Paviljoen Puur
Samenvatting Fort Diemerdam is onderdeel van de Stelling van Amsterdam. De Stelling heeft onlangs van UNESCO de titel Werelderfgoed gekregen. Dit is aanleiding geweest om het Fort te renoveren en toegankelijk te maken voor bezoekers. De bestaande bunkers en het fortwachtershuisje zijn gerestaureerd. Het oorspronkelijke plan van taluds en bolwerken is hersteld en er is een natuurbeheerprogramma gestart. Emma architecten heeft bij Fort Diemerdam een paviljoen ontworpen, dat door Puur Produkties wordt geëxploiteerd als evenementenlocatie. Paviljoen Puur is exclusief te reserveren voor zakelijke en particuliere evenementen zoals productpresentaties, vergaderingen, bedrijfsfeesten en bruiloften. Op zondag en in de zomermaanden is Paviljoen Puur een plek waar iedereen zich thuis voelt: jong en oud kunnen binnen en buiten genieten van sfeervolle seizoensmaaltijden, proeverijen én een cultureel programma met theater en muziek. Paviljoen Puur staat op de plaats van een voormalig soldatenonderkomen. De footprint van dit onderkomen is de basis voor het paviljoen. Rondom deze basis is een houten wand geplaatst, die de plek beschermt en het gewenste programma omvat. Het ontwerp is geïnspireerd op de glooiende vormen van de taluds en het omringende landschap. Openingen in de glooiende wand geven zicht op de geschutsbaaien en het eiland Pampus, het volgende fort van de stelling.
Opgave: De stelling van Amsterdam De kustbatterij Fort Diemerdam maakt onderdeel uit van de Stelling van Amsterdam, een voormalige verdedigingslinie die tussen 1880 en 1914 rondom de hoofdstad is aangelegd. De Stelling bestaat uit zesenveertig forten, batterijen, dijken en sluizen, op ongeveer vijftien kilometer afstand van Amsterdam. Sinds 1996 staat de Stelling - die ook Rijksmonument is - op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Fort Diemerdam is een bijzonder onderdeel van de Stelling van Amsterdam, omdat het één van de twee kustbatterijen is. Stadsherstel Amsterdam N.V. is in 2006 eigenaar geworden van Fort Diemerdam. Stadsherstel wilde het Fort inrichten tot een culturele pleisterplaats waar bezoekers informatie krijgen over de historie van het terrein én terecht kunnen voor culturele evenementen. Het plan was de gebouwen, aardwerken en natuurte herstellen en de voormalige conducteurswoning te herbouwen. De Raad van Advies keurde dit plan echter af, omdat het historiserende bouw betrof. De opdracht was iets te ontwikkelen dat Fort Diemerdam nieuw leven in zou blazen en weer toekomst zou geven. Emma architecten uit Amsterdam is met deze opdracht aan de slag gegaan.
Het ontwerp Hoe maak je iets nieuws op een plek waar het oude is beschermd? Emma ging op zoek naar middelen om simultaan toekomst en verleden te verbeelden en het gevoel van vooruitgang en bescherming tegelijk uit te dragen. Zij vond dit in de geschiedenis van het Fort en het bijzondere landschap dat haar omringt. In het Fort geldt de kringenwet, die voorschrijft dat alle bouwwerken binnen het schootsveld van het geschut uit hout moeten zijn opgetrokken. Als de vijand zou komen, zouden alle gebouwen kapot worden geschoten, zodat de vijand zich niet kon verstoppen. Slechts een plint van zestig centimeter mocht uit steen worden opgetrokken, omdat houten huizen anders niet lang goed blijven in dit waterrijke gebied. Emma heeft de footprint van een voormalig soldatenonderkomen, die bij archeologisch onderzoek tevoorschijn kwam, teruggebracht in het ontwerp. Exact op deze plek is de historische plattegrond zestig centimeter de grond ingedrukt. Hier omheen is een houten wand geplaatst, die de plek beschermd en het gewenste programma omvat. De houten wand is gevormd naar het landschap. Het Hollandse ingenieurswerk van taluds, bolwerken en wallen kenmerkt zich door de militaire precisie van hoogtes, hellingen en rondingen waarachter manschappen en geschut zich verdekt konden opstellen. De houten gevel helt naar voren en naar achteren, plooit zich om het programma en nestelt zich diep in het bolwerk. Het speelt een spel met het landschap. De openingen in de wand en het terras op de verdieping bieden bezoekers gericht uitzicht op het aardwerk, de bunkers en de lucht en laten je turen naar de horizon. Door de vloeiende hoogtes en openingen ontstaat een dynamisch spel van zien en gezien worden, van geleidelijke en continue onthulling. Onder het paviljoen is een aanzienlijke kelder in het bolwerk gebouwd. Hierdoor kon de achteringang buiten het paviljoen, aan de weg, worden gerealiseerd. Dit maakt het paviljoen alzijdig als het landschap. In het bolwerk zijn ook de installaties geïntegreerd. Het paviljoen is onder andere voorzien van luchtwarmtepompen en loost vuilwater op een helofytenveld. De houten gevel is geïsoleerd met isovlas en bekleed met 40.000 shingles van onbehandeld cederhout. Door de traploze verschillen in oriëntatie van deze gevel zullen deze shingles verschillend verkleuren. Al naar gelang het naar de hemel of aarde is gericht, op zuid of noord, op heersende windrichting of dicht tegen de bomen aan - met de tijd zullen de omringende natuur en de elementen zich nestelen in de verschijning van het gebouw.
