INVENTARIS VAN HET ADMINISTRATIEF ARCHIEF 1605-1810 VAN DE GEMEENTE DINTELOORD EN PRINSENLAND. samengesteld door H. Goulooze herzien door A.

INVENTARIS VAN HET ADMINISTRATIEF ARCHIEF 1605-1810 VAN DE GEMEENTE DINTELOORD EN PRINSENLAND samengesteld door H. Goulooze herzien door A. Delahaye Dinteloord en Prinsenland 1974 / 1980

2

dorpsbestuur Dinteloord en Prinsenland. Archief 800 OVERZICHT VAN DE INVENTARIS INLEIDING 5 INVENTARIS 9 1. IN HET ALGEMEEN 9 1.1. Besluiten en notulen 9 1.2. Publicaties 10 1.3. Verhouding tot andere besturen 10 1.3.1. De domeinraad 10 1.3.2. Het landsbestuur 10 1.3.3. De gewestelijke besturen 10 1.3.4. Andere gemeenten 11 1.4. Het dorpsbestuur 11 1.5. Personeel 12 1.5.1. In het algemeen 12 1.5.2. Schout en schepenen 12 1.5.3. Secretaris 12 1.5.4. Overige functionarissen 13 1.6. Grondgebied 13 2. IN HET BIJZONDER 13 2.1. Bevolking en verkiezingen 13 2.2. Financiën 15 2.2.1. Rekeningen 15 2.2.2. Belastingen en accijnsen 19 2.2.3. Overige stukken 21 2.3. Belastingen 22 2.3.1. Verponding 22 2.3.1.1. Rekeningen 22 2.3.1.2. Andere stukken 24 2.3.1.3. Buitengewone verponding 25 2.3.2. Gemene middelen 26 2.3.3. Andere belastingen 26 2.4. Economische zaken 30 2.4.1. Landbouw en jacht 30 2.4.2. Handel en verkeer 31 2.4.3. Nijverheid en nering 31 2.5. Openbare werken en waterstaat 32 2.6. Militaire zaken 33 2.6.1. Inkwartieringen 33 2.6.2. Leveranties en diensten 33 2.6.3. Oorlogslasten 34 2.6.4. Overige stukken 35 2.7. Orde en veiligheid 35 2.8. Gezondheid 35 2.9. Maatschappelijke zorg 37 2.9.1. Armenzorg in het algemeen 37 2.9.2. Armenrekening 37 2.9.3. Overige stukken 41 2.10. Onderwijs 41 2.11. Kerkelijke zaken 42 2.11.1. In het algemeen 42 2.11.2. Nederlands Hervormde Kerk 42 2.12. Archief 43 2.13. Varia 43 3

4

dorpsbestuur Dinteloord en Prinsenland. Archief 800 INLEIDING Uit een toen nog chaotische verzameling archiefstukken heeft in 1955 wijlen de historicus A. Hallema kans gezien datgene te produceren wat hem mede in staat stelde zijn voortreffelijke werk: "Geschiedenis van Dinteloord en Prinsenland in de zeventiende eeuw" het licht te doen zien. Omdat dit werk op vrij ruime schaal is verspreid, meen ik voor het ontstaan en de oudste geschiedenis der gemeente naar dit boek te mogen verwijzen en in deze inleiding slechts te volstaan met enkele summiere gegevens, die van belang zijn voor het gebruik van de inventaris. Vóór de indijking in het jaar 1605 behoorde het biesbosachtige gebied tussen Steenbergen en het "Eiland van den Fijnaart" tot de jurisdictie van Steenbergen, dat in eigendom behoorde aan de oudste zoon van prins Willem van Oranje, prins Philips Willem. Reeds tijdens de eerste dagen van de poldering werd een eigen bestuur gevormd, eerst voor de bedijkingszaken, dat min of meer vanzelf overging in een schepenbank. Bij de kopers van de eerste kavels was Jan van der Daesdonck uit Dordrecht, die zich door de koop van een kavel van 75 gemeten lands onder de ingelanden had geschaard. De veronderstelling lijkt gewettigd, dat hij zulks gedaan had op verzoek of advies van de Prins of diens omgeving. Immers reeds op 25 oktober 1605 wordt deze Van der Daesdonck namens Philips Willem als dijkgraaf over de nieuwe polder aangesteld, nadat hij reeds tevoren was benoemd tot schout over de jonge heerlijkheid. Het is wellicht interessant een enkel punt uit de aanstellingsakte aan te halen: "dat alsoo van noede was inden nyeuwen bedijckten landen, ghenaempt het Dinteloort ende Sprincenlande, ghebracht synde onder eenen vasten winterdyck, te stellen eenen ghedurighen dyckgrave..den persoon van Jan van Daesdonck aen wien Syne Furstelycke Ghenade heeft gegeven het scolteth ampt vanden selve lande ". Uit dit citaat blijkt dus niet alleen dat de naam Prinsenland reeds door 's prinsen omgeving werd gebruikt nog vóór de polder goed en wel droog was, maar ook dat het tevoren reeds geplande woonoord aan de Dintel al met de naam Dinteloord werd aangeduid. Nog in dezelfde maand wordt Mr. Cornelis van Deeteren uit Breda als secretaris aangesteld, eveneens "vanden Princenlande ende Dindeloort". Reeds bij de "conditiën van vercoop" van de kavels in 1604 was bepaald dat een dijkgraaf en zeven gezworenen het bestuur over de polder zouden voeren. Jan van der Daesdonck had een dubbelfunctie, namelijk die van schout en dijkgraaf. Hij bleek echter verstandig genoeg om in te zien dat polder en dorp/heerlijkheid twee verschillende grootheden waren en hij wilde dan ook met de afbakening van bevoegdheden en werkterreinen niet te lang wachten. In november 1605 vroeg hij aan de domeinraad van de prins van Oranje toestemming om provisioneel een vijftal, met name genoemde, schepenen te mogen aanstellen en beëdigen. Op zijn verzoek volgde een gunstige beschikking, zodat de nieuwe polder ook in administratief en rechterlijk opzicht geheel zelfstandig werd. Weliswaar wordt in latere stukken soms nog verwezen naar het recht van Steenbergen, doch dit eindigt in de loop van de zeventiende eeuw. Opvallend is overigens dat, in de latere tijd, wanneer in belangrijke akten alle titels van de Heer worden vermeld, de heerlijkheid Prinsenland wel afzonderlijk wordt genoemd, doch steeds bleef begrepen onder de titel van Steenbergen. Zoals te doen gebruikelijk waren reeds in de conditiën van de uitgifte der gronden van 1604 de aan de heer blijvende, de zogenaamde heerlijke rechten vastgelegd: "De Heere behout aen hem alle hoocheyt ende jurisdictie, hooghe middelen ende leeghe, gelyck als binnen syne steden van Breda en Steenbergen, het stellen van schouten, schepenen, clerck ende alle andere officieren om 't voorscreven landt, inwoonders ende inghelanden van dien te stellen ende te houden in goeden rechten ende politiën.". Zoals uit dit citaat blijkt had Philips Willem onder meer de rechtspraak aan zich gehouden, die namens hem in eerste aanleg werd uitgeoefend door de schepenbank, terwijl appèl bestond bij de Hoofd- en Leenbank der Baronie van Breda, waar overigens de meer ingrijpende zaken (voornamelijk wat de leenrechten raakte) in eerste instantie ook werden behandeld. 5

