Den Haag NS-wandeltocht Begin- en eindstation Den Haag Lengte 8 of 18 km Achtergrondinformatie Den Haag s-gravenhage is ontstaan rond het Binnenhof, met een grafelijk slot, waarvan de bouw begon onder graaf Willem II. Het meest markante deel is de Ridderzaal. Het slot werd gebouwd op een duinrug. De Hofvijver is van oorsprong een duinmeertje, gevoed door de Haagse Beek. Ten noorden van de Hofvijver ligt voornamelijk zandgrond, waar edelen en notabelen hun huizen en paleizen bouwden. Dit gedeelte ziet u vooral tijdens deze NS-wandeltocht. Ten zuiden van het Binnenhofcomplex strekte zich veengrond uit. Hier vestigden zich de handwerkslieden en handelaren. Op station Den Haag Centraal gaat u aan het einde van het perron de stationshal in (bouwwerkzaamheden) en dan linksaf. Na het verlaten van de stationshal aan de Centrumzijde vóór de tramrails rechtsaf. Bij de oversteekplaats de drukke Bezuidenhoutseweg kruisen. Rechtdoor langs de Koekamp. Bij kruising voor pannenkoekenrestaurant Paviljoen Malieveld linksaf bij de voetgangerslichten de Koningskade oversteken, Korte Voorhout in. Na de Koninklijke Schouwburg linksaf, Lange Houtstraat. Na 300 meter rechtsaf, Plein. U passeert het Mauritshuis aan uw rechterhand en loopt rechtdoor. Door de poort het Binnenhof betreden. Achtergrondinfo Mauritshuis en Binnenhof Het paleis is ontworpen door Jacob van Campen en Pieter Post en werd gebouwd rond 1640 voor de gouverneur-generaal van Nederlands Brazilië. Na een periode als Staatshotel voor gasten van de Staten-Generaal werd het huis in 1822 voor het publiek opengesteld als schilderijenmuseum. U vindt er o.a. werken van Rembrandt, Frans Hals, Jan Steen, Paulus Potter en Vermeer. Het Binnenhof is gebouwd als grafelijk slot en sinds 1588 regeringscentrum. Voor een bezoek aan het Binnenhof zie www. prodemos.nl. Het Binnenhof in de volle lengte oversteken. Na de laatste poort rechtsaf langs de Hofvijver lopen. (Links ziet u de Gevangenpoort). De Lange Vijverberg recht oversteken en de Kneuterdijk met een bocht naar rechts volgen. (In bocht kunt u evt. linksaf Heulstraat en rechtsaf Noordeinde, om een blik te werpen op paleis Noordeinde). Achtergrondinformatie Kneuterdijk In de tijd van ridders en graven was de Kneuterdijk middelpunt van steekspelen en toernooien. Later lieten edelen, ambassadeurs en hoge ambtenaren hier hun voorname woonhuizen en stadskastelen bouwen (Johan de Witt nummer zes, de
heren van Wassenaer van Duyvenvoorde nummer 13, Jacob Cats nummer 20, Johan van Oldenbarnevelt nummer 24. Het Paleis Kneuterdijk is in 1717 gebouwd voor de heren Van Wassenaer-Obdam. Koning Willem II woonde hier tot zijn dood in 1849. Het 'witte paleisje' maakt nu deel uit van de gebouwen van de Raad van State. Op het middenpad van de Lange Voorhout lopen. Aan het eind linksaf, langs Hotel des Indes', Vos in tuinstraat overgaand in Denneweg. Achtergrondinformatie Paleis op de Lange Voorhout Verschillende generaties van Oranje lieten in Den Haag hun paleizen bouwen. Het Paleis op het Lange Voorhout is het voormalige winterverblijf van Koningin Emma. Nu is het Eschermuseum in het paleis gevestigd. Aan het eind bij de kruising met brug linksaf, Mauritskade. Ga de volgende brug rechtsaf over, de Nassaulaan in. Na 150 meter linksaf, Sophialaan. Plein 1813 oversteken en de Sophialaan vervolgen. Aan het eind rechtsaf, Zeestraat (Panorama Mesdag, Zeestraat 65). Op de kruising van de Laan van Meerdervoort/Javastraat schuin rechtdoor, Scheveningseweg. Even verder ziet u links het Vredespaleis. Achtergrondinfo Vredespaleis Het Vredespaleis vierde in 2013 haar 100-jarig bestaan. Het Internationaal Gerechtshof en het Permanent Hof van Arbitrage zijn er gevestigd. Het