Vaartoerisme voor groepen in Midden België

Vaartoerisme voor groepen in Midden België Grimbergen - basiliek Gegidste boottochten gecombineerd met de knapste bezoeken! Kasteel Beersel Programma 2007-2009 Historisch Centrumkanaal Grimbergen - Zeekanaal Sluis Boortmeerbeek - Kanaal Leuven-Mechelen

In deze brochure Scheldeland Wat heeft deze brochure te bieden? Reisleiders en groepsverantwoordelijken, die belangstelling hebben in een boottocht als onderdeel van een daguitstap, vinden in deze brochure tal van vaarideeën, bezoeksuggesties en de nodige praktische informatie voor het samenstellen van een boeiend dagprogramma. De brochure biedt een overzicht van wekelijkse begeleide boottochten in Midden België, die 1 tot maximaal 4 uren in beslag nemen en die, in het kader van een dagtrip, uitstekend kunnen gecombineerd worden met een bezoek aan bezienswaardigheden in de regio waar gevaren wordt. De brochure vermeldt ook talrijke bezienswaardigheden en pleisterplaatsen, gelegen in de nabijheid van de waterloop. De boottochten vinden elke week op vaste dagen plaats, van mei tot en met september. Voor groepen vanaf 45 deelnemers kunnen de boottochten ook op andere dagen en buiten deze vaarperiode georganiseerd worden. De brochure richt zich speciaal tot groepen die over eigen vervoer beschikken (bus, trein of fiets). Deze brochure voor groepen is complementair aan de vaarbrochure Vanaf het water oogt alles mooier, uitgegeven door Scaldisnet. Met beide brochures hebt u het volledige vaar- & bezoekprogramma in Midden België in handen. Wat heeft deze brochure te bieden p 2 De combinatie varen én bezoeken p 3 Varen en bezoeken: Het Scheldeland, Waasland en Antwerpen p 4 -> Kaartje varen en bezoeken p 8 De Groene Gordel en de kunststeden Leuven en Mechelen p 10 -> Kaartje varen en bezoeken p 17 Brussel, stad aan het water p 19 Ontdekkingen in het Waals-Brabantse Roman Païs p 22 -> Kaartje varen en bezoeken p 23 Leuven - Oude Markt Ronald Stoops; Copyright Waterwegen en Zeekanaal NV 2 Kanaal Leuven-Mechelen

De combinatie varen én bezoeken: een originele formule voor daguitstappen Het ontdekken van een streek via het aparte vervoersmiddel schip geeft een extra dimensie aan het gehele daggebeuren. Vanaf het water krijg je een heel andere en verfrissende kijk op het landschap en de dagdagelijkse activiteiten op de oevers. Het varen is een belevenis op zich en bovendien is het een zeer ontspannende en rustgevende bezigheid. Zo n begeleide boottocht in combinatie met een bezoek aan één of meerdere bezienswaardigheden in de streek (waarvoor je het eigen vervoersmiddel benut) vormen de ingrediënten voor een veelzijdige en originele daguitstap. Hellend Vlak van Ronquières Midden België: rijk aan bevaarbare waterwegen Midden België herbergt heel wat waterwegen. In het noorden vormt de Schelde, met name het gedeelte tussen de monding van de Dender en de Rupel, de natuurlijke bovengrens. In het oosten wordt Midden België begrensd door het historische kanaal van Leuven naar Mechelen en in het westen door de schilderachtige Dender. Het gehele gebied wordt van noord naar zuid doorsneden door de ABC-vaarroute. Deze oude vaarweg loopt van Antwerpen en het Scheldeland, via Brussel, de Groene Gordel en een stukje van Waals-Brabant tot Charleroi en de vroegere mijnregio le Centre. Ten zuiden van de hoofdstad werden op deze ABC-route enkele van de meest vermaarde scheepsliften ter wereld gebouwd. Midden België, met zijn sterk wisselende waterlandschappen en natte natuur herbergt evenzoveel grote toeristische trekpleisters als minder bekende plekjes, die een bezoek meer dan waard zijn Ronald Stoops; Copyright Waterwegen en Zeekanaal NV 3

VAREN & BEZOEKEN HET SCHELDELAND, WAASLAND & ANTWERPEN 4 Het land van de stille waters, de Scheldestreek tussen de monding van de Dender en de Rupel, is ongetwijfeld één van de mooiste rivierlandschappen van ons land. Prachtige natuurgebieden, wandeldijken, het spel van eb en vloed, rietkragen en kreken; de tijgebonden Schelde heeft het allemaal. Nogal wat hartveroverende dorpen en grafelijke kastelen in deze streek werden bovendien het decor van bekende films en TVseries. Zo ligt er tussen de Hingense polders nog een authentiek stuk erfgoed verscholen: het kasteel d Ursel met het ondertussen bekende jachtpaviljoen De Notelaer (of misschien wel beter bekend als de villa Vorlat ). Te Bornem pronkt het imposante kasteel van Graaf John de Marnix, heer van Sint Aldegonde. Bescheidener, maar niet minder romantisch is een wandeling in de Scheldedorpen Mariekerke, Vlassenbroek of St-Amands, met zijn Provinciaal museum Emile Verhaeren. De forten van Breendonk en Liezele tonen dan weer een ander verleden van deze streek. Wie meer wil vernemen over de ontwikkelingen op de Schelde, de beveiliging tegen overstroming of de nieuwe waardevolle biotopen, zal een bezoek aan de Infokeet van het gecontroleerd overstromingsgebied Kruibeke - Basel - Rupelmonde zeker op prijs stellen. Scheldeland - Hamme Drie Goten Schelde - St-Amands en Mariekerke Rupelmonde - Getijdemolen

