BRAND Module 1 Draagbare blusmiddelen Christian Leplat, Directeur Apragaz vzw 1 december 2011 Flanders Expo Gent PreBes vzw Diestersteenweg 88 3510 Kermt Hasselt Tel. 011/28 83 40 Fax. 011/28 83 49 info@prebes.be www.prebes.be
«Draagbare en mobiele brandblussers: wetgeving, g, normering, plaatsing en onderhoud» Prebes, 01/12/2011 Ir. Ch. Leplat Draagbare en mobiele brandblussers: wetgeving, normering, plaatsing en onderhoud Ir. Ch. Leplat - Hoofd Departement Brandblussers - Directeur van APRAGAZ 2
INHOUD 1. Bestaande reglementering / Normen 1.1 Voor nieuwe brandblussers 1.2 Voor het onderhoud Historisch verloop 2. Welke waarborgen bieden U de labels BENOR voor nieuwe blussers? 3. NBN S21-050 «Schouwing en Onderhoud van brandblussers» 4. Erkenning van bevoegde bedrijven + Opvolging 5. Keuze en plaatsing van blustoestellen 6. Conclusie 3 1. Bestaande van toepassing zijnde reglementering / normen Historisch i Verloop 1.1 Voor nieuwe brandblussers 1.2 Voor het onderhoud 4
1.1 Bestaande van toepassing zijnde reglementering / normen voor nieuwe brandblussers : historisch verloop Op gebied van het DRUK-GEVAAR Op FUNCTIONEEL geb. Voor constante - Voor blussers met Druk blussers drijfgaspatronen Jaren 50 Art. 349 t/m 363 van het ARAB / / Identif. stempel Feb. 1965 " / NBN 368 July 1968 " / Merk BENOR 1974 " / NBN S21-011 t/m 18 + Merk BENOR July 1997 " / EN3 + Merk BENOR EN1866 1/12/99 (opt.) Europ.Richtlijn 97/23 Drukapparatuur " 1/06/02 (verpl.) (omgezet in belg. recht KB 19/06/99) Brandblussers Cat III Identificatie merk xxxx (xxxx = n van het No.Bo. : APRAGAZ = 0029) " film 5 1.2 Bestaande voorschriften voor het onderhoud d van brandblussers Historisch verloop jaren 60 : Art. 52.9.2. «Brandbestrijdingsmaterieel moet in goede staat van onderhoud verkeren,» Art 52.11 van het A.R.A.B. «Regelmatig onderzoek door werkgever, zijn aangestelde of zijn afgevaardigde» + Art 358 van het A.R.A.B. «CO 2 brandblussers moeten ten minste éénmaal per jaar onderzocht worden door een bevoegd persoon» Jaren 70 : REGLEMENT voor BRANDBLUSTOESTELLEN van B.V.V.O. / ASSURALIA Jaarlijkse keuring door een gespecialiseerde firma die minstens één geldende erkenning BENOR-NVBB bezit 6
1.2 Bestaande voorschriften voor het onderhoud d van brandblussers 1991 : Technische Nota 117 van ANPI Juli 2002 Belgische Norm NBN S21-050 Historisch verloop (vervolg) «Schouwing en onderhoud van brandblussers» 7 2Wlk 2. Welke waarborgen bieden bid U de labels BENOR voor nieuwe blussers? 8
Welke waarborgen bieden U de labels BENOR voor nieuwe blussers? 1. Ze waarborgen de conformiteit van de blussers met de van toepassing zijnde : Wetgevingen (EEC-PED Richtlijn 97/23) Europese Normen (EN 3); EN 1866 Nationale voorschriften 2. Ze waarborgen de conformiteit van de blussers met de PROTOTYPE GOEDGEKEURDE TYPES (iedere batch werd gecontroleerd voor het op de markt brengen) 3. «Certification, testing, inspection, product and markt surveillance» gebeurt bij een neutraal, onafhankelijk geaccrediteerd organisme : Dit beschermt de gebruiker Dit beschermt industrie i («secure andfair competition ii») 9 3NBNS21-3. 050 «Schouwing en onderhoud van brandblussers» 10
