Besluit van tot wijziging van het Besluit burgerlijke stand 1994 in verband met de akte van geboorte Op de voordracht van de Minister van Veiligheid en Justitie van 19 december 2016, directie Wetgeving en Juridische Zaken nr. 2028716; Gelet op de artikelen 18, vijfde lid, en 19j, eerste lid, van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek; De Afdeling advisering van de Raad van State gehoord (advies van..., nr....); Gezien het nader rapport van de Minister van Veiligheid en Justitie van..., nr.... Hebben goedgevonden en verstaan: ARTIKEL I Het Besluit burgerlijke stand wordt als volgt gewijzigd: A Artikel 43 wordt als volgt gewijzigd: Onder vernummering van het tweede en het derde lid tot het derde en het vierde lid, wordt een nieuw tweede lid ingevoegd luidende: 2. Indien een kind levenloos ter wereld is gekomen, worden de in het eerste lid, onder a en onder b genoemde gegevens in de geboorteakte opgenomen voor zover de ouders dat wensen. B
Na artikel 43 wordt een nieuw artikel 43a ingevoegd luidende: Artikel 43a Indien een kind levenloos ter wereld is gekomen, wordt daarvan een bijvoeging opgenomen in het vijfde gedeelte van de akte van geboorte. C In artikel 48 wordt na de woorden latere vermeldingen toegevoegd: dan wel uit een bijvoeging bedoeld in artikel 43a. D Artikel 66 komt te vervallen. ARTIKEL II Dit besluit treedt in werking op 1 april 2017. Indien het Staatsblad waarin dit besluit wordt geplaatst, wordt uitgegeven na 31 maart 2017, treedt het in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van het Staatsblad waarin het wordt geplaatst. Lasten en bevelen dat dit besluit met de daarbij behorende nota van toelichting in het Staatsblad zal worden geplaatst. De Minister van Veiligheid en Justitie, 2
NOTA VAN TOELICHTING Algemeen In artikel 19i van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek is bepaald dat wanneer een kind levenloos ter wereld komt, een akte wordt opgemaakt die wordt opgenomen in het overlijdensregister. Het betreft tot nog toe een bijzondere akte van de burgerlijke stand, aangeduid als een akte van een levenloos geboren kind, die inhoudelijk overeenkomt met een akte van geboorte. Een geboorteakte wordt niet verstrekt. Gebleken is dat ouders van een levenloos geboren kind hiermee grote moeite hebben. Zij hechten eraan dat van de geboorte van hun kind een akte wordt opgemaakt die als akte van geboorte wordt aangeduid. In hun beleving miskent de aanduiding levenloos geboren zonder geboorteakte dat hun kind feitelijk heeft bestaan. Het kabinet heeft hier, zoals bij verschillende gelegenheden is aangegeven, alle begrip voor. In dit verband wordt verwezen naar de brief aan de Tweede Kamer van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, mede namens de Minister van Veiligheid en Justitie van 19 september 2016 (Kamerstukken II, 2016/17, 27 859, nr. 96). Om tegemoet te komen aan deze sterk gevoelde wens van de betrokken ouders, komt de akte van levenloos geboren kind te vervallen. Hiervoor in de plaats komt een akte van geboorte. Artikel 19i van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek biedt hiervoor de ruimte daar het bepaalt dat in gevallen als de onderhavige een akte dient te worden opgemaakt, zonder specifiek aan te geven wat het karakter hiervan is. In geval van een levenloos geboren kind wordt hiervan voortaan melding gemaakt in de geboorteakte zelf. Voor de toepasselijkheid van artikel 19i van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek en het nieuwe artikel 43a van het Besluit burgerlijke stand 1994 is bepalend dat een kind levenloos ter wereld is gekomen, ongeacht de duur van de zwangerschap. Hiermee wordt zoveel mogelijk aangesloten bij het uitgangspunt van bescherming van het recht op leven van artikel 2 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. De nieuwe akte wordt evenals nu, opgenomen in het overlijdensregister op grond van artikel 19i van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek. De regeling laat het bepaalde in de artikelen 2 e.v. van de Wet op de Lijkbezorging onverlet, op grond waarvan een verlof tot begraven of crematie nodig is voor kinderen die na een zwangerschapsduur van ten minste 24 weken levenloos ter wereld zijn gekomen. Het betreft hier twee verschillende, op zich van elkaar los staande, regelingen. De vervanging van de akte van levenloos geboren kind door een geboorteakte met vermelding in de akte dat het kind levenloos is geboren, is aangekondigd aan de Tweede Kamer bij voormelde brief. Er is geen overgangsregeling getroffen. De wijziging van het besluit zal onmiddellijk in werking treden. 3
Artikel I A De akte van een levenloos geboren kind verschilt qua benaming van de akte van geboorte van een levend kind. Voor de inhoud van de akte van een levenloos geboren kind wordt aangesloten bij de bepalingen inzake de inhoud van een akte van geboorte. Nu de bijzondere akte van een levenloos geboren kind komt te vervallen en vervangen wordt door een akte van geboorte, is artikel 43 dat de inhoud van een akte van geboorte regelt voortaan rechtstreeks van toepassing wanneer een kind levenloos ter wereld komt en niet meer van overeenkomstige toepassing. Het artikel is aangevuld met een nieuw tweede lid, waarin tot uiting komt dat het in geval van een levenloos geboren kind aan de ouders is of zij het kind een geslachtsnaam en voornamen wensen te geven. Voorheen was deze mogelijkheid geregeld in artikel 66 dat nu komt te vervallen. Het is van belang dat deze mogelijkheid voor de ouders gehandhaafd blijft, zodat het keuzerecht voor hen blijft bestaan. B Indien een kind levenloos ter wereld is gekomen, is het niet alleen van belang om van de geboorte een akte op te maken, opdat de ouders erkenning krijgen van het feitelijk bestaan van hun kind. Het is ook van belang om dit feit vast te leggen in de registers van de burgerlijke stand, om problemen op het terrein van het erfrecht te voorkomen. Daarin wordt voorzien door in de akte van geboorte een bijvoeging op te nemen inhoudende dat het kind levenloos ter wereld is gekomen. Op deze wijze wordt aangesloten bij de bestaande terminologie. De bijvoeging wordt opgenomen in het vijfde gedeelte van de geboorteakte. Op deze wijze is geen aanpassing van het bestaande model van de akte van geboorte nodig. C Deze bepaling voorziet erin dat de genoemde bijvoeging ook wordt vermeld op een uittreksel uit de geboorteakte. D Nu de speciale akte van een levenloos geboren kind is komen te vervallen en het bestaande keuzerecht van de ouders ten aanzien van de geslachtsnaam en de voornamen van het kind is opgenomen in artikel 43, kan artikel 66 worden geschrapt. Artikel II Om tegemoet te komen aan de wens van ouders van een levenloos geboren kind om een akte van geboorte te kunnen krijgen, zal dit besluit in afwijking van vaste verandermomenten met voorrang, met 1 april 2017 als streefdatum, in werking treden. Dat geeft in de uitvoering geen bezwaar omdat de beroepsvereniging van ambtenaren van de burgerlijke stand, de 4
Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB) ruimschoots van tevoren is geïnformeerd en gemeenten op dit besluit tijdig hebben kunnen anticiperen. De Minister van Veiligheid en Justitie, 5