paleis werd tussen 1907 en 1913 gebouwd en is gefinancierd met een gift van $ 1,5 miljoen van de Amerikaanse staalmagnaat Andrew Carnegie. Het bezoekerscentrum is vrij toegankelijk (maandag gesloten), zie www.vredespaleis.nl. De Scheveningseweg, aangelegd in 1665, was een van de eerste verharde wegen in deze regio. Volg het fietspad langs de Scheveningseweg met een bocht mee naar rechts tot de Burg. Patijnlaan bij café 'De Oude Tol'. U gaat rechtdoor het voetpad op met café De Tol aan uw rechterhand. U vervolgt het voetpad (parallel aan de trambaan) tot de kruising met de Ary van der Spuyweg en de ingang van de Scheveningse bosjes. Voor het borstbeeld van Constantijn Huygens gaat u rechtsaf. Achtergrondinfo Scheveningse Bosjes Eens behoorden de bosjes tot het grafelijk jachtterrein, maar met de groei van het chique Den Haag werd hier al snel een prestigieus park aangelegd. De grote Corsicaanse dennen zijn geplant rond 1910. O.a. spechten, zangvogels en vleermuizen voelen zich hier thuis. Als u de lange route volgt, komt u ook langs de Nieuwe Scheveningse Bosjes, geplant in de dertiger jaren van de vorige eeuw als werkverschaffing voor werklozen. Tijdens de oorlog werd het glooiende duinbos grotendeels door de Duitsers gerooid om een breder schootsveld te krijgen. Later is het opnieuw ingeplant. Na 50 meter op een viersprong linksaf. U passeert een waterkraan en een speelweide. Op een driesprong schuin
rechts aanhouden en even verder op een vijfsprong het tweede pad van links inlopen. Bij een kruising rechtdoor. Blijf het stijgende en dalende voetpad door een dicht bos steeds volgen. U kruist tweemaal een fietspad en komt uit op een verkeersweg. Deze recht oversteken, daarna rechts omlaag langs het Nederlands-Indisch monument, tot een vijver. Hier linksaf langs het water. Zijpaden negeren. Dit pad gaat aan het eind omhoog en komt uit op een klinkerweg. Hier rechtsaf tot vlak voor een paddentrek-slagboom. Bij de slagboom linksaf door een hekje een voetpad in. Doorlopen tot boven op de heuvel, dan rechtsaf naar beneden tot u uitkomt op een asfaltweg. Rechtdoor blijven lopen tot de Haringkade. Hier rechtsaf, een brug over en direct weer linksaf, Cremerweg en weer een brug over. Bij het standbeeld van Pieter Jelles Troelstra linksaf, een voetpad het Westbroekpark in. Achtergrondinfo Westbroekpark Het Westbroekpark doet in stijl en aanleg sterk denken aan Engelse landschapsparken met boomgroepen, ruime gazons, waterpartijen en veel bloeiende heesters en vaste planten. Het park werd in de twintiger jaren van de vorige eeuw aangelegd. Pronkstuk van het park is het rosarium, waar van juni tot eind september zo'n 20.000 rozen bloeien. Het voetpad door het Westbroekpark 600 meter volgen, tot u het park weer uitloopt bij restaurant Westbroekpark. Hier rechtsaf, een klinkerweg op, Kapelweg. Bij de kruising met Nieuwe Duinweg rechtdoor, de Kapelweg vervolgen. Op het Kapelplein rechtsaf en de Kapelweg vervolgen tot een voorrangsweg, Nieuwe Parklaan. Hier linksaf en de weg 600 meter volgen. Voor het Circustheater met bocht mee naar rechts, langs het politiebureau. Op Kurhausweg linksaf. Bij de stoplichten gaat u rechtdoor, over Gevers Deynootplein tot vlak voor het Kurhaus. Ga dan rechtsaf en even verder linksaf om het Kurhaus-gebouw heen, tot op de wandelpromenade langs de boulevard. Achtergrondinfo Kurhaus In 1818 stond hier een houten badhuis dat na zeventig jaar vervangen werd door het befaamde Kurhaushotel. Het hotel groeide uit van deftig kuuroord tot hét middelpunt van het stadse nachtleven. Wereldberoemde artiesten traden er op en een lange lijst filmsterren en vorsten verbleven in het hotel. Vlakbij ligt het Circustheater, waar vele artiesten, o.a. Toon Hermans optraden. Hier eindigt de route van 8 km. Voldoende genoten van boulevard, strand/zee, horeca dan kunt u met tram 9 vanaf de tramhalte Kurhaus (Gevers Deynootweg) terug naar station Den Haag Centraal. U kunt ook via duinen, bossen en parken aan de noordkant van de stad terug wandelen naar station Den
