Complexnummer: 499163 Smallepad 5 3811 MG Amersfoort Postbus 1600 3800 BP Amersfoort www.cultureelerfgoed.nl T 033 421 74 21 F 033 421 77 99 E info@cultureelerfgoed.nl Kerkcomplex Aantal complexonderdelen Monumentnummers van complexonderdelen 3 499166, 499172, 499178 Woonplaats Gemeente Provincie Rottevalle Smallingerland Friesland Hoofdadres van hoofdobject Buorren 44, 9221 TC Rottevalle Complexomschrijving Het complex bestaande uit een gereformeerde KERK, een PASTORIE en een TUINMUUR, is in 1937 in Rottevalle gerealiseerd, naar ontwerp van T. van der Kooi uit Drachten. Het complex is gesitueerd op een breed rechthoekig terrein in een straat die in de dertiger jaren is bebouwd en vormt daarmee een geheel. Het terrein van de kerk en pastorie worden van de openbare weg gescheiden door een lage tuinmuur. De kerk staat ruim teruggerooid ten noorden van de pastorie; de percelen worden door een ligusterhaag van elkaar gescheiden. Het complex met de Gereformeerde kerk en de pastorie in Rottevalle uit 1937 iscultuurhistorisch en architectonisch van belang: - als uitdrukking van een sciaal-economisch en geestelijke ontwikkeling, m.n. van de geschiedenis van de gereformeerde kerk in dit gebied, - vanwege de redelijke mate van esthetische kwaliteit van het ontwerp, - vanwege de hoge mate van architectonische gaafheid van het complex, en van de samenstellende onderdelen, - vanwege de visuele gaafheid in het straatbeeld. Pagina: 1 / 7
Monumentnummer*: 499166 Status: rijksmonument Inschrijving register*: 10 april 1996 Kadaster deel/nr: 8280/28 Complexnummer 499163 Kerkcomplex Woonplaats* Rottevalle Gemeente* Smallingerland Provincie* Friesland Straat* Nr* Toev.* Postcode* Woonplaats* Situering Locatie Buorren 44 9221 TC Rottevalle Kadastrale gemeente* Sectie* Kad. object* Appartement Grondperceel ROTTEVALLE D 211 Rijksmonumentomschrijving** De Gereformeerde KERK in Rottevalle is, evenals de pastorie ernaast, in 1937 gerealiseerd naar ontwerp van T. van der Kooi uit Drachten in een bouwtrant karakteristiek voor de dertiger jaren. De kerk vertoont sterke overeenkomst met de gereformeerde kerk te Twijzel. De kerk vervangt een kerkgebouw uit 1874 waarvan de gedenksteen is ingemetseld in de buitenmuur van de uitbreiding van de vergaderzaal met het opschrift: "EBENHAEZER / (...)/ den 1 maart 1874, aan dit gebouw / den eersten steen gelegd. / (...) //. De kerk staat ruim teruggerooid van de openbare weg en is daarvan gescheiden door een tuinmuurtje met buis, dat voorlangs de pastorie doorloopt. De aldus gecreëerde kerktuin is ingericht met grasperken aan weerszijden van het toegangspad en van de belendende kavels gescheiden door ligusterhagen. De kerk is in 1950 en 1971 aan de achterzijde gewijzigd door vergroting van de consistorie, vergaderzalen en wijziging van de voorhal. De wijzigingen vallen buiten bescherming van rijkswege wegens geringe architectonische waarde. Omschrijving De kerk heeft globaal een rechthoekige plattegrond met twee tweezijdige uitbouwen onder een schuine hoek. Het totale bouwblok is intern geleed door een voorhal (vernieuwd 1971), de eigenlijke kerkzaal, de consistorie en vergaderzalen (gewijzigd en vergroot). De kerk wordt gedekt door een steil zadeldak belegd met matzwart geglazuurde Romaanse pannen en gevelpannen. De gevels zijn opgetrokken in rode gevlamde bakstenen op een trasraam van gesinterde klinkers. De voorgevel is symmetrisch ingedeeld: in het midden de rondbogige entree met Pagina: 2 / 7
in de terugsprong dubbele deuren, elk voorzien van vier geslepen glasruitjes. Aan weerszijden van de stoep, thans oprit, zijn twee gemetselde bloembakken. In de gevel aan weerszijden van de entree zijn drie smalle verticale drieruits glas-in-loodvensters in stalen kozijnen. Boven de entree vijf lange smalle verticale vensteropeningen met glas-in-loodramen in stalen kozijnen. De buitenste twee vensterstroken tellen zes ruiten, de middelste drie zeven ruiten. Boven de vensters zijn rollagen, eronder bakstenen afzaten. De gevelhoeken aan de voor- en achtergevel verjongen zich omdat ze als steunberen uit het lood zijn opgemetseld. De zijgevels zijn vijf raamtraveeën diep en geleed door steunberen en door de tweezijdige uitbouwen onder schilddaken. De ramen in de zijgevel bestaan uit tweelichtsvensters van vier ruitjes met glas-in-lood. In de voorhal van de kerk is de gedenksteen met opschrift: "OP DEN 14DEN MEI 1937 WERD DE EERSTE STEEN / (...) //. Het interieur van de kerk met houten spitsbooggewelf en eenvoudige gekleurde glas-in-loodramen, is vrijwel ongewijzigd en bevat ondermeer twee lampen, contemporaine en kubistisch vormgegeven psalmborden, ponkhouders en aan de oostelijke korte zijde het preekgestoelte met het orgelfront erboven. Het electropneumatische orgel met unitsysteem heeft twee klavieren en pedaal en is ca. 1937 geleverd door de fa. Valcx en Van Cauteren. Orgel en orgelkas zijn niet van waarde uit het oogpunt van monumentenzorg. De gereformeerde kerk uit 1937 is van cultuurhistorisch en architectonisch belang: - als uitdrukking van een sociaal-economische en geestelijke ontwikkeling, m.n. van de geschiedenis van de gereformeerde kerk in dit gebied, - vanwege de redelijke mate van esthetische kwaliteit van het ontwerp, - vanwege de hoge mate van architectonische gaafheid van het exterieur en het interieur, - vanwege de visuele gaafheid in het straatbeeld. Hoofdcategorie Subcategorie Functie Religieuze gebouwen Kerk en kerkonderdeel Kerk Pagina: 3 / 7
