1 Jaap Dijsselhof jdijsselhof@citobenelux.nl Cito Benelux - opgericht in 1978-280 werknemers in de Benelux - omzet: 109 mln. (in 2009) - financieel-,automatiserings en personeelsmanagement - logistiek- en kwaliteitsmanagement NL B NL NL B L
2 Rittal The System. Faster better worldwide. Kastsystemen Kastsystemen Compacte behuizingen Wand-/vloerkasten Electronic Packaging Systems Draagarmsystemen Lessenaarsystemen Bedieningsbehuizinge n Speciale wensen Stroomverdeling Ri4Power RiLine60 Lastscheiders en stroken UPS-systemen
3 Klimatisering Koelien met omgevingslucht Koelaggregaten Vloeistofkoeling IE Vloeistofkoeling IT Vloeistofkoelsystemen Outdoor-klimatisering Verwarmingen Systeemtoebehoren IT- Infratructuur De schaalbare IT-oplossing voor nu en in de toekomst
4 CLIPLINE Industriële aansluittechniek Aansluitklemmen Coderingsmateriaal Montagemateriaal Gereedschap PLUSCON Aansluittechniek en bekabeling voor veldapparaten Ronde connectoren Sensor-/actorbekabeling Dataconnectoren Apparaatconnectoren Zware industriële connectoren COMBICON Apparatenaansluittechniek en elektronicabehuizingen COMBICON control COMBICON power COMBICON compact COMBICON IO COMBICON housing
5 TRABTECH Power & Signal Quality Netvoeding M&R-techniek Informatietechniek Zend- en ontvanginstallaties INTERFACE Signaalconverters en voedingen Serial Power Analog Digital AUTOMATION Componenten en systemen Network technology Control technology Operating and monitoring Software I/O systems Drives
6 EPLAN Programma 9.30 - Introductie & trends in IA Jaap 10.45 - koffie 11.15 - Beveiligen & demo Henk 12.30 - lunch 13.30 - Uitleg hardware Jaap 13.45 - Demo en uitleg PCWorx Henk 13.45 - koffie 14.15 - Demo en uitleg Webvisit Henk 15.50 - Afsluiting Jaap 16.00 - einde IT Industrie
Comunicatie 7
8 Ethernet I/O stations HMI Frequentieregelaars Ventieleilenden Scada Intelligente sensoren Andere PLC s Gateways Wolk van veldbussen LON Foundation Fieldbus Profibus ASI CAN Sercos Bitbus Profibus PA Interbus Suconet DeviceNet Controlnet Modbus CC-Link Automatiseringshiërarchie Ethernet
9 Automatiseringshiërarchie Ethernet Automatiseringshiërarchie IT Automatiseringshiërarchie Ethernet TCP/IP HTTP SNMP SQL SMTP GSM/GPRS SMS Bluetooth WLAN
10 Automatiseringshiërarchie Ethernet Ethernet-kabel LINE (1:1) Connection between infrastructure component and end device TD+ (1) TD- (2) RD+ (3) RD- (6) CROSSOVER TD+ (1) TD- (2) RD+ (3) RD- (6) Connection between two end devices or two infrastructure components RJ45 VARIOSUB Snelaansluittechniek Afscherming 100 meter 10/100 Mbit/s
11 Data link laag Versturen van pakketjes A C D F packetswitching C D B E A F B E gebaseerd op de Manchester code 1 1 0 1 0 0 0 1 MAC-adressen Iedere Ethernet-deelnemer is voorzien van een uniek MAC-adres MAC-adres: 48 bits, op ROM van de Ethernet-deelnemer B47 B0 B47 B24 + B23 B0 Fabrikantnummer uitgedeeld door XEROC Phoenix Contact: 00 A0 45h Serienummer toegekend door de fabrikant 00 0E CF Frame Aantal Bytes: 7 1 6 6 2 38 1500 4 1010 0101 011 Source Destination T CRC Preamble Start Frame Delimiter Mac-adres bestemming Mac-adres zender Type Data Frame Check