De financiële positie van de gemeente is in het verleden over het algemeen nogal moeilijk geweest. Niet alleen het dorpsbestuur, doch ook de inwoners keken maar al te vaak met lede ogen naar de bodems hunner geldkisten en buidels. Wellicht moeten wij een van de belangrijkste oorzaken daarvan zoeken in het allereerste begin. Bij de verkoop van de kavels werden de meeste gekocht door welvarende vreemden, die niet het voornemen hadden zich hier te vestigen, doch slechts de begeerte hadden hun vrije geld in deze vruchtbare grond te beleggen. Het gevolg daarvan was dat zij die zich vestigden vrijwel allemaal pachters waren. Zo heeft Hallema aan de hand van belastingkohieren en rekeningen becijferd dat bijvoorbeeld in 1662 in Dinteloord en Prinsenland 70 landbouwbedrijven en bedrijfjes bestonden, waarvan 16 groter waren dan 100 gemeten, 34 tussen de 25 en 100 gemeten en 20 kleiner dan 25 gemeten. Van al die bedrijven was niet één landbouwer volledig eigenaar van zijn hoeve en landerijen, terwijl er slechts 16 voor een deel eigenaar waren. Hieruit kan een betrekkelijk lage welstand van de bevolking geconcludeerd worden. Zowel in de resolutieboeken als in andere archiefstukken vindt men dan ook bij herhaling klachten over de té hoge lasten, de té lage inkomsten, té weinig activiteit bij of hulp van de plaatselijke overheid en té weinig medewerking van de hogere bestuursorganen, zoals de domeinraad van de prins van Oranje en de Staten van Brabant. In zulke situaties liggen over en weer de beschuldigingen voor het oprapen. De burgers zeggen dat de magistraat niet actief genoeg is of zich bevoordeelt. De magistraat op zijn beurt stelt dan weer, dat de burgers niet helemaal eerlijk zijn, zodat de prijzen van de goederen en levensmiddelen te hoog blijven. Zoals altijd zal de waarheid wel in het midden hebben gelegen. Natuurlijk moest de magistraat belastingen heffen om de kosten van de dorpshuishouding te kunnen dekken, doch die belastingen waren in hoofdzaak indirecte (accijnsen, imposten en dergelijke) en waar de welstand niet groot was en men dus gedwongen was sober te leven, brachten die belastingen niet voldoende op om alle plaatselijke kosten ten behoeve van het algemeen welzijn te kunnen bestrijden. In 1657 was voor het dorp de nood dan ook zo hoog gestegen dat de magistraat aan de Heer, toen prins Willem III, moest verzoeken een hoofdgeld te mogen heffen van 40 stuivers over iedere mannelijke ingezetene tussen de 18 en 70 jaren oud en van 30 stuivers voor iedere vrouwelijke van diezelfde leeftijd. Als reden wordt vermeld: "dat de middelen soodanich waren comen te verminderen dat denselven den voorleden jare nyet meer en hebben gerendeerd als honderdtachtig guldens en veerthien stuyvers ", uit welk gering bedrag de magistraat geen kans meer zag de gewone lasten als het houden van een schoolmeester, een chirurgijn, een vroedvrouw en het normale onderhoud van straten, bruggen, enz. te betalen. Bovendien was het dorp nog belast met een schuld van ruim vijftienhonderd gulden. De prins verleende het gevraagde octrooi, echter met de restrictie dat de heffingen voor de omslag slechts 30 en 20 stuivers respectievelijk voor de mannen en de vrouwen mochten bedragen, en dat de te ontvangen gelden voor geen ander doel zouden worden gebruikt dan tot aflossing van de schuld ad ƒ 1.500,. Het blijkt dat die aflossing wel heel lang heeft geduurd of, wat meer voor de hand ligt, er ontstonden steeds nieuwe schulden; immers, de kohieren van dit hoofdgeld lopen nog door tot 1806. Hield het met dit alles nu maar op, doch naast de in percentage niet lage indirecte belastingen en het hoofdgeld, waren daar ook nog de polderlasten, de landsverpondingen, die mede door de oorlogsomstandigheden niet gering waren. Bezien wij naast dit alles nog even de nadelen van het feit, dat niet alleen Dinteloord en Prinsenland, doch heel Brabants Westhoek tot 1797 gefungeerd heeft als een vooruitgeschoven post van de vesting Holland en dientengevolge de bewoners te lijden hadden onder zeer zware inkwartieringen en gedwongen leveranties van fourage en diensten, waardoor het dorpsbestuur weer genoodzaakt werd leningen aan te gaan, dan verstaat men dat het in "die goeie ouwe tijd" voor de overwegend kleine agrarische bevolking bij lange na geen "botertje-tot-den-boom" was. Een enkele maal sprong de prins bij door het toestaan van buitengewone leningen of het afstaan van inkomsten welke hem rechtens toekwamen, doch het blijkt dat de slecht dreigend te blijven situatie hem niet aangenaam was. In 1761 vroeg 's prinsen domeinraad inzage van de boeken en in 1768 gelastte hij de magistraat een extra personele omslag over de inwoners te heffen. Tenslotte drong hij bij herhaling aan om de grootst mogelijke zuinigheid bij de besteding van de openbare middelen te betrachten. 6

