Patiënteninformatie Mohs operatie
Inhoudsopgave Pagina Mohs -chirurgie 4 Welk type huidkanker komt in aanmerking voor een Mohs -behandeling in Tergooi? 5 Voorbereidingen 5 De Mohs operatie 6 Vervolg van de behandeling 7 Weer thuis 7 Pijnstilling 7 Wondverzorging 7 Adviezen 8 Litteken 8 Mogelijke complicaties 8 Behandelteam 9 Tot slot 10 3
Mohs operatie U heeft een afspraak in Tergooi voor een Mohs behandeling. Onze artsen en medewerkers doen er alles aan om u met de beste zorg te omringen en uw bezoek aan het ziekenhuis zo aangenaam mogelijk te maken. Ter voorbereiding op uw behandeling, informeren we u met deze folder over de gang van zaken rondom uw behandeling. Daarnaast zetten we een aantal praktische zaken en nuttige informatie (zoals adviezen en instructies over de (na)behandeling) voor u op een rij. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Achterop vindt u de contactgegevens van de betreffende afdeling. De medewerkers van de afdeling of uw behandelaar beantwoorden uw vragen graag. Mohs -chirurgie Mohs -micrografische chirurgie (kortweg Mohs ) is een specialistische techniek voor het verwijderen van huidkanker in het hoofd/hals gebied. In de jaren veertig van de twintigste eeuw heeft Frederick Mohs, hoogleraar Chirurgie aan de Universiteit van Wisconsin (Verenigde Staten), een speciale manier ontwikkeld om huidcarcinomen te behandelen. Bij deze behandeling verwijdert de Mohs -operateur de tumor volledig, terwijl het gezonde weefsel zoveel mogelijk wordt gespaard. Door de manier van snijden en bewerken van het weefsel kunnen we bij een Mohs -operatie, in tegenstelling tot bij een gewone excisie, alle snijvlakken volledig microscopisch beoordelen. Hierdoor bereiken we een zo optimaal mogelijk resultaat. Het uitgangspunt daarbij is om de huid volledig kankervrij te maken. Daarna zal de arts de huid sluiten. Doordat er zoveel mogelijk gezond weefsel is gespaard kunnen we de huid op een zo mooi mogelijke manier sluiten, u dient er echter wel rekening mee te houden dat er desondanks altijd een litteken zichtbaar zal zijn. 4
Welk type huidkanker komt in aanmerking voor een Mohs -behandeling in Tergooi? Voor behandeling middels Mohs komen verschillende soorten basaalcelcarcinomen in het hoofd/halsgebied in aanmerking, zoals: Recidieven (een basaalcelcarcinoom dat al eens eerder is verwijderd maar op dezelfde plek is teruggekomen) Basaalcelcarcinomen met een specifieke groeiwijze (sprieterig of micronodulair) Grote basaalcelcarcinomen in de zogenaamde H-zone van het gelaat. Basaalcelcarcinomen die bij een eerdere behandeling niet volledig verwijderd zijn. Voorbereidingen Op de polikliniek bespreken uw arts en de doktersassistente de operatie en de wondbehandeling met u. De volgende punten zijn van belang voor uw eigen voorbereiding op de dag van de operatie: Draag makkelijk zittende kleding en niet iets dat over uw hoofd uitgedaan hoeft te worden. Draag geen sieraden of make-up op de dag van de ingreep Neem voor uzelf iets te lezen of te luisteren mee. Laat u door iemand begeleiden, u mag niet zelf naar huis rijden. U en uw begeleider krijgen gedurende de dag koffie, thee en een lunch aangeboden. U hoeft niet nuchter te komen Als u bloedverdunners gebruikt, dan kunt u deze gewoon blijven innemen. (Tenzij anders met u afgesproken is op de polikliniek). Als u antistolling via de trombosedienst gebruikt (acenocoumarol, fenprocoumon e.d.) dan is het wenselijk dat u goed ingesteld bent. De waarde van de INR mag bij de ingreep niet hoger zijn dan 3.5. Als dat wel zo is, neem dan contact op met uw trombosedienst. Meldt u alstublieft bij het plannen van de ingreep aan de arts als u een pacemaker/icd heeft. Meldt u alstublieft bij het plannen van de ingreep aan de arts als u een allergie voor verdovingsvloeistof, pleisters of antibiotica heeft. Roken heeft een nadelig effect op de wondgenezing. 5