12 CSMA/CD toegangsmethode Carier Sense Multiple Access / Collision Detect Node Node Node Node Topologie bustopologie stertopologie glas TP Hub Switch
13 1e stap naar realtime Switches 100 Mbit/s Full duplex Hub Switch Switch Wij maken Ethernet eenvoudig ETHERNET I/O INLINE BLOCK IO-moduul I/O voor Ethernet 10Base-T & 100Base-T SNMP-management geïntegreerde webserver DDI/OPC Support Modbus TCP 16 digitaal in & 16 digitaal in- of uit Geïntegreerde 3 poort switch
14 Laag 7 Open communicatie? Babylonische spraakverwarring Laag 7 EtherNet/IP SERCOS III PROFINET VARAN Ethernet Powerlink Modbus-TCP Fieldbus HSE
15 Laag 7 EtherNet/IP SERCOS III VARAN Ethernet Powerlink Fieldbus HSE Profinet Real Time
16 Isochroon Real Time ERTEC 400 4 poort switch 32 bit microcontroller ERTEC 200 2 poort switch Licentievrije banden
17 Interferentie? Zigbee Open standaard Korte afstand Sensoren Aanvulling op Bluetooth en wifi Laag stroomverbruik Het licht bedienen op afstand Draagbare Panic button Deur en raam beveiliging ZigBee Mailbox detector ZigBee Human Interface devices (huisautomatisering INTERFACE Wireless Bluetooth genoemd naar de Deense Viking koning Harald Blåtand (10 e eeuw) Bluetooth is ontwikkeld door Ericsson, Nokia, IBM, Intel & Toshiba en wordt nu door meer dan 2.000 fabrikanten ondersteund
18 Frequency Hopping Spread Spectrum 2480 MHz 2403 MHz 2402 MHz 625 s t Frequentie hopping Frequency Hopping Spread Spectrum 2480 MHz 2402 MHz t
19 Beveiliging Paring Onzichtbaar schakelen Encryptie Password Vermogensklasse Vermogen Afstand Klasse 3 1 mw 0,1-10 meter Klasse 2 2.5 mw tot 10 meter Klasse 1 100 mw tot 100 meter IEEE 802.11 Wireless Ethernet Wireless LAN WLAN Wifi 802.11a 5 GHz tot 54 Mbit/s 802.11b 2,4 GHz tot 11 Mbit/s 802.11g 2,4 GHz tot 54 Mbit/s 802.11n 2,4/ 5 GHz tot 600 Mbit/s
20 Wireless IEEE 802.11b/g 2,4 GHz-band verdeeld in max. 14 kanalen Elk 5 MHz breed Ruimte aan begin en einde Soms niet alle kanalen bruikbaar (per land) 2.400 GHz 5 MHz 2.483 GHz - - 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14-2.412 2.417 2.422 2.427 2.432 2.437 2.442 2.447 2.452 2.457 2.462 2.467 2.472 2.477 VS, Canada Europa behalve F, S Frankrijk Sp. Japan Wireless IEEE 802.11b/g Kanalen dienen >22 MHz uit elkaar te liggen Default kanalen zijn dan 1, 6 en 11 Maar 10 wordt ook vaak gebruikt (is in alle landen mogelijk, dus vaak standaard fabrieksinstelling) -11 MHz +11 MHz - - 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 - - Wireless Kanalen
21 Direct Sequence Spread Spectrum Energie Energie Wettelijke limiet Bandbreedte 2 Mhz Freq. Bandbreedte 22 MHz Freq. Direct Sequence Spread Spectrum Energie Energie Wettelijke limiet Bandbreedte 2 Mhz Freq. Bandbreedte 22 MHz Freq. Wireless IEEE 802.11b/g Op elke locatie moet gekozen worden uit één van de drie frequenties In een tweedimensionaal vlak ziet de dekking er zo uit: 3 dimensies?? roaming
