Groothuisbezoek 2014-2015 Gezegend ben je! November 2014 1
Opzet programma Groothuisbezoek bij het jaarthema GEZEGEND BEN JE! Programma van de avond Het groothuisbezoek duurt, inclusief een korte koffiepauze, ongeveer één uur en drie kwartier. Let wel: de tijdsindeling is maar een planning. Het halen van die planning is geen doel. Het gaat erom dat er goede gesprekken plaatsvinden. Als u daarvoor de tijdsplanning moet aanpassen, is dat geen probleem. 0 minuten: welkom, opening en inleiding op het thema (zie pagina 1 van deze handreiking) 10 minuten: kennismaking met elkaar en onze en met het thema van het groothuisbezoek Maak, afhankelijk van uw eigen voorkeur en de voorkeur van uw groep, een keuze uit twee werkvormen (zie verderop): 1. Als ZEGEN uw pad kruist 2. Als ik aan ZEGEN denk, dan zie ik 40 minuten: verdere kennismaking en verdieping van het jaarthema (twee keuzes) 1. Groepsgesprek (inventarisering rond thema) 2. Stellingenspel 50 minuten: koffiepauze 60 minuten: vervolg aan de hand van (Bijbel)teksten over de ZEGEN Maak, afhankelijk van uw eigen voorkeur en de voorkeur van uw groep, een keuze uit de vier teksten(zie verderop). Mocht er tijd over zijn, dan is er de ruimte om ook een tweede of zelfs derde tekst te bespreken. 1) Numeri 6:22-27 2) Marcus 10:13-17 3) Elkaar zegenen Henri Nouwen 4) Zegen, ook als het tegen zit Dietrich Bonhoeffer 95 minuten: Afsluiting van de avond. Maak gebruik van de suggesties in deze handreiking (verderop) of kies een eigen afsluiting. 2
Spelregels voor het groothuisbezoek 1. Wat in deze bijeenkomst aan elkaar wordt verteld is vertrouwelijk en blijft binnen de groep. 2. We willen geloven zien als een werkwoord, werk in uitvoering. Geloven is als een weg die je zoekend met anderen gaat. 3. Twijfel mag geuit worden. 4. Het gaat niet om geloofswaarheden, maar om persoonlijk geloven. We geloven vaak met vallen en opstaan (zoals Gods volk in de woestijn). 5. We gaan respectvol met elkaar om. De (geloofs)beleving van de één is even belangrijk als die van de ander. Dat staat allemaal naast elkaar. Het vult elkaar misschien zelfs aan. 6. Om allemaal tot ons recht te kunnen komen gaan we met elkaar in gesprek. Dat is iets anders dan het houden van een monoloog. We proberen elkaar te begrijpen en vragen zo nodig om verduidelijking. 7. Geef elkaar de tijd. De één heeft meer tijd nodig om woorden te vinden dan de ander. 8. Vertel niet meer dan je zelf kwijt wilt. Als je een vraag niet wilt beantwoorden, zeg dan gewoon dat je er niet op in wilt gaan. 9. De gespreksleider is niet meer deskundig dan de kringleden. 10. Vragen sluiten altijd aan bij wat de verteller zegt. Het gaat dan om verduidelijking of uitbreiding van het geen al gezegd is. 11. We leggen elkaar geen woorden in de mond: bedoel je soms 12. Meer dan wijzen op spelregels maakt je eigen open houding naar de ander de sfeer en nodigt uit tot eenzelfde soort houding. 13. Als je merkt dat je wilt gaan discussiëren, dan buig je je reactie om naar een vraag om verduidelijking. 3
Tips voor de gespreksleiding 1. Bereid je goed voor op het groothuisbezoek. 2. Verdeel bij voorkeur de taken van gastvrouw/gastheer en gespreksleider over meerdere personen. 3. Het draaiboek dient als leidraad voor de avond. Neem ruimte als het nodig is. Het draaiboek is geen dictaat. 4. Ga allemaal zo zitten dat je elkaar kunt zien. 5. Geef ieder de gelegenheid vrij en open te zijn of een mening te geven. 6. Verhalen en geschiedenissen van mensen zijn waardevol als ze met het onderwerp in verband kunnen worden gebracht. Probeer lange uitweidingen over zijpaden te voorkomen. 7. Een gespreksleider geeft de aanzet tot een gesprek (geen eigen mening of visie naar voren brengen). 