Haag Centraal, zie onderstaande route. Wandelend naar Den Haag Centraal (nog 10 km) Vanaf de Boulevard loopt u door de Palacestraat terug om het Kurhaus heen tot u aan de achterkant op het Gevers Deynootplein uitkomt. Dit plein schuin oversteken en bij de verkeerslichten rechtdoor, Kurhausweg. Direct na het politiebureau rechtsaf, de Nieuwe Parklaan in. Deze volgen tot een kerk met twee torens met koperen daken. Daar steekt u linksaf de Nieuwe Parklaan over en gaat u de Nieuwe Duinweg in. Dan de eerste weg rechtsaf, Badhuisweg. Na 100 meter gaat u bij de Brusselselaan schuin links op een voetpad de Nieuwe Scheveningse Bosjes in. Volg dit asfaltpad tot kort na een klein grasveld links met picknicktafel. Op de volgende driesprong linksaf. Derde asfaltpad rechts nemen en een duin op. Na een bankje slaat u linksaf, en op een kruising rechtdoor. Dan bocht naar rechts omlaag volgen. U komt op een kruising van asfaltpaden 20 meter vóór een klinkerweg; ga op die kruising linksaf. U verlaat het bos op de driesprong Doorniksestraat - Pompstationweg; ga rechtdoor over het fietspad langs de klinkerweg. Links ziet u de gevangenis van Scheveningen. Achtergrondinfo gevangenis, drinkwater en spoorlijn Tussen 1940-45 zaten hier veel verzetsstrijders gevangen. Het werd daarom ook wel Oranjehotel genoemd. In het VN-gedeelte van de huidige gevangenis verblijven o.a. verdachten van het Joegoslavië-tribunaal. De gevangenis ligt aan de rand van de duinen. Door de filterende werking van zand, dienen de duinen niet alleen als zeewering, maar put Den Haag er sinds 1874 haar drinkwater uit. De zoetwatervoorraad, door eeuwen neerslag gevormd, slonk echter snel. Vanaf 1955 werd voorgezuiverd rivierwater ingelaten, eerst vanuit de Lek, tegenwoordig vanuit de schonere Maas. Het witte gebouwtje aan de overkant van de Van Alkemadelaan was ooit de halte Wittebrug-Pompstation aan de spoorlijn tussen Scheveningen en Rotterdam Hofplein, de eerste geëlektrificeerde spoorlijn van ons land. Wegens tegenvallende reizigersaantallen in de naoorlogse jaren werd het deel van de lijn tussen Scheveningen en Voorburg in 1953 opgeheven. Aan het eind de verkeersweg, Van Alkemadelaan, oversteken en op het tweede fietspad bij Y-9614/2 (richting Wassenaar) rechtsaf. Volg het klinkerweggetje circa 1 km. Het wordt tegen het eind een asfaltweg. Op de voorrangsweg gaat u linksaf en na 100 meter volgt u de bocht naar rechts. Na de ingang van TNO rechtdoor over een fietspad. Ga met een bocht naar rechts en steek via een fietsecoduct de Noordelijke Randweg over. Omlaag, het Theo Mann- Bouwmeesterpad kruisen en een verharde weg tussen sportvelden op. Bij Y-64839 gaat u rechtsaf het verharde fietspad op. Na 100 meter bij Y-64838 linksaf een fietspad nemen en na 10 meter rechts over een zandpaadje het
Landgoed Clingendael in lopen; u komt op een breed bospad. Op driesprong even verder rechts aanhouden en een breed bospad volgen. Achtergrondinformatie Clingendael De welgestelde familie Doublet ontwikkelde de 16de-eeuwse hofstede in de 17de eeuw tot een buitenplaats van allure. Sinds 1953, toen de gemeente Den Haag het landgoed aankocht, is het vrij toegankelijk. De tuinen hebben van oorsprong een Franse, geometrische stijl. Begin 19e eeuw is het park door Zocher opnieuw ingericht in de Engelse landschapsstijl, een glooiend landschap. In het park bevindt zich de beroemde