Duurzaam bouwen is goed bio-ecologisch bouwen gaat verder Wegwijzer gezond binnenmilieu Liesbeth De Vetter 12 mei 2014
INHOUDSTAFEL 1 STUDIES EN ONDERZOEK 2 VERONTREINIGENDE STOFFEN IN BOUWMATERIALEN 3 EEN GEZONDE MATERIAALKEUZE
Gezond wonen - context
Studies en onderzoek -2000 2003 Groene Ambulances (Brussels gewest): -300 woningen! - 60% woningen: schimmelplekken - 83% woningen: chemische stoffen -2007 Flies (Flanders Indoor Exposure Survey) VITO 2 jaar metingen / 50 woningen! Normoverschrijdingen voor TVOC, formaldehyde! Binnen meer pollutie dan buiten Bron: FLIES, 2007 Meer info: https://esites2.vito.be/sites/flies/documents/flies_samenvatting_2007_mimr_027.pd
Studies en onderzoek -2009 BiBa (Binnenlucht in Basisscholen) luchtkwaliteit in 90 klaslokalen uit 30 lagere scholen in Vlaanderen http://www.lne.be/themas/milieu-en-gezondheid/onderzoek/biba_samenvatting! Belangrijkste binnenbronnen: fijn stof, TVOC, formaldehyde, benzeen, tolueen, xyleen - 2012 Clean Air Low Energy, Schone Lucht Lage Energie Onderzoek naar binnenluchtkwaliteit in energie-efficiënte gebouwen http://www.lne.be/themas/milieu-en-gezondheid/onderzoek/samenvatting_clean_air! verbetering van CO 2 concentraties met ventilatiesystemen, overschrijdingen van TVOC en PM (fijn stof), hoewel minder dan in BIBA studie
Studies en onderzoek - 2014 Renov Air Verkennend onderzoek naar de binnenmilieukwaliteit in gebouwen na (energie-efficiënte) renovaties! pollutie binnen groter dan buiten, verhoogde concentraties gemeten van fijn stof, aldehyden, benzeen, CO 2, PAK s; verbetering van luchtkwaliteit bij mechanische ventilatie
INHOUDSTAFEL 1 STUDIES EN ONDERZOEK 2 VERONTREINIGENDE STOFFEN IN BOUWMATEIALEN 3 EEN GEZONDE MATERIAALKEUZE
VERONTREINIGENDE STOFFEN IN BOUWMATERIALEN Te vermijden materialen (gezondheid)? Soepele plastic producten (b.v. PVC-vloerbekleding ) Afdichtingskitten met weekmakers Verven met veel VOS, zware metalen Meubelplaten met formaldehyde Lijmen met veel VOS, formaldehyde Houtbeschermingsmiddelen met biociden en/of pesticiden Schoonmaakproducten met javel, formaldehyde Gipsplaten op basis van fosforgips
VERONTREINIGENDE STOFFEN IN BOUWMATERIALEN 1 vluchtig organische stoffen 2 zware metalen 3 biociden/pesticiden 4 weekmakers/brandvertragers 5 vezels 6 radon 10
1- Vluchtige organische stoffen (VOS) Verdampen bij kamertemperatuur >800 verschillende soorten Moeilijk te herkennen (geur, etiket, ) Benzeen, Tolueen, Xyleen kankerverwekkend) (kankerverwekkend Irritatie (ogen, slijmvliezen, luchtwegen, huid) Hoofdpijn, vermoeidheid, slapeloosheid, Braken, misselijkheid, leverstoornissen Formaldehyde kankerverwekkend) (kankerverwekkend Irritaties (neus, slijmvliezen, ogen) Duizeligheid, hoofdpijn
2- Zware metalen -Lood -Oude verf (voor 1940), waterleidingen, uitlaatgassen - Vermoeidheid - Groeistoornissen bij jonge kinderen - >dosissen -Hevige buikkrampen -verlamming -Chroom en arseen -Cement -> Europese richtlijn sinds januari 2005 -> maximum 2mg per kg cement -Chroom/arseen ->Hout geïmpregneerd met CCA zouten: verboden
