Het gaat over mensen en hun God. Het gaat over beloften, over ' het koninkrijk van God'. En daarin gaat het over jou. Wie ben je? Wat doe je? Hoe kijk je naar elkaar? Wat heb je samen op het oog, welke kant wil je op? Dat alles heeft met geloven te maken. Je blijft zoeken, hopen wij, en je verwonderen over de liefde van God die ons vasthoudt wat er ook gebeurt en die ons uitdaagt en inspireert elkaar vast te houden. De bevestiging en inzegening van het huwelijk is niet het eindpunt. Het is het beginpunt van een verbond dat je sámen gaat ervaren. handreiking voor paren... blz. 3
De huwelijksdienst Als je besluit in de kerk te trouwen, kom je voor vragen als: waar en wanneer, en door wie? Achter die simpele vragen zit echter meer dan je denkt. Het gaat immers niet alleen om het gebouw, want daarin en daarachter schuilt een kerkgemeenschap. Waarom wil je op een bepaalde plek trouwen? Waarom in die gemeente? En wat betekent dat voor jullie beider toekomst, ook wat geloven betreft? Trouwen in de kerk betekent meestal een speciale kerkdienst, vlak na de bijeenkomst in het gemeentehuis. Dat lijkt voor de hand te liggen, maar het betekent wel dat je eigen gemeente, en veel buren, vrienden, belangstellenden er nauwelijks bij kunnen zijn. Sommigen kiezen daarom voor een avonddienst voorafgaande aan het feest, of een dienst later op de middag, bijvoorbeeld vlak voor de receptie. Maar je kunt ook trouwen op zondagmorgen, in de dienst van je eigen gemeente. Wanneer je kiest voor een aparte kerkdienst, moet je samen met de dienstdoende predikant overleggen over de vraag in welke kerk je wilt trouwen ( want naast de Lambertikerk zijn er ook verschillende kapellen in de buurt) en welk tijdstip het meest geschikt is. In principe is je wijkpredikant de dienstdoende predikant, tenzij in bijzondere situaties. Het is van beide zijden fijn als je zo vroeg mogelijk je predikant van jullie plannen in kennis stelt. En als je uit twee verschillende kerken komt? Het is niet zo dat beiden lid van één en dezelfde kerk moeten zijn of worden. Je kunt er dus voor kiezen om ieder bij de eigen kerk te blijven. Dat kan zelfs heel verrijkend zijn. Je leert van elkaar en kunt het beleven als oecumene in het klein. Maar het kan ook lastig zijn om het contact met twee gemeentes te onderhouden! Het is wel van groot belang om je huwelijk in beide kerkgenootschappen te laten registreren. Stuur dus ook een trouwkaart/ berichtje naar de kerk van je partner, ook als je er voor kiest in één bepaalde kerk te trouwen. En wanneer één van de partners rooms-katholiek is? Tussen de rooms-katholieke kerk en de Protestantse Kerk in Nederland is de wederzijdse erkenning minder vergaand. handreiking voor paren... blz. 4 De opvattingen over het huwelijk lopen te ver uiteen. Binnen de rooms-katholieke kerk is het huwelijk een sacrament, een heilige handeling, in de protestantse kerken niet. Toch is een oecumenisch huwelijk zeker mogelijk. We zoeken dan naar een eigen inbreng van zowel de protestantse als de katholieke traditie. Het hoeft niet te betekenen dat zowel priester alsook predikant voorgaan. En als je partner niet gelovig is, of niet kerkelijk meelevend? Misschien hebben jullie ook dit boekje in handen gekregen omdat je je nog aan het oriënteren bent. Zeker als één van jullie beiden niet vertrouwd is met het geloof in God zoals we dat beleven in de christelijke kerk, is de beslissing om in de kerk je relatie te vieren, niet voor de hand liggend. Het is echter wél mogelijk, en je moet het niet bij voorbaat uitsluiten, zeker niet als het voor de ander juist van grote waarde is! Het is het meest logisch om daarover eerst een gesprek met je predikant aan te gaan. Samen kun je dan eens kijken: weet je er echt helemaal niets van, of heb je bijvoorbeeld toch het nodige op een christelijke basisschool meegekregen? Waren je ouders, of je grootouders misschien wel bij de kerk