Samenvatting Maatschappijleer Religieuze stro Samenvatting door een scholier 1854 woorden 9 april 2006 6,3 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer De opvattingen die mensen over het leven hebben wordt wel hun levensbeschouwing genoemd. Heilig boek jodendom, christendom en islam: tenach = van thora (wet) nebiim ( profeten) en chetoebim ( geschriften) bijbel, met het oude testament = hetzelfde als de tenach. En het nieuwe testament, dat gaat over leven van Jezus. koran = betekent wat voorgelezen moet worden Indeling van deze boeken Tenach: in de thora staan de verhalen over de schepping van hemel en aarde, en de geschiedenis. Er staan ongeveer 600 voorschriften in, waaraan Israëlieten zich aan moeten houden. In de nebiim staan verhalen over de koningen van Israël en verhalen van profeten die steeds waarschuwden dat het niet goed zou gaan met Israël als ze niet aan de wetten van God hielden. De boeken die bij de chetoebim horen zijn, o.a psalmen en hooglied. Alle aanvullende regels staan in de Talmoed, veel regels hebben te maken met voedsel. Als alle voorschriften van het slachten zijn voldaan noem je het vlees koosjer vlees. Bijbel: In het Oude Testament en in de Tenach wordt vaak gesproken over de komst van een vrederijk ( door profeet Jesaja ) en de komst van de Messias ( betekent boodschapper ) vooral in tijden dat het Israëlische volk het moeilijk had. De eerste 4 boeken van het Nieuwe Testament zijn de evangelien van: Mattheus, Marcus, Lucas en Johannes. Geschiedenis van joods volk beschrijven: Joden waren vroeger nomaden. Abraham, Isaak en Jacob zijn stamvaders met veel vee. God gaf Abraham de opdracht om weg te gaan uit mesopotamie (Irak) God lijd hem naar het beloofde land, dat was kanaan. Abraham was de vader van isaak, en jacob de zoon van isaak. Jacob kreeg de naam Israël, nadat hij had gevochten met en man. Israël betekent: strijder met god. De afstammelingen van Abraham, Isaak en Jacob worden daarom Israëlieten genoemd. En het beloofde land werd Israël genoemd. Jacob had 12 zoons en een dochter, zijn lievelingszoon was Jozef. Zijn broers wilde hem weg hebben en verkochten hem als slaaf in egypte. Hij bouwde een graanschuur, want hij dacht dat er 7 magere jaren aankwamen. Toen de jaren van schaarste aanbrak, Pagina 1 van 5
kwamen de broers van Jozef naar Egypte. Hij zei dat ze nog meer familie moesten ophaken. Toen vestigde de Israëlieten zich in Egypte. De egyptenaren vonden de irrealiteiten een bedreiging, dus ze werden als slaaf gebruikt. En alle jongetjes die werden geboren werden in de nijl gegooid. Mozes werd door zijn ouders gered omdat ze hem in een mand de nijl op gooide. Hij werd gevonden door de dochter van de farao. Ze noemde hem Mozes: ik heb hem uit het water getrokken. Mozes zou later het volk Israël uit de slavernij bevrijden. Maar voordat de farao de Israëlieten liet gaan moest god de farao en zijn volk teisteren met 10 plagen. De laatste plaag was de engel des doods die alle oudste zonen van Egypte doodde. God gaf de opdracht de deurposten met bloed van een lam te bestrijken. Dit wordt herdacht met Pesach ( overslaan ) s nachts aten ze het vlees van het lam en brood zonder gist ( matzes ) toen ze uit Egypte vertrokken zwierven ze 40jaar door de woestijn. Op de berg Sinai gaf god mozes de 10 geboden. Toen de israelieten in kanaan waren teruggekeerd, bouwde ze een tempel voor hun god ( Jahweh ) die tempel werd 3 x verwoest. Alleen de westelijke muur bleef staan. Die wordt nu de klaagmuur genoemd. Na de opstand tegen de Romeinen werden grote groepen Israëlieten het land uitgejaagd en verspreidden zich over de hele wereld. Vaak werden joden vervolgd zoals in de WO II. Toen in 1948 de staat Israël werd uitgeroepen, keerde veel Israëlieten terug, maar dat veroorzaakte spanningen met de andere bevolkingsgroepen daar. Diaspora betekent: Verstrooiing van joden over de wereld. 