Vanaf het water oogt alles mooier Deze boottochten kun je in de voor- of namiddag combineren met bezoeken aan de mooiste plekken in de Schelde- en Rupelstreek of met een bezoek aan Antwerpen. Rond het middaguur kan je (mits bestelling op voorhand) aan boord eten. Antwerpen Op woensdagnamiddag. Scheldetocht van Antwerpen naar Rupelmonde of omgekeerd. Duur van de boottocht: 1u30min. Op woensdagnamiddag. Scheldetocht van Antwerpen naar het natuurgebied Noordelijk Eiland te Bornem of van Antwerpen naar Kruibeke (Infokeet overstromingsgebied KBR-polder). Deze tochten zijn ook in omgekeerde richting mogelijk. Duur boottocht: 1u30min. Op dinsdag- en woensdagvoormiddag. Scheldetocht van Temse naar Antwerpen, met opstapmogelijkheid in Hemiksen. Duur boottocht: 2u. Op dinsdag ook in omgekeerde richting. Vertrek: Antwerpen Steenplein - ponton om 14:00. Aankomst : Rupelmonde om 15:30 Vertrek: Rupelmonde - Gelaagstraat om 16:30 Aankomst: Antwerpen om 18:00 Prijs: Volw.: 6, kind (3-12j.):, kind <3j.: 3 Vertrek: Antwerpen Steenplein - ponton om 14:00 Aankomst: Noordelijk Eiland of Kruibeke om 15:30 Vertrek: Noordelijk Eiland (Veerdienst Wintam) of van Kruibeke (Kaai) naar Antwerpen om 17:00. Aankomst om 18:00 Prijs: volw. 6 - kind (3-12j.): 5 Vertrek: Temse - Wilfordkaai om 9:30 Vertrek: Hemiksem aan veerdienst Kallebeek om 10:15 Aankomst: Antwerpen Steenplein - ponton om 11:30 Prijs: volw. 6 - kind (3-12j.): 5 St-Amands 5

Op dinsdag, zowel voor- als namiddag. Boottocht op de Rupel en de Schelde tussen Boom en Dendermonde. Duur: 3u30. Tijdens deze tocht is er ook op- en afstapmogelijkheid in Temse voor een vaartraject van 2u. Op dinsdag, zowel voor- als de namiddag. Stille waters tochten tussen Rupelmonde, Temse en Dendermonde, met korte stop in één van de Scheldedorpen. Duur: 3u. Op vrijdagnamiddag. Boottocht van Kapelle-o-d-Bos en Willebroek naar Temse. Met versassing in de Zeesluis van Wintam en stop in Rupelmonde. Duur van de bootocht: 3u. Als afsluiter van een dagprogramma! Op vrijdagavond: muzikale avondrondvaart op de Schelde vanuit Antwerpen. Duur van de rondvaart: 2u30min. Aan boord kan een diner verzorgd worden. Vertrek: Boom - nieuwe Kaai om 9:00 Aankomst: Dendermonde omstreeks 12:30 Vertrek: Dendermonde - St-Onolfsdijk om 14:30 Aankomst: Boom om 18:00 Prijs: volw. 10 - kind (3-12j.): 8 Vertrek-en aankomstplaats te Temse: Wilfordkaai Prijs: volw. 6 - kind (3-12j.): 5 Vertrek: Rupelmonde - Gelaagstraat om 9:30 Vertrek: Temse - Wilfordkaai om 10:00 Aankomst: Dendermonde omstreeks 12:30 Vertrek: Dendermonde - St-Onolfsdijk om 14:30 Aankomst: Temse op 17:00 Aankomst: Rupelmonde om 17:30 Prijs: volw. 10 - kind (3-12j.): 8 Vertrek: Kapelle-o-d-Bos - Westdijk (centrum) om 9:30 Vertrek: Willebroek - Groene Laan om 10:00 Aankomst: St-Amands steiger om 14:30 Prijs: volw. 10 - kind (3-12j.): 8 Vertrek- en aankomstplaats: Antwerpen Steenplein - ponton. Vertrek: 19:30 Terug: 22:00 Prijs voor groepen op aanvraag Noordelijk Eiland Rupelmonde Temse Voor informatie & reservatie van deze boottochten in en vanuit het Scheldeland kun je terecht bij: Rivertours Temse: tel. 03 711 38 22 e-mail: info@rivertours.be 6 website: www.scaldisnet.be

