KWEKERIJ DE RODE PIMPERNEL Het verkooptafeltje is gevuld met hopmarjolein (Origanum rotundifolium Kent Beauty ). Klanten komen er speciaal voor terug.
VROLIJKE DANSERS IN DE BORDER De moerbedden van vaste plantenkwekerij De Rode Pimpernel vormen één deinende zee van bloemen, pluimen, aren en halmen. Joukje Schaap weefde de kleurrijkste soorten aan elkaar en liet overal haar handtekening achter met haar favorieten: pimpernellen (Sanguisorba). DOOR MIRJAM ENZERINK FOTOGRAFIE ELLEN GROOTES Pimpernel Massive Red Ereprijs (Veronicastrum Fascination ) voor de boomhut op pootjes. Pimpernel Massive Red met Heuchera Obsedian en het grasje Imperata Red Robin 2014 AUGUSTUS/SEPTEMBER 41
De wind blaast over het Drentse land en zet de moerbedden van Kwekerij De Rode Pimpernel in beweging. Tientallen Echinacea s buigen zachtjes met hun roze, oranje en gele zonnehoeden. De blauwe bolletjes van kogeldistels gaan als trommelstokken op en neer, terwijl de vuurpijlen van roze en rode Persicaria vervaarlijk zwiepen. De blaadjes van ver schil lende siergrassen in alle uithoeken van de kwekerij ritselen gezellig mee. Het is maar even of de hele tuin is één deinende en ruisende zee van kleur. De wave steekt het pad over waar de opgepot te planten voor de kwekerij staan. Eigenaren Joukje Schaap en Jeroen Franssens kijken toe en genieten. Bij de aanleg van de moerbedden hadden ze dit voor ogen: een natuurlijke tuin met weef borders vol kleurrijke vaste planten. Het stel ontmoette elkaar op de tuinbouwschool en kweekt al sinds 1982 een eigenwijze collectie planten. De laatste veertien jaar in Roden, op het achtererf van een oude boerderij. Geheimzinnige held Verspreid over de moerbedden steken pimpernellen hun kopjes boven het maaiveld uit. De bloemvormen van deze Sanguisorba s lopen uiteen van parmantige rode knopjes tot lange pluizige roze borstels. Het is één van de favoriete geslachten van Joukje en Jeroen, vandaar de naam van hun kwekerij. En natuurlijk ook een beetje vanwege het boek The Scarlett Pimpernel, zegt Joukje. De hoofdpersoon hierin is een geheimzinnige held die Rode Pimpernel wordt genoemd. De plant is geen mysterie en juist daarom verdient hij volgens de kwekers een hoofdrol in de border. We zitten hier gedeeltelijk op een leemlaag dus in de winter zijn gedeeltes vrij nat en zomers vrij droog. Maar de pimpernel trekt zich daar niks van aan en zaait zich zelfs spontaan uit. Het is ook een heel leuke plant om mee te weven, bijvoorbeeld in combinatie met grassen. Dat wuift dan altijd zo mooi samen. Flinke leemlaag Vijftien jaar geleden bestond de kweekgrond nog uit weiland. Joukje en Jeroen plantten singels rondom om de wind te temperen. Om dezelfde reden legden ze tuinkamers aan van haagbeuk. Het bewerken van de aarde was een andere voorzorgsmaatregel. Die bestond namelijk uit een flinke leemlaag. Vanuit het midden van het kweekveld lieten ze de percelen schuin aflopen. Overtollig water wordt op die manier naar sloten gevoerd. Een kwekerij met wateroverlast overleeft niet, zegt Joukje lachend. Rechts van het middenpad staan zo n 300 verschillende soorten vaste planten klaar in potten. De verdienste van Jeroen, die ieder voorjaar moederplanten scheurt en stekt. Of soms uit zaad planten opkweekt. De hoeveelheid varieert. Heel gewild is onze akeleiruit, Thalictrum Splendide, vertelt de kweker. Als die bloeit, kan niemand daar omheen. Ook de hopmarjolein is een plant waarvoor klanten