dorpsbestuur Dinteloord en Prinsenland. Archief 800 De periode van "Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap" bracht evenmin verlichting van zorgen; verbetering van de welvaart bleef uit, de belastingen waren hoog tot zeer hoog, en de gedwongen leveringen aan franse en staatse troepen bleven aanhouden. Zoals talloze malen in het verleden vroeg het dorpsbestuur in 1798 weer eens aan de centrale overheid (toen het Uitvoerend Bewind der Bataafsche Republiek) om tegemoetkoming in de hoge oorlogslasten, en om dat verzoek kracht bij te zetten, had het de verpondingsgelden over de jaren 1796 en 1797 wel reeds voor de staat geïncasseerd, doch niet afgedragen en achter de hand gehouden. Het gevolg was: geen tegemoetkoming, de deurwaarder aan de deur en een heleboel administratieve narigheid. Die zorgen hadden echter zowel voor het dorpsbestuur als voor de inwoners een belangrijke positieve kant. Door het gezamenlijk ploeteren en worstelen was een hechte band tussen alle delen van de gemeenschap ontstaan. Natuurlijk, naar binnen werd wel eens een vuist gebald, doch tegenover de buitenwacht trokken de magistraat en de burgerij één lijn. Dit blijkt onder meer uit de verzorging der armen, die niets te wensen overliet. Zelfs de in de gemeente verblijvende, van buiten komende hulpbehoevenden werden redelijk verzorgd, en doortrekkende armen en vluchtelingen werden geholpen en van leeftocht voor hun reis voorzien. Dat de Prinslanders, zoals de inwoners van polder én dorp zich vandaag de dag nog bij voorkeur noemen, zich ook nauw verbonden voelden met Brabant bleek in 1795. Dit gebied fungeerde als een vooruitgeschoven stelling van Holland, doch waar de Westhoekers zich, ondanks alles, het recht van een eigen mening voorbehielden en hun protesten tegen lasten en heffingen er bepaald niet om logen, het zal Holland toch maar eenvoudiger geleken hebben dit gebied geheel onder eigen gezag te hebben: dan immers konden die lastige lieden geen beroep meer doen op de Staten van Brabant. Bovendien zal het feit, dat met name in de Prinslandse polder vele en grote kavels in het bezit waren van Hollanders, aan dit streven evenmin vreemd zijn geweest. Dankzij de interventie van Pieter van Oldenborgh, de strijdbare secretaris van Willemstad, en van de vasthoudende Prinslandse baljuw Maclaine, en niet minder door de vastberaden houding van de Representanten van het Volk van Bataafs Brabant, is Holland in die opzet niet geslaagd. De Nationale Vergadering vaardigde op 27 mei 1797 een decreet uit, inhoudende dat de Representanten van het Volk van Bataafs Brabant de territoriale rechten in Dinteloord en Willemstad zouden blijven uitoefenen. Tot 1795 werden schout, schepenen en andere hoge functionarissen benoemd door of namens de Heer, zij het na gedane voordracht door zijn rentmeester of door schout en schepenen. Na de omwenteling van 1795 kwam er een door en uit de burgerij gekozen municipaliteit, die vanaf 1803 werkt aan de hand van een Reglement op het Gemeentebestuur. Het Archief Zoals uit de inventaris blijkt zijn de belangrijkste reeksen dorpsrekeningen, belastingkohieren en rekeningen, armenrekeningen, enz. vrij volledig bewaard gebleven. Jammer is het dat de resolutieboeken eerst beginnen met het jaar 1704. Tenminste één deel moet er daarvoor nog geweest zijn, omdat nu inventarisnummer 1 op de rug gemerkt is met een "B", In die resoluties is nog een hiaat tussen 1775 en 1788, doch over deze periode zijn tenminste nog kladresoluties. Van tijd tot tijd is aan het archief in meerdere of mindere mate zorg besteed. Zo vinden wij een inventaris van 1791 (inventarisnummer 1246), die werd bijgewerkt tot circa 1798. Voorts een inventaris van 1811 (inventarisnummer 1248) met een supplement van 1812. Daar deze inventarissen niet méér zijn dan een soort magazijnstaat en een belangrijk deel van de erin genoemde stukken, namelijk die van de schepenbank, als behorend tot de rijksarchieven diende te worden aangemerkt en dientengevolge in het begin van deze eeuw naar het Rijksarchief in 's-hertogenbosch werden overgebracht, stellen zij als overzichten van de nog aanwezige stukken niet veel voor. Bij de beschrijving en de ordening kon derhalve van die oude inventarissen geen gebruik worden gemaakt. Bij vergelijking blijkt echter wel, dat in de loop der tijden nogal wat stukken verloren zijn geraakt. Naar de oorzaak kan slechts worden gegist. Feit is dat de ruimte in het gemeentehuis erbarmelijk gering was. De naoorlogse restauratie heeft wel een archiefkluisje opgeleverd, doch dat is zo klein en zo primitief dat van archiefberging eigenlijk geen sprake kon zijn. Jarenlang heeft de zolder dienst gedaan als opslagplaats van "afgedankte rommel", waartoe men helaas ook het archief rekende. In 1793 is het archief, verpakt in vier kisten, weggevoerd geweest naar Ooltgensplaat; dat hierbij schade is opgelopen is aannemelijk. In de beruchte novemberdagen van 1944, toen Dinteloord te lijden had onder zware artilleriebeschietingen zowel van Geallieerde als van Duitse zijde, is bij alle schade die 7

