h.-hartziekenhuis vzw Mechelsestraat 24 2500 Lier tel. 03-491 23 45 fax 03-491 23 46 een hart voor zorg Introductiebundel voor studenten vroedkunde Materniteit/Verloskamer Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 1
1. Welkom! Stage is in de opleiding verpleegkunde/zorgkunde een belangrijke schakel. Het is een onderdeel van het leerproces en stelt je in staat de nodige beroepskennis en beroepsvaardigheden op te doen. We heten je dan ook van harte welkom in ons ziekenhuis en hopen dat de stage aangenaam en vooral zeer leerrijk mag verlopen. In deze brochure vind je alle noodzakelijke informatie over stage in het H.-Hartziekenhuis. In een eerste deel wordt algemene informatie meegedeeld. In een tweede deel wordt de afdeling waar je stage loopt apart belicht zodat je je een beter beeld kan vormen van wat je kan verwachten. Neem deze brochure dus aandachtig door en bevestig nadien op http://www.hhzhlier.be/stage dat je de introductiebundel van de stageafdeling gelezen hebt. Een goede voorbereiding verzekert een vlot verloop van de stage! We wensen je een succesvolle stage toe! Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 2
2. Algemene informatie 2.1. Gegevens van het ziekenhuis H.Hart-ziekenhuis Mechelsestraat 24 2500 Lier 03/491 23 45 Secretariaat@hhzhlier.be www.hhzhlier.be Capaciteit : Heelkunde (C) Geneeskunde (D) Pediatrie (E) Couveuse (N*) Materniteit (M) 167 bedden 90 bedden 25 bedden 13 bedden (inclusief isoletten) 24 bedden Verloskamer (VK) 3 arbeidskamers 1 onderzoekskamer 2 verloskamers Geriatrie (G) 81 bedden Sp Loco-motorisch Sp Chronische zorg 22 bedden 22 bedden Sp Palliatieve zorg 6 bedden Neuropsychiatrie (A) 29 bedden Psychiatrie (dag) (A) 4 bedden Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 3
Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 4
2.2. Bereikbaarheid Via Mechelsestraat Via Kolveniersvest Busvervoer meerdere haltes op loopafstand (Kolveniersvest en Antwerpsestraat, info: www.delijn.be) Treinvervoer op 5 minuten loopafstand (info: www.b-rail.be/n) Fietsenstalling fiets zeker afsluiten wel zelf slot voorzien 2.3. Parkeren In de nabije omgeving van het ziekenhuis is parkeren erg duur. Deze site geeft aan waar er gratis kan geparkeerd worden in de omgeving van het ziekenhuis. http://www.lier.be/praktische_info/waar_parkeer_ik_mijn_auto _in_lier/parkings Op de parking van het ziekenhuis is het betalend parkeren Er is geen mogelijkheid tot het bekomen van een gratis parkeerkaart. 2.4. Maaltijden Maaltijd nemen kan : Op de afdeling samen met de verpleegkundigen koffie, thee, soep en water zijn voorzien In de personeelscafetaria blok G 1 ste verdiep koffie, thee, soep en water zijn voorzien In de cafetaria in de centrale hal eigen lunchpakket mag, wel drank te consumeren Indien de student in de cafetaria van de school wenst te eten, dient hij/zij zich eerst om te kleden. 2.5. Werkkledij Tijdens de stage is een dienstuniform verplicht. Uniformen worden via de school aangeschaft. Gesloten geluidsdempend schoeisel: zelf te voorzien Correcte persoonlijke hygiëne: o lange haren zijn samengebonden o kort geknipte, propere nagels, geen nagellak o geen ringen, polshorloges of andere sieraden aan polsen en voorarmen Verplaatsing naar het ziekenhuis en naar huis gebeurt steeds in dagkledij. Het is niet toegelaten om met het uniform het ziekenhuis te verlaten, ook niet naar het studentenhuis. Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 5