TOEPASSINGSGEBIED Deze norm bepaalt de richtlijnen betreffende : -de schouwingen door de verantwoordelijke persoon -het onderhoud door een bevoegd persoon Schouwing : In de tijd herhaalde regelmatige visuële onderzoeken door de verantwoordelijke persoon of zijn aangestelde Verantwoordelijke persoon : De perso(o)n(en) ( ) verantwoordelijk voor de routine schouwingen en die het uit te voeren onderhoud van de draagbare brandblussers voorziet. Onderhoud : Het geheel van technische en bestuurlijke handelingen bestemd om een brandblusser te onderhouden of terug in de toestand van gewone werking te brengen. Bevoegd persoon : Persoon in dienst of onder een overeenkomst bij een bevoegd bedrijf die aantoonbaar beschikt over de nodige opleiding en ervaring, toegang heeft tot het geschikte gereedschap, uitrusting, inlichtingen, handleidingen en kennis heeft van alle bijzondere werkwijzen opgegeven door de vervaardiger gebruiker van het merk van overeenkomstigheid -, die hem in staat stelt de onderhoudswerkwijze beschreven in deze norm toe te passen Bevoegd bedrijf : Bedrijf voor het onderhoud van draagbare brandblussers, erkend door de Landelijke goedkeuringsinstelling. 11 SCHOUWING UITGEVOERD DOOR DE VERANTWOORDELIJKE PERSOON Regelmatig (minstens driemaandelijks wenselijk maandelijks of, in bijzondere omstandigheden, zelfs vaker) nachekken dat elke brandblusser: geplaatst is op de aangewezen plaats; toegankelijk en duidelijk zichtbaar is; een leesbare en juiste gebruiksaanwijzing draagt, naar voor gericht; zichtbaar niet beschadigd is; de naald van de drukmeter, indien aanwezig, zichin het groene gebiedbevindt; i d de nodige verzegelingen heeft en die niet geschonden zijn. De verantwoordelijke persoon zalde gepaste maatregelen treffen om aan de vastgestelde gebreken te verhelpen. De verantwoordelijke persoon zal voorzien in een jaarlijks onderhoud door een bevoegd persoon van de brandblussers en de drukflessen. 12
ONDERHOUD UITGEVOERD DOOR EEN BEVOEGD PERSOON De bevoegde persoon zal de brandblusser onderwerpen aan een nazicht zoals beschreven in de B-bijlage en zich ervan vergewissen datde d brandblusser voldoet aan alle geldende voorchriften of reglementen in zijn vakgebied De bevoegde persoon zal na elk nazicht en mogelijke herbeproeving de nodige kentekens aanbrengen (zie hierachter). De bevoegde persoon zal de goede bevestiging nazien en mogelijke zichtbare gebreken ofbeschadiging hdii verhelpen hl en/of /fmelden aan de verantwoordelijke dlijk persoon. De bevoegde persoon zal de verantwoordelijke persoon inlichten met betrekking tot de uitgevoerde werkzaamheden zoals beschreven in deze norm. Hij zal een verslag opmaken waarin hij de verantwoordelijke persoon inlicht met betrekking tot elke brandblusser die niet voldoet aan de geldende voorschriften of reglementen. 13 BRANDBLUSSERS WAAROP GEEN NAZICHT MEER MAG UITGEVOERD WORDEN en die dus AFGEKEURD moeten worden Bijvoorbeeld : Draagbare brandblussers met scheikundige werking; Draagbare brandblussers met natriumbicarbonaat en/of een zuur; Geriveteerde draagbare brandblussers; Draagbare brandblussers die omgedraaid en neergezet moeten worden om in werking gesteld te worden; Draagbare brandblussers waarvoor de toebehoren of blusmiddelen, aanbevolen door de vervaardiger, moeten vervangen worden en niet meer beschikbaar zijn; Draagbare brandblussers uit de handel genomen of te nemen vanwege de geldende reglementen; Draagbare brandblussers met een lichaam voor éénmalig gebruik zonder vermelding van het tijdstip van verval of waarvan het tijdstip van verval is overschreden; Draagbare brandblussers waarvan de ijzeren drevels ter bevestiging van het sluitstuk enkel met een uitwendige las zijn aangebracht (zonder inwendige kraag); 14