Op bezoek in het land van de stille waters 1 Onthaalcentrum De Notelaer te Hingene. Trefpunt aan de Schelde. Historisch paviljoen. Tel.: 03 889 69 20 www.notelaer.be Ronald Stoops; Copyright Waterwegen en Zeekanaal NV 2 Bezoek aan het provinciaal Museum Emile Verhaeren te Sint-Amands. Het museum belicht het leven en werk van de wereldberoemde Franstalige schrijver Emile Verhaeren. Wandeling naar de graftombe. Tel.: 052 33 08 05 www.provant.be/cultuur Sint-Amands - Provinciaal Museum Verhaeren 3 Bezoek aan het Fort van Liezele, het best bewaarde fort (1906) van de fortengordel rond Antwerpen. Tel.: 03 890 76 18 Of bezoek aan het Nationaal Gedenkteken van het Fort van Breendonk - Willebroek. Tel.: 03 860 75 25 - www.breendonk.be 4 Bezoek aan het Ecomuseum en Archief van de Boomse Baksteen (EMABB) te Boom. Tel. 03 888 15 58 www.emabb.be De Notelaer 5 Bezoek aan het onthaalcentrum van de Zeesluis van Wintam (ZWOC) en geleide wandeling in het natuurgebied Noordelijk Eiland (40ha), opspuitterrein gelegen tussen de Rupel, de Schelde en het Zeekanaal Brussel-Schelde. Begrazing door Heckrunderen en Konikpaarden. Toerisme Klein-Brabant Tel.: 03 889 06 03 6 Bezoek aan Mercatorstad Rupelmonde en haar 16de eeuwse getijdemolen, die nog steeds op de kracht van eb en vloed graan tot meel maalt. Wandeling langsheen het zonnewijzerpad. Klein Willebroek Dienst Toerisme Rupelmonde Tel.: 03 744 10 13 De N.V. Waterwegen en Zeekanaal (WENZ) beheert de waterwegen in Midden België. Afdeling Zeekanaal te Willebroek tel.: 03 860 62 11 Afdeling Zeeschelde te Antwerpen tel.: 03 224 67 11 - www.wenz.be 7 Noordelijk Eiland - Onthaalcentrum ZWOC

7 Bezoek aan Temse, parel aan de Schelde. Toerisme Temse Tel.: 03 771 51 31 www.temse.be 8 Bezoek aan de Infokeet: informatiecentrum van het Gecontroleerd Overstromingsgebied Kruibeke - Basel - Rupelmonde. Tel.: 03 899 05 62 www.gogkbr.be 9 Voor groepsbezoeken te Antwerpen: Toerisme Antwerpen - Gidsenwerking Tel.: 03 203 95 30 www.visitantwerpen.be Stadhuis Antwerpen Toeristische regiokantoren: Provinviaal Infokantoor Schelde- en Denderstreek Tel: 09 345 49 62 - www.toerismeschelde-denderstreek.be Toerisme Provincie Antwerpen Tel: 03 240 63 73 - www.tpa.be Toerisme Waasland Tel: 03 777 27 04 - www.toerismewaasland.be Toerisme Rupelstreek Tel: 03 880 76 25 - www.toerismerupelstreek.be Toerisme Vaartland Tel: 03 886 22 66 - www.willebroek.be Zeesluis Wintam 8

Overstromingsgebieden langs Schelde scheppen nieuwe kansen voor natuur, zachte recreatie en toerisme De tijgebonden Schelde tussen Vlissingen, Terneuzen, Antwerpen, Temse, Dendermonde en Gent heeft het allemaal: fiere steden, een wereldhaven met moderne containerterminals, adembenende landschappen en een schitterende natuur. Een groot deel van dit gebied is niet toevallig door de Europese Unie aangeduid als vogel- en habitatrichtlijngebied. Zeldzame vogelsoorten leven, nestelen, foerageren en overwinteren in deze contreien. Het estuarium functioneert bovendien ook als kinderkamer voor bijvoorbeeld platvissoorten, zoals schol en tong. De flora in de slikken- en schorrengebieden toont zeldzame soorten die dikwijls uniek zijn op Europese schaal. De laatste tientallen jaren werd vastgesteld dat de Schelde onderhevig is aan een aantal ingrijpende veranderingen. Het aantal extreem hoge en lage waterstanden komt steeds vaker voor. Of dit te maken heeft met de algemene opwarming van het klimaat of/en met menselijk ingrijpen valt momenteel nog niet met zekerheid te zeggen. In dit verband stelt de Vlaamse overheid dat de beveiliging van de bevolking tegen overstromingen haar eerste prioriteit is. Omwille van het economisch belang wil Vlaanderen tevens de Schelde als maritieme toegang en internationale scheepvaartroute van het hoogste niveau behouden en moderniseren, wat een verdieping van de vaargeul op de Westerschelde inhoudt. Nederland, Vlaanderen en Europa willen bovendien de uitzonderlijke natuur in het gehele Schelde-estuarium versterken en ontwikkelen. Deze drie hoofddoelen, meer beveiliging tegen overstromingen, grotere toegankelijkheid van de havens en meer natuur in het gehele estuarium zijn op het eerste zicht niet gemakkelijk met elkaar te combineren. Nochtans is dit precies het opzet van de recent goedgekeurde langetermijnvisie voor het Schelde-estuarium en de daarop steunende actualisering van het Sigmaplan. Om de Schelderegio maximaal te beveiligen, wordt momenteel druk gewerkt aan de aanleg van het gecontroleerd overstromingsgebied Kruibeke-Bazel-Rupelmonde (GOG KBR). Een immens project, dat bovendien veel nieuwe tijgebonden natuur tot ontwikkeling zal brengen, met bijkomende kansen voor de zachte recreatie en toerisme. Ongetwijfeld dienen nog tal van overstromingsgebieden langsheen de Schelde te worden aangelegd. Tijdens hun boot-, fiets- en wandeltochten schenken Boottochten Scheldeland en Scaldisnet speciale aandacht aan deze boeiende ontwikkelingen rond de Schelde en de aanleg van deze overstromingsgebieden. Scaldisnet en haar partnerorganisaties bieden in dit verband zelfs de kans om de werken aan het Gecontroleerd Overstromingsgebied van Kruibeke-Bazel-Rupelmonde ter plaatse te bezichtigen. Onder leiding van een deskundige gids krijgt u op de werf zelf het hele verhaal te zien en te horen. De tentoonstelling in de Infokeet toont ons de allesverwoestende kracht van het water, en de maatregelen die genomen worden om het land en de bevolking te beveiligen. Op deze dagtochten, halvedagtrips en rondvaarten krijgt u een totaalbeeld van het Scheldeland. Deze tochten vertrekken uit Antwerpen, Hemiksem, Temse, Mechelen, Kapelle-op-den-Bos, Willebroek, Dendermonde en Aalst. Tijdens verschillende boottochten wordt ook afgestapt in één of meerdere schilderachtige dorpjes zoals Sint-Amands, Rupelmonde, Mariekerke of Lillo of wordt een bezoek gebracht aan de stadskernen van Antwerpen, Dendermonde of Temse. Info: www.wenz.be en www.awz.be 9

