Liturgie voor de middagdienst van 28 april 2013, Zwijndrecht Votum en zegengroet Zingen: Psalm 33: 1 en 5 Gebed Lezen: Deuteronomium 4: 10-40 Zingen: Psalm 115: 1, 2, 4 en 5 Preek over Zondag 35 Thema: God is te vertrouwen Amenlied: Opwekking 574 Geloofsbelijdenis (voor kinderen) Zingen: Gezang 39 Als je bidt zal Hij je geven Dankgebed en voorbede, stil gebed afgesloten met Onze Vader, opwekking 436 Collecte Zingen: Opwekking 585 Er is een dag Zegen Zwijndrecht, 28-04-2013 Thema: God is te vertrouwen Beelden zijn in. Niemand knielt nog voor het beeld van een afgod. Toch zal ook niemand ontkennen dat beelden vandaag wel belangrijk zijn. Onze samenleving is er vol van. Reclame is beeldvorming. Wanneer je ziet dat die shampoo je haar prachtig laat golven, koop je het product. Ook als jij maar weinig haar hebt. Billboards trekken onze aandacht wanneer we voorbijrijden. Ook de 1 beeldvorming van mensen is heel belangrijk. De redevoeringen van Obama zijn legendarisch en Arie Slob en Kees van der Staay passen helemaal bij hun doelgroep. De media zijn van groot belang voor die beeldvorming. Het interview met Willem Alexander en Maxima is langdurig voorbereid en geoefend. Het ging niet allereerst om wat onze a.s. koning zou zeggen, maar hoe hij zou overkomen. Hoe kom je over op televisie? Hoe wordt over je geschreven in tijdschriften? Wanneer in de media geen beeld van je bestaat, ben je er gewoon niet. Dan doe je niet mee. Dat was ook het probleem met de God van Israel. De volken om Israel kenden helemaal geen beeld van Hem. De Israëlieten mochten zelfs geen beeld van hem maken. Soms kan je dan de gedachte bekruipen dat Hij er niet is. Het is zo vreemd: een God die geen beeld van hem toestaat! Vandaag zijn beelden nog altijd in. Andere beelden dan in die tijd en cultuur, maar het gaat nog altijd om beeldvorming. Dat is één van de problemen van het christelijk geloof: er is geen beeld. Je bent afhankelijk van wat profeten hebben gezegd en van het evangelie van Jezus. Als God in onze cultuur geen beeld heeft, is Hij er dan wel? En is Hij wel betrouwbaar?wat voor voorstelling moet je je van Hem maken? Als ik vandaag op zoek ben naar God, waar kan ik Hem dan
vinden? Als er ernstige dingen gebeuren in mijn leven, hoe vind ik dan weer houvast? Zulke vragen gaan diep. Ze raken het vertrouwen. Beeldvorming is belangrijk. Een beeld is een vertekening. In het eerste gebod zegt God dat je geen andere goden zult vereren. Hij is alleen God. Andere goden zijn valse goden. Het tweede gebod houdt in dat je ook niet een visueel beeld van de ware God zult maken. Waarom is dat verboden? Is het niet heel begrijpelijk dat de Israëlieten samen met Aaron een beeld maken wanneer Mozes zo lang wegblijft. Via Mozes hadden ze zicht op God. Mozes maakte God als het ware zichtbaar en tastbaar. Dat viel weg toen Mozes zo lang wegbleef, dat ze bang waren dat hij niet meer terugkwam. In Deuteronomium 4 lees je dat God sprak vanuit het vuur en vanuit de duisternis. Mozes zegt tegen het volk: u zag geen gedaante, u hoorde alleen die stem. Steeds weer kom je in het Oude Testament tegen dat ze de Heer zelf niet kunnen zien. Ook Mozes en Elia zien Hem niet, hoogstens van achteren en in de stilte. Ze krijgen van God geen beeld te zien. Ze mogen ook geen beeld van Hem maken. En je stelt opnieuw de vraag: waarom mag dat niet? Waarom is God daar zo duidelijk in, dat Hij het zelfs vastlegt in een gebod. 2 Terwijl mensen in elke cultuur en samenleving toch steeds weer behoefte hebben aan beelden. Je wilt graag dat God bereikbaar is en tastbaar. Dat heeft voor ons gevoel ook met betrouwbaarheid te maken. Als je niet een beeld van iemand hebt, is hij er ook niet. Toch wil God dat de Israëlieten geen visueel beeld van Hem ontwerpen. De diepste reden daarvan is dat een beeld altijd vertekening oplevert. Het beeld zegt altijd minder dan de werkelijkheid. Stel dat je een beeld maakt dat de geweldige kracht van God zou laten zien, dan doe je daarmee tekort aan zijn liefde en bewogenheid met mensen. Een beeld dat wij als mensen maken levert altijd een vertekening op. Dat beeld wordt dus zelf een valse god, ook al zou je er de ware god mee willen dienen. Het beeld leidt er toe dat je afgoden gaat vereren. Van de zonde tegen het tweede gebod kom je al snel tot zonde tegen het eerste gebod. Het beeld is vertekend. Je vereert een god die klopt met jouw denkbeelden. Daarmee ligt de weg open om andere goden te gaan dienen die beter bij jou passen. Je ziet dat bij de tien stammen van Israel. Onder leiding van Jerobeam gaan ze in Dan en Betel God dienen door middel van een beeld, maar voordat je het weet dienen ze ook afgoden van andere volken. En ook in