werd geleden het archief wonderlijk gespaard gebleven. Wel ging het hele archief van de Nederlandse hervormde kerk verloren. De Inventaris Als eindjaar is het jaar 1810 aangehouden, zulks in overeenstemming met de meestal in Brabant gebruikte ordeningsmethoden. Waar geen gebruik kon worden gemaakt van de oude inventarissen en er overigens geen sporen waren te ontdekken van vroegere ordeningen, die geen enkel verband met elkaar hielden, is voor zover doenlijk een zakelijke indeling aangehouden, zoals blijkt uit de voor deze inleiding opgenomen inhoudsopgave. Zakelijk in die zin, dat de stukken onder dát hoofdstuk werden opgenomen, waar een willekeurig onderzoeker ze het eerst zou zoeken. Bij de beschrijving heb ik een dankbaar gebruik gemaakt van de aantekeningen van mijn ambtsvoorganger, de heer W.H. Keikes en mejuffrouw A.M.F.H. van Son, terwijl ik bijzonder veel dank ben verschuldigd aan de heer Inspecteur der Gemeente- en Waterschapsarchieven in de provincie Noord-Brabant, drs. I. Caminada, die mij met zijn collegiale wijze van adviseren tot grote steun is geweest. Tenslotte, doch zeker niet in de laatste plaats, ben ik dank verschuldigd aan de heer Rijksarchivaris in deze provincie, die onmiddellijk bereid was stukken, welke ten onrechte bij het ten rijksarchieve berustende Schepenbankarchief waren terechtgekomen, aan de gemeente terug te geven, waarbij omgekeerd enige stukken van de schepenbank aan hem zijn overgedragen. Dinteloord, 1974. H. Goulooze Naschrift Bij controle van de inventaris bleek het nodig enkele inventarisnummers samen te voegen en/of te splitsen. Omdat het wenselijk was de inventarisnummers zoveel mogelijk te handhaven, zijn de tussengevoegde nummers aangeduid met a. b. c enz. Sinds de verbouwing en uitbreiding van het gemeentehuis in 1977 beschikt de gemeente over een goede archiefbewaarplaats. Dinteloord, juni 1980. A. Delahaye 8

dorpsbestuur Dinteloord en Prinsenland. Archief 800 INVENTARIS 1. In het algemeen 1.1. Besluiten en notulen 1-17. Registers van resoluties en notulen van het gemeentebestuur, 1704-1811. 17 delen N.B.: Voor de oudere besluiten, zie het archief van de Oude Prinslandse Polder. 1. 3 juni 1704-12 april 1713 gemerkt B 2. 23 mei 1713-1 september 1728 gemerkt C 3. 10 oktober 1728-13 december 1740 gemerkt D 4. 21 december 1740-18 mei 1748 gemerkt E 5. 15 juni 1748-23 november 1753 gemerkt F 6. 24 januari 1754-21 februari 1758 gemerkt G 7. 30 maart 1758-26 januari 1763 gemerkt H 8. 1 februari 1763-5 juli 1768 gemerkt I 9. 12 juli 1768-5 november 1771 gemerkt K 10. 21 december 1771-24 oktober 1775 gemerkt L 11. 20 juni 1788-10 juli 1792 gemerkt M 12. 26 juli 1792-5 september 1795 gemerkt N 13. 20 september 1795-5 oktober 1795 gemerkt NN 14. 8 oktober 1795-25 augustus 1797 gemerkt O 15. 5 september 1797-30 maart 1802 gemerkt P 16. 29 april 1802-8 november 1809 gemerkt Q 17. 23 mei 1810-26 januari 1811 gemerkt R 18-19. "Noodregisters" van notulen van buitengewone vergaderingen, 1793-1795. 1 deel, 1 katern 18. 16 februari 1793-13 december 1793 N.B.: Resolutie van 16 februari 1793 betreffende het in veiligheid brengen van het archief te Ooltgensplaat, tevens getuigenverklaringen betreffende gedragingen van ingezetenen tijdens de Franse bezetting. 19. 27 december 1794-11 januari 1795 (1 katern) N.B.: Hierin ingeschreven het testament van Wilhelmina Hendrika Kooijmans, weduwe van Jacob Creijghton d.d. 2 januari 1795. 20-28. Kladresoluties, 1767-1795. 10 katernen 20. 5 mei 1767-6 maart 1770 20a. 9 oktober 1770-29 december 1772 21. 21 april 1773-17 augustus 1774 22. 19 augustus 1774-10 april 1776 23. 5 september 1777-17 juli 1778 24. 19 april 1786-9 september 1787 25. 16 oktober 1787-5 augustus 1790 26. 21 augustus 1790-26 juli 1791 27. 31 december 1794-27 februari 1795 28. 1 maart 1795-14 april 1795 29. Uittreksels uit en afschriften van resoluties en notulen, 1677-1760. 1 omslag 9

1.2. Publicaties 30-32. Publicaties van de magistraat, 1672 1809. 3 omslagen N.B.: Van de publicaties is een chronologisch overzicht samengesteld. 30. juni 1672 31. 1773-1797 32. 1792-1803, 1809 33. Kladboek van publicaties en advertenties, 1769-1791. 1 deel 1.3. Verhouding tot andere besturen 1.3.1. De domeinraad 34. Brieven van de domeinraad inzake familieaangelegenheden van het Huis van Oranje, 1738-1792. 1 omslag 34a. Rekesten van het dorpsbestuur aan de prins van Oranje met apostillen, tot vermindering van de grondcijns op huizen en erven, 1746-1767. 1 omslag 36. Publicaties en ordonnanties van de domeinraad van de prins van Oranje, voor Stad en Land van Breda, Steenbergen en Willemstad, 1770-1778 en ongedateerd. 1 deel (ongebonden) N.B.: Van de publicaties is een chronologische overzicht samengesteld. 1.3.2. Het landsbestuur 35. Publicaties en plakkaten van de Raad van State en van de Staten Generaal; afschriften, 1770-1781. 1 bundel (niet gebonden register) 37. Brieven en circulaires van de Staten Generaal, de Raad van State, Raad en Rekenmeesters van de prins van Oranje, Uitvoerend Bewind der Bataafsche Republiek, 1636-1648, 1672, 1761, 1765, 1768, 1792, 1796, 1799. 1 omslag 38. Besluiten van de Staten Generaal betreffende het houden van dank- en bededagen; extracten, 1691-1695, 1705, 1793. 1 omslag 39. Bezwaarschrift van de Representanten van het Volk van Bataafs Brabant aan de Nationale Vergadering, tegen een actie van het gewest Holland om Brabant uit te schakelen bij de goed- of afkeuring van het in voorbereiding zijnde "plan van constitutie"; gedrukt, 27 april 1797. 1 stuk 40. Circulaire van de Minister van Eeredienst over het houden van een algemene dank- en bededag op 22 februari 1809; gedrukt, 5 februari 1809. 1 stuk 41. Decreet van koning Lodewijk Napoleon betreffende de invoering van nieuwe namen voor de maanden van het jaar; met begeleidend schrijven; gedrukt, 16 september 1809. 2 stukken 1.3.2. De gewestelijke besturen 42. Besluiten en circulaires van het Departementaal Bestuur van Schelde en Maas, 1799 en 1800. 1 lias 10