VAREN & BEZOEKEN DE GROENE GORDEL EN DE KUNSTSTEDEN LEUVEN EN MECHELEN Plantentuin Meise De Groene Gordel is een ruime golvende regio, die als een gordel van mooie stukjes natuur, kasteelparken, bossen, weilanden en charmante dorpen de hoofdstad omsluit. De Groene Gordel wordt gevormd door drie gebieden, met een heel eigen landschappelijk karakter. Ten noordwesten van Brussel vind je de Brabantse Kouters, tussen Brussel en Leuven glooit het Dijleland en ten zuid-westen van de hoofdstad ontvouwt zich het Pajottenland. De Brabantse Kouters De vruchtbare leemgronden van de Brabantse Kouters worden niet voor niets de groententuinen van de grootstad genoemd. Je kan in dit deel van de Groene Gordel geen dorp voorbij of een grote hoeve trekt de aandacht. Het is hier eveneens heerlijk fietsen want het terrein is vlak. Torenspitsen van kerken, kastelen en landerijen, schouwen van brouwerijen, zendmasten, bruggen over het Zeekanaal, het Atomium en de Eeuwfeestpaleizen vormen de bakens in het landschap. Je kan naar de sterren kijken vanuit de volkssterrenwacht Mira te Grimbergen, de moderne woontechnologie ontdekken in Living Tomorrow te Vilvoorde, je laten begeesteren door sportidolen in het Sportimonium te Hofstade, tropische en andere natuur ontdekken in de Nationale Plantentuin van Meise, de stoeterij Diepensteyn van Palm bezoeken te Steenhuffel en onder het genot van een geuze of kriek uit de streek, bedenken dat het Brabants trekpaard misschien wel het boegbeeld van deze Groene Gordel is. Vilvoorde - Zeekanaal Alsemberg - Herisemmolen Steenhuffel - Kasteel Diepensteyn 10

Het Dijleland In het Dijleland voeren wandel- en fietspaden je langs akkers, door holle wegen, door uitgestrekte bossen, langs architectonische parels uit de Romaanse tijd en de gotiek en langs de meanderende Dijle. Deze geeft trouwens haar naam aan een heus fietsroutenetwerk van 300 km. De topper hier is het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika te Tervuren met een uitgebreide collectie Afrikaanse kunst in een uniek kader. Onze Nationale Luchthaven nodigt uit tot plane spotten tijdens een fietstocht. En tafelen? Het Dijleland biedt een waaier aan streekproducten. Het is de bakermat van tafeldruif en witloof. Om het verschil te kennen tussen witloof uit volle grond of uit hydrocultuur ga je best je licht eens opsteken in het Witloofmuseum te Kampenhout. Tervuren - Museum voor Midden-Afrika Pajottenland & Zennevallei Typisch voor dit gedeelte van de Groene Gordel ten zuidwesten van Brussel zijn de kleine, nog authentieke dorpen langs holle wegen en verscholen tussen velden en bossen. Het Pajottenland wordt door sommigen zelfs het Toscane van Vlaanderen genoemd. Hier haalde Bruegel trouwens zijn inspiratie. Je kan dat zelf vaststellen op een wandeling door het Openluchtmuseum te Sint- Anna-Pede. Er is dan ook niet veel verbeelding nodig om de schilderachtige taferelen van zijn doeken hier tot leven te roepen. En dat doet het Bruegelproject letterlijk. Gedurende twee weekends van de zomervakantie worden in het park rond kasteel Gaasbeek evocaties geënsceneerd. Het kasteel zelf is een prachtig museum. Andere paradepaardjes zijn het kasteel van Beersel, de Rozentuin Coloma, de domeinen Groenenberg, Heikruis en Huizingen en de Herisemmolen waar je zelf papier kan scheppen. Hier wandelen is genieten van helder opborrelend water uit de talloze bronnen, van het feeërieke blauwe waas van de boshyacinten in het Hallerbos, van de gezonde lucht in het Zoniënwoud. Hallerbos 11