2.6. Kleedkamers Kleedkamers bevinden zich op het gelijkvloers aan blok G. De studenten verpleegkunde van Thomas More en SAL (HBO5) bekomen een sleutel voor de locker aan het onthaal van de school in blok C. De sleutels worden afgehaald vanaf donderdag voor het begin van de stage. o Kastsleuteltjes worden meegegeven voor de duur van de stageperiode. Een stage op eenzelfde afdeling die onderbroken wordt door een lesperiode, wordt beschouwd als bestaande uit twee of meer stageperiodes! Sleutels moeten dus telkens bij het einde van de stageperiode worden ingeleverd. Tijdens stages die onderbroken worden door een vakantieperiode (uitgezonderd de zomervakantie) mag de student de sleutel bewaren. o Bij het einde van de stageperiode wordt de kast leeggemaakt en de sleutel terug bezorgd aan de school bij het onthaal blok C ten laatste op dinsdag van de eerstvolgende lesweek. o Sleutels die niet tijdig terug zijn ingeleverd worden geregistreerd als te laat. Hiervoor wordt een administratieve vergoeding van 15 aangerekend. o Als aan de vestiairekast een persoonlijk hangslot werd bevestigd, wordt dit verwijderd, waarna de kast verzegeld wordt. De kast wordt terug vrijgegeven nadat het oorspronkelijke hangslot is teruggebracht en een administratieve vergoeding van 15 wordt betaald. Er kan in geen geval aanspraak gemaakt worden op een vergoeding voor het verwijderde slot. De studenten van Duffel en van SAL(=zorgkundigen) brengen zelf een hangslot mee. 2.7. Stageregeling De stageregeling gebeurt door de school d.w.z. dat de school zorgt voor de toewijzing van een afdeling. De uurregeling wordt echter opgemaakt door de hoofdverpleegkundige. Wijzigingen in uren worden besproken met de hoofdverpleegkundige en met de stagebegeleiding Iedere afwezigheid wegens ziekte of een andere reden dient tijdig gemeld te worden zowel aan de school, aan de stagebegeleiding als aan de afdeling. Vooraleer je start met de stage is het aangewezen dat je contact opneemt met de hoofdverpleegkundige ( telefonisch, per mail of even langsgaan) om je voor te stellen en je uurregeling te ontvangen. Contactgegevens van de afdeling vind je in het afdelingsspecifieke deel van deze bundel ( hoofdstuk 3) Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 6
2.8. Praktische afspraken i.v.m. de eerste stagedag Om je goed voor te bereiden op de stage wordt er van je verwacht dat je de introductiebundel van de stageafdeling vóór de eerste stagedag zorgvuldig hebt doorgenomen. Via onderstaande link kan je bevestigen dat je de introductiebundel hebt gelezen. http://www.hhzhlier.be/stage Studenten die voor de eerste maal stage lopen in ons ziekenhuis worden opgevangen door de begeleidingsverpleegkundige(n), Myriam Van Mensel en/of Ann Vanderhulst. De eerste stagedag verwachten zij alle nieuwe studenten in de centrale hal van het ziekenhuis om 8u stipt. Na een korte, praktische voordracht begeleiden Myriam en /of Ann je naar de kleedkamers waar je je dienstuniform kan aantrekken. Aansluitend is er een rondleiding doorheen het ziekenhuis, waarna je wordt begeleid naar je stageafdeling. Als je klikt op de groene knop Leesbevestiging kan je meteen aangeven of je al dan niet deelneemt aan dit onthaalmoment. Deelname aan het onthaalmoment is een onderdeel van je stage en is dus verplicht.( enkel voor nieuwe studenten!) Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 7
2.9. Evaluatie Wij willen graag weten hoe je stage verlopen is en willen leren uit de feedback die we krijgen. Daarom vindt er eenmaal per maand een gemeenschappelijk evaluatiemoment plaats voor alle studenten die op dat moment stage lopen in het ziekenhuis. De evaluatie gaat door de laatste dinsdag van de maand tussen 14u en 15u. Je wordt op voorhand verwittigd door de hoofdverpleegkundige waar en wanneer je verwacht wordt. Deelname aan de evaluatie is een onderdeel van de stage en is dus verplicht. Ben je vrij op de dag van de gemeenschappelijke evaluatie, dan zijn er 2 mogelijkheden om een evaluatieformulier in te vullen: Bij het begin van de stage ontvang je een evaluatieformulier van de begeleidingsverpleegkundige of hoofdverpleegkundige. Aan de ingang van elke kleedkamer vind je een brievenbus waar je het evaluatieformulier kan posten. Via http://www.hhzhlier.be/stage is het mogelijk om een evaluatieformulier elektronisch in te vullen en door te sturen. Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 8