8. Stimuleer dat mensen op elkaar reageren. Dan ontstaat gesprek. 9. Vat het gesprek samen als een bepaald gedeelte wordt afgerond of als het nodig is de grote lijn weer even in beeld te brengen. 10. Aan het einde van het gesprek kunnen de belangrijkste zaken nog eens met elkaar naar voren worden gehaald. Heeft iedereen dat als belangrijk of waardevol ervaren? Deze zaken kunnen ook in een verslag over het groothuisbezoek meegenomen worden. 11. Het programma en de gespreksvragen zijn bedoeld om een gesprek op gang te brengen. Ze hoeven niet per se allemaal aan de orde te komen als in het gesprek alles toch aan bod komt. 12. Wees erop bedacht dat iedereen aan het woord komt: man en vrouw, oud en jong, stil en graag sprekend, rationeel en emotioneel. 13. Een nieuwe gespreksvraag kan soms een goede aanleiding zijn iemand die nog weinig of niets heeft gezegd als eerste om een reactie te vragen. 14. De ideale gespreksleider bestaat niet. 4
Programma per onderdeel: Welkom, opening en inleiding op het thema GEZEGEND BEN JE! werkwijze: groepsopstelling: tijd: groepsgesprek kring maximaal 10 minuten Informatie voor de gespreksleiders: Elke bijeenkomst, dus ook een groothuisbezoek, heeft een begin. Het is goed dat begin duidelijk te markeren. Op dat moment begint het officiële programma en eindigen de onderlinge gesprekjes. Het eerste programmaonderdeel van het groothuisbezoek heeft een vierledige bedoeling: 1. Welkom Gebruik hiervoor uw eigen woorden. Bedank ook alvast het gastgezin voor de gastvrijheid. Het risico is aanwezig dat je dit aan het einde van de avond vergeet. 2. Opening Het is een goede gewoonte in de kerk allerlei avonden en bijeenkomsten met God te beginnen. Dat kan in de vorm van bijvoorbeeld een gebed, het zingen van een lied of een Bijbellezing. Kies een vorm en een tekst die past bij uzelf, bij de groep en bij uw gemeente. Elders in deze handreiking treft u liederen, teksten en gebeden aan die u kunt gebruiken. Natuurlijk kunt u ook een eigen tekst gebruiken. Het kan alle aanwezigen helpen om bij dit moment een kaars aan te steken. Juist in een woonkamer markeer je daarmee een andere dimensie in ons huiskamerlijk spreken, namelijk in deze situatie ons huiskamerlijk spreken over God en geloof. 3. Inleiding op het thema Dit jaar staat het thema GEZEGEND BEN JE centraal in de groothuisbezoeken. Daarmee wijken we af van het landelijk thema dat door de Protestantse Kerk gekozen is voor het seizoen 2014-2015. Op deze avond staat vooral het begrip ZEGEN centraal. In de opbouw van de avond en bij de verschillende onderdelen wordt dit nader uitgewerkt. 4. Spelregels Om de bijeenkomst tot een plezierige en zinvolle bijeenkomst te laten worden is het goed een paar spelregels met elkaar af te spreken. Op één van de laatste pagina s van deze handreiking staan de spelregels voor een groothuisbezoek afgedrukt. Het is bij de inleiding niet nodig al deze regels voor te lezen. Vestig kort de aandacht op regel 1, 5 en 6. Dat zijn de belangrijkste! 5
Gedeelte voor de pauze: Kennismaking, met elkaar en met het thema werkwijze: groepsgesprek groepsopstelling: kring tijd: maximaal 30 minuten Informatie voor de begeleiders Na de opening start het groothuisbezoek met een kennismaking met elkaar. Via deze werkvorm leren de deelnemers elkaar kennen. Door aan de kennismaking een vraag te koppelen over GEZEGEND BEN JE! leggen we de verbinding met het thema van het groothuisbezoek. Het eerste onderdeel van het programma is ook bedoeld als een vorm om mensen aan elkaar en aan de groep te laten wennen. Niet iedereen vindt het gemakkelijk om in een groep zomaar iets te zeggen. Iedere