3- Biociden, pesticiden -Insectenwerende producten -Insecticiden of herbiciden uit tuin -Houtbeschermingsmiddelen -Verven, pleisters Gezondheidseffecten -Biociden -Pesticiden -Producten op Belgische markt: goedkeuring -Risico s ook voor lage dosissen? -> landbouwers -Kanker -Neurotoxiciteit: prikkelingen, brandende pijn -Verlies van gevoel -> kinderen -Gevoeligheid : hoger -Blootstelling : 12 x sterker
4- weekmakers, brandvertragers Weekmakers ->Soepele plastieken producten ->Afdichtingskitten, verven Brandvertragers ->Televisies, computers ->Isolatiematerialen Gezondheid -Weekmakers -Gevoelige personen: Allergische reacties -Risico op luchtwegvernauwing bij jonge kinderen Brandvertragers -Hormoonverstorende effecten
5- vezels Mineralevezelszijnterugte vindenin: isolatiematerialen: rotswol, glaswol Natuurlijke vezels zijn terug te vinden in: isolatiematerialen: houtvezel, vlaswol, hennepwol Gezondheidseffecten Vezels (zowel minerale als natuurlijke) kunnen irritatie van huid, ogen en luchtwegen veroorzaken tijdens verwerking Aandachtpunten: Isolatiemateriaal buiten verwerken aangepast materiaal gebruiken aangepaste kledij: masker, bril gebruiken isolatiemateriaal luchtdicht afsluiten
6- Radon Omzetting van uranium, vooral in rotsachtige gesteenten Steenachtige bouwmaterialen: zeer weinig Fosforgips Vlaanderen: 99% <200Bq/m³ Wallonië: ca. 1000 woningen >1000Bq/m³ Opstapeling in woningen: ventileren Evt. radonbarrière: PE-folie 0,3mm tussen draagvloer en dekvloer Gezondheidseffecten -Longkanker -WTCB: 200 Bq/m³ -> 1% sterfterisico -WHO < 100 Bq/m³
INHOUDSTAFEL 1 STUDIES EN ONDERZOEK 2 VERONTREINIGENDE STOFFEN IN BOUWMATEIALEN 3 EEN GEZONDE MATERIAALKEUZE
EEN GEZONDE MATERIAALKEUZE welke materialen hebben de grootste impact op de gezondheid? 1 Plaatmaterialen 2 Bepleistering 3 Lijmen 4 Vloeren 5 Verven (zie lezing Natural Cocooning werken met natuurverven en tadelakt) 6 Hout (zie lezing VIBE duurzame houtconstructies zonder chemische verduurzaming) 7 Isolatiematerialen (zie lezing ZonneWinDT ecologische isolatiematerialen) 18
1 plaatmaterialen
PLAATMATERIALEN minerale grondstoffen Gipskartonplaat op basis van ro-gips of natuurgips (fosforgips te vermijden) - Samenstelling: brandwerende gipskern, karton aan beide zijden - eigenschappen : - Niet vochtbestendig - Beperkt ademend vermogen Gipsvezelplaat op basis van ro-gips of natuurgips (fosforgips te vermijden) -Samenstelling: gips, gerecycleerde houtwol- of cellulosevezels ter versteviging - Eigenschappen : - Betere brandweerstand - Grotere stijfheid - Betere akoestische eigenschappen Foro s www.debouwmarktshop.eu
PLAATMATERIALEN natuurlijke grondstoffen Leembouwplaat Samenstelling: bouwleem en klei, perliet, riet, hennep, jutewapening, cellulosevezels, zetmeel Dampopen, vochtregulerend -> gunstige invloed op binnenklimaat Goede akoestische eigenschappen Bevat geen Formaldehyde of andere schadelijke stoffen Houtvezelplaat Samenstelling: naaldhout, 4% silicaat (tussenlaag), 2% witte houtlijm Dampopen, vochtregulerend -> gunstige invloed op binnenklimaat Goede akoestische eigenschappen Bevat geen Formaldehyde of andere schadelijke toevoegstoffen Foto s: Claytec