dorpsbestuur Dinteloord en Prinsenland. Archief 800 43. Register van stukken door of vanwege het Departementaal Bestuur van Schelde en Maas ter publicatie toegezonden, 1799-1803. 1 deel N.B.: Ter vermijding van verdergaande aantasting door schimmel e.d. is een aantal blanco pagina's uit dit deel verwijderd. 44. Circulaires van het Departementaal Bestuur van Schelde en Maas, 3 maart 1801-30 april 1802. 1 lias 45. Circulaires van het Departementaal Bestuur van Brabant, 17 mei 1802-11 december 1804. 1 lias 46. Circulaires van de landdrost van Brabant, 1807. 1 lias 47. Circulaires van het Departementaal Bestuur van Brabant, Gedeputeerd Bestuur, Raad van financiën, Rekenkamer, Departementaal gerechtshof, Commissie van justitie en instructie, Gecommitteerden tot de zaken van politie en economie, 1805-1806. 1 lias 48. Brief van de adjudant-commandant C. Beauvais, commandant-superieur te Willemstad, waarbij deze kennis geeft dat, te rekenen vanaf 1 april 1810, het Land van Altena, de Departementen Zeeland en Brabant, de landen tussen Waal en Maas, Nijmegen en de Bommelerwaard zullen zijn een integrerend deel van het Franse Keizerrijk, 19 april 1810. 1 stuk 49. Brieven en circulaires van de Sous-prefect in het Arrondissement van Breda van het Departement Des Deux Nêtes, 1810. 1 omslag (1 verbroken lias) 1.3.3. Andere gemeenten 50. Brief van de Municipaliteit van Steenbergen met verzoek om de bezorgers der poststukken met "een douceur te vereeren", 21 juli 1798. 1 stuk 51. Circulaire van een commissie uit de burgerij van Sommelsdijk houdende verzoek om toestemming tot het houden van een collecte tot onderstand van de gedupeerden door de grote brand op 23 september 1799, 6 februari 1802. 2 stukken 52. Brief van het gemeentebestuur van Asperen met verzoek om toestemming tot het houden van een collecte tot onderstand van de gedupeerden door de grote brand op 25 juli 1800, 9 december 1801. 1 stuk N.B.: Met zegel in rode lak van Asperen. 53. Brief van de Burgemeester van Bergen op Zoom houdende kennisgeving van het aldaar stationeren van springhengsten uit de koninklijke paardenstoeterij, 5 april 1808. 1 stuk 53a. Stukken betreffende de landsvergadering, 1808-1810. 1 omslag 54. Brief van de Burgemeester van Bergen op Zoom met verzoek adhesie te willen betuigen aan het rekest aan keizer Napoleon en koning Lodewijk Napoleon om in Bergen op Zoom een "onderprefectuur" te mogen hebben, 6 juni 1810. 1 stuk 1.4. Het dorpsbestuur 55. Beschikking op een door de schout Jan van der Daesdonck ingediend verzoek, waarbij de Domeinraad van de prins van Oranje een provisioneel bestuur over Dinteloord en Prinsenland aanstelt, 18 februari 1606. 1 stuk 11

P.M. Uittreksel uit een rekest van het dorpsbestuur van Dinteloord aan de Raad van de prins van Oranje betreffende betreffende de vraag of Dinteloord onderworpen is aan de wetten en costumen van Breda en in geval van appèl onder de hoofdbank aldaar ressorteert; afschrift, 1616. 1 stuk N.B.: Zie Rijksarchief Den Bosch, Collectie Cuypers van Velthoven, nr. 1195 P.M. Brief van het stadsbestuur van Breda aan prins Maurits over het verzoek van schout, schepenen en secretaris van Dinteloord om de hoge jurisdictie te verkrijgen; concept, met bijlage, 1619. 2 stukken N.B.: Zie Rijksarchief Den Bosch, Collectie Cuypers van Velthoven, nr. 1196. 56. Reglement voor het gemeentebestuur van Dinteloord; gedrukt, 1803. 1 katern 1.5. Personeel 1.5.1. In het algemeen 57. "Protocol van commissiën aan officianten gegeven", register van aanstellingen en instructies voor de openbare functionarissen, november 1772 - april 1809. 1 deel 58-59. Verplaatst naar 2.3.3. Andere belastingen 1.5.2. Schout en schepenen 60. Aanstellingen van schepenen door prinses Anna, 1754-1757. 1 omslag 61. Besluit van de Domeinraad van de prins van Oranje met bewilliging in het verzoek om in de plaats van de overleden schepen Hendrik Segboer aan te stellen Adriaan Segboer, 19 april 1790. 1 stuk 62. Brief van Van Brakel te Breda aan de secretaris J. Corner over de bevoegdheden van de schout, 26 april 1808. 1 stuk 1.5.3. Secretaris 62a. Akte waarbij de voogden van de wezen van Johan Willem Friso, prins van Oranje, Johannes Swrijters in zijn ambt van secretaris continueren, na de overgang van de heerlijkheid van de Staten-Generaal op genoemde wezen, 17 augustus 1714. Met annotatie van de beëdiging op 8 november 1714. 1 charter 63. Besluit van de Staten-Generaal met de bepaling dat boedelscheidingen niet door een notaris doch door de secretaris van de magistraat beschreven dienen te worden; extract, 1744. 1 stuk 63a. Stukken betreffende het crimineel proces, aangespannen door de baljuw Johan van de Leur, tegen de secretaris IJsbrant Goudswaard, 1760 en 1761. 1 bundel N.B.: Zie ook inv.nr. 1252. 64. Notulen van de vergadering van het gemeentebestuur gehouden buiten aanwezigheid van de secretaris P.J. Latour, ter bespreking van te nemen maatregelen in verband met diens krankzinnigheid, 5-12 september 1791. 1 deeltje 65. Besluit van de Domeinraad van de prins van Oranje met bewilliging in het verzoek om in de plaats van de overleden P.G. Knops, als substituut-secretaris en stokhouder aan te stellen Jacobus van der Mel, 24 oktober 1792. 1 stuk N.B.: Zie ook inv.nr. 73. 12