Monumentnummer*: 499172 Status: rijksmonument Inschrijving register*: 10 april 1996 Kadaster deel/nr: 8280/28 Complexnummer 499163 Kerkcomplex Woonplaats* Rottevalle Gemeente* Smallingerland Provincie* Friesland Straat* Nr* Toev.* Postcode* Woonplaats* Situering Locatie Buorren 42 9221 TC Rottevalle Kadastrale gemeente* Sectie* Kad. object* Appartement Grondperceel ROTTEVALLE D 211 Rijksmonumentomschrijving** De PASTORIE van de gereformeerde kerk is als complex ontworpen en gerealiseerd naar tekeningen van T. van der Kooi uit Drachten in 1937. Het woonhuis ligt in de rooilijn van de overige bebouwing in de straat, die in de dertiger jaren is bebouwd. Het woonhuis is met de kerk verbonden door een muur, waarachter nadien een garage is gebouwd. Ook is de bijkeuken over de gehele breedte van het woonhuis vergroot. Garage en bijkeuken vallen buiten bescherming van rijkswege wegens ondergeschikt belang. Omschrijving Het huis heeft een rechthoekige plattegrond die haaks op de straat is geprojecteerd. Het pand is opgetrokken uit één bouwlaag van rood gevlamde bakstenen op een trasraam van gesinterde klinkers. Het overstekende en steile zadeldak met kapverdieping is belegd met matzwart geglazuurde Romaanse pannen en gevelpannen. Op de zuidelijk dakvlak is een vernieuwde strokenkajuit; op de nok staan twee schoorstenen. Aan de voorgevel een gemetselde bloembak waarboven een vierkant venster onder een betonnen latei en een rechthoekige erker onder plat dak; het boeibord is als gootlijst langs de rechter zijgevel doorgetrokken. In de geveltop een horizontaal vierlichtsvenster met zichtbare oren en aan de gevel een houten bloembak; in de geveltop een smalle verticale lichtspleet. In de rechter zijgevel een vierkant venster onder een betonnen latei en een rechthoekige erker. De linker zijgevel wordt gedomineerd door een risalerende entree midden in het bouwblok met verdieping en afgesloten door een schilddak. Onder de dakvoet een strokenvenster met zes ruitjes met gekleurd glas-in-lood. Het kozijn van de entree is Pagina: 4 / 7
rondbogig, de deur rechthoekig. Naast de deur een gemetselde bloembak en twee halramen met glas-in-lood; aan de straatzijde een H-venster en aan de linkerzijde een keukenraam. De indeling van de achtergevel is gewijzigd. De pastorie van de gereformeerde kerk uit 1937 is van cultuurhistorische en architectonische betekenis: - als uitdrukking van een sociaal-economische en geestelijke ontwikkeling, m.n. van de geschiedenis van de gereformeerde kerk in dit gebied, - wegens de redelijke mate van esthetische kwaliteit van het ontwerp, - wegens de hoge mate van architectonische gaafheid van het complex, en de samenstellende onderdelen, - vanwege de visuele gaafheid in het straatbeeld. Hoofdcategorie Subcategorie Functie Religieuze gebouwen Kerkelijke dienstwoning Pastorie(F) Pagina: 5 / 7
Monumentnummer*: 499178 Status: rijksmonument Inschrijving register*: 10 april 1996 Kadaster deel/nr: 8280/28 Complexnummer 499163 Kerkcomplex Woonplaats* Rottevalle Gemeente* Smallingerland Provincie* Friesland Straat* Nr* Toev.* Postcode* Woonplaats* Situering Locatie Buorren 42 9221 TC Rottevalle Bij Buorren 44 9221 TC Rottevalle Bij Kadastrale gemeente* Sectie* Kad. object* Appartement Grondperceel ROTTEVALLE D 211 Rijksmonumentomschrijving** Pagina: 6 / 7
De TUINMUUR verbindt het complex van de gereformeerde kerk en pastorie onderling en smeedt deze tot een eenheid. De muur is niet op de ontwerptekeningen aangegeven maar werd tijdens de bouw gerealiseerd. Omschrijving Halfsteens muurtje in rode bakstenen, afgesloten met een rollaag; aan de uiteinden vierkant opgemetseld tot hekstijlen. Tussen deze hekstijlen en op de rollaag rustend, een ijzeren buis. Oorspronkelijk bevonden zich tussen de gemetselde hekstijlen houten draaihekken. De tuinmuur voorlangs de kerk en de pastorie is gerealiseerd in 1937 en is van architectonisch belang: - als contemporaine erfscheiding, - als essentieel onderdeel van het complex als erfscheiding tussen het complex en de openbare weg, - omdat het de visuele eenheid met de gebouwen versterkt, - vanwege de redelijke mate van gaafheid. Hoofdcategorie Subcategorie Functie Voorwerpen op pleinen en dergelijke Erfscheiding(D) Muur(D) Pagina: 7 / 7