Laat je varen op Brabantse kanalen Deze boottochten kun je in de voor-of namiddag uitstekend combineren met bezienswaardigheden in de Brabantse Kouters en het Dijleland of met een bezoek aan de kunststeden Leuven of Mechelen. Op de middag kun je (mits bestelling op voorhand) aan boord eten. Wintam Op donderdagnamiddag. Boottocht op het Zeekanaal, van Rupelmonde naar Vilvoorde. Met versassing in de Zeesluis van Wintam en de sluis van Zemst. Duur: ca. 4u. Dit vaartraject kan ook ondernomen worden vanuit Willebroek. Op vrijdagvoormiddag. Boottocht op het Zeekanaal en de Schelde, van Kapelle-o/d-Bos en Willebroek naar Rupelmonde. Met versassing in de Zeesluis van Wintam. Duur van de boottocht: 3u Op vrijdagnamiddag. Boottocht op het Zeekanaal van Vilvoorde naar Willebroek. Met versassing in de sluis van Zemst. Duur van de boottocht: ca. 3u. Op vrijdagnamiddag. Boottocht van Vilvoorde naar Rupelmonde. Met versassing in de sluis van Zemst en de Zeesluis van Wintam. Duur van de boottocht: ca. 4u. Op donderdagavond. Als afsluiter van een dag-programma in het Vlaams-Brabantse heuvelland! Muzikale avondrondvaart vanuit Kapelle-o/d-Bos. Duur van de rondvaart: 2u30min. Mogelijkheid tot diner aan boord. Vertrek: Rupelmonde - Gelaagstraat om 13:30 Aankomst: Vilvoorde Steenkaai omstreeks 17:30 Prijs: volw. 12 - kind (3-12j.): 9 Vertrek: Willebroek - Groene Laan om 14:30 Aankomst: Vilvoorde Steenkaai omstreeks 17:30 Prijs: volw. 8 - kind (3-12j.): 6 Vertrek: Kapelle-o/d-Bos - Westdijk (centrum) om 9:30 Vertrek: Willebroek- Groene Laan om 10:00 Aankomst: Rupelmonde - Gelaagstraat om 12:30 Prijs: volw. 8 - kind (3-12j.): 6 Vertrek: Vilvoorde - Steenkaai om 12:45 Aankomst: Willebroek - Groene Laan om 15:00 Prijs: volw. 8 - kind (3-12j.): 6 Vertrek: Vilvoorde Steenkaai om 12:45 Aankomst: Rupelmonde - Gelaagstraat om 16:30 Prijs: volw. 12 - kind (3-12j.): 9 Vertrek- en aankomstplaats: Kapelle-o/d-Bos - Westdijk (centrum). Vertrek om 19:30. Terug omstreeks 22:00 Prijs voor groepen op aanvraag. Viaduct - Vilvoorde 12 Sluis Lembeek Ronald Stoops; Copyright Waterwegen en Zeekanaal NV

Het rustgevende kanaal Leuven-Mechelen sluis Tildonk - Café Maritime Op dinsdag en donderdag, enkel in juli en augustus. Boottocht op het kanaal Leuven-Mechelen. We varen van Mechelen naar Leuven. Duur boottocht: 4u. Op dinsdag en donderdag, enkel in juli en augustus. Boottocht van Mechelen naar Kampenhout en van Kampenhout naar Leuven. Duur boottochten: telkens 2u. Op woensdag en vrijdag, enkel in juli en augustus. Boottocht op het kanaal Leuven-Mechelen. We varen van Leuven naar Mechelen. Duur Boottocht: 4u. Op dinsdag en donderdag, enkel in juli en augustus. Kanaalrondvaarten van Leuven tot Herent. Duur rondvaart: 1u45min. Vertrek: Mechelen Colomabrug om 9:30 Aankomst: Leuven Vaartkom om 13:30 Ontschepen kan ook te Tildonk om 12:30, aan het Café Maritime Prijs: volw. 10 - kind (3-12j.): 8 Vertrek: Mechelen Colomabrug om 9:30 Aankomst: Kampenhout Sas om ca. 11:15 Vertrek: Kampenhout Sas om 11:30 Aankomst: Leuven Vaartkom om 13:30 Prijs: volw. 6 - kind (3-12j.): 5 Vertrek: Leuven Vaartkom om 9:30. Aankomst: Mechelen Colomabrug om 13:30. Ontschepen kan ook te Boortmeerbeek - Pontstraat omstreeks 12:30. Prijs: volw. 10 - kind (3-12j.): 8 Vertrek te Leuven: Vaartkom om 14:00. Prijs: volw. 6 kind (3-12j.): 5 Kanaal Leuven-Mechelen Sluis Kampenhout 13 Herent - Kanaal Leuven-Mechelen

Een spectaculaire vaarweg Ten zuiden van Brussel bevinden zich op een aantal vaaruren van elkaar enkele van de meest merkwaardige waterbouwkundige constructies ter wereld. Op dit kanaal, dat tot voor kort kolenafvoerkanaal genoemd werd, moet een groot hoogteverschil overbrugd worden tussen Brussel (13,5 m boven de zeespiegel) enerzijds en het Brabants en Henegouws Plateau anderzijds (Seneffe ligt 120,5m boven de zeespiegel). Meer dan 30 jaar geleden werd met groot technisch vernuft een imponerend kunstwerk gerealiseerd dat de vele sluizen van weleer verving: het Hellend Vlak van Ronquières. Dit spoort schepen met een laadvermogen tot 1.350 ton in een bak op rails naar een 67m hoger gelegen niveau. Aan de andere zijde van het plateau, werd een nog indrukwekkender scheepslift gebouwd: de lift van Strépy-Thieu die in één beweging een hoogteverschil van 73 m overbrugt en meteen de vier hydraulische scheepsliften op het historisch Centrumkanaal vervangt. Boottochten op de befaamde route van de merkwaardige scheepsliften : Op donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag. Boottocht tussen Halle en Ronquières, dwars door de Zennevallei. Per boot over het Hellend Vlak van Ronquières. Duur boottocht: 4u. Op donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag. Boottocht tussen Ronquières en Strépy- Thieu. Per boot door de spectaculaire lift van Strépy-Thieu. Duur boottocht: 4u. 1. Vertrek: Halle Suikerkaai om 9:00 Aankomst: Ronquières om 13:00 2. Vertrek: Ronquières, boven aan het Hellend Vlak om 13:45 Aankomst: Halle Suikerkaai om 17:30 Prijs: volw. 12 kind (3-12j.): 9 1. Vertrek: Strépy-Thieu, beneden aan de lift om 9:00 Aankomst: Ronquières, voet van de toren om 12:45 2. Vertrek: Ronquières, boven aan het Hellend Vlak om 13:00 Aankomst: Strépy-Thieu, beneden aan de lift omstreeks 17:00 Prijs: volw. 12 kind (3-12j.): 9 Hellend Vlak van Ronquières Historisch Centrumkanaal 14 Scheepslift Strépy-Thieu Voor informatie & reservatie van deze boottochten op de Brabantse kanalen en naar de route van de merkwaardige scheepsliften kun je terecht bij: Kanaaltochten Brabant, tel. 02 203 14 59 of Rivertours Brussel, tel. 02 218 54 60 e-mail: info@rivertours.be www.kanaaltochtenbrabant.be