dorpsbestuur Dinteloord en Prinsenland. Archief 800 1.5.4. Overige functionarissen 66. Besluit van het dorpsbestuur op een verzoekschrift van Geerit van Groenevelt om gecontinueerd te worden in de bediening van het uurwerk, 8 (?) mei 1629. 1 stuk 67. Verzoek van de timmerman Willem Hendriksz. om in zijn bediening van dorps- en landstimmerman bevestigd te mogen blijven, z.j. (17e eeuw). 1 stuk 67a. Verzoek van Pieter Jansen de Groen aan het dorpsbestuur om in het ambt van schutter gesteld te worden, 1682. 1 stuk 68. Verzoek van het dorpsbestuur aan de Domeinraad van de prins van Oranje om machtiging tot het aanstellen van Huijbrecht Vrient als "gesworen clercq" ter secretarie; concept, z.j. (1710). 1 stuk N.B.: Niet aanwezig 07-01-1987 rj 69. Akte van overeenkomst tussen de magistraat en het dijkcollege enerzijds en de vorsters en bode van Dinteloord anderzijds betreffende het traktement van de laatsten, 3 juni 1758. 1 stuk 70. Besluit van de Domeinraad van de prins van Oranje met bewilliging in het verzoek om in de plaats van de overleden Anthonij Roskam tot ijkmeester en lijkbidder aan te stellen Wouter Lunsink, 24 januari 1763. 1 stuk 71. Verzoek van Elisabeth Oostdijk, weduwe van Johannis Franken, om in de plaats van haar overleden man benoemd te mogen worden tot grafmaker, z.j. (1784). 1 stuk 72. Verzoek van Hendrik Duyvelaar om aangesteld te worden als grafmaker; met gunstig besluit, 1784. 1 stuk 73. Besluit van de Domeinraad van de prins van Oranje met goedkeuring van het voorlopig besluit om in de plaats van de overleden substituut-secretaris te benoemen Willem Clercq, 28 augustus 1792. 1 stuk N.B.: Zie ook inv.nr. 65. 74. Brief van J.C. Korte, procureur te Prinsenhage, met dankbetuiging voor zijn toelating tot procureur voor Dinteloord en Prinsenland, 26 oktober 1798. 1 stuk 75. Verzoek van Jacobus Clement, notaris en procureur te Steenbergen, om een verklaring van "goed gedrag", 9 juli 1800. 1 stuk 1.6. Grondgebied 76. Brieven van P. van Oldenborgh te Willemstad over het voorstel van de Staten-Generaal om Dinteloord en Prinsenland, alsmede Willemstad bij het gewest Holland te voegen, 1795. 2 stukken 2. In het bijzonder 2.1. Bevolking en verkiezingen --. Doopboek r.k. kerk, 26 november 1795-22 november 1810. N.B.:Kruijff 1. 13

--. Doopboeken hervormde kerk, 4 juli 1660 30 december 1810. --. 4 juli 1660-15 november 1676 N.B.: Kruijff 2. --. 20 december 1676 4 december 1712. N.B.: Achterin lidmatenlijst, z.jr. (ca. 1676). Kruijff 3. --. 8 januari 1713 30 december 1810. N.B.: Kruijff 4. --. Ondertrouw en trouw hervormde kerk, 3 januari 1615 20 april 1817. --. 3 januari 1615-2 november 1659 N.B.: Bevat tevens lidmaten, 1615-1650 Kruijff 5 --. 27 juni 1660 9 oktober 1728 N.B.: Kruijff 2 --. 13 november 1728-20 april 1817 N.B.: Bevat tevens afroepen, 1729 1738 en visitaties, 1743 1809. Kruijff 6. --. Overlijden burgerlijke gemeente, 27 april 1772-30 december 1805. N.B.: Kruijff 7. --. Schepenen trouwboeken, 24 november 1708 30 december 1810. --. 24 november 1708-16 april 1770 N.B.: Kruijff 8. --. 18 oktober 1770-13 november 1791 N.B.: Kruijff 9. --. 21 april 1792-24 maart 1798 N.B.: Kruijff 10. --. 31 maart 1798-20 september 1806 N.B.: Kruijff 11. --. 5 oktober 1806-30 december 1810 N.B.: Kruijff 12. --. Huwelijksproclamaties burgerlijke gemeente, 1 januari 1683 22 december 1810. --. 1 januari 1683-4 februari 1737 N.B. Kruijff 13. --. 23 mei 1745-26 augustus 1764 N.B.: Kruijff 14. --. 29 november 1766-23 december 1781 N.B.: Kruijff 15. --. 8 juni 1786-24 december 1803 N.B.: Kruijff 16. --. 28 februari 1806-22 december 1810 N.B.: Kruijff 17. --. Ondertrouw burgerlijke gemeente, 26 januari 1804 27 mei 1810. --. 26 januari 1804-27 mei 1810 N.B. Kruijff 18. --. (van elders) 6 juni 1806-5 mei 1810 N.B.: Kruijff 19. --. Overlijden burgerlijke gemeente, 7 januari 1806-31 december 1810. N.B.: Kruijff 20. 14