PLAATMATERIALEN natuurlijke grondstoffen Bouwplaat op basis van plantaardige vezels Samenstelling: overschotten van de landbouw zoals afval van de maïsoogst, tarwe, koolzaad, e.d. De platen bevatten geen formaldehydehoudende lijm of andere schadelijke stoffen Dampopen, vochtregulerend -> gunstige invloed op binnenklimaat Foto: Ecoboards
PLAATMATERIALEN houten plaatmaterialen en lijmen MDF platen kleine vezels dus groot aandeel lijm Kies voor formaldehydevrije MDF platen Let op voor isocyanaten in alternatieve lijmen -> problemen van luchtwegen, allergische reacties, astma tijdens verwerking Spaanplaten: Kleine stukjes (spaanders) hout Kies voor formaldehydevrije spaanplaten Vermijd isocyanaten in alternatieve lijmen http://nl.opitec.com www.hanss enshout.be www.hanssenshout.be
PLAATMATERIALEN houten plaatmaterialen en lijmen Multiplex grotere spanen dus minder aandeel lijm. Kies voor lijmen zonder Formaldehyde of isocyanaten OSB platen Grootste spanen dus minimaal lijmgebruik Kies voor lijmen zonder Formaldehyde of isocyanaten www.vanaarlehoutbedrijf.n http://nl.opitec.com
PLAATMATERIALEN houten plaatmaterialen en lijmen Plaatmateriaal Gebruikte houtsoorten Aandeel hout Multiplex tropisch (standaard bosbouw) Multiplex tropisch (duurzame bosbouw) OSB (standaard bosbouw) OSB (duurzame bosbouw) Tropisch hout (vb okoumé) uit standaard bosbeheer Tropisch hout (vb okoumé) uit standaard bosbeheer Dunningshout van grenen, vuren, berken, beuken en populieren uit standaard beheerde bossen Dunningshout van grenen, vuren, berken, beuken en populieren uit duurzaam beheerde bossen Gebruikte lijm Aandeel lijm Milieuclassificatie (*) ureumformaldehyde >7c ureumformaldehyde 97% fenolformaldehyde 3% 4a 97% fenolformaldehyde 3% 3c 4c
PLAATMATERIALEN houten plaatmaterialen en lijmen Plaatmateriaal Gebruikte houtsoorten Aandee l hout Spaanplaat (100% nieuw hout) Hardboard (100% afvalhout) MDF (standaard bosbouw) MDF (duurzame bosbouw) Nieuw hout uit standaard beheerde bossen 100% afvalhout vrijkomend bij bosonderhoud Houtspanen van naalden Looofhout uit standaard beheerde bossen Houtspanen van naalden Looofhout uit duurzaam beheerde bossen Gebruikte lijm 90% ureumformaldehy de 96% fenolformaldehyd e 90% ureumformaldehy de 90% ureumformaldehy de Aandee l lijm 10% 5c 2-4% 4c 10% 5c 10% 2c Milieuclassificatie (*)
PLAATMATERIALEN houten plaatmaterialen en lijmen Voorbeelden houtvezelplaten met minimale hoeveelheid formaldehyde(*): zachte lijmvrije plaatmaterialen: Agepan, CELIT (Isofloc), EMFA, Gutex, Homatherm, Pavatex, Steico, platen op basis van formaldehyde-vrije lijmen MDF en OSB 0% formaldehyde, Egger (OSB, MDF, ), Ecoboards (vezelplaten), Plato (OSB), Spanolux (MDF), Spano (spaanplaat), Stirling (OSB) uit natuurhout samengestelde, gelaagde platen: Tilly platen, Rubberwood emissie-arme bouwplaten: triplex platen met APA handelsmerk (*) vermijd ook isocyanaten
PLAATMATERIALEN Gezondheid Milieu Eigenschappen ademend/ vochtregulerend verkrijgbaar formaldehyde-vrij of formaldehyde-arm meerlagige meubelplaat ja / ** 400-800 afvalverwerking grondstoffen densiteit (kg/m³) sterkte vochtwerend multiplex * ja / ** 500-1000 *** OSB (Oriented Strand Board) * ja / ** 580-680 *** spaanplaat * ja 500-800 *** Houtvezelplaten (zacht, hardboard) / 150-300 / ja * 300-1050 MDF (Medium Density Fiberboard) 450-1100 *** * ja leembouwplaten ja */-700 bouwplaten op basis van plantaardige vezels ja 300-850 / (*) afhankelijk van afwerkingslaag (**) afhankelijk van de herkomst van het hout (bij voorkeur lokaal, uit duurzame bosbouw) (***)mits toevoeging van waterwerende middelen