Over Emma architecten Over Paviljoen Puur Emma werkt aan betekenisvolle gebouwen die met zorg worden gemaakt, met zorg in hun omgeving zijn ingepast, die mooi zijn en mooi oud kunnen worden. Emma maakt gebouwen waar in en omheen gebruikers een gelukkig en gezond leven leiden. Paviljoen Puur dankt haar naam aan exploitant Puur Produkties. Puur Produkties is in Amsterdam al bijna tien jaar een gerenommeerde partner voor de organisatie en catering van evenementen. Emma is in 2005 opgericht door partner architecten Jurg Hertog en Marten de Jong. Jurg Hertog geeft leiding aan Emma Create, de ontwerp- en uitvoeringstak van Emma. Emma Create opereert vanuit haar studio in Amsterdam met een internationaal team van ontwerpers en bouwkundigen. Marten de Jong geeft inhoud aan Emma Explore, emma s onafhankelijke denktank voor ruimtelijke vraagstukken. Met verse streek- en seizoenproducten serveert Paviljoen Puur een maaltijd die uitnodigt tot genieten. Daarbij wordt optimaal gebruik gemaakt van de grenzeloze mogelijkheden van de locatie. Het is eco-chique: een combinatie van duurzaam en stijlvol. Dat blijkt onder meer uit de materialen die voor het gebouw zijn gebruikt. De keuze voor warmteterugwinning, luchtwarmtepompen en biologische afvalwaterzuivering onderstrepen het duurzame karakter van Paviljoen Puur. Het is het buitenleven op fietsafstand van Amsterdam. Paviljoen Puur is te reserveren voor zakelijke evenementen zoals productpresentaties, vergaderingen, bedrijfsfeesten en relatiemeetings en voor particuliere evenementen zoals huwelijken. Binnen is plaats voor 150 gasten; het buitenterrein biedt ruimte aan veel grotere aantallen.
Paviljoen Puur factsheet Naam / Name: Paviljoen Puur Locatie / Location: Overdiemerweg 37, Diemen, the Netherlands Functie / Program: evenementenlocatie/event location, restaurant Ontwerp / Design: 2006-2010 Bouwperiode / Construction: 2011-2012 exploitant / operator: Puur Produkties bv (www.puurprodukties.nl) architect / architect: Emma architecten (www.emma-architecten.nl) eigenaar / owner: Stadsherstel Amsterdam N.V. (www.stadsherstel.nl) constructeur / structural engineer: Breed Integrated Design (www.breedid.nl) installatieadvies / HVAC engineer: Ingenieursbureau Linssen bv (www.ibl.nl) natuuradvies / nature consultant: Arda (www.arda-natuur.nl) fotografie / photography JLM: John Lewis Marshall (www.johnlewismarshall.com) fotografie / photography JvH: John van Helvert (www.johnvanhelvert.nl) aannemer / contractor: JC Nieuwenhuizen bv (www.jcn.nl) w-installaties / HVAC: Goorhuis installatietechniek bv (www.goorhuis.net) Jonker bv (www.jonkerbv.nl) e-installaties / electric: Schoonderbeek installatietechniek (www.schoonderbeek.nl)
situatietekening / site plan 1:1000
plattegrond kelder / basement plan plattegrond begane grond / ground floor plan plattegrond verdieping / first floor plan langsdoorsnede / section
Noordgevel / north elevation Oostgevel / east elevation Zuidgevel / south elevation Westgevel / west elevation
colophon Emma architecten www.emma-architecten.nl Parooltoren 6e etage Wibautstraat 129 1091 GL Amsterdam Contact: Marten.dejong@emma-architecten.nl +31 (0)648405276