2 joodse gebruiken Melk en vlees producten moeten gescheiden blijven. Jongetjes moeten besneden worden als ze 8 dagen oud zijn. Bij de rouwgebruiken hoort het dode lichaam een witte lijkwade te dragen en gewassen te worden. De rouwperiode duurt 7 dagen na de begrafenis, de sterfdag wordt elk jaar herdacht. Joodse feest- en gedenkdagen Poerem of lotenfeest ( begin maart ) herdenking van redding joodse volk door esther. Pesach of Pasen ( begin april ) herdenking van uittocht uit egypte Jom Hasjoah ( 16 april ) herdenking van holocaust ( vernietiging van joden in de WO II ) Joods nieuwjaar ( begin september ) Jom kippoer of grote verzoendag ( een week na nieuwjaar) feest- en vastedag Soekot of Loofhuttenfeest ( eind september ) dankfeest voor de oogst Chanoeka ( begin december ) feest ter herinnering aan inwijding nieuwe tempel. Invloed 10 geboden: 1. geen andere goden 2. maak geen afgodsbeelden 3. misbruik mijn naam niet 4. houd sabbat in ere, 6 dagen om te werken de 7e om te rusten 5. eerbied voor je vader en moeder 6. niet doodslaan 7. niet echtbreken 8. niet stelen 9. niemand op valse grond beschuldigen Pagina 2 van 5
10. begeer het goede van een ander niet Levensgeschiedenis Jezus Jezus, werd geboren in de dagen dat de koning Herodus regeerde. De christelijke jaartelling begint met het jaar dat Jezus is geboren. Het woord Christus komt van het Griekse woord Christos wat gezalfde of Messias betekent. Het is de titel die de discipelen aan Jezus gegeven hebben. Volgelingen van Jezus, die hij aanwees als zijn leerlingen ( zijn discipelen ) Jezus, is de zoon van god, hij is door God naar deze wereld gestuurd om te boeten voor de zonde n van de mensen. Hij deed dat door zich aan het kruis te slaan, na 3 dagen is hij weer opgestaan uit de dood. Daarmee heeft hij de dood overwonnen en de mensen die in hem geloven zullen eeuwig leven. De volgelingen van Jezus hadden het moeilijk in het Romeinse rijk, want de Romeinen geloofde in geel veel goden. En iedereen zag de keizer ook als een goddelijk wezen. De christenen geloofde in 1 god, dus ze eerde de Romeinse keizer niet als god. Dus de Romeinse keizers lieten de christenen vervolgen, maar toen keizer Constantijn aan de macht kwam liet hij de christenen met rust omdat ze hem hadden geholpen toen hij soldaten nodig had. Het christendom breide zich uit door de zendingsopdracht van Jezus, hij zei: maak alle volken tot mijn leerlingen. In jaar 380 werd het christendom de godsdienst van het Romeinse rijk. Omdat alles duidelijk moest zijn waren er leiders die heette bisschoppen. De belangrijkste stad was Rome, de besschop van Rome was algemene leider, en de opvolger van Petrus. Hij werd Paus genoemd. De kerk en vertegenwoordigers werden machtig. Veel mensen werden gedwongen om christen te worden, wie dat niet wou werd vermoord. Maar doordat de kerk tegen gelovigen zei dat ze met geld wel van hun zonde af konden komen werden ze machtiger en rijker. Er waren veel mensen die het daar niet mee eens waren, doordat ze een bijbel konden kopen, en konden lezen dat het niet klopte wat er in de kerk werd verteld. Toen kwam de reformatie ( hervorming ) Want Maarten Luther ( 1483-1546) vond dat je geen goede relatie met God kon krijgen door er geld voor te betalen. Ook Calvijn zette zich af. Luther verwoorde in 1517 zijn ongenoegen en spijkerde 95 stellingen aan de kerkdeur van de kerk in wittenberg. Zo ontstond een protestbeweging ( protestanten ) waarden en normen van het protestantisme - je moet eruit halen wat erin zit - werken voor de kost - een sober leven, en sparen. Visies Jezus Het koninkrijk van God bestaat waar mensen God en elkaar lief hebben. Geef de keizer wat de keizer toekomt. Reformatie betekent Hervorming Christelijke feestdagen: Kerstfeest: feest van de geboorte van Jezus Vastentijd: voorbereiding van Pasen, inkeer en bezinning Goede vrijdag: herdenking van de lijdensweg van Jezus en zijn dood aan het kruis Pagina 3 van 5