of het geloof betrokken? En hoe heb je dat ervaren? Welke vragen heb je als je over 'geloven' nadenkt? Waar we dan benieuwd naar zijn is onder andere ook welk beeld je hebt van geloven, van God en van de kerk. Misschien valt er wel het een en ander uit te leggen, want de kerk is immers ook niet meer wat het twintig jaar geleden was. En om nog iets praktisch te noemen: we houden graag rekening met mensen die de kerkelijke gebruiken van bidden en zingen niet zo gewend zijn. Niet dat het allemaal wegvalt, want dan zou het geen kerkdienst meer zijn. Maar er kan ook gedacht worden aan andere muziek, en natuurlijk zoeken we naar wat toch nog zoveel mogelijk bekend is! Als je even nadenkt komt er vaak ook meer bij je boven dan je dacht. En wat als je één van beiden gescheiden is? Misschien is één van jullie beiden al eens getrouwd geweest, en ben je gescheiden. Dan kan de aarzeling groot zijn om toch voor een tweede huwelijk bij de kerk aan te kloppen. handreiking voor paren... blz. 5
We weten echter allemaal dat mens-zijn ook betekent: deel hebben aan gebrokenheid. Je kunt weliswaar kiezen voor elkaar, maar toch kan het fout gaan. Je kunt dan intens dankbaar zijn, als je na verloop van tijd een ander treft, met wie je verder zou willen. De behoefte om God daarvoor te danken en Hem om zijn bijstand en zegen te vragen kan dan heel groot zijn. Een kerkelijke viering van je huwelijk is ook dan zeker mogelijk, maar zie het ook nu niet als de verzekering van een geslaagde relatie! Juist in een tweede huwelijk is het vaak hard werken geblazen, en het is goed dat je daarbij zo nodig hulp inroept, bijvoorbeeld van je predikant of een andere professional. Een nieuwe relatie kan immers gemakkelijk belast worden met de negatieve ervaringen uit een vorig huwelijk. Niet zelden zie je hoe problemen in een eerste huwelijk zich herhalen. Steek je kop niet in het zand, maar durf het met een goede derde te bespreken! Een kerkelijke huwelijksviering en de voorbereiding daarop kan juist bij uitstek geschikt zijn om schuld, falen en pijnlijk verdriet voor God neer te leggen en uit te spreken, en zo ruimte te vinden om verantwoordelijkheid te nemen voor de toekomst van je eventuele kinderen en elkaar. Muziek in de kerk Trouwen in de kerk betekent alle ruimte voor muziek! Onze cantororganist Wilbert Berendsen (op dit moment aan de Lamberti-kerk verbonden) wil graag met jullie overleggen wat jullie muziekwensen zijn. Indien gewenst krijg je er bijna een orgelconcert op toe, bijvoorbeeld in het orgelspel bij binnenkomst en/of weggaan, tijdens de collecte of op een ander moment in de dienst. Als je hem belt, of mailt (wberendsen@lambertikerk.nl) spreekt hij met je af in de kerk, waarbij je direct kunt horen hoe het klinkt. Er is natuurlijk ook ruimte voor een eigen koor, groepje of solist. De zakelijke kant Voor een informatief of meningvormend gesprek kun je altijd bij ons terecht. Dat is geheel vrijblijvend en brengt natuurlijk geen kosten met zich mee. Je kunt daarvoor contact zoeken met één van de twee predikanten (bij voorkeur je wijkpredikant), het secretariaat van de kerk of een ouderling. Je vindt de actuele gegevens in de telefoongids, op de website van de kerk ( www.lambertikerk.nl) en in ons blad Kerkleven. Op dit moment (januari 2010) zijn predikant in de Lambertikerkgemeente: ds. N.M. (Nelle-Mieke) Drop en ds. A.J. (Job) Stein Wanneer jullie kiezen voor een huwelijksviering waar de Lambertikerkgemeente bij betrokken is, komen er kosten in beeld. Het tarief voor een huwelijksdienst is een bepaald bedrag waarvan jullie kerkelijke bijdragen van de afgelopen drie jaar afgetrokken worden. (jan. 2010: 400,-- min de girale kerkelijke bijdragen) Bij dit bedrag zijn alle voorbereidingsgesprekken, de kerkhuur, de organist, de inzet van de koster en een eenvoudig liturgieboekje inbegrepen. Als de huwelijksdienst in een ander kerkgebouw plaatsvindt, vervallen