2.10. Bij wie kan je terecht als student? Elke ingewerkte verpleegkundige op een afdeling staat in voor de opvang en de begeleiding van studenten. Daarnaast zijn er op elke afdeling mentoren. Een mentor kan je beschouwen als de referentieverpleegkundige voor studenten en kijkt er dus op toe dat de stage verloopt volgens de verwachtingen van alle partijen. De namen van de mentoren vind je in deel 2 van deze brochure onder Voorstelling van de afdeling. ( hoofdstuk 3) Naast de mentor, de hoofdverpleegkundige en de stagebegeleider als eerste aanspreekpunt, kan je ook altijd terecht bij onze begeleidingsverpleegkundigen, Myriam Van Mensel en Ann Vanderhulst Zij staan in voor de opvang en begeleiding van nieuwe medewerkers en studenten en zijn te bereiken via volgende kanalen: e-mail: begeleidingsverpleegkundige@hhzhlier.be 03 491 21 43 Er staan dus verschillende mensen voor je klaar ingeval van vragen, bedenkingen, problemen Aarzel dus niet om contact op te nemen indien nodig! Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 9
3. Specifieke informatie van de afdeling 3.1. Voorstelling van de afdeling Materniteit De afdeling materniteit is gelegen op de eerste verdieping van blok G en I en heeft 24 bedden, verdeeld over volgende kamertypes: o Tweepersoonskamer (1) o Eenpersoonskamer (6) o Luxe kamer (5) o Suite kamer (11) Telefoonnummer materniteit: 03/491.21.85 E-mail: materniteit1@hhzhlier.be Bezoekuren: 14.00u 16.30u 18.30u 20.00u. Verloskamer De dienst verloskamer bevindt zich op de tweede verdieping van blok I. Jaarlijks vinden hier ongeveer 1000 bevallingen plaats. Bevallen kan in het Heilig Hart Ziekenhuis vanaf 32 à 34 weken zwangerschap (in overleg met kinderarts en gynaecoloog). Voor deze termijn wordt de parturiënte doorgestuurd naar een universitair ziekenhuis. De verloskamer bestaat uit: o 1 onderzoekskamer: voor ambulante patiënten en bij plaatsgebrek soms ook gebruikt als arbeidskamer. o 2 arbeidskamers met bad o 1 arbeidskamer zonder bad o 2 verloskamers, van elkaar gescheiden door de babybox met reanimatietafel Telefoonnummer verloskamer: 03/491.22.75 E-mail: verloskwartier@hhzhlier.be Op verloskamer is er geen bezoek toegelaten! Er wordt slechts één vertrouwenspersoon (partner, familielid,...) bij de parturiënte toegelaten. Consultatie vroedvrouwen Op dinsdag en donderdag is er een vroedkundige raadpleging. Zowel pre- als postnataal kunnen (aanstaande) ouders er terecht voor GVO,voorbereiding op de bevalling, borstvoedingsadvies, Prentaal wordt de raadpleging vaak gecombineerd met een CTG, soms met een glucose challenge test en wordt het verloskundig dossier voorbereid. Deze raadpleging vindt plaats op de eerste verdieping van blok E, vlakbij de materniteit. De vroedvrouwen die raadpleging houden maken deel uit van het team materneit/verloskamer. Raadpleging bij de vroedvrouw kan enkel op doorverwijzing van een gynaecoloog en op afspraak. Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 10
3.2. Voorstelling van het team Het verloskundig team: Hoofdvroedvrouw : Kathleen Geudens Adjunct hoofdvroedvrouw: Edith Wyns Vroedvrouwen Het medisch team: Gynaecologen: o Dr. Braeckmans o Dr. Dobbelaere o Dr. Caeymaex o Dr. Joos o Dr. Wuyts o Dr. Schmid Kinderartsen: o Dr. Garmyn o Dr. Broers o Dr. Van Doorn o Dr. Verstraete o Dr. Janssen o Dr. Huybrechs Assistent gynaecologie en pediatrie Stagiair gynaecologie en pediatrie Andere medewerkers: Logistieke medewerkers Onderhoudspersoneel Keukenpersoneel Technische dienst... Multidisciplinaire samenwerking: Sociale dienst Pastorale dienst Kind en Gezin (komen langs op afdeling materniteit 2x per week) Kinesisten Verpleegkundigen N* Diëtisten... 3.3. Patiëntenprofiel Materniteit Het patiëntenprofiel van de afdeling materniteit bestaat voornamelijk uit kraamvrouwen en hun pasgeborene(n). Zwangeren die geobserveerd moeten worden (omwille van bvb: Hyperemesis, pré-eclampsie, premature contracties,...) kunnen ook opgenomen worden op de materniteit. Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 11