PLAATMATERIALEN overzicht Kies voor: materialen met natureplus-label zonder lijm geperste platen platen op basis van formaldehydevrije lijmen of lijmen met een te verwaarlozen formaldehyde-emissie Vermijd: lijmen op basis van Formaldehyde of isocyanaten overzeese houtsoorten zonder FSC (PEFC)label afwerkingslagen uit vinyl (PVC) of Melamine (een kunsthars) -> niet recycleerbaar
2 bepleistering
BEPLEISTERING - gipspleisters Natuurgips: afkomstig uit groeven Aanzienlijk energieverbruik Fosforgips: bevat radon (vooral gebruikt in het verleden) Gemengde gipssoorten Natuurgips Rookgasontzwavelingsgips (restproduct van steenkoolcentrales) Toeslagstoffen: Droogversnellers schimmelwerende producten kunnen biociden bevatten Recyclagegips: milieuverantwoord +/ gezondheidsaspecten? Samenstelling gips: zie technische fiches
BEPLEISTERING natuurlijke pleisters Leempleister: Samenstelling: 100% natuurlijk (klei, silt, zand) Vrij van schadelijke stoffen Vocht- en warmteregulerend Ongevoelig voor schimmel, wateroplosbaar Leem filtert hoge frequentie-golven Foto s : Leemnisccaat
BEPLEISTERING natuurlijke pleisters Bepleistering op basis van kalk en hennepvezels: samenstelling: 100% natuurlijk (hennep, luchtkalk, puimsteen) Vrij van schadelijke stoffen Vocht- en warmteregulerend Ongevoelig voor schimmel, wateroplosbaar Kalk-hennep neutraliseert electro-magnetische velden Foto www.batisse.info
BEPLEISTERING - natuurlijke pleisters Tadelakt Samenstelling: kalk, zand, marmerpoeder Vrij van schadelijke stoffen Geurloos, antiseptisch vochtwerend Foto s : Tierrafino
BEPLEISTERING Pleisters met Naturepluslabel: zie www.natureplus.org Claytec leempleister (CLAYTEC) Baumit klimaatpleister, traskalkpleister (WOPFINGER BAUSTOFFINDUSTRIE GMBH) PROFI binnenpleister, kalkcementpleister (Lasselsberger GmbH) RÖFIX kalkpleister (Röfix AG) Rotkalk kalkpleister(knauf MARMORIT GMBH)
BEPLEISTERING - overzicht Eigenschappen Toepassingen waterbestand? stootvast brandvertragend snelle droogtijd droge ruimtes gipspleister stabiel, droog, stofvrij, ontvet en poreus, gladde en ruwe ondergronden, primer voor te poreuze ondergrond kalkpleister poreus, draagkrachtig, stofvrij, ontvet en droog,niet poreuze ondergrond met primer verwerking voor doehet-zlever kalkhenneppleister vochtige ruimtes welke ondergrond een ruwe ondergrond of een hechtingslaag voor gladde ondergrond leempleister absorberend, vrij van stof en vet (baksteen, kalkzandsteen, betonblokken, cement-of gipspleisters), voorbehandeling voor gladde ondergrond glanspleister droog, stofvrij, ontvet, poreus en mineraal ( baksteen, kalksteen, cement en beton), ook ronde vormen (glanspleister hecht niet op gipspleister) cementpleister ruwe, minerale ondergrond, sterk zuigende ondergronden voorbehandelen (hecht niet op gipspleister) traskalkpleister ruwe, poreuze, minerale ondergrond, ontvet en droog, niet poreuze ondergrond met primer