dorpsbestuur Dinteloord en Prinsenland. Archief 800 77. Lijst van de (mannelijke) ingezetenen van "'s Princeland, Wilhelms- en Mariapolders met den dorpe van Dinteloort", z.j. (1672). 1 katern 78. Niet afgegeven (of terugbezorgde) akten van indemniteit, 1751 en 1779. 2 stukken N.B.: Betreft Aarjaantje Essebagger (1751) en Michiel Keus en kinderen (1779). 78a. Ingekomen brief van Raad en Leenhof van Brabant, waarbij medegedeeld wordt geen bezwaar te hebben tegen de afkondiging van het voorgenomen huwelijk van Rochus Machiel Dalebout, 4 februari 1793. 1 stuk 79. Brief van de municipaliteit van Middelharnis aan de municipaliteiten van Willemstad en Dinteloord, waarbij de grondvergaderingen van het district de Zeegaeten worden opgeroepen kiezers en plaatsvervangers te kiezen, die een lid en twee plaatsvervangers voor de tweede Nationale Vergadering dienen te kiezen, 15 september 1797. 1 stuk 79a. Stukken betreffende de benoeming van een representant en een vervanger vanuit de districtsvergadering te Middelharnis voor het Wetgevend Lichaam, 1-14 juli 1798. 2 stukken 80. Registers van stemgerechtigde burgers, 1798. 1 deeltje en 1 katern 81. Notulen, kiezerslijsten enz. van de grondvergaderingen, 1798-1804. 1 omslag N.B.: Niet aanwezig (7 januari 1987 rj) 82. Lijst van de inwoners van Dinteloord en Prinsenland, z.j. (18e eeuw). 1 katern 83. Brief van Carel Wijnmalen, secretaris van Steenbergen, met kennisgeving dat hij gemachtigd is om de "mijlgelden" van kiezers uit te betalen, 1800. 1 stuk N.B.: Niet aanwezig (7 januari 1987 rj) 84. "Nationaal Stemregister voor de gemeente Dinteloord", 1803. 1 katern 84a. Register van afdgegeven "veiligheidskaarten" (paspoorten), 1810, 1815-1817. 1 deel 2.2. Financiën 2.2.1. Rekening N.B.: Bevat een beschrijving van de betreffende personen. 85-342. Dorpsrekeningen met de daarbij behorende bijlagen, 1608-1810. 140 deeltjes en 118 liassen N.B.:Tot 1770 werd de rekening namens de heer afgehoord afwisselend door schout, schout en schepenen, de rentmeester of het college van schepenen. Na 1770 geschiedde dit door de gecommitteerden uit de domeinraad: na 1804 door de rekenkamer van het Departement Brabant. Indien achter een rekeningjaar geen bijlagen worden vermeld, zijn deze niet (meer) aanwezig; wanneer achter een jaar alleen bijlagen worden vermeld is de rekening verloren gegaan. Steekproefsgewijs gecontroleerd (25 november 1987 rj) van Johan van der Daesdonck, schout en dijkgraaf. 85. 1608 86. 1614 87. 1617-1618 15

van Henrick Hulshout, schout. 88. 1624 91. 1630 89. 1627 92. 1633 (laatste blad is verloren) 90. 1628 (titelblad is verloren) N.B.: zie inv.nr. 424. 91. 1630 van Paulus Turck, secretaris en penningmeester. 93. 1638 94. 1642 (laatste blad is verloren) 95. 1643 N.B. Zie inv.nr. 425. van Gerard Turck. 96. 1648 98. 1651 97. 1649 99. 1652 van Barent van Vollenhove, secretaris en ontvanger. 100. 1654 104. 1663, bijlagen 101. 1657 104a. 1664, concept 102. 1660, concept 105. 1665 103. 1660 (faultlijst van het hoofdgeld) van Johan van Vollenhove, (voor zijn overleden vader). 106. 1666 107. bijlagen van Adriaan Drinckvelt, stadhouder van de schout. 108. 1667 110. 1672, bijlage 109. 1668 111. 1673 van Michiel Schouhamer, ontvanger. 112. 1676 134. 1687 113. bijlagen 135. bijlagen 114. 1677 136. 1688 115. bijlagen 137. bijlagen 116. 1678 138. 1692 117. bijlagen 139. bijlagen 118. 1679 140. 1693 119. bijlagen 141. bijlagen 120. 1680 142. 1694 (alleen bijlagen) 121. bijlagen 143. 1695 122. 1681 144. bijlagen 123. bijlagen 145. 1696 124. 1682 146. bijlagen 125. bijlagen 147. 1697 126. 1683 148. bijlagen 127. bijlagen 149. 1698 128. 1684 150. bijlagen 129. bijlagen 151. 1699 130. 1685 152. bijlagen 131. bijlagen 153. 1700 132. 1686 153a. bijlagen 133. bijlagen 154. 1701 16

dorpsbestuur Dinteloord en Prinsenland. Archief 800 155. bijlagen 156. 1702 157. bijlagen van Dingeman Johan Dingemans. 158. 1703 177. 1713 159. bijlagen 178. bijlagen 160. 1704 179. 1714 161. 1705 180. bijlagen 162. bijlagen 181. 1715 163. 1706 182. bijlagen 164. bijlagen 183. 1716 165. 1707 184. bijlagen 166. bijlagen 185. 1717 167. 1708 186. bijlagen 168. bijlagen 187. 1717 169. 1709 N.B.: buitengewone rekening over een 170. bijlagen geldlening van 1600 car.guldens 171. 1710 188. 1718 172. bijlagen 189. bijlagen 173. 1711 190. 1719 174. bijlagen 191. bijlagen 175. 1712 176. bijlagen van Johan Swrijters. 192. 1731 (alleen bijlagen) 197. 1734 193. 1732 198. bijlagen 194. bijlagen 195. 1733 196. bijlagen van Samuel Dingmans. 199. 1735 217. 1744 200. bijlagen 218. bijlagen 201. 1736 219. 1745 202. bijlagen 220. bijlagen 203. 1737 221. 1746 204. bijlagen 222. bijlagen 205. 1738 223. 1747 206. bijlagen 224. bijlagen 207. 1739, fragment 225. 1748 208. bijlagen 226. bijlagen 209. 1740 227. 1749 210. bijlagen 228. bijlagen 211. 1741 229. 1750 212. bijlagen 230. bijlagen 213. 1742 231. 1751 214. bijlagen 232. bijlagen 215. 1743 233. 1752 216. bijlagen 234. bijlagen van Johan van de Leur. 235. 1753 237. 1754 236. bijlagen 238. bijlagen 17