terugkomen naar Roden. Net als de mooie collectie 5 FAVORIETE PIMPERNELLEN Sanguisorba Lum, bloeit vroeg van mei-juli, wordt 80 cm hoog en geeft rode bolletjes Sanguisorba Tully, bloeit laat van augustus-oktober, wordt 150 cm hoog en geeft rode bolletjes Sanguisorba Dancing Red, bloeit van juli-oktober, wordt 90 cm hoog en geeft rode bolletjes Sanguisorba Long Tall Red, bloeit van juli-oktober, wordt 110 cm hoog en geeft rode aartjes Sanguisorba Lilac Squirrel, bloeit van juni-augustus, wordt 90 cm hoog, bloeit roze met prachtig blauwgrijs blad 42 BUITENLEVEN
De kweekbedden tellen zo n 300 soorten vaste planten. Een weefborder van Joukje met van voor naar achter: rode zonnehoed (Echinacea purpurea), kogeldistel (Echinops bannaticus) en duizendknoopjes (Persicaria Orange Field en Persicaria amplexicaulis Rosea ). Achterin bloeit de witte Pimpernel All Time High met een transparante waas van akeleiruit (Thalictrum splendide). Joukje Schaap 2014 AUGUSTUS/SEPTEMBER 43
Echinecea Sunrise Op de voorgrond bloeien kattenstaarten (Lythrum Robert ), verderop een boeket moerrasspirea (Filipendula Kahome ) Pimpernel Long Tall Red met donkerbladige dahlia Twining After Eight. donkerbladige dahlia s. In het verkoophoekje van de kwekerij combineren ze prachtig met andere toppers als Agapanthus Midnight Star, Verbena en Cimicifuga. Onze collectie bestaat uit sterke planten die goed en lang bloeien. Maar het zijn ook soorten waar we zelf iets mee hebben. Voor ons moet een plant body hebben. Dat gepriegel met kleine rotsplantjes vind ik bijvoorbeeld niks. En daar komt ook snel onkruid tussen. Het moeten bossen worden, dan krijgt onkruid min der kans. Dancing Red Naambordjes ontbreken in de moerbedden, maar de kwekers kennen hun pappen heimers. Ze wijzen op een variëteit pimpernel met inmiddels uitgebloeide rode bolletjes. Het is een nieuwe soort die spontaan opdook op de kwekerij. Hij bloeit al in mei en dat onderscheidt hem van anderen, legt Jeroen uit. De meeste pimpernellen beginnen namelijk pas in juli en bloeien tot eind september. De nieuwkomer kreeg de naam Lum, de bijnaam van de zoon des huizes. Een nieuwe, hoge variant draagt de bijnaam van dochter Marnel: Tully. Ook hond Noet werd vereerd met een eigen pimpernel; een sterke, bodembedekkende soort. Maar niet alle spontane zaailingen halen het sortiment. Ze moeten een duidelijke meerwaarde hebben en boven dien sterk zijn. Dancing Red heeft de ballotagecommissie onlangs overtuigd. Het is een laatbloeier die ook wat lager blijft. Zo kun je hem op een andere manier toepassen in de border. Weven van planten Naast haar werk op de kwekerij, legt Joukje zich toe op het ontwerpen van tuinen. Die combinatie werkt goed, juist omdat ik niet alleen maar achter die tekentafel zit: de vaste planten zitten heel erg in mijn hoofd. Ik kan mensen uit eigen ervaring vertellen hoe planten het doen en welke soorten mooi combineren. De tuinen van Joukje hebben uiteenlopende stijlen, maar het weven van planten is tekenend voor haar aanpak. Het mag lekker natuurlijk en weelderig zijn. Verschil in hoogte en ook kleur is heel belangrijk. Veel mensen gaan voor paars, blauw, wit. Heel leuk hoor, maar dat kan ook saai worden. Als je daar bijvoorbeeld een donkerrode Knautia doorheen weeft, of een magenta Geranium Dragon Heart, wordt het veel spannender. Joukje wijst op een citroengele daglelie. Dit is JE EIGEN WEEFTUIN Ook zo n mooie nazomerborder? Deze soorten, hoog en laag, weeft Joukje graag aan elkaar voor héél veel kleur in de tuin. Stermaagdenpalm (Amsonia) Gillenia trifoliata Wederik (Lysimachia clethroides) Loodkruid (Ceratostigma plumbaginoides) Zonnekruid (Helenium) Koninginnekruid (Eupatorium) Grassen (Molinia arundinacea Transparent en Panicum virgatum Shenandoah ) Aster (bijvoorbeeld Aster lateriflorus Horizontalis ) Pimpernel (Sanguisorba Lum ) 44 BUITENLEVEN