BEPLEISTERING - overzicht Gezondheid Milieu vochtregulerend schimmeldodend ademend geluidsdempend weinig uistoot schadelijke stoffen gipspleister milieuvriendelijk kalkpleister kalk-henneppleister leempleister glanspleister cementpleister traskalkpleister
3 lijmen
LIJMEN - samenstelling lijmen lijmsoort toepassingsgebieden Gezondheidsaspecten Vinyllijmen op waterbasis Acryllijmen op waterbasis Lijmen op basis van natuurlijke harsen van coniferen Epoxylijmen Lijmen van vinylpapier, glasvezelbehang, kurkpanelen, parket, keramische tegels, grestegels. Lijmen zijn vochtbestendig en geschikt voor alkalische ondergrond. PVC muur-en vloerbekle-dingen, textiel vloerbekledingen Lijmen zijn beter bestand tegen oxydatie en warmte. Lijmen voor vloerbekledingen uit textiel en PVC Lijmen zijn beter bestand tegen vocht, chemische stoffen, Parketlijmen in vochtige omstandigheden, vernis voor houten vloeren Bepaalde secundaire harsen kunnen huidirritaties of emissies veroorzaken. Bepaalde secundaire harsen kunnen huidirritaties veroorzaken. Harsen kunnen huidirritaties, eczema veroorzaken. Toevoeging van solventen kunnen gezondheidsrisico s inhouden. Epoxyharsen zijn mogelijk Kankerverwekkend en kunnen leiden tot huidirritaties. Toegevoegde verharders kunnen allergische reacties veroorzaken.
LIJMEN - samenstelling lijmen lijmsoort toepassingsgebieden Gezondheidsaspecten Lijmen op basis van solventen Lijmen op waterbasis Lijmen met zetmelen op waterbasis Cellulose lijmen op waterbasis (vooral methylcellulose) Lijmen van traditioneel behangpapier. Cellulose lijmen op waterbasis (vooral methylcellulose) VOS Minimale hoeveelheid solventen (solventen op basis van glycol-ether kunnen invloed hebben op het bloed en de ontwikkeling van een feutus.) Geen gezondheidsrisico s Geen gevaar voor gezondheid (de oplossingen zijn neutraal, PH 7 en hebben geen effecten op de huid)
LIJMEN samenstelling lijmen lijmsoort toepassingsgebieden Gezondheidsaspecten Cellulose lijmen op basis van solventen Vinyllijmen op basis van solventen PUR-Lijmen (1 of 2 componenten) Lijmen van parket. Parketlijmen, lijmen van PVC bekledingen, kurklijm. Parketlijmen, lijmen voor textielbekledingen, voegvullingen Gezondheidsrisico s zijn afhankelijk van de gebruikte solventen (methanol, ethanol, koolwaterstof) Bepaalde secundaire harsen kunnen huidirritaties of emissies veroorzaken. Gezondheidsrisico s zijn ook afhankelijk van de gebruikte solventen. De lijmen bevatten isocyanaten, die irriterend zijn. Eventuele toevoeging van solventen kunnen gezondheidsrisico s inhouden.
LIJMEN - samenstelling lijmen lijmsoort toepassingsgebieden Gezondheidsaspecten Contactlijmen Mortellijmen op basis van cement of plaaster Lijmen van vloer-en wandbekledingen gevoelig aan luchtvochtigheids Schommelingen; Lijmen van plinten, trapneuzen, tegels Verlijmen van tegels op beton of bepleistering Verlijmen van parket VOS De secundaire harsen (Formaldehyde) en toegevoegde verharders (polyisocyanaten) kunnen huidirritaties veroorzaken) Blootstelling aan cement in de bouw kan allergisch chromaateczeem tot gevolg hebben. VOS Bij vochtigheid of waterschade kan de aanwezige caseïne leiden tot het ontsnappen van ammoniak.