239. 1755 245. 1758 240. bijlagen 246. bijlagen 241. 1756 247. 1759 242. bijlagen 248. bijlagen 243. 1757 249. 1760 244. bijlagen 250. bijlagen van Adrianus Bane. 251. 1761 253. 1762 252. bijlagen 254. bijlagen van Sebastiaan van Fenema. 255. 1763 256. bijlagen van Jacob Creyghton. 257. 1764 285. 1778 258. bijlagen 286. bijlagen 259. 1765 287. 1779 260. bijlagen 288. bijlagen 261. 1766 289. 1780 262. bijlagen 290. bijlagen 263. 1767 291. 1781 264. bijlagen 292. bijlagen 265. 1768 293. 1782 266. bijlagen 294. bijlagen 267. 1769 295. 1783 268. bijlagen 296. bijlagen 269. 1770 297. 1784 270. bijlagen 298. bijlagen 271. 1771 299. 1785 272. bijlagen 300. bijlagen 273. 1772 301. 1786 274. bijlagen 302. bijlagen 275. 1773 303. 1787 276. bijlagen 304. bijlagen 277. 1774 305. 1788 278. bijlagen 306. bijlagen 279. 1775 307. 1789 280. bijlagen 308. bijlagen 281. 1776 309. 1790 (alleen bijlagen) 282. bijlagen 310. 1791 283. 1777 311. bijlagen 284. bijlagen van Willem Nicolaas Maclaine. 312. 1792 317. 1795 313. bijlagen 318. 1796 314. 1793 319. bijlagen 315. bijlagen 320. 1797 316. 1794 321. bijlagen van Johan Saarloos. 322. 1798 324. 1799 323. bijlagen 325. bijlagen 18

dorpsbestuur Dinteloord en Prinsenland. Archief 800 326. 1800 329. 1802 327. bijlagen 330. bijlagen 328. 1801 328a. bijlagen van Dirk Schoutensz. van den Berg. 331. 1803 338. 1808 332. bijlagen 338a. bijlagen 333. 1804 339. 1809 334. bijlagen 340. bijlagen 335. 1805 (alleen bijlagen) 341. 1810 336. 1806 (alleen bijlagen) 342. bijlagen 337. 1807 337a. bijlagen 2.2.2. Belastingen en accijnsen 343. Octrooi van prins Willem III tot het heffen van een hoofdgeld ten behoeve van het dorp, 4 maart 1657. 1 charter N.B.: Het zegel is verloren. 344-408. Kohieren van het hoofdgeld, 1659-1806. 66 katernen N.B.: Deze kohieren werden samengesteld uit de kohieren op het gemaal. Zie ook de inv.nrs. 660-680 en 744-822. 344. 1659 376. 1771 345. 1660 376a. 1772 346. 1661 377. 1773 347. 1662 378. 1774 348. 1706 379. 1775 349. 1707 380. 1776 350. 1708 381. 1777 351. 1709 382. 1778 352. 1710 383. 1779 353. 1711 384. 1780 354. 1712 385. 1781 355. 1713 386. 1782 356. 1714 387. 1783 357. 1715 388. 1784 358. 1716 389. 1785 359. 1717 390. 1786 360. 1718 391. 1787 361. 1719 392. 1788 362. 1724 393. 1789 363. 1725 394. 1790 364. 1726 395. 1791 365. 1727 396. 1792 366. 1729 397. 1793 367. 1730 398. 1794 368. 1731 399. 1795 369. 1732 400. 1796 370. 1743 401. 1797 371. 1744 402. 1798 372. 1745 403. 1799 373. 1768 404. 1800 374. 1769 405. 1801 375. 1770 406. 1802 19

407. 1805 408. 1806 409-423. Kohieren tot het heffen van een reëele omslag, 1768-1782. 15 katernen 409. 1768 416. 1775 N.B.: 'reëel' gewijzigd 417. 1776 in 'personeel 418. 1777 410. 1769 419. 1778 411. 1770 429. 1779 412. 1771 421. 1780 413. 1772 422. 1781 414. 1773 423. 1782 415. 1774 424-425. Rekeningen over de "omslag wegens de contributie aan Spanje, alsmede de verpachtingen der accijnsen op wijn, bier en gemaal", 1637-1638 en 1645. 2 katernen 424. 1637 1638 (van Henrick Hulshout) 425. 1645 (van Paulus Turck) 426. Akten van gedane peilingen van bier, wijn en brandewijn, voor de pachter van de imposten, 1659. 1 stuk N.B.: Zie ook inv.nr. 435. 427. Verpachtingsvoorwaarden van de accijnsen, met processenverbaal van de gunning, 1673. 1 stuk 428. vacat (niet aanwezig 25 november 1987 rj). 429. Register van de verpachting van de dorpsmiddelen, 1663-1775. 1 deel N.B.: In het register komen ook enige aantekeningen voor over de aanstelling van dorpsarmmeesters, kerkmeester en een schoolmeester. 430. Besluit van de Raad van State betreffende het "temperament" van de verpachtingen in de Meierij van 's-hertogenbosch, de Baronie van Breda en het Markiezaat van Bergen op Zoom, d.d. 10 juni 1687. Gedrukt, 1713. 1 stuk N.B.: Gepubliceerd in Prinsland 10 april 1713. 431-432. Kohieren van de impost op bier, wijn en brandewijn, 1714-1716. 2 katernen 431. 1714-1715 432. 1715-1716 433. Rekening met bijlagen van Cornelis Provisie, pachter van de impost op bieren, wijnen en brandewijnen, 1714. 1 omslag 434. Stukken betreffende de door Emericus Provisie, pachter van de imposten, geëiste eed van de slijters, 1757. 1 omslag 435. Register van processen-verbaal van peilingen voor de omslag der accijnsen, 1729-1768. 1 omslag N.B.: Zie ook inv.nr. 426. 436. Publicaties van de pachters van de accijnsen, 1771-1794. 1 omslag 20

dorpsbestuur Dinteloord en Prinsenland. Archief 800 2.2.3. Overige stukken 437. Bevel van de Domeinraad van de prins van Oranje aan Johan de Leur, ontvanger van de verpondingen, om in verband met te nemen maatregelen tot sanering van de dorpsfinanciën aan hen te zenden het verpondingskohier over 1654, de verpondingsrekeningen over 1695 en 1696, alsmede de idem laatst afgehoorde, 23 februari 1761. 1 stuk 438. Ordonnantie van de Raad van Brabant met lastgeving onverwijld alle achterstallige rekeningen te doen opmaken, sluiten en afhoren; met afschrift van een brief van mr. A. Rip, drossaard van het Oostkwartier van het Markiezaat van Bergen op Zoom, 1719. 2 stukken 439. Besluit op een daartoe ingediend verzoekschrift van het dorpsbestuur waarbij de Domeinraad machtiging verleent tot het aangaan van een geldlening en het treffen van andere maatregelen tot delging van de dorpsschulden, 1751. 1 stuk 440. Besluit van de Domeinraad met verlof tot het aangaan van een geldlening van 4000 gulden tot dekking van het nadelig slot van de dorpsrekening over 