HERVULLING VAN BRANDBLUSSERS De verantwoordelijke persoon moet de nodige schikkingen treffen om gedeeltelijk of volledig geledigde brandblussers te laten hervullen of te vervangen. Dit dient ook te gebeuren indien bij schouwing of bij onderhoud door de bevoegde persoon blijkt dat hervulling noodzakelijk is. Volledige hervulling Verwijder grondig elk resterend blusmiddel, zowel uit het lichaam als uit elk toebehoren. Hervul met de gepaste gp lading rekening houdend met de aanduidigen op de markeringen op de brandblusser, met de voorschriften van de vervaardiger en volgens de voorgeschreven toelaatbare afwijkingen. Hervulling door bijvullen De hervulling door bijvullen is verboden met uitzondering voor de poederbrandblussers (onder wel bepaalde voorwaarden) en de brandblussers met CO2. 15 OPSCHRIFTEN EN KENTEKENS De volgende gegevens met betrekking tot het onderhoud worden aangebracht op een markeringsstrook voor het nazicht, die de opschriften van de vervaardiger niet afdekt : a) jaar en maand van uitvoering van het onderhoud; b) jaar en maand van hervulling; c) naam en adres van het bevoegd bedrijf; c) teken dat de bevoegde persoon duidelijk vereenzelvigt. Alle opschriften zoals de markeringen op de brandblusser, gebruiksaanwijzigingen, merk, keuringsbewijzen, technische voorschriften, enz. mogen onder geen enkel beding verwijderd, overkleefd of gewijzigd worden, zelfs niet gedeeltelijk. De mogelijke vervanging van één of meerdere opschriften dient te gebeuren enkel met door de vervaardiger geleverde en goedgekeurde stukken. Indien de werkwijze voor het nazicht de opening van de brandblusser voorziet zal er bij elk onderhoud een inwendig kenteken aangebracht worden. Dit kenteken zal ondubbelzinnig toelaten te bepalen in welk kalenderjaar de werkzaamheden zijn uitgevoerd. 16
LEVENSDUUR VAN DE BRANDBLUSSER De levensduur van een brandblusser schommelt en hangt in grote mate af van een aantal parameters zoals de omgevingsvoorwaarden, beschikbaarheid van oorspronkelijke toebehoren, enz. Met uitzondering van CO2-brandblussers en de drijfgaspatronen zou de levensduur van de draagbare brandblusser de 20 jaar niet mogen overschrijden. Deze tijdspanne kan, rekening houdend met de algemene toestand van de brandblusser, verlengd worden door het bevoegdbedrijf en dit op haar verantwoordelijkheid. id 17 Onderhoudstussentijden en hoogst toelaatbare levensduur Aarddraagbare d brandblusser met water, met water en toevoegstoffen (schuim, enz) met drijfgaspatroon Onderhoud door bevoegde persoon Herbeproevingen door een bevoegd bedrijf Niveau I Maxi levensduur van een draagbare brandblusser jaarlijks -- 20 jaar met poeder met drijfgaspatroon jaarlijks j -- 20 jaar met water, met water en toevoegstoffen (schuim, enz) onder blijvende druk jaarlijks Om de 10 jaar 20 jaar met poeder onder blijvende druk jaarlijks Om de 10 jaar 20 jaar met halon jaarlijks Om de 10 jaar 20 jaar met CO2 jaarlijks Om de 10 jaar of 5 jaar in geval van gebruik -- 18
4. Erkenning van bevoegde bedrijven + Opvolging 19 4.1 Voorafgaande VOORWAARDEN In het bezit zijn van : 1. ISO 9001-2000 certif. voor het ONDERHOUD 2. Onderhoudswerkwijzen / Opleidingshandboek / Technische en Wettelijke voorschriften 3. Verzekering voor burgerlijke aansprakelijkheid 4. Nakeuringsverslagen van eigen nacontrolesysteem 5. Beschrijving van eigen structuur + lijst van bevoegd personeel (met opleidings lidi geregistreerd systeem) 6. Gereedschap - voor bevoegd personeel (niveau III bevoegd bedrijf), + voor onderhoudswerkplaats (niveau II bevoegd bedrijf) + voor herbeproevingen (niveau I bevoegd bedrijf) 7. Vooraad van oorspronkelijke wisselstukken bewezen met factuur 8. Ondubbelzinnig beschrijving van de in house gebruikte interne jaarlijkse markeringssysteem 20