deelnemer komt aan de beurt. Hij/zij bepaalt zelf hoeveel op dat moment verteld wordt. We hopen dat hierdoor het spreekwoordelijke ijs gebroken wordt en ieder voldoende vrijheid en vertrouwen ervaart om straks in het tweede gedeelte voluit mee te doen. Voor dit eerste programmaonderdeel geven we onderstaande twee suggesties. Het is de bedoeling dat u daarvan één suggestie kiest en uitvoert. In de vormen gaat het om uitwisseling. Dat betekent dat ieder de ruimte krijgt om haar of zijn zegje te doen. Anderen kunnen daarna verhelderende vragen stellen. Discussie over iemand mening of inbreng is (hier) niet toegestaan. 1) Als ZEGEN uw pad kruist Vraag aan iedereen: Wilt u uzelf zo meteen kort voorstellen aan de groep door uw naam te noemen en te vertellen aan welke (persoonlijke) gebeurtenis van de laatste maanden u denkt bij het woord ZEGEN? Lees bovenstaande vraag voor en geef de groep een paar minuten om erover na te denken. Daarna mag ieder zijn/haar antwoord geven op de vraag. Om het gesprek wat op gang te brengen kunt u er als leider van het groothuisbezoek voor kiezen als eerste te antwoorden. 2) Als ik aan ZEGEN denk, dan zie ik Vraag: Kies één of twee afbeeldingen die voor u waardevolle elementen van ZEGEN voor u verbeelden. Wilt u uzelf straks kort voorstellen aan de groep door uw naam te noemen en te laten zien welke afbeelding(en) u hebt gekozen? Wilt u toelichten waarom u juist deze afbeelding hebt gekozen? Voor de gespreksleider: Lees de vraag voor en geef ca. vijf minuten de tijd om één of meerdere afbeeldingen te kiezen. Laat vervolgens ieder om beurten zijn/haar zegje doen. Daarbij mogen alleen verhelderende vragen gesteld worden, discussie is niet toegestaan. Het kan zijn dat meerdere personen dezelfde afbeelding kiezen. Dat is geen probleem. De bewuste afbeelding wordt dan gewoon even doorgegeven. 6
Bij deze variant maken we gebruik van de werkvorm fototaal. Daarbij werken we met beelden en iets minder met woorden. Soms kan één enkel beeld meer zeggen dan duizend woorden. Denk maar aan het beeld van het kruis. Voor deze werkvorm zijn veel foto s of afbeeldingen nodig. Ga uit van minimaal drie maal zoveel als het aantal deelnemers. De foto s zijn makkelijk te scheuren/knippen uit kranten en tijdschriften. Zoek vooral naar afbeeldingen van concrete objecten en situaties. Ook kunt u gebruik maken van ansichtkaarten en de afbeeldingen van het memory-spel of het spel kaarten op tafel. Bij de predikant zijn een paar sets fototaal en kaarten op tafel beschikbaar. Je kunt dit ook zelf aanschaffen met bijbehorend kennismakingsspel: Kaarten op tafel kost bij de EO webshop 19,90 http://shop.eo.nl/kaarten-op-tafel-deel-1/nl/product/318/ Leg alle foto s/afbeeldingen voor alle deelnemers zichtbaar neer. Straks kiest ieder één of twee afbeeldingen en vertelt daarover aan de groep. Let op: tijdens het zoeken van de afbeeldingen mag er niet gesproken worden. 7
Verder gesprek rond het thema GEZEGEND BEN JE! 2 opties Optie 1: groepsgesprek werkwijze: groepsopstelling: tijd: Benodigdheden: groepsgesprek kring maximaal 10 minuten groot wit vel, evt. kookwekker Toelichting (evt. ook voor te lezen als overgang naar dit onderdeel): Alleen al het jaarthema zelf laat zien, dat je het woord/begrip ZEGEN op veel manieren kunt zien en in onze taal kunt gebruiken. GEZEGEND BEN JE kan een hele positieve toon hebben. Juist vanuit de kerk, als we met deze woorden elkaar daarmee zeggen dat we door God gezegende mensen zijn, zoals we o.a. aan het eind van een kerkdienst kunnen ervaren. Maar hetzelfde jaarthema kan ook een hele negatieve klank hebben, zeggende daarmee: Klaar ben je! Daar ben je mooi gezegend mee. In deze