Patiënten die opgenomen worden voor een ingreep waarvoor daghospitalisatie vereist is (bvb: curettage, verwijderen wijsheidstanden,...), komen sporadisch op de materniteit terecht. Dit meestal wegens plaatsgebrek in het dagziekenhuis. Verloskamer Het patiëntenprofiel op de afdeling verloskamer bestaat uit: Parturiënten in arbeid. Deze verblijven gemiddeld 2 tot 3 uur na de partus op verloskamer. Opname van zwangeren ter observatie wegens zwangerschapsverwikkelingen (bvb: premature contracties, hyperemesis,...) Ambulante opnames (bvb: controle monitor, bloedname, echografie,...) Opname en voorbereiding geplande sectio s Parturiënten die niet in arbeid zijn, maar op controle komen omwille van bvb. ongerustheid, vermoeden van gebroken vliezen,... Post-partale observatie van risico-patiënten (bvb: na atonie, préeclampsie,...) 3.4. Meest voorkomende verpleegactiviteit Materniteit: Observatiemoeders Bewaken van foetale harttonen (CTG en Doptone) Controle vitale parameters Controle gynaecologische parameters (bloedverlies, vochtverlies, perimeter, fundus,...) Urinecontrole Veneuze bloedname Perifeer infuus + opvolging infuusschema Persoonlijke hygiëne... Kraamvrouw Neonaat Veneuze bloedname Perifeer infuus Bedbad Vulvaspoeling Controle vitale parameters Controle gynaecologische parameters Wondzorg Verwijderen redon Borstvoedingsbegeleiding Geven van GVO Opstarten kolven Emotionele ondersteuning... Babybad Navelverzorging Hulp FV / BV Veneuze bloedname (hielprik, bilirubine,...) Capillaire bloedname (glycemiecontrole) Observeren gewicht, temperatuur, stoelgangsen mictiepatroon, kleur... Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 12
Verloskamer Alle vroedkundige handelingen die te maken hebben met de opvolging van een parturiënte in arbeid (bvb: opmaak dossier, plaatsing perifeer infuus, vaginaal onderzoek, aanleggen CTG, beluisteren FHT met doptone, nemen van vitale parameters, assistentie bij plaatsing epidurale verdoving, IV-toediening van medicatie + opvolgen infuusschema s,...) Begeleiding van een parturiënte tijdens arbeid en bevalling (bvb: hulp bij opvangen CT s, GVO geven, aanbieden van alternatieve pijnstilling: bal/bad/massage, begeleiding bij perstechniek, aanmoedigen tijdens partus,...) Opstarten IV therapie bij observatiezwangere(bvb: tractocileinfuus, toediening Celestone IM, opstart hyperemesis vochtschema,...) Voorbereiding sectiopatiënten (bvb: dossier opmaken, info verloop sectio, algemene GVO,...) Verrichten van partus samen met gynaecoloog Eerste zorgen aan de pasgeborene (wegen, meten, hoofdomtrek, toedienen Konakion IM, Apgar-score) Hulp bij borstvoeding in direct postpartum Hulp bij flesvoeding in direct postpartum Postpartumzorgen aan kraamvrouw in direct postpartum (navoelen BMH, controle lochiaal verlies, controle vitale parameters, geven van bedbad, GVO, verwijderen epidurale catheter) 3.5. Werking van de afdeling 3.5.1. Algemeen Je werkt 7,5 werkuren per dag + 30 minuten middagpauze. - Vroege dienst : 7.00 15.00 u - Late dienst : 14.00 22.00 u - Nachtdienst : 21.30 7.30 u Elke shift begint en eindigt met een gegevensoverdracht over alle patiënten. Als student vorm je samen met de vroedvrouw een team en ben je medeverantwoordelijk voor de totaalzorg. Je volgt zeker de overdracht van jouw team. 3.5.2. Dagindeling Materniteit 7u 7u30 8u Overdracht patiëntentoewijzing begin vroege shift Bloednames moeder en kind Klaarmaken verpleegkarren voor verzorging Opdienen ontbijt Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 13
8u30-12u Ochtendverzorging moeder en kind 12u15 Opdienen middagmaal 13u-13u30 Vulvaspoeling bij pas bevallen moeders 13u30-14u Invullen verpleegdossiers 14u Overdracht begin late shift ontslag patiënten 15u-17u Namiddagverzorging 17u15 Opdienen avondmaal 18u-20u Avondverzorging moeder en kind Invullen verpleegdossiers 21u30 Overdracht - begin nachtshift Verloskamer 7u 7u30 8u-14u 14u 14u-21u30 21u30 21u30-7u Overdracht patiëntentoewijzing begin vroege shift Kennismaking met patiënten en hun partner Aankomst gynaecologen, overlopen en bezoek aan patiënten in arbeid. Specifieke verloskundige activiteiten betreffende arbeid, bevalling en postpartum (pt. die s nachts werden opgenomen + inducties) Geplande sectio s Ambulante activiteiten (bvb monitors, inspuitingen,...) Opnames (bvb hyperemesis, premature contracties,...) - Algemene orde op dienst (aanvullen verloskamers en arbeidskamers, opruimen, controle werking van het materiaal op verloskamer,...) Overdracht begin late shift Specifieke verloskundige activiteiten betreffende arbeid, bevalling en postpartum Evt. niet geplande sectio s Ambulante activiteiten Opnames - Algemene orde op dienst (aanvullen verloskamers en arbeidskamers, opruimen, controle werking van het materiaal op verloskamer,...) Overdracht begin nachtshift - Specifieke verloskundige activiteiten betreffende arbeid, bevalling en postpartum - Evt. niet geplande sectio s - Ambulante activiteiten - Opnames - Algemene orde op dienst (aanvullen verloskamers en arbeidskamers, opruimen, controle werking van het materiaal op verloskamer,...) Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 14
3.6. Overlegstructuren De evaluatie van de stageperiode verloopt aan de hand van de formulieren permanente feedback, die dagelijks moeten ingevuld worden door de vroedvrouw waar je die dag hebt mee samengewerkt. Het is de verantwoordelijkheid van de student om dit formulier dagelijks te laten invullen. Deze formulieren plaats je in je stagemap en blijven altijd aanwezig op de afdeling op de daarvoor voorziene plaats (verloskamer: bakje naast diepvriezer voor placenta s /materniteit: in kast besprekingsruimte). Minstens één maal per stage is er een mogelijkheid tot tussentijdse evaluatie. Hierbij bespreekt de stagebegeleidster de stageperiode aan de hand van de dagelijkse feedbackformulieren. De eindevaluatie gebeurt in samenspraak met de stagebegeleiding en het verloskundig team. Er wordt hierbij rekening gehouden met je theoretische kennis en inzichten, je houding, communicatieve vaardigheden, technische vaardigheden en je leerproces. 3.7. Wat verwachten wij van studenten? Materniteit Theorie is gekend voor aanvang van de stage. Student toont enthousiasme en interesse. Leerdoelen worden dagelijks mondeling kenbaar gemaakt aan de begeleidende vroedvrouw. Durven vragen stellen, en zo nodig, dingen navragen als je niet zeker bent. Verloskundige situaties kunnen bespreken met de begeleidende vroedvrouw, kritisch luidop nadenken (waarom doe je iets?, BM te hoog, lochia te veel,...). Op een gepaste wijze initiatief nemen. Actief deelnemen aan de verzorgingen, niet alleen passief toekijken. Zo nodig op voorhand met de begeleidende vroedvrouw bespreken wat er juist van jou verwacht wordt. Zelf opkomen voor leermomenten. Zelf vragen naar feedback, open staan voor opmerkingen, geen aanvallende houding aannemen. Continue rapportage aan begeleidende vroedvrouw, elke handeling die je doet meedelen. Plaats kennen binnen het team (evenwicht tussen nabijheid en afstand). Op tijd evaluatieformulieren laten invullen en aftekenen. Initiatief nemen wat betreft orde en netheid op dienst. Verloskamer Algemene verwachtingen idem materniteit. Praktische afspraken in verband met het zelf verrichten van bevallingen: o Het zelf uitvoeren van een bevalling gebeurt enkel na toestemming van de begeleidende vroedvrouw én de arts. Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 15
o Je mag zelf bevallingen uitvoeren als de begeleidende vroedvrouw merkt dat je in staat bent om een normale arbeid mee op te volgen (kennis en inzicht in de normale verloskunde). o Studenten mogen enkel bevallingen verrichten als de arts aanwezig is. Indien de gynaecoloog niet tijdig aanwezig kan zijn, zal de vroedvrouw de bevalling uitvoeren. o Je moet minstens 2 bevallingen gezien hebben (ongeacht bij welke gynaecoloog), alvorens je een bevalling mee mag uitvoeren. 4. Slot Hopelijk biedt deze onthaalbrochure je al een eerste kennismaking met de afdeling zodat je met veel enthousiasme aan de stage kunnen beginnen. Wij hopen je hiermee een houvast te bieden voor de periode dat je in het ziekenhuis stage loopt. Wij wensen je in ieder geval veel leerkansen en succes toe! Introductiebundel studenten verpleging: Materniteit/verloskamer 16