Bezienswaardigheden in de Brabantse Kouters en het Dijleland 1 Bezoek aan de Basiliek van Grimbergen, één van de mooiste barokmonumenten in ons land. Rondleiding in de abdijkerk en de sacristie. Bezoek aan het Museum voor de Oudere Technieken, met zijn rijke verzameling handgereedschap. Het museum brengt de geschiedenis van de werktuigen die door spieren (van mens en dier), door water en wind werden aangedreven. Bezoek aan de Volkssterrenwacht Mira. Dienst Toerisme stad Grimbergen Tel.: 02 260 12 99 www.grimbergen.be 2 Bezoek aan Vilvoorde met zijn gotische Onze-Lieve-Vrouw van Goede Hoopkerk, zijn stemmige Grote Markt en overdekte markthal. Bezoek aan het domein Drie Fonteinen, een 50ha groot park met een Engelse landschapstuin en een als brasserie ingerichte oranjerie waar je streekgerechten kunt proeven (o.a. de paardenbiefstuk). Dienst Cultuur van de stad Vilvoorde Tel.: 02 255 46 91 www.vilvoorde.be 3 Bezoek aan het Huis van de Toekomst (Living Tomorrow) te Vilvoorde. Hier worden de meest vooruitstrevende technieken en materialen samengebracht om te schetsen hoe we in de toekomst mogelijk zullen wonen. Grimbergen - Liermolen Tel.: 02 263 01 33 www.livingtomorrow.be 4 Bezoek aan de Nationale Plantentuin te Meise, een 92ha groot domein (van Bouchout), met een unieke collectie inheemse en uitheemse bomen en struiken. Een serrecomplex van 1ha. met tropische en subtropische soorten. Tel.: 02 269 39 05 www.br.fgov.be Vilvoorde - Domein Drie Fonteinen 15

5 Bezoek aan de stoeterij Palm Diepensteyn te Londerzeel, waar het raszuivere Brabantse trekpaard gekweekt wordt. Tel.: 052 31 74 67 www.palm.be 6 Bezoek aan het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika, ondergebracht in een imposant Louis XVI-paleis en omringd door een in terrasvorm aangelegde Franse tuin. Tel.: 02 769 52 11 www.afrikamuseum.be 7 Bezoek aan een aanstekelijk museum over sport: HET SPORTIMONIUM, ondergebracht in het gerenoveerde strandgebouw (1938) aan het meer van Hofstade, gelegen in het 160 ha groot Bloso-domein Hofstade te Zemst. In de volkssporttuin kan je minder bekende sporten zelf uittesten. Tel.: 015 61 82 22 www.sportimonium.be Leuven - Stadhuis 8 Bezoek aan het Witloofmuseum te Kampenhout. Je wordt er ondergedompeld in de wereld van het witte goud. Tel.: 016 22 33 80 www.kampenhout.be 9 Eeuwenoud, springlevend is een perfecte omschrijving voor de universiteitsstad Leuven. Voor stadsbezoeken te Leuven. Toerisme Leuven Tel.: 016 21 15 39 www.leuven.be 10 Voor stadsbezoeken te Mechelen. Toerisme Mechelen Tel.: 015 29 76 55 www.mechelen.be Zemst - Domein Hofstade - Sportimonium Toerisme Vlaams-Brabant tel. 016 26 76 20 www.vlaamsbrabant.be/toerisme 16 Mechelen - Grote Markt

Op bezoek in Pajottenland, inspiratiebron voor velen 11 Bezoek aan Beersel en het Herman Teirlinck museum (ondergebracht in de vroegere woning van de schrijver). Bezoek aan de waterburcht van Beersel. Dienst Onthaal en Toerisme Beersel Tel.: 02 359 17 29 www.beersel.be 12 Bezoek aan het provinciedomein van Huizingen, aangelegd rond het Beaulieukasteel, met allerlei attracties, een openlucht zwembad, vijvers, een unieke rotstuin en een blindentuin. Tel.: 02 383 00 20 www.vlaamsbrabant.be 13 Bezoek aan de gerestaureerde Herisemmolen te Alsemberg, waar er van oudsher handgeschept papier gemaakt wordt. Tel.: 02 381 07 70 www.herisem.be 14 Bezoek aan Halle. De Sint- Martinusbasiliek uit de 14de eeuw en pronkstuk van de Brabantse hooggotiek. De hele oude stadskern van Halle is beschermd als stadsgezicht. In de nabijheid van de stad kun je verademen in het Hallerbos, een 552 ha groot wandelparadijs. Toerisme Pajottenland en Zennevallei Tel.: 02 356 42 59 www.halle.be 15 Bezoek aan het Felix De Boeckmuseum te Drogenbos. Deze Vlaams-Brabantse schilder woonde en werkte te Drogenbos, het museum herbergt zijn hele indrukwekkende oeuvre. Tel.: 02 377 57 22 www.museumfelixdeboeck.be 16 Bezoek aan het park van het Colomakasteel, met zijn rozentuin waar van juni tot oktober elke dag meer dan 1000 heerlijk geurende rozen bloeien. Toerisme St-Pieters-Leeuw Tel.: 02 376 44 36 www.sint-pieters-leeuw.be 17 Bezoek aan het kasteel van Gaasbeek met zijn unieke kunstcollectie. Tel.: 02 531 01 30. Binnen hetzelfde domein kan je een wandeling maken in het park van Gaasbeek, de historische Museumtuin en het park van Groenenberg. Bezoekerscentrum Gaasbeek Tel.: 02 532 20 38 Halle - Grote Markt Drogenbos - Felix de Boeckmuseum Gaasbeek - Kasteel 17