Deuteronomium 4 ligt het dicht bij elkaar: God waarschuwt indringend geen beeld van Hem te maken en in één adem gaat het over de afgoden. Wanneer mensen zelf een beeld van God gaan maken is dat een levensgevaarlijke weg. God is helemaal betrouwbaar. Ga de hele geschiedenis maar na: is er ooit zoiets geweldigs voorgekomen? Is er ooit een god geweest die het heeft aangedurfd zich een volk toe te eigenen waarover een ander volk macht uitoefenende? God heeft zich zelf aan zijn volk laten zien in die machtige bevrijding uit de verschrikkelijke slavernij uit Egypte. Hij prent het Israel in: ze kunnen als geen ander weten dat Hij de enige God is. Ze moeten naar Hem luisteren. God is helemaal betrouwbaar. Beelden geven een vertekening, maar wij mensen hebben toch behoefte aan een beeld. Ze geven houvast. Je weet waar je aan toe bent. Een automerk bouwt met overgave aan het beeld dat er van dat merk bestaat. De reclame brengt dat heel zorgvuldig over. En het is ontzettend vervelend wanneer een bepaalde auto veel gebreken vertoont en terug moet naar de garage. Dat doet afbreuk aan het beeld dat is opgebouwd. Beelden geven houvast. Je weet dat je goed zit als je die auto koopt of die computer. Israel had ook behoefte aan houvast, net als 3 de volken om hen heen. Toen er oorlog kwam met de Filistijnen, namen ze de ark mee. Dat was een beeld dat God bij hen was. Het beeld hielp niet, want de Filistijnen veroverden zelfs de ark. Toen werd zichtbaar dat God niet gebonden is aan het beeld dat mensen van Hem maken. De Filistijnen hebben aan alle kanten gevoeld dat hij hen ver de baas was. Ik kan ook een beeld van God hebben in mijn gedachten. Eigenlijk hebben we allemaal wel zo n beeld van God: hoe denk je over Hem? Wat roept Hij aan gedachten bij je op? Is Hij voor jou de controleur die alles in de gaten houd? Of is Hij een soort Sinterklaas waar je je wensen en verlangens kunt indienen? Is Hij voor jou een God die ver weg is, misschien wel afwezig. Op de pijnlijke momenten in je leven heb je van Hem niets gemerkt. Misschien vraag je je af of je wel genoeg voor God hebt gedaan om Hem niet kwijt te raken wanneer het er echt op aan komt. Als het gevaarlijk wordt, in het ziekenhuis, bij een ongeluk of bij grote tegenslag. Dat zijn allemaal beelden van God die in onze gedachten kunnen bestaan. Beelden die we zelf hebben gemaakt in de loop van ons leven. Het zijn stuk voor stuk beelden van God die niet kloppen. Als je ze naast zijn Woord legt, stemmen ze niet overeen met wat God zelf vertelt. God is Degene die
vertelt wie Hij is. Dat is de kern van het tweede gebod: luister naar God. Hij vertelt over zichzelf. Hij is de Enige die dat echt goed kan. Luister naar zijn Woord: in zijn Woord vertelt Hij je alles over zichzelf wat je nodig hebt. Alles wat Hij is komt daarin naar voren. Het is de blijde boodschap van zijn geweldige majesteit en van zijn machtige liefde. God vertelt aan u en mij wie Hij is. Hij laat het ons zien in zijn heel bijzondere Zoon: Beeld van God, de onzichtbare is hij, eerstgeborene van heel de schepping (Kol. 1: 15). Hij heeft tot ons gesproken door zijn Zoon, die Hij heeft aangewezen als enig erfgenaam en door wie hij de wereld heeft geschapen. In hem schittert Gods luister, hij is zijn evenbeeld (Hebr. 1: 2 en 3). Richt al je aandacht op Hem. Vader en Zoon zijn volstrekt betrouwbaar. Kijk uit voor dwaalleer. Een beeld is altijd een vertekening. Je verkleint God, je perkt hem in. Je belicht eenzijdig een bepaalde kant van God en je vergroot die uit. Dat kan Gods liefde zijn, maar ook zijn wraak. Zo ontstaat dwaalleer. Dwaalleer is een groot terrein dat alles met het tweede gebod te maken heeft. Een kenmerk van dwaalleer is dat er soms best iets wordt gezegd over de christelijke leer 4 waar iets in zit, maar het wordt uitvergroot. Of het wordt uit het verband gehaald. Dwaalleer gaat veel verder dan verschillen tussen christenen. Dwaalleer betekent dat je een verkeerd beeld tekent van God en van zijn blijde boodschap. Dwaalleer houdt bijvoorbeeld in dat je een beeld schetst van een God die afwezig is. Hij bemoeit zich niet met deze wereld. Hij kan je niet troosten wanneer jij door lijden getroffen wordt. Dwaalleer is dat je de opstanding van Jezus Christus uit de doden ontkent. Dwaalleer is dat je van de bijbel verklaart dat het alleen een boek van mensen is. Kijk uit voor dwaalleer. Mensen die dwaalleer verkondigen houden er een ander beeld op na over God en over Jezus Christus. Een beeld dat ze zelf hebben ontworpen. Hun prediking is niet gebaseerd op Gods eigen Woord. Vader in de hemel wil graag dat zijn kinderen echt naar Hem luisteren. Dat ze het niet beter weten dan Hij. De schapen van de goede Herder volgen Hem en ze luisteren naar zijn stem. Ze herkennen die stem en ze moeten niets hebben van geluiden die een heel ander beeld neerzetten. Luister heel open naar God. De beelden zijn dichtbij. Je hoeft daarvoor niet naar dwaalleer te luisteren. Ze zitten in je hoofd.