De pimpernel is een heel leuke plant om mee te weven, bijvoorbeeld in combinatie met grassen. Dat wuift dan altijd zo mooi samen
Hemerocallis Corky, ook zo n plaatje. Jeroen plukt een bloem en eet hem ter plekke op. Veel mensen weten niet dat ze eetbaar zijn, legt hij uit. Tijdens onze Hemerocallisdagen vullen we de bloemen bijvoorbeeld met roomkaas. Dat is echt heerlijk en een heel mooi gezicht. Elke tuin die Joukje ontwerpt, krijgt een pimpernel. Dat is mijn handtekening. En pimpernellen laten zich nou eenmaal heel goed combineren. Ontzettend leuk is bijvoorbeeld een rode pimpernel met witbloeiende Persicaria polymorpha of een witte Phlox. Dat steekt zó leuk tegen elkaar af. Getemde wildernis Over het middenpad tussen moertuin en kweekbedden wandelen Joukje en Jeroen naar het laatste stukje kwekerij. Hier mag de natuur - hetzij een beetje gecontroleerd - haar gang gaan. Er staat een kneuterig, blauwgrijs verweerd houten huisje met een rood pannendak midden in de getemde wildernis. Het is de oude boomhut van de kinderen, vertelt Jeroen. Zodra het gras begint te groeien, lijkt het alsof de hut boven het land zweeft. Het achterland is een paradijsje voor vogels en insecten. En Op de voorgrond bloeit een zee van moerrasspirea (Filipendula Kahome ) TIP Knip bloemen van planten die erg lang bloeien, zoals prachtkaars (Gaura), hopmarjolein (Origanum Kent Beauty ) en de Diascia eind september of half oktober af. Ze komen dan veel makkelijker de winter door. De naambordjes bij de verkoophoek met rechts een bloeiend zonneoogje (Heliopsis). 46 BUITENLEVEN
ook de reeën verschansen zich hier graag tussen rietkragen en hakbosjes. Als we s morgens op de kwekerij komen, zien we ze regelmatig lopen tussen de moerbedden. Ze zijn net als wij dol op pimpernellen. En ook de geraniums lusten ze graag. We hebben daar geen problemen mee; er staat hier genoeg. En ze zijn heel beschaafd, ze trappen niks kapot en staan keurig tussen de plantjes. Decoratieve silhouetten Tussen de uitgebloeide schermen zevenblad, grassen en brandnetels duiken ook spontane zaailingen op. Joukje wijst op een groepje uitgebloeide rode pimpernellen. En ook de Verbena s en rode Knautia s hebben het hier goed naar hun zin tussen alle wilde flora. In de winter is het hier ook zo prachtig, net als in de moerbedden trouwens. De uitgebloeide grassen en zaaddozen van vaste planten geven dan decoratieve silhouetten. Pas in het voorjaar maait Jeroen alles af. Dan kan het feest weer opnieuw beginnen. Kwekerij De Rode Pimpernel is geopend van donderdag tot en met zaterdag tussen 9.00 en 17.00 uur. Een uitgebreid overzicht van het sortiment staat op www.rodepimpernel.nl. Meer informatie over het tuinontwerpbureau van Joukje vind je op www.tuinontwerp-joukjeschaap.nl. Kwekerij De Rode Pimpernel, Hullenweg 16, 9301 ZD Roden. Hond Noet houdt de wacht in de verkoophoek. Op de voorgrond de sterke Agapanthus Midnight Star. Joukje is dol op donkerbladige Dahlia s, zoals hier links de Twining After Eight. 2014 AUGUSTUS/SEPTEMBER 47