voor ons de kosten van de kerkhuur, organist, koster en het boekje. (Maar je hebt grote kans dat die dan daar in rekening gebracht worden.) Ons tarief is in dat geval (jan. 2010) 300,-- min de girale kerkelijke bijdragen van de afgelopen drie jaar. Is de trouwlocatie verder dan 10 km dan komen er reiskosten bij. [Wat ons betreft mogen de kosten een kerkelijke trouwviering nooit in de weg staan. Als dat een probleem is zoeken we graag samen naar een oplossing.] Als je dat wilt, kun je ook alleen de kerk huren, zonder dat de Lambertikerkgemeente bij de dienst betrokken is. Daar is een apart tarief voor (jan. 2010): 225,-- met gebruik van orgel, maar zonder organist. Maar als je wilt, kun je de organist dan 'free-lance' zelf inhuren. Bij de kosteres (van dit moment, jan. 2010) mevr. Greven-Bierman kun je informatie inwinnen over de beschikbaarheid en eventuele huur van de kerk. handreiking voor paren... blz. 6 handreiking voor paren... blz. 7
Orde van dienst Om een beetje beeld te krijgen van een kerkdienst bij de viering van je verbond van liefde en trouw, vinden jullie hiernaast de onderdelen van een trouwdienst opgesomd. Een aantal dingen ligt vast, maar er zijn ook veel keuzemogelijkheden. Graag zoeken we als predikanten samen met jullie de liederen uit en overleggen we ook over dingen die jullie trouwdienst een (nog) persoonlijker tintje kunnen geven. Er kan heel veel, maar het kan ook heel 'sober' gehouden worden. Bedenk daarbij dat de dominee niet alles hoeft te doen: je mag ook zelf iets lezen, je kunt vrienden of vriendinnen, broers of zussen iets laten lezen, enz. Hoe meer mensen uit je eigen kring je erbij kunt inschakelen, hoe persoonlijker en herkenbaarder het voor je familie en vrienden wordt! Welkom Bemoediging en groet Samenzang Gebed (Gedicht) Bijbellezing(en) en lied(eren) Verkondiging Samenzang of muziek Inleiding op de huwelijksbevestiging ( zie de volgende pagina's voor bewoordingen) Vraag of trouwgelofte Ringwisseling handreiking voor paren... blz. 8 Gebed en zegen over jullie samenzijn Lied dat je wordt toegezongen Overhandiging van de huisbijbel, door de ouderling van dienst Gebeden Inzameling van de gaven Slotlied en Zegen Er zijn veel meer liederen dan alleen in het Liedboek. We gebruiken tegenwoordig ook bundels als Tussentijds, Zingend geloven en Zingende gezegend. En er is meer, zie bv www.begijnhofamsterdam.nl (doorklikken naar pastoraat - huwelijk en doop - huwelijksliederen) Gedichten en teksten ter overweging kun je ook vinden op de site : www.levensvragen.nl Zomaar een lied... Vrede, geluk, vreugde en toekomst over de weg van deze twee. Woorden van trouw, hoop en verwachting en onze vriendschap met hen mee. Vrede, genade, God om je heen een leven lang en goed met ons en iedereen! ( te zingen op de melodie van LvdK, gezang 415) handreiking voor paren... blz. 9
Model 1. het geheim van een 'christelijk huwelijk' Wij zijn als gemeente bijeen om het huwelijk van... en...voor Gods aangezicht te bevestigen en om met hen en voor hen zijn zegen te vragen. De kerk van Jezus Christus belijdt dat het huwelijk een door God geschonken mogelijkheid is: een gemeenschap voor het hele leven, waarin het aan twee mensen gegeven wordt elkaar te verblijden en te dienen, liefde en trouw te schenken en te ontvangen, in voorspoed en in tegenspoed. Wanneer een man en een vrouw ( twee mannen, twee vrouwen) hun huwelijksverbond sluiten in de naam van de Heer, spreken zij tezamen uit dat zij elkaar in liefde volledig willen toebehoren en terzijde staan in alle dingen. Samen zoeken zij naar de wil van God met hun leven. Samen willen zij hun taak verrichten en zorgen voor hun gezin. Samen proberen zij de kinderen - zo die hun worden toevertrouwd - voor te gaan in het leven met de Heer en zijn gemeente. Samen willen zij hun opdracht in de samenleving aanvaarden als mensen op weg naar de toekomst van God. Hun