tussenronde inventariseren we de associaties, beelden, woorden en gedachten die we rond het woord ZEGEN hebben. Dat kunnen positieve zaken zijn, zoals hierboven: Gods nabijheid, einde kerkdienst etc., maar dus ook negatieve zaken, zoals: iets dat zomaar op je bordje komt. Opdracht: Ik wil jullie vragen om in 5 minuten tijd zoveel mogelijk associaties, beelden, woorden of gedachten bij het woord zegen op te noemen. We rubriceren deze in twee kolommen, te weten: positieve en negatieve associaties, beelden, woorden of gedachten. Eén voor een noemen we iets en delen we dit in. Zonder verdere discussie over het woord en de plaats in de kolom gaat de volgende. Weet je het even niet, zeg dan pas en geef de beurt aan de volgende. Als niemand meer iets heeft stoppen we. Als de vijf minuten voorbij zijn, stoppen we ook. We kijken hoeveel associaties, beelden, woorden of gedachten we met elkaar kunnen opschrijven. Informatie voor de gespreksleiders: Nu gaan we vanuit de eigen ervaringen of beelden met ZEGEN als groep in kaart brengen welke beelden er in samenleving en kerk rond ZEGEN allemaal leven. Op een groot wit vel staan twee kolommen met daarboven: positief en negatief. Schrijf als groep de gedachten, beelden of woorden op, waaraan je denkt bij het woord ZEGEN en plaats deze in een van de twee kolommen. Om de vaart erin te houden doen we dit als volgt: 1) Gespreksleider vraagt iemand te beginnen een woord, beeld of gedachte bij het woord ZEGEN te noemen en schrijft dat zonder verdere discussie op. 2) De volgende in de kring doet het hetzelfde en zo gaan we rond. Ga net zo lang door totdat er geen woorden, gedachten of beelden meer over zijn. Weet iemand geen woord, laat hem dan een ronde overslaan of pas zeggen. 3) Probeer met elkaar in ongeveer 5 minuten zoveel mogelijk op te noemen. 4) Als iedereen geweest is, en niemand heeft meer iets te zeggen, of de 5 minuten zijn voorbij (voor het speleffect kun je een kookwekker zetten) sluit het dan als gespreksleider af door de volgende vragen te stellen: a. Wat valt ons op bij het zien van deze woorden, gedachten en beelden op het vel? b. Op welke kolom ligt de nadruk? Waar zou dat door komen? 8
Optie 2 Stellingenspel Verder gesprek rond het thema GEZEGEND BEN JE! werkwijze: stellingenspel groepsopstelling: kring tijd: maximaal 10 minuten Benodigdheden: 3 stellingen (op papier) en 2 witte a4-blaadjes met daarop: EENS en ONEENS Toelichting (evt. ook voor te lezen als overgang naar dit onderdeel): Alleen al het jaarthema zelf laat zien, dat je het woord/begrip ZEGEN op veel manieren kunt zien en in onze taal kunt gebruiken. GEZEGEND BEN JE kan een hele positieve toon hebben. Juist vanuit de kerk, als we met deze woorden elkaar daarmee zeggen dat we door God gezegende mensen zijn, zoals we o.a. aan het eind van een kerkdienst kunnen ervaren. Maar hetzelfde jaarthema kan ook een hele negatieve klank hebben, zeggende daarmee: Klaar ben je! Daar ben je mooi gezegend mee. Of: mijn zegen heb je! In deze tussenronde bespreken we een paar stellingen rond ZEGEN en bekijken we hoe daar in de groep over gedacht wordt. Aangezien je 3-4 minuten per stelling hebt, is er ook de gelegenheid om over het standpunt met elkaar wat door te spreken. Waar we niet aan toe komen, voor de pauze, schrijven we op een leeg wit vel, en kunnen we wellicht aan het einde van de avond nog terug pakken. 3 Stellingen: 1) ZEGEN heeft alleen nog voor mensen in de kerk/ gelovigen betekenis. 2) De ZEGEN geven behoort in de kerk alleen toe aan de predikant. 3) De ZEGEN geven betekent: goedkeuren. Werkwijze: 1) Zorg dat de vellen EENS of ONEENS een stuk uit elkaar liggen, zodat er ook een ruim midden over blijft. 