Breng op de dag van de ingreep uw medicatielijst en de eventueel gedurende de dag in te nemen medicatie mee. De Mohs operatie De Mohs procedure bestaat uit meerdere rondes waartussen u samen met uw begeleider in onze rustkamer kunt verpozen. Op de afgesproken datum meldt u zich op de afdeling Poliklinische OK in Blaricum (B8): De doktersassistente brengt u naar de rustkamer en de operatiekamer. De behandeling vindt plaats onder plaatselijke verdoving. U krijgt een operatiejasje aan dat u gedurende de gehele Mohs procedure aan mag houden. Voor, tijdens en na de Mohs worden veelvuldig foto s genomen die in het operatieverslag gebruikt worden. Voordat de operatie begint, desinfecteren we de huid en wordt de te verwijderen huid afgetekend. We dekken het operatiegebied met steriele doeken af. Vervolgens verdoven we de huid plaatselijk, en markeren we de huid met enkele hechtingen. Het meest zichtbare deel van de huidkanker schrapen we soms met een scherp instrument weg. Vervolgens verwijderen we het afgetekende gebied rondom de tumor chirurgisch. Daarna verdoven we uw huid nogmaals plaatselijk met een langwerkende verdovingsvloeistof om te zorgen dat u gedurende de dag zo min mogelijk pijn voelt. Om het bloeden tegen te gaan, branden we de bloedvaatjes dicht en krijgt u een drukverband. Dit eerste gedeelte van de procedure duurt ongeveer 30-45 minuten. Terwijl u vervolgens in de rustkamer verblijft, wordt het verwijderde stuk weefsel ingevroren en in dunne plakjes gesneden op zo n manier dat alle snijvlakken onder de microscoop beoordeeld kunnen worden. De Mohs -operateur onderzoekt onder de microscoop of er in de snijranden nog tumorcellen aanwezig zijn. Als er nog tumorcellen aanwezig zijn kunnen we ze met behulp van de kleuringen en de map precies lokaliseren. Dit onderzoek duurt gemiddeld tussen de een en twee uur. 6
Vervolg van de behandeling We laten u de uitslag van het microscopisch onderzoek zo snel mogelijk weten. Als er ergens in het snijvlak nog huidkanker aanwezig is dan verwijderen we alleen op deze plek een volgende laag weefsel. We herhalen de procedure totdat er in het hele wondoppervlak geen kankercellen meer zitten. Gemiddeld zijn er twee tot drie ronden noodzakelijk. Soms zijn nog meer ronden nodig om de tumor volledig weg te halen. Als er geen tumorcellen meer aanwezig zijn, kan de arts de wond sluiten. Meestal gebeurt dat door de dermatoloog, maar op indicatie zal dit door de plastisch chirurg worden verricht. Afhankelijk van de plaats en grootte van het verwijderde huidgedeelte kan de arts besluiten de wond open te laten, pas enkele dagen later te sluiten, of direct te sluiten. De meeste wonden worden direct gesloten. De sluitingsmethode is onder andere afhankelijk van het best mogelijke functionele en esthetische resultaat en zal met u worden besproken. Het sluiten van de huid gebeurt zo nodig met een huidtransplantatie of door het opschuiven van gezonde huid in de wond (transpositie). Het sluiten van de wond duurt gemiddeld 30 tot 45 minuten. Na de behandeling mag u dezelfde dag weer naar huis. Weer thuis Pijnstilling Wanneer de verdoving is uitgewerkt, kan het geopereerde gebied gevoelig of drukpijnlijk zijn. Zo nodig kunt u hiervoor paracetamol (drie keer per dag 1000 mg) innemen. Wordt het geopereerde gebied na enkele dagen ongewoon pijnlijk of krijgt u koorts, neemt u dan contact op met uw behandelend arts van de polikliniek Dermatologie of Plastische Chirurgie. Wacht in dit geval niet tot de eventueel volgende polikliniekafspraak. Wondverzorging Zorgt u ervoor dat de wond de dag van de ingreep en de eerste dag na de ingreep droog blijft. De hechtstrips mag u maximaal drie dagen laten zitten. Als er ook een grotere pleister of drukverband is gebruikt, dan mag u deze na één dag verwijderen. 7