VAREN & BEZOEKEN BRUSSEL, STAD AAN HET WATER Misschien zal dit velen vreemd in de oren klinken, maar Brussel is zonder twijfel een stad aan het water. Brussel ontstond zovele eeuwen geleden als gehucht op een verhoogde plaats in een moerassig gebied en kent ook nu nog heel wat natte natuur en waterlopen binnen zijn gewestgrens. Denk maar aan de vele vijvers, poelen en andere waterrijke gebieden in de Brusselse parken, de (grotendeels onzichtbare) Zenne en haar bijrivieren (de Woluwe, de Molenbeek, de Geleytsbeek e.a ). Denk aan de moerassige zones van het Zoniënwoud, dat op sommige plaatsen tot diep in de stad doordringt en natuurlijk het kanaal, dat grotendeels de oude Zenneloop volgt en van het zuidwesten naar het noordoosten dwars door Brussel loopt. Last but not least: de Haven van Brussel, de derde belangrijkste binnenhaven in België en het economisch hart van de hoofdstad. De voordien zo verwaarloosde kanaalzone brengt nu ook nieuw leven in de stad. Naar het voorbeeld van andere prestigieuze kaaien (in Londen, Parijs, ) veranderden de oevers van de vaart te Brussel in promenades en openbare plaatsen waar Brusselaars en pendelaars graag vertoeven. Het jaarlijks wederkerend evenement Brussel Bad is trouwens een mooi voorbeeld van de opwaardering van de waterloop en de kanaaloevers in de hoofdstad. Brussel bekijken al varend op het kanaal en al wandelend in stad, park of woud, gefocust op de aanwezigheid van water, levert een heel ander en verrassend beeld op van de hoofdstad. Brussel Haven van Brussel - Saincteletteplein sluis Molenbeek Brussel Bad Anderlecht - Zenne 19 Akenkaai - Brussel

Verrassende stad aan het water Deze boottochten kun je in de voor-of namiddag combineren met een themawandeling, een museumbezoek of sightseeing tour te Brussel. Op de middag kun je aan boord eten (mits je op voorhand bestelt). Op donderdagnamiddag. Boottocht van Kapelle-o/d-Bos of van Zemst naar Brussel. Duur van de boottocht: 1u45min. Op woensdag. Boottocht van Beersel en Anderlecht naar Brussel. Met als afsluiter een havenrondvaart te Brussel. Duur boottocht en rondvaart: ca. 3u Op vrijdagnamiddag. Boottocht van Brussel naar Willebroek, doorheen de Haven van Brussel, met versassing in de de sluis van Zemst. Duur boottocht: ca. 3u Vertrek: Kapelle-o/d-Bos - Vaartdijk (nabij de windmolens) om 13:30 Vertrek: Zemst- Bos van Aa om 13:35 Aankomst: Brussel Havenlaan om 15:15 Prijs: volw. 6 - kind (3-12j.): 5 Vertrek: Beersel sluis om 11:00 Vertrek: Anderlecht - Biestebroekkaai om 12:30 Aankomst: Brussel Havenlaan om 14:00 Prijs: volw. 10 - kind (3-12j.): 8 Vertrek: Brussel Heembeekkaai om 12:00 Aankomst: Willebroek - Groene Laan omstreeks 15:00 Prijs: volw. 10 - kind (3-12j.): 8 Op dinsdag, woensdag en zondag. Havenrondvaarten van 45 min. Een boottocht in de haven toont het economische hart van Brussel en biedt je een uniek zicht op de drukke havenactiviteiten: overslag van stukgoederen en voedingsgrondstoffen, metaalrecyclage, containertransport, Op donderdagavond. Als afsluiter van een dagprogramma te Brussel kun je deelnemen aan een avondrondvaart. Duur van de rondvaart: 2u30min. Mogelijkheid tot diner aan boord. Vertrek: Brussel Havenlaan (Saincteletteplein) om 10:00, 12:00, 14:00 en 16:00. Prijs: volw. 5 - kind (3-12j.): 4 Speciale rondvaarten tijdens Brussel Bad, in juli en augustus. Prijs: volw. 3 - kind (3-12j.): 1,50 Vertrek- en aankomstplaats: Brussel Heembeekkaai. Vertrek om 19:30. Terug omstreeks 22:00. Prijs voor groepen op aanvraag. Voor informatie & reservatie van deze boottochten van en naar Brussel kun je terecht bij: Brussels by Water op tel.: 02 203 64 06 of Rivertours Brussel: tel. 02 218 54 60 e-mail: info@rivertours.be website: www.brusselsbywater.be 20 Becokaai - Brussel