2) Een deelnemer begint met stelling 1 en legt deze op vak EENS of ONEENS neer. Als de deelnemer het niet helemaal EENS of ONEENS ermee is, laat de stelling dan op de juiste plek tussen de beide vellen in leggen. Vraag de deelnemer naar het waarom van deze positie. 3) Vervolgens wordt aan de groep gevraagd, wie de stelling ergens anders neer zou leggen (beetje naar links of rechts verschuiven kan ook) en wat de motivatie van hem/haar voor is. 4) Rond het gesprek over deze stelling af met de vraag: Wie zou de stelling nog een keer willen verleggen? 5) Als je klaar bent met stelling 1, ga je naar stelling 2 en begin je dus weer opnieuw bij stap 2. 9
Gedeelte na de pauze: Informatie voor de begeleiders: Ook voor het programma na de pauze worden meerdere varianten aangeboden. De gespreksleider kan bij de voorbereiding van de avond een keuze maken voor de vorm die hem/haar het beste ligt en die naar verwachting het beste aansluit bij de deelnemers aan het groothuisbezoek. In alle aangeboden vormen staat het gesprek centraal. Net als in het deel voor de pauze gaat het ook nu weer om uitwisseling van gedachten, ervaringen en geloof. Om ieder de ruimte te geven een eigen inbreng te hebben, is het essentieel dat er een veilige sfeer in de groep is. Probeer als begeleider van het groothuisbezoek discussies dan ook te vermijden. Discussies hebben iets in zich van waarderen de ene mening wordt vergeleken met de andere mening. Sommige mensen voelen zich dan onder druk gezet. Bijbelgesprek rond het thema GEZEGEND BEN JE! werkwijze: groepsgesprek groepsopstelling: kring tijd: maximaal 35 minuten Benodigdheden: (Bijbel)teksten met bijhorende vragen Voor de gespreksleider: Aan de hand van 4 verschillende teksten gaan we in gesprek over wat die (Bijbel)tekst ons over het jaarthema GEZEGEND BEN JE! en over eigen beeld van ZEGEN te zeggen heeft. Mocht er meer tijd zijn, dan kun je als gespreksleider er ook voor kiezen om 2 of zelfs 3 teksten te bespreken. Natuurlijk kunnen er rond deze teksten ook vragen van deelnemers komen, waar je als gespreksleider het antwoord ook op schuldig moet blijven. Noteer daarom vragen waarop je geen direct antwoord op hebt (met naam van vraagsteller erbij) en kom er eventueel na de avond nog op terug. Ook voor de Pastorale Raad kunnen deze vragen handig zijn met het oog op de evaluatie van deze handleiding, het vervolg van het jaarthema in de gemeente (gedeelte na de kerst) en met het oog op het latere gesprek in de gemeente rondom ZEGENEN. 1) Geef iedere deelnemer een kopie van de (Bijbel) tekst met daarop ook de onderstaande vragen. 2) Lees de (Bijbel)tekst hardop met elkaar voor. 3) Geef de deelnemers korte tijd om het gedeelte nog eens te lezen en de tekst op zich te laten inwerken. 4) Open het groepsgesprek aan de hand van de vragen, die onder de tekst zelf staan. Deze vragen vormen een kapstok voor het gesprek. Het is absoluut niet erg als niet alle vragen aan bod komen. Het gaat er immers om dat u met elkaar een zinvol gesprek voert naar aanleiding van het (Bijbel)gedeelte. In de ene groep kan één enkele vraag al volstaan voor een zinvol gesprek van een klein uur. In een andere groep kan het gesprek na tien minuten stilvallen en is de introductie van een volgende vraag of zelfs (Bijbel)tekst wenselijk. 5) Stimuleer mensen zoveel mogelijk om hun antwoorden toe te lichten. Juist door die toelichting blijkt vaak hoe mensen over iets denken. Bovendien kan die toelichting weer aanleiding zijn voor verder gesprek. 6) Het gaat in deze werkvorm om een open gesprek waarin mensen wordt gevraagd naar hun opvatting en beleving. Daarbij passen geen discussie en waardeoordelen. 7) Rond het gesprek na 30 minuten af met de vraag: Zijn er nog vragen rond ZEGEN of het jaarthema GEZEGEND BEN JE aan de Pastorale Raad mee moeten worden gegeven. 10
Tekst 1: Numeri 6: 22-27 (NBV) De priesters zegenen het volk 22 De HEER zei tegen Mozes: 23 Zeg tegen Aäron en zijn zonen dat zij de Israëlieten met deze woorden moeten zegenen: 24 Moge de HEER u zegenen en u beschermen, 25 moge de HEER het licht van zijn gelaat over u doen schijnen en u genadig zijn, 26 moge de HEER u zijn gelaat toewenden en u vrede geven. 27 Als zij mijn naam over het volk uitspreken, zal ik de Israëlieten zegenen. Vragen : 1 Wat blijft bij je haken, wat raakt je? Dit kan iets positiefs, maar ook iets negatiefs zijn. Noteer dit in stilte. 2 Wissel met elkaar uit wat je in stilte is opgevallen, stel elkaar open vragen! 3 Wat betekent de ZEGEN aan het einde van de kerkdienst voor u? 4 Wat betekent de ZEGEN voor u in het dagelijks leven? 11
Tekst 2: Marcus 10: 13-16 (NBV) Jezus zegent de kinderen 13 De mensen probeerden kinderen bij hem te brengen om ze door hem te laten aanraken, maar de leerlingen berispten hen. 14 Toen Jezus dat zag, wond hij zich erover op en zei tegen hen: Laat de kinderen bij me komen, houd ze niet tegen, want het koninkrijk van God behoort toe aan wie is zoals zij. 15 Ik verzeker jullie: wie niet als een kind openstaat voor het koninkrijk van God, zal er zeker niet binnengaan. 16 Hij nam de kinderen in zijn armen en zegende hen door hun de handen op te leggen. Vragen : 1 Wat blijft bij je haken, wat raakt je? Dit kan iets positiefs, maar ook iets negatiefs zijn. Noteer dit in stilte. 2 Wissel met elkaar uit wat je in stilte is opgevallen, stel elkaar open vragen! 3 Wat betekent de ZEGEN aan het einde van de kerkdienst voor u? 4 Wat betekent de ZEGEN voor u in het dagelijks leven? 12
Tekst 3: Elkaar zegenen Zegenen wil zeggen: goede dingen zeggen. Je moet de ander zonder ophouden zegenen, ja goede dingen over en tegen de ander zeggen. Ouders hun kinderen, kinderen hun ouders, vrouwen en mannen moeten elkaar zegenen, vrienden moeten hun vrienden zegenen. In de samenleving, waar zoveel ellende heerst, moet je overal waar je komt zegen brengen. Veel te gauw ben je vergeten dat God van ieder van ons houdt. Je laat je hart vertroebelen door alle kwaad in deze wereld. Daarom is het nodig dat je elkaar herinnert aan het feit dat je geliefd bent. Zegenen kun je met een woord of met een gebaar, op een plechtige of op een informele manier, maar je leven heeft hoe dan ook zegen nodig. Uit: Henri Nouwen, Thuis. Cd boek met teksten en muziek, Tielt 2003, p. 32. Vragen : 1 Wat blijft bij je haken, wat raakt je? Dit kan iets positiefs, maar ook iets negatiefs zijn. Noteer dit in stilte. 2 Wissel met elkaar uit wat je in stilte is opgevallen, stel elkaar open vragen! 3 Wat betekent de ZEGEN aan het einde van de kerkdienst voor u? 4 Wat betekent de ZEGEN voor u in het dagelijks leven? 13
Tekst 4: Zegen, ook als het leven tegenzit. "Wij hebben Gods zegen ontvangen in geluk en lijden. Wie zelf gezegend is, kan niet anders meer dan deze zegen doorgeven. Hij moet waar hij ook is een zegen zijn. Alleen uit het onmogelijke kan de wereld vernieuwd worden; dit onmogelijke is Gods zegen." Uit: Dietrich Bonhoeffer, Geborgen en getroost, Uitg. Wever van Wijnen, 2002 Vragen : 1 Wat blijft bij je haken, wat raakt je? Dit kan iets positiefs, maar ook iets negatiefs zijn. Noteer dit in stilte. 2 Wissel met elkaar uit wat je in stilte is opgevallen, stel elkaar open vragen! 3 Wat betekent de ZEGEN aan het einde van de kerkdienst voor u? 4 Wat betekent de ZEGEN voor u in het dagelijks leven? 14
Liederen en gebeden: Een aantal suggesties voor de opening en afsluiting van het groothuisbezoek. Gebeden Aansteken van een kaars als teken van het begin: Wij willen een licht ontsteken in de naam van de Geest, die de hele wereld doortrekt en ons hart vervult met liefde. Wij steken een kaars aan en bedenken dat God ons kent en met al onze wegen vertrouwd is. Wij bidden om Gods licht over ons samenzijn. Wij steken een kaars aan en vragen daarbij: Goede God, zend Uw licht. Ontsteek in ons het vuur van geloof, hoop en liefde. Laat ons het beste van onszelf geven opdat wij ieder een licht voor een ander kunnen zijn. Om geloof, hoop en liefde Om geloof bidden wij in God, in het goede, bij onszelf en bij anderen: dat ons geloof tegen het kwade op kan, dat het de verdrukking aankan, het onrecht en de leugen. Om hoop bidden wij op God, op de goede afloop, met onszelf en met hen die na ons komen: dat de hoop 15
ons actief en betrokken houdt, dat ze tegen de wanhoop op kan, dat ze de apathie aankan, de onverschilligheid en het cynisme. Om liefde bidden wij tot God, tot het leven van onszelf en dat van anderen: dat de liefde ons open en ontvankelijk houdt, dat ze tegen de haat op kan, dat ze de trouweloosheid aankan, de zelfzucht en het gebrek aan mededogen. Om geloof, hoop en liefde bidden wij, om deze drie, die het visioen van nieuwe mensen en een nieuwe aarde in ons bewaren. Amen! Jan van Opbergen Gebed van Sint-Franciscus Heer, maak mij tot een werktuig van uw vrede, dat ik liefde breng waar haat is, vergiffenis waar onrecht heerst, eensgezindheid waar tweedracht heerst, waarheid waar men dwaalt, geloof waar men twijfelt, hoop waar men wanhoopt, licht waar duister is. en vreugde waar droefheid heerst. Heer, geef dat ik liever troost dan getroost te worden, liever begrijp dan begrepen te worden, 16
liever bemin dan bemind te worden. want door zichzelf te vergeten, vindt men door te vergeven, wordt men vergeven door te sterven, ontwaakt men tot het eeuwig leven. Vurige wens Dat er licht mag zijn. Licht in onze ogen: dat wij elkaar zullen zien zo goed als nieuw. Licht in onze harten: dat wij ruimte scheppen, plaats maken voor velen. Licht in onze gedachten: dat wij komen tot nadenken en eerlijke besluiten. Licht in onze huizen: dat er vriendschap en gastvrijheid zullen heersen. Licht in de omgang: dat we te zien zijn, niet verborgen voor elkaar. Licht op onze wegen: dat wij niet dwalen en elkaar tot doolhof zijn. Licht in alle uithoeken: dat wij nergens het kleine 17
vergeten, verdonkeremanen. Licht op deze plaats, om elkaar bij te lichten, elkander toe te schijnen met geloof in Hem die eens geroepen heeft: Ik ben het licht der wereld! Heer, Hoe zouden wij weten wie Gij zijt, hoe zouden wij in U kunnen geloven, hoe zouden wij U durven aanspreken, als gij ons niet voor was geweest met de macht van uw liefde, met het woord van uw goedheid? Daarom komen wij niet naar U toe met ons gave geloof en onze veel belovende woorden, maar beroepen wij ons op uw beloften en vragen wij U in vertrouwen: wil ons aanvaarden, richt ons op en neem ons in dienst. Wim van der Zee Zegenbeden: Wij zullen gaan en leven in Gods naam, gevoed met hoop, gelaafd met nieuwe vreugde, gedragen op de vleugels van Gods trouw, gedreven door de rugwind van zijn zegen: dat Hij, de Heer, ons in het oog zal houden, 18
gelijk wij zullen omzien naar elkaar; dat Hij ons mensen in zijn hart zal dragen, zo warm als Hij mag wonen in ons hart; dat Hij zijn hand zal hebben in ons leven en dat ons leven in zijn hand zal zijn; dat wij elkaar, geborgen in Gods liefde, de vreugde doen te leven in zijn naam. Amen Martin de Geus Zegen mij, o God, de aarde onder mijn voeten. Zegen mij, o God, de weg waarop ik ga. Zegen mij, o God, de mensen op mijn pad. O God van alle goden, zegen mij, mijn leven. Walstraut Stroh Mogen wij voor elkaar een zegen zijn, bij alles wat ons te doen staat, alles wat we beleven mogen, alles wat ons overkomt. Mogen wij voor elkaar een zegen zijn, in het leven dat we samen delen, zo kwetsbaar als het is. Mogen wij vandaag voor elkaar een zegen zijn, in ons verschillen en ons gelijken. 19
Dan zal God ons zegenen in Zijn Naam: Vader, Zoon en heilige Geest. Amen. Moge God, die erbij is als de zon opgaat en ondergaat en als je de zee oversteekt, onderweg je schreden richten. Moge God, die je nabij is als je zit en als je staat, je met liefde omringen en je bij de hand leiden. Moge God, die je wegen kent en de plaatsen waar je uitrust bij je zijn in je taak op aarde het goede nieuws zijn dat je deelt en je op de eeuwige weg leiden. Abdij van IONA Heer, zegen onze ogen om over alle menselijke gebreken en tekortkomingen heen op zoek te gaan naar het goede in de ander en met uw ogen te leren kijken naar de medemens op onze levensweg. Zegen onze oren dat we hoopvolle woorden horen, woorden die anderen kunnen bemoedigen, woorden die verhelderen in donkere momenten, woorden van troost die verdriet helpen dragen, woorden van bewondering als schoonheid ons ontroert. Leer ons de noodkreet verstaan achter stille woorden van mensen die op ons beroep doen. Zegen onze mond 20
om op het goede moment het juiste woord te spreken van vergeving en bevrijding dat mensen nieuwe toekomst leert ontdekken. Leer ons de taal van deze tijd om ons geloof met anderen te delen in goede en kwade dagen. Zegen onze handen om de vele goede gaven van het leven met anderen te delen en om mensen in uw naam samen te brengen. Zegen onze voeten om in het leven van elke dag uw wegen van vrede en verzoening te gaan. Heer, zegen ons doen en laten om anderen meer tot zegen te zijn. Amen. Frater Erik Schaeffer Moge wat op je weg komt jou tot zegen zijn: de vreugde van de ontmoeting, de pijn van de ontbering, de tijd van de verwachting, het genot van de volheid, de kaalte van het gemis. Moge jouw leven anderen tot zegen zijn: dat je ogen met mildheid kijken, dat je handen open zijn en opbouwen, dat je luistert tot in het zwijgen, dat je woorden oprecht zijn en dat je in hart en nieren bewogen bent om de mens op je weg. God zegene jouw weg, moge jouw leven tot Gods eer zijn. Andries Govaart In ons hart en in ons huis: De zegen van God. In ons komen en in ons gaan: De vrede van God. 21
In ons leven, op onze zoektocht: De liefde van God. Bij het einde, nieuw begin: De armen van God om ons te ontvangen, thuis te brengen. Amen (Nieuwe) Liedboek, p. 1317 Liederen: Te denken valt aan de volgende liederen uit het (Nieuwe) Liedboek: Lied 362, 363, 415 t/m 423, 425, 426 en 428 Ga dan op weg (melodie gezang 434) Ga dan op weg en laat hoop en verwachting je leiden. Ook al zijn pijn en verdriet voor geen mens te vermijden. Wees niet bevreesd! Ga en vertrouw op de Geest, die je van angst zal bevrijden. Ga dan op weg en ontmoet op je weg medemensen. Doe aan eenieder wat jij aan jezelf toe zou wensen. Dan onder t gaan, zul je de ander zien staan en overschrijd je je grenzen Ga dan op weg en schud af al je twijfels en zorgen. Ga en ontdek wat vandaag nog voor jou is verborgen. Ga met Gods Woord, dat je vandaag hebt gehoord dat zal je kracht zijn voor morgen! Vrede wens ik je toe Vrede wens ik je toe, liefde wens ik je toe, Moge God je behoeden, leef met zijn liefde. Vrede wens ik je toe. Zegen wens ik je toe. Aandacht wens ik je toe. 22
Dat er mensen zijn met wie je kunt delen. Zegen wens ik je toe. (Bundel Opstaan. Meer liederen uit Iona, lied 31) 23