Na de ingreep ontstaat er vaak een blauwe plek en zwelling rond het geopereerde gebied. Rond de wond kan ook een klein rood gebied ontstaan. Dit is normaal, de blauwe en/of rode plek en de zwelling verdwijnen na verloop van tijd vanzelf. De hechtingen mogen er doorgaans na een week uitgehaald worden. U krijgt hiervoor een afspraak op de polikliniek Dermatologie of Plastische chirurgie. Adviezen We adviseren u om het de eerste dagen na de ingreep rustig aan te doen. Dat betekent in elk geval: niet voorover bukken, geen zware inspanning en niet sporten. Ook adviseren we u in deze periode, tenzij dit door een arts is voorgeschreven, geen aspirine te gebruiken. Als u een wond rond de lip heeft, vermijd dan voedsel waar u veel op moet kauwen. Litteken Elke operatiewond geeft een litteken. We doen al het mogelijke om een zo goed mogelijk esthetisch resultaat te bereiken, maar u zult altijd een litteken zien. U heeft de huidkanker als het ware ingeruild voor een litteken. De verschillen in genezingswijze hebben vooral te maken met uw huidtype, het al dan niet roken (roken is slecht voor wondgenezing) en de plaats van de ingreep. Alle littekens zijn eerst rood of paars, later worden ze bleker. Dit kan al na weken gebeuren, maar ook pas na maanden of enkele jaren. Vermijd de eerste zes weken zon(nebank)licht op het litteken. Daarna kunt u wel in de zon zitten, maar beschermt u het litteken dan met een zonnebrandcrème met factor SPF 30 of hoger. Mogelijke complicaties Nabloeding, soms ontstaat er na de operatie een nabloeding. Druk met een schone handdoek een kwartier stevig op de wond. Laat de druk niet los tijdens deze periode. Als de bloeding na dit kwartier druk niet is gestopt, herhaal de druk dan gedurende nog een kwartier. De nabloeding zal in de meeste gevallen stoppen. Het is belangrijk om de volgende dag de polikliniek hierover te informeren. 8
Als de bloeding niet gestopt is bel dan de spoedeisende hulp (SEH) van het ziekenhuis, T 088 753 17 53. Zo nodig helpen we u op de SEH verder. Infectie, die zich uit door toenemende pijn, zwelling, roodheid en pus uit de wond. Er kan eventueel koorts bij ontstaan. In zeldzame gevallen kunnen de wondranden losraken en springt de wond open. Er kunnen bij de ingreep kleine gevoelszenuwen beschadigd raken waardoor het gevoel ter plaatse verandert. Meestal herstelt dit zich in enkele maanden. In zeer zeldzame gevallen kan een zenuw van de aangezichtsspieren beschadigd raken. De hechtingen die we in de diepte gebruiken, lossen pas na twee tot drie maanden op. Een enkele keer werkt een dergelijke hechting zich door de huid naar buiten. We kunnen deze eenvoudig verwijderen. Behandelteam Een team van onder andere artsen, verpleegkundigen, doktersassistenten en technisch laboranten voeren de behandeling uit. De dermatoloog, die het team leidt, heeft een opleiding gehad in de Mohs chirurgie en is geregistreerd bij de European Society of Micrographic Surgery. Andere teamleden zijn onder anderen: Verpleegkundigen en doktersassistenten die u begeleiden en helpen op de polikliniek en in de operatiekamer. Zij geven u ook instructies om de wond te verzorgen na de operatie. Als u vragen heeft, of ongerust bent, kunt u dit altijd met hen bespreken; Artsen in opleiding tot specialist die helpen tijdens de behandeling en de techniek leren; Een technisch laborant heeft de taak om de weefsels zo te prepareren dat ze onder de microscoop door de Mohs -operateur kunnen worden beoordeeld. Een plastisch chirurg, die op indicatie de wond na afloop weer sluit. Een patholoog die na afloop van de operatie het weefsel nog een keer nakijkt onder de microscoop. 9
Tot slot Heeft u na het lezen van bovenstaande informatie nog vragen, dan kunt u terecht op de polikliniek Dermatologie. Heeft u problemen zoals een nabloeding, heftige pijn, infectie of het opengaan van de wond, neemt u dan tijdens kantooruren contact op met de polikliniek van de arts die de wond gesloten heeft. Polikliniek Dermatologie, T 088 753 11 20 of polikliniek Plastische Chirurgie T 088 753 1300. Voor spoedgevallen buiten kantooruren kunt u de afdeling Spoedeisende Hulp bereiken, T 088 753 1 753. Tergooi 000465873 17122014 10
11
T 088 753 1 753 www.tergooi.nl Locatie Blaricum Rijksstraatweg 1 1261 AN Blaricum Locatie Hilversum Van Riebeeckweg 212 1213 XZ Hilversum Locatie Weesp C.J. van Houtenlaan 1b 1381 CN Weesp