Japanse tuin (open mei-half juni en 2e helft oktober). In het voorjaar kleuren rododendrons het Sterrenbos. In het park staan bomen van meer dan 150 jaar oud. Na ongeveer 250 meter op een driesprong linksaf. Na ruim 300 meter rechtsaf over een bruggetje en even verder bij een splitsing bij het water links aanhouden. Rechtdoor naar het theehuis. Voor ee bezoek aan de Japanse tuin gaat u hier rechtsaf en na 80 meter linksaf een bruggetje over. Na het bezoek dezelfde weg terug tot het theehuis. Bij het theehuis IJgenweis linksaf, water aan uw rechterhand houden. Bij het tweede bruggetje rechtsaf, en daarna linksaf. U passeert nog een bruggetje. Bij bord Landgoed Clingendael' rechtsaf over een brug met een hek; u verlaat Clingendael. Direct na de brug op fietspad linksaf. Het fietspad gaat na nog een brug over in een klinkerweg en komt uit op de Waalsdorperlaan. Op de Waalsdorperlaan rechtsaf; neem het schelpenpad rechts langs de sloot (na enkele huizen weer het voetpad rechts). Na 600 meter komt u bij de Leidsestraatweg. [Rechts een bushalte van lijn 90 naar station Den Haag Centraal; vertrek 11 minuten na het uur.] Deze zeer drukke weg rechtdoor oversteken. Na 350 meter, vlak na flatgebouw, een fietspad schuin naar links, het Haagse Bos in. Op kruising met de oprijlaan van 'Huis ten Bosch' rechtdoor. Achtergrondinfo Huis ten Bosch Midden in het Haagse Bos ligt Paleis Huis ten Bosch, in de 17e eeuw gebouwd in opdracht van Prins Frederik Hendrik als geschenk voor zijn echtgenote Amalia van Solms. Een sober huis in renaissancestijl. De barokke gevel dateert van een verbouwing in 1734. Het huis kreeg tevens twee zijvleugels, waardoor het een statig paleis werd. Willem V gaf het paleis een Aziatisch tintje door er een Chinese en Japanse kamer in aan te brengen. Na de Franse inval in 1795 was het huis zelfs een tijdje in gebruik als gevangenis. Van 1981 woonde Koningin Beatrix er met haar gezin. Op de vijver van Huis ten Bosch vroeg prins Willem-Alexander zijn vriendin Máxima tijdens het schaatsen ten huwelijk. Het paleis en de tuinen zijn niet voor het publiek opengesteld. Het Haagse Bos was vroeger het vorstelijke jachtgebied, uiteraard veel groter dan nu. 100 meter na de oprijlaan neemt u het schelpenpad links en blijft dit volgen, steeds rechtdoor, langs vijver
rechts. Aan het eind van het pad, bij volgende vijver rechtsaf. Even verder over bruggetje en linksaf. Nu even de waterkant volgen. Bij het volgende bruggetje over de vijver linksaf, en vervolgens rechtsaf langs de linkeroever van de vijver. Steeds rechtdoor, tot een drukke weg, de Laan van Nieuw Oost-Indië. Hier recht oversteken en voetpad blijven volgen. Even verder bij driesprong links aanhouden. Nu steeds rechtdoor, geen zijpaden inslaan. Na 600 meter bereikt u de rand van het Haagse Bos. Rechtdoor via viaduct de autoweg oversteken. Aan de overkant even linksaf en weer rechtsaf door hekje voetpad op. Vlak hierna rechts aanhouden, langs de vijver van de Koekamp. 200 meter verder rechtsaf, voetpad langs de Bezuidenhoutse Weg dat tegenover station Den Haag Centraal uitkomt. Alle gegevens in deze beschrijving en op de routekaart gelden onder voorbehoud van wijzigingen en eventuele drukfouten. De route en de beschrijving van deze NS-wandeltocht werden met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Stichting Wandelnet en NS aanvaarden echter geen verantwoordelijkheid voor schade die wandelaars op enigerlei wijze zouden kunnen ondervinden door gebruik te maken van deze routebeschrijving en/of kaart of door het wandelen van de route. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, publicatie op internet of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Wandelnet.