verbondenheid met elkaar lijkt op het verbond tussen Christus en zijn gemeente. Daarom, lief bruidspaar, zult u elkaar liefhebben, zoals Christus zijn gemeente heeft liefgehad. Zoals Christus zich aan zijn gemeente heeft gegeven, zo mag u elkaar in liefde dienen, in wijsheid leiden en helpen, in geduld elkaar aanvaarden en proberen te vergeven. Alle dingen zult u met elkaar delen, zonder de ander de vrijheid te ontnemen. In alle omstandigheden zult u elkaar terzijde staan, zonder de ander te overheersen of slaafs te volgen. Een hechte gemeenschap zult u vormen, maar evenzeer beseffen dat jullie gezin deel is van een groter geheel; dat betekent dat je ook openstaat voor verantwoordelijkheden buiten eigen huis. Jullie taken zullen jullie verrichten en elkaar daarbij helpen, maar evenzeer is het zaak er voor zorgen dat rust en vreugde hun plaats krijgen en het leven als geschenk aanvaard wordt. Zo zullen jullie elkaar bewaren in de dienst van de Heer, die zichzelf aan ons heeft verbonden en ons roept tot het grote bruiloftsfeest. ( het paar staat op en geeft elkaar de rechterhand )... en... belijden jullie dat je in je huwelijk door God zelf geroepen bent tot liefde en trouw aan elkaar in goede en kwade dagen, in rijkdom en armoede, in gezondheid en ziekte (tot de dood u zal scheiden) en willen jullie samen in zijn naam jullie verantwoordelijkheid aanvaarden voor elkaar, voor hen die jullie worden toevertrouwd, en voor je dienst als gezin in de samenleving? Antwoord: ja Ringwisseling Gebed en zegen, bijvoorbeeld: Heer, onze God, God van het verbond, wij bidden U voor deze beiden verbonden in uw naam: help hen dat zij elkaar tot hulp zullen zijn; bewaar en vernieuw hun liefde en trouw door uw nabijheid in goede en kwade dagen, door Jezus Christus, onze Heer. Amen. De God van Abraham, Izaäk en Jakob, de Vader van onze Heer Jezus Christus, Hij zal u zegenen en behoeden, opdat u in vrede en vreugde zult samenwonen, al uw dagen, tot zegen van velen. Amen. handreiking voor paren... blz. 10 handreiking voor paren... blz. 11
Model 2 "Woorden zoekend" (Dit is een voorbeeld van een tekst die door het bruidspaar zelf wordt uitgesproken) Wij zijn diep dankbaar dat wij elkaar hebben gevonden. Wij willen proberen in onze liefde voor elkaar, de ander en onszelf te zien in het licht van God, elkaar te aanvaarden als een geschenk van Hem, en elkaar te steunen in de opdracht die ons leven kan zijn. Aandacht gevend aan wat de één voor de ander kan betekenen, willen wij zoeken naar een leven waarin wij op elkaar betrokken onszelf durven zijn. Wij willen elkaar trouw beloven en steeds weer zoeken naar elkaar, in vertrouwdheid en vrijheid, in openheid en betrouwbaarheid. Wij willen proberen in onze liefde voor elkaar iets te verwerkelijken van de liefde van Christus, die door de diepten van ons mens-zijn heen, laat zien waar kansen zijn voor mensen om elkaar nabij te komen. Wij willen proberen om als wij de zorg voor kinderen krijgen ook hen hiermee vertrouwd te maken. Wij willen ons inzetten voor leven in gerechtigheid, vrede en blijdschap voor alle mensen. Zo willen wij verbonden zijn met hen die vertrouwen en geloof hebben in de toekomst, en daar ook ons steentje aan bijdragen. Wij hopen zo in staat te zijn aan onze liefde vast te houden. Wij hopen dat onze liefde gedragen mag zijn door de gemeenschap met God en met mensen. Wij hopen in onze liefde een zegen te zijn voor elkaar en voor deze wereld. Vraagstelling door de voorganger: "..., jullie staan hier omringd door ouders, familieleden en vrienden. Temidden van hen willen jullie bevestigen dat je voor elkaar gekozen hebt. Dat jullie samen willen blijven in vreugde en zorg en dat jullie willen getuigen van je overgave en trouw. handreiking voor paren... blz. 12 Mag ik jullie vragen om elkaar de rechterhand te geven om ten aanhoren van God en ons allen openlijk uit te spreken wat je reeds in je