LIJMEN beste keuze Vermijd lijmen (andere bevestigingsmiddelen) Natuurlijke lijmen Bindmiddel: caseïne, wassen, natuurlijke latex, houtharsen Oplosmiddel: water, etherische oliën, terpentijnolie Witte houtlijm: bevat water als oplosmiddel Lijm in poedervorm: bevat geen bewaarmiddelen
4 vloeren
Vloeren 1 Vloeren op volle grond: thermovloer Opbouw Bespreking materialen 2 vloerafwerking
Vloeren - Thermovloer - opbouw U-waarde 0,27 W/m²K Brandweerstand RF30 (indien vloerafwerking tegels)
Vloeren - Thermovloer - materialen Traskalkmortel mengsel van fijngemalen vulkanisch gesteente en kalk. reactie van tras en kalk: calcium-silicaathydraat. technische voordelen: een hoog waterwerend vermogen, hoge mechanische weerstand en hoge elasticiteit, dampdoorlatend en vochtregulerend verminderde kalkuitbloeiing
Vloeren - vloerisolatie Isolatie Keuze 1: cellenglas Keuze 2: geëxpandeerde kurkplaten, houtvezelplaten in oliepapier Keuze 3: perliet, vermiculiet Alternatief: rotswol, resolschuim, polystyreenplaten
Vloeren - dekvloer Dekvloer Keuze 1: stamplemen vloer Keuze 2: kalkchappe / trasskalkchappe Keuze 3: anhydrietchappe Alternatief: cementchappe met CEM I
Vloeren - dekvloer Dekvloer Keuze 3: (gepolierde) anhydrietchappe Zand, anhydriet (vervaardigd uit rogips) en water Eenvoudige plaatsing: vloeit Sneller betreden, langer drogen Niet geschikt voor aanhoudende vochtige toepassingen Geen vloerbekleding nodig
VLOERAFWERKING harde vloerbekleding - gemakkelijk in onderhoud - Allergeenarm - Glazuur : let op voor zware metalen - Natuursteen uit Azië?
VLOERAFWERKING hout Massief parket Verlijming vermijden; bij voorkeur met tand- en groef te plaatsen Oppervlaktebehandeling: natuurlijke vernissen, wassen of oliën Beste keuze vanuit standpunt van gezondheid en milieu www.westparket.be www.homedreamsflooring.com- eik www.architonic.com Jatoba www.ardeco-parket.be
VLOERAFWERKING hout Laminaatparket Samenstelling: fijne laklaag, decoratief bedrukt motief, tussenlaag in HDF-spaanplaat, onderlaag van hars Minder goede keuze vanuit standpunt van gezondheid en milieu (meer bewerkingen tijdens productie -> meer energieverbruik, emissies) www.floorhouse.be www.tree-laminaat.nl
VLOERAFWERKING hout Meerlagig gelamelleerd parket Samenstelling: slijtlaag van edelhout, tussenlaag van gewoon hout, een onderlaag van multiplex of vurenhout Geen gebruik van kunststof materialen (geen kans op emissies), minder bewerkingen ondergaan Goede keuze vanuit standpunt van gezondheid en milieu www.thomaswilliam.be www.heimwerker-test.de www.eiken-parketvloeren.be
VLOERAFWERKING linoleum Linoleum Samenstelling: lijnolie, natuurlijke harsen en kurk, minerale toeslagstoffen en pigmenten Bij voorkeur met ecolabel: Natureplus (strenge eisen op vlak van milieu en gezondheid), Nederlandse milieukeur, scandinavische Nordic Swan en het Oostenrijkse Umweltzeichen. Beste keuze vanuit standpunt van milieu en gezondheid Foto s: Forbo