Pasen: feest van de opstanding van Jezus Hemelvaart: herdenking van Jezus ten- hemel- opneming Pinksteren: feest uitstorting van heilige geest over de mensen Levensgeschiedenis van Mohammed Islam is een Arabisch woord dat overgeven of onderwerping betekent. De stichter van de islam was Mohammed, en werd geboren in Mekka, de volgelingen worden moslems genoemd. Moslem ( zij die islam doen ofwel zij die zich overgeven ) een deel van de koran is geschreven toen Mohammed nog leefde, de andere helft hebben zijn leerlingen opgeschreven. In 652 gaf Oethiman de 3e kalief na Mohammed s dood de opdracht om van al die geschriften 1 boek te maken. In het heilige boek staat bijna niks over het leven van Mohammed, doordat Ibn Ishaq veel verhalen heeft verzameld, weten we over Mohammed dat hij getrouwd was met een rijke machtige weduwe, die handel dreef in Syrië. Mohammed beschouwde ibrahim ( abraham in het oude testament ) als stamvader van de Arabieren. Hij en zijn zoon isma il ( ismael in het oude testament ) hadden kaaba gebouwd, een heiligdom in Mekka. Mohammed veroverde Mekka. De kaaba werd het middelpunt van de islam. Onder leiding van Mohammed werd Arabier een eenheid en kwam er een eind aan de oorlogen. Hoe de islam zich heeft verspreid De islam breide zich uit via Noord - Afrika uit naar het westen. In 1492 ging het laste bolwerk van de islam in west Europa verloren. De moslems noemen de gewapende strijd om de islam te verbreiden: de djihad ( de inspanning ) Visie Mohammed: Allah is de schepper van hemel en aarde en van alles wat leeft. Op de dag van de opstanding zal Allah oordelen over de levenden en de doden, over wie een goed mens was en wie niet. Wat houden de 5 zuilen in: 1e zuil: geloof De geloofsbelijdenis, de sjahada = allah is de god, mohammed de profeet. 2e zuil: het gebed Moslems moeten 5 x per dag bidden. De handen, gezicht, en voeten moeten worden gewassen.tijdens het gebed, liggen de moslems met het gezicht naar Mekka, ze liggen geknield op de grond en raken met hun voorhoofd de grond. Op vrijdagmiddag moeten ze naar de moskee. De geestelijke leider is de imam. 3e zuil: het geven van aalmoezen geld betalen om de armen in de samenleving te ondersteunen 4e zuil: vasten in de maand Ramadan de negende maand van het islamitische jaar, dat 355 dagen telt is er de ramadan. Het is bedoeld als bewijs van gehoorzaamheid aan Allah, en om zichzelf te leren beheersen. Aan het eind wordt de vastenmaand afgesloten met een feest: feest van de verbreking. Ze gaan dan op bezoek bij familie en vrienden en ze bezoeken de begraafplaats. 5e zuil: bedevaart naar Mekka Pagina 4 van 5
Islamitische feestdagen: Ramadan: maand waarin moslems vasten Suikerfeest: afsluiting Ramadan Offerfeest: (eind april, begin mei ) herdenking van Abraham die bereid was zijn zoon te offeren aan God Islamitisch nieuwjaar: half mei Mevlid kandili: (eind juli) geboortedag Mohammed Mirac kandili: ( begin december) herdenking van de hemelreis van Mohammed Djihad ( de inspanning ) Reformatie ( hervorming ) Monotheïsme: ( het geloof in 1 god ) Evangelie: ( blije boodschap ) Kalief: opvolger, plaatsvervanger van Mohammed Pagina 5 van 5