Pleisterplaatsen in Brussel 1 Bezoek aan enkele gave natte natuurgebieden in Brussel BIM / IBGE. Tel.: 02 775 75 75 www.ibgebim.be 2 Voor geleide themawandelingen rond water in Brussel, voor museumbezoeken, thematentoonstellingen, : Onthaal en Promotie Brussel Tel.: 02 227 18 18 www.opbrussel.be Brussel Internationaal Toerisme en Congres (Grote Markt) Tel.: 02 513 89 40 www.brusselsinternational.be Toerisme Vlaanderen (Grasmarkt 63) Tel.: 02 504 03 90 www.toerismevlaanderen.be Office de Promotion du Tourisme Wallonie - Bruxelles (OPT) Tel.: 02 504 03 90 www.opt.be 3 Bezoek aan het Riolenmuseum. Het museum toont je de historische en actuele technieken van 350km riolennetwerk in Brussel, sensibiliseert je voor de waterzui veringsproblematiek van de stad en brengt hulde aan de rioolwerkers. Wandeling langs de overwelfde Zenne en bezoek aan een collector. Tel.: 02 513 85 87 4 Voor een sightseeing tour langsheen de grote trekpleisters en monumenten van de hoofdstad, in combinatie met een havenrondvaart. Brussels by Water Tel.: 02 203 64 06 www.brusselsbywater.be Brussel - Europese wijk Gevels op de Grote Markt Sint-Hubertusgalerij Koekelberg - Nationale Basiliek van het Heilige Hart 21

VAREN & BEZOEKEN ONTDEKKINGEN IN HET WAALS- BRABANTSE ROMAN PAÏS In Waals-Brabant doorkruist de ABC-vaarroute het Roman Païs, het Romaanse Land met als belangrijkste gaststeden Nivelles, Tubize, Ittre en Rebecq. Het Roman Païs is de wieg van rijke abdijen en beroemde geslachten. De imposante Collegiale Kerk Sint-Gertrudis te Nivelles werd in de 11de eeuw gebouwd op de grondvesten van een abdij uit de Merovingische periode en is een pronkstuk van de Romaanse bouwstijl. In de landelijke gemeente Ittre tref je in het Bois du Roc nog eeuwenoude boomsoorten en vulkanische rotsen aan. Ittre heeft ook een smidsemuseum, waar de aloude traditie weer tot leven komt. Ook de glasfabriek van Fauquez, te Virginal, deelgemeente van Ittre is een verbluffend voorbeeld van industriële archeologie. Rebecq spreekt aan door zijn idyllisch dorpskarakter. De Zenne kronkelt er door het dorp en in de kleine molen van Arenberg kun je de molensteen horen knarsen en het meel ruisen. Een bezoek aan het Roman Païs kan gecombineerd worden met een boottocht naar de merkwaardige scheepsliften. Rebecq - Zenne Nivelles - Collegiale kerk Sint-Gertrudis Dienst Toerisme Roman Païs Tel.: 067 21 54 13 22 Tubize - Zenne

1 Bezoek aan Nivelles en de indrukwekkende Collegiale Kerk Sint-Gertrudis, op architecturaal én archeologisch vlak één van de belangrijkste monumenten in Waals-Brabant. Bezoek aan de kerk, de crypte, verschillende zalen met opmerkelijk meubilair. Dienst voor toerisme Nivelles Tel.: 067 84 08 64 www.tourisme-nivelles.be 2 Te Rebecq: bezoek aan de kleine en grote molen van Arenberg. In de kleine gerestaureerde molen wordt graan op de traditionele manier gemalen. In de grote molen is het steengroeve- en porfiermuseum ondergebracht. Bezoek aan de porfiergroeven van Quenast. Rit van 1u met een stoomtreintje langsheen de Zenne en de Waals-Brabantse heuvelflanken. Braine-Le-Château - kasteel Dienst Toerisme Rebecq Tel.: 067 63 82 32 www.rebecq.be 3 Bezoek aan Ittre en zijn landelijke omgeving. Gemeente met zo n 3000 ha zeer goed bewaarde groene zone, doorsneden door de Senette en enkele kleinere riviertjes. Gebied met hoge esthetische en botanische waarde. Dienst toerisme Ittre Tel.: 067 64 87 74 www.sit-ittre.be 4 Bezoek aan Tubize en zijn Volkskundemuseum Musée de la Porte. Dienst voor toerisme en van het patrimonium van Tubize Tel.: 02 355 55 39 www.tubize.be Ittre - Sint Laurent kerk Tubize - Calvarie van Oisquercq 23 Nivelles - rue du Coq

Kies uw dag, uw opstapplaats en boot en vaar mee! Een streek verkennen per boot is gezellig, rustgevend én leerrijk. Touringsoperator Rivertours biedt aan groepen de formule RENT A SHIP aan. U bepaalt de datum van uw daguitstap, u kiest de opstapplaats en u vertelt ons uw wensen op vlak van vaarregio en van catering. Rivertours werkt in samenwerking met Kanaaltochten Brabant, Brussels by Water en Boottochten Scheldeland een vaar- & bezoekprogramma op maat van uw groep uit. Ook originele combinaties varen & fietsen zijn mogelijk. * * * Dit schip beschikt over speciale uitrusting voor rolwagengebruikers Wil u meer weten? Surf naar www.rivertours.be of bel naar 02 218 54 60 (kantoor Brussel) - 03 711 38 22 (Temse) - 053 72 94 40 (Aalst) of 03 711 38 21 (Antwerpen). Maak een afspraak en kom eens langs om de schepen te bekijken!