VLOERAFWERKING zachte vloerbekledingen Kurk Samenstelling: kurkhars gebonden met kurkkorrels Goede akoestische en thermische eigenschappen, goed brandwerend Antistatisch Oppervlaktebehandeling: natuurlijke wassen en vernissen Vermijd het aanbrengen van een slijtlaag van Vinyl of Polyurethaan. Dit leidt tot chemisch afval Bij voorkeur met het eco-label Kork-logo Goede keuze vanuit standpunt van milieu en gezondheid www.lokrenkum.nl
VLOERAFWERKING zachte vloerbekledingen Tapijt rugtype: geweven jute, naaldvilt: bij voorkeur Schuimrubber: te vermijden (geeft verontreinigende stoffen af) Pool van plantaardige vezels: bij voorkeur Kokosvezels: zeer sterk, neemt weinig stof op Schapenwol: waterafstotend, vuilwerend (zonder chemische toeslagstoffen tegen vlekken of brand!) Sisal: slijtvast, niet vochtbestendig Zeegras: gladde vezels, water- en vochtwerend Foto s: www.duurzaamthuis.nl vlnr kokos, wol, sisal, zeegras
VLOERAFWERKING zachte vloerbekledingen Tapijt rugtype: geweven jute, naaldvilt: bij voorkeur Schuimrubber: te vermijden (geeft verontreinigende stoffen af) Pool van synthetische vezels (polyamide, polypropyleen, polyester): te vermijden Verontreinigen binnenklimaat Weinig recycleerbaar, breken zeer langzaam af. www.architonic.com www.vonkenvloer.nl www.meubelentopcenter.be
VLOERAFWERKING zachte vloerbekledingen vinyl: te vermijden Samenstelling: rug, beschermende glasvezellaag, reliëf en tekening, toplaag op basis van petrochemische grondstoffen Kortere levensduur dan linoleum Schadelijk voor het binnenklimaat (VOS) Synthetisch rubber: te vermijden Samenstelling: mengsel van latex, antioxidanten, mineralen, harsen en pigmenten op basis van gerecycleerd materiaal Zeer slijtvast Schadelijk voor het binnenklimaat (VOS)
LEVENSCYCLUSANALYSE - principes VLOERAFWERKING Nibe classificatie Voorbeeld: vloerbekledingen (2012/2014) Functionele eenheid: 1 m 2, bevestiging, 75 jaar EU zachthout(duurzame bosbouw) Kurk(acryllak) Kurk(vinylcoating) Linoleum Grindtapijt Tropisch hardhout (duurzame bosbouw) Eu hardhout (duurzame bosbouw) Synthetisch tapijt Vinyl Laminaat 1a 2a 2c 2c 3c 4a 4a 4c-5a 6a 6c
LEVENSCYCLUSANALYSE - principes VLOERAFWERKING Nibe classificatie Voorbeeld: vloerbekleding (2012/2014) Functionele eenheid: 1 m 2, bevestiging, 75 jaar Katoen/jute tapijt 7a Tropisch hardhout (standaard bosbouw) 7c Ecokatoen >7c Woltapijt >7c Functionele eenheid: 1 m 2 vloertegelwerk bevestiging, 75j Natuursteen (cement) Natuursteen (gelijmd) Keramische tegels (ongeglazuurd-geglazuurd / cement) Keramische tegels (ongeglazuurd-geglazuurd / gelijmd) 1a 1a 2a 2a
EEN GEZONDE MATERIAALKEUZE 1 Plaatmaterialen 2 Bepleistering 3 lijmen 4 vloerafwerking 5 verven (zie lezing Natural Cocooning werken met natuurverf) 6 Hout (zie lezing VIBE duurzame houtconstructies) 7 isolatiematerialen (zie lezing Zonnewindt ecologische constructies) 62
63 BEDANKT VOOR UW AANDACHT Meer info : KAHO GENT (associatie KU-Leuven) Postgraduaat Bio-Ecologisch Bouwen en Wonen