We kunnen het beeld hebben van een God van liefde, terwijl we niets kunnen met zijn heiligheid, zijn rechtvaardigheid. Ik kwam mensen tegen die God vooral zagen als een wrekende rechter. Mensen die zich altijd weer afvroegen of ze wel genoeg hadden gedaan voor God. Je kunt als christen ook vastzitten in allerlei tradities. Zo is het altijd gedaan en zo moet het blijven. Je wijst christenen met andere tradities af. Je kunt trouw zijn in de Catechismusprediking, maar God in feite opsluiten in 52 zondagen. Alles wat je over God moet weten staat in de Catechismus. Je staat niet open voor nieuwe vragen en nieuwe antwoorden vanuit de Schriften. In het tweede gebod van Gods wet ontvang je de uitnodiging om echt open naar God te luisteren. Houd het Woord van God tegen jouw eigen leven aan. Misschien zijn er al lang dingen in jouw leven geslopen die niet passen bij een leven met God en met Jezus Christus. Laat je door God aanspreken op de pijnpunten in je leven. Loop er niet bij weg. Soms laten we God vooral spreken op de momenten dat het ons goed uitkomt. Tegen een ander bijvoorbeeld, in verband met de keuzes die hij of zij maakt. Maar hoe gaat het wanneer God in zijn Woord jou zelf aanspreekt? Wanneer Hij je raakt in dingen waar zonde je leven is binnengekomen? 5 In een huwelijk heb je het gevaar dat man of vrouw een beeld heeft hoe de ander moet zijn. Je vrouw, je man moet steeds meer aan dat beeld voldoen. Dat is de boodschap die je steeds afgeeft. Die houding is vernietigend voor je huwelijk. Mensen, christenen hebben nogal eens ook een bepaald beeld van God: Zo moet Hij zijn. Zo moet Hij voor je zorgen. Anders ben je niet tevreden. Die houding is de doodsteek voor je relatie met God. Jij wilt het over God te vertellen hebben. God is veel groter dan jij je kunt voorstellen. Dat is de diepste reden waarom we geen beeld van God mogen maken. Elk beeld is voor Hem te klein. Afgelopen jaar hebben we het op catechisatie vaak over God gehad. Wie is Hij eigenlijk? Weet Hij wat jij morgen gaat doen? Waarom is er zoveel kwaad in de wereld? Had Hij dat niet kunnen tegenhouden? In één groep zijn we het hele jaar met zulke vragen bezig geweest. Aan het eind van het jaar kwamen we tot iets van een begin van een antwoord: We ontdekten dat God veel groter is dan we denken. Hij is niet als een mens en dan een beetje groter. Hij is eeuwig. Hij staat boven de tijd. Hij is niet afhankelijk van de tijd. God is na tweehonderd jaar niet tweehonderd jaar ouder geworden. Dat was het begin van een antwoord, want dan ben ik
bereid te luisteren naar een God die veel groter is dan ik. Jezus leert je naar deze grote God te luisteren. Jezus is de Zoon en Hij leert ons Vader kennen. Hij vertelt wat er in het hart van Vader allemaal omgaat. Zijn gelijkenissen zijn ontdekkend voor onze gewoonten. Zijn Woord is elke dag weer nieuw. Jezus spreekt je ook aan in je beelden. Hij tekent ons het koninkrijk. Luister heel open naar God. Hij vertelt wie Hij is. Bidt tot Hem. Gooi alles wat u hindert om naar God te luisteren opzij. Richt je hart helemaal op Hem. Vertrouw Hem helemaal. Doet u dat in geloof? Amen 6