hart hebt besloten. bv: bruidegom:...ik zal proberen een goede man en vriend voor jou te zijn. Want dat ben je ook voor mij. Ik wil er voor je zijn wanneer je steun nodig hebt, zo ook in goede en slechte tijden, in ziekte en gezondheid. Ik wil je liefhebben en waarderen.... ik hou van je en wil je vragen: wil je mijn vrouw /man worden?" Ja bv :bruid:...ik ken jou al de helft van mijn leven en wat met vriendschap begon is gegroeid tot een houden van. Jouw plek in mijn leven is steeds belangrijker geworden. Ik kan met je praten, met je lachen en ik mag naast je staan als je verdriet of zorgen hebt. Ik wil hiernaar blijven streven, ik wil samen met jou verder leven....ik hou van je en wil je vragen: wil je mijn man /vrouw worden? Ja. ( het heeft hierbij de voorkeur dat je je eigen bewoordingen zoekt en daarover in gesprek gaat met de predikant) Ringwisseling Zegen, bv: De Almachtige God die voor jullie alles ten goede heeft geleid, de God van jullie ouders, Hij moge je zegenen Hij geve je liefde en trouw Hij make je (vruchtbaar) sterk en vol vreugde. Amen. handreiking voor paren... blz. 13
Model 3: een alternatief (Dit is een heel korte en poëtische vorm ) Je hebt iemand gevonden op wie je vertrouwt, iemand die achter je staat. Samen ga je iets bouwen met z n tweeën, in wederzijds vertrouwen en met de hulp van God. Samen ga je op weg, een weg vol hindernissen; samen ruim je struikelblokken op met veel vertrouwen op Hem. Je gaat door, samen bedroefd als je bijna struikelt, maar hand in hand ga je verder. Samen zijn jullie immers geroepen, geroepen om elkaar liefde en trouw te bewijzen, en verantwoordelijkheid te dragen voor wie aan jullie zorgen wordt/worden toevertrouwd. Samen zijn jullie geroepen om jezelf in te zetten voor deze samenleving een wereld waar je deel van bent, en waarbij je je laat gezeggen door de richting die het evangelie wijst. Maar samen ga je ook rusten, luisteren naar je eigen adem. Dromen van dingen, die er nog niet zijn, voelen dat je niet langer alleen bent. Woordeloos kun je genieten, intens gelukkig zijn omdat je weet dat die ander er is voor wie je alles wilt zijn. handreiking voor paren... blz. 14 Mag ik jullie dan nu vragen elkaar de rechterhand te geven en hier in deze gemeenschap, voor jullie familieleden en vrienden, voor de kerk en voor God jullie trouwbeloften uit te spreken.... wil je... ontvangen als je man /vrouw, beloof je hem /haar trouw te zijn in dagen van vreugde en verdriet, in dagen van armoede en voorspoed, in dagen van ziekte en gezondheid? Wil je hem /haar hooghouden en vol liefde eren zolang God je levensadem geeft?...ja. (en vervolgens wordt dezelfde vraag aan de ander gesteld) Gebed Heer, onze God, God van het verbond, wij bidden u voor...en... (man en vrouw), verbonden in Uw naam; help hen dat ze elkaar tot hulp zullen zijn, bewaar en vernieuw hun liefde en trouw door uw nabijheid in goede en kwade dagen. Door Jezus Christus, onze Heer. Amen. Zegen, bv: Wees dan gezegend, gij beiden, tot één huis verenigd, ontferm U over alle levende ziel die God tot u zal zenden, en wees vrolijk voor het aangezicht van Hem die u bewaakt op al uw wegen en die niet laat varen het werk van Zijn handen tot in eeuwigheid. handreiking voor paren... blz. 15
Uitzending De zegen van onze God - dat wil zeggen: de liefde en de aandacht voor al wat leeft - dale neer op jullie hoofd, en dringe door tot diep in je hart in alle vezels van je samenzijn. De liefde en de aandacht voor al wat leeft houde in jullie vast dat je leeft en sterft om mens voor een mens te zijn helper van de ander, zoeker naar velen. De zegen van onze God - de liefde en de aandacht voor al wat leeft - kome over ons allen, en houde ons rusteloos en helpe ons trefzeker kiezen, om ooit te vinden een wereld met velen, zee van mensen, wijs als licht - godallemachtig, mensen in vrede. (Jan van Opbergen) handreiking voor paren... blz. 16