22 Wireless IEEE 802.11a 5 GHz-band Elk 20 MHz breed Per 802.11a frequentie één kanaal nodig Dus niet 5 zoals bij 802.11b Er staan dus 8 kanalen ter beschikking 5.15 GHz 20 MHz 5.35 GHz 5.725 GHz 5.825 GHz - 36 40 44 48 52 56 60 64 149153157161 5.18 5.20 5.22 5.24 5.26 5.28 5.30 5.32 5.745 5.765 5.865 5.805 VS, Canada Europa Wireless WLAN (IEEE 802.11) Welke snelheid op welke afstand? Afstand/ snelheid 802.11b 802.11a 802.11g 5 10 20 40 60 80 100 11 11 11 5.5 5.5 2 1 54 48 24 12 6 0 0 54 48 36 18 6 0 0 IEEE 802.11 n - Sinds 11 september 2009 - Daarvoor alleen als draft - Tot 600 M/bit/s - Meerdere antennes (3) - Langere afstand
23 IEEE 802.11 n WEP, WPA en WPA2 WEP (Wired Equivalent Privacy) Eerste standaard voor beveiliging Veel commentaar op Bevatte diverse zwakheden (volgende sheet) Gekraakt medio 2001 Not worth using in many cases TKIP (Temporary Key Integrity Protocol) Schil om WEP heen, vangt ergste zwaktes af WPA (WiFi Protected Access) WPA2 / IEEE 802.11i Bouwt voort op WPA Norm vrijgegeven eind 2004 Via software-updates te installeren (indien hw snel!) Propagatie reflectie strooiing direct pad afbuiging
24 Propagatie reflectie diffractie strooiing Door propagatie-effecten ontstaat multipath fading Destructieve interferentie mogelijk door padlengteverschil, maar ook constructieve interferentie Wireless simulation tool Destructieve interferentie
25 Dubbel antennes Vermijden van dead spots Dead spots Wi-Spy
26 Wi-Spy 2,400 GHz 2,483 GHz - - 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 - - 2.412 2.417 2.422 2.427 2.432 2.437 2.442 2.447 2.452 2.457 2.462 2.467 2.472 802.11g op kanaal 1 onbekend 802.11g van de buren 800W magnetron gedurende 1 minuut op 600W Zigbee Bluetooth WLAN WLAN 10/100 Mbit/s 10/100 Mbit/s
27 Bluetooth 10/100 Mbit/s 10/100 Mbit/s WLAN Bluetooth Kenmerk Technologie WLAN Bluetooth Bandbreedte ++ o Robuustheid o ++ Beveiliging - ++ Mobiliteit ++ - Afstand + + Realtime - + Bluetooth WLAN WLAN
28 IT Powered Automation Network, security Integratie van IT in de industriële automatisering = Efficiënter produceren! Integratie van IT in de industriële automatisering = Verscherpen van de toegangscontrole! Mechanische toegangsbeveiliging Stap 1 FL PLUG GUARD Security frame voor SFN switches en patchpanels FL SAFE CLIP Security elementen voor FL CAT PATCH kabels FL PATCH GUARD Lockable security elementen voor FL CAT PATCH kabels
29 Mechanische toegangsbeveiliging Stap 1 Managed switches Stap 2 Password protection during configuration Port security (MAC/IEEE 802.1X) Broadcast limiter Access protection for WBM Messages over SNMP-Traps and alarm contact VLAN Virtual Private Network PLC 1 I/O- A I/O- B I/O-C I/O- D HMI I/O-E I/O-F PLC 2 I/O- G PLC-3 VLAN A VLAN B VLAN C Firewalls Stap 3
30 Ohio nuke plant Gevolgen: Productie / kwaliteitsverlies! Image verlies! Claims tgv (financiële) schade! Etc. iopener Source: Langner Communications AG (www.langner.com) Stuxnet
31 PC-based control Windows CE als schaleerbaar Realtime-OS Te programmeren in PLC- of hogere programmeertaal Vrij programeerbare Web-server Standaard interfaces: Ethernet, CF-card, PROFINET en INTERBUS on board ILC 130 Starterkit
32 ILC 130 ILC 130 WP 06T Web-Panel met grafisch 14,5 cm (5,7") TFT-display, 320 x 240 pixels, 1 x Ethernet, 2 x USB en geïntegreerde microbrowser
33 Jaap Dijsselhof jdijsselhof@citobenelux.nl