4.2 Erkenning + Jaarlijkse Opvolging door keuringsinstelling «APRAGAZ» 1. Contrôles ter plaatse : Alle bovengenoemde punten in 4.1 2. Contrôles bij de klanten : (op gemiddeld minstens 3 brandblussers op één uitvoeringsadres van één of meerdere bevoegde personen) Algemene toestand, verzegeling, kentekens, gewicht, slagpin, drijfgaspatroon, slang, knijpkraan, stijgbuis, CO 2 verdeelbuis, uitgangsbocht, blusmiddel, oorspronkelijke of goedgekeurde g toebehoren, intern kenteken, 21 3. Erkenning als Bevoegd Bedrijf Officieel getuigschrift g wordt uitgereikt (jaarlijks verlengbaar) Lijst van Erkende Bevoegde Bedrijven op www.apragaz.com Aanbrengen van een genummerd APRAGAZ onderhoudslabel op ieder onderhoude blusser verplicht. 22
5. Keuze en plaatsing van blustoestellen 23 Regel van Goed Vakmanschap (RGV) Keuze en plaatsing van draagbare en mobiele blustoestellen Beschikbaar via www.fireforum.be 24
Stap 1 Maak een beschrijving van de installatie Maak plannen met indeling per verdieping 25 Stap 2 Duid de overheersende klassen aan op de plannen: A, B, A+B, C, D, F A = vaste stoffen B = vloeistoffen en smeltbare vaste stoffen C = gassen D = metalen F = vetten, frituurolie Duid type brandgevaar aan op de plannen: Laag, matig, hoog 26
Stap 3 Verdeel elke verdieping in zones met dezelfde branklassen en type brandgevaar + Objectbescherming? Opslag brandbare vloeistoffen Stockage in de hoogte Werkzones met open vlam Elektrische installaties 27 Stap 4 Bereken het aantal vereiste bluseenheden per zone in functie van het risico en andere beschikbare blusmiddelen l (haspels, hydranten, sprinklers) Klasse Eenheden A laag/matig 1/150 m² A hoog 1/100 m² B 1/100 m² 28
Stap 5 Maak een eerste keuze van te gebruiken type blusser in functie van brandklasse en bijkomende parameters (gebruiksgemak, nevenschade, reikwijdte) 29 Stap 6 Bepaal per zone de plaats waar de blussers moeten komen in functie van de loopafstand (looplijn) of in functie van de afstand tussen de blussers 30
Stap 7 Controleer of het aantal bluseenheden per zone is gehaald (cf. stap 4: aantal bluseenheden per zone in functie van de oppervlakte) (cf. tabel Bluseenheden hierachter) 31 Type toestel met brandklasse Blusvermogen Minimum hoeveelheid blusmiddel Vermelding van bluseenheid DRAAGBAAR Water/schuim B 113B 6 liter 1 water/schuim B 183B 9 liter 1,5 water/schuim AB 21A + 113B 6 liter 1 water/schuim AB 34A + 183B 9 liter 1,5 poeder ABC 21A + 113B 6 kg poeder ABC 1 poeder ABC 34A + 183B 9 kg poeder ABC 1,5 poeder BC 113B 6 kg poeder BC 1 poeder BC 183B 9 kg poeder BC 1,5 CO 2 BC 55B 5 kg CO 2 0,5 MOBIEL Water/schuim AB conform EN 1866 45 liter 7 water/schuim B conform EN 1866 45 liter 7 Poeder 50 kg ABC conform EN 1866 50 kg ABC 10 poeder 50 kg BC conform EN 1866 50 kg BC 10 32
Stap 8 Doe beroep op een Bevoegd Bedrijf om dit te verwezenlijken en de blussers te plaatsen. 33 Stap 9 Optimaliseer uw keuze Keuze vastleggen op de interventieplannen 34
Stap 10 Doe jaarlijks beroep op een bevoegd bedrijf voor het onderhoud dvan uw blussers volgens NBN S21-050. 35 6. Conclusies 36
Conclusies 1. Voor nieuwe brandblussers: koop BENOR gelabelde blussers 2. Kies en plaats uw blussers volgens de Regels van Goed Vakmanschap 3. Doe voor het jaarlijks onderhoud van uw brandblussers beroep op een ERKEND BEVOEGD BEDRIJF (zie lijst op www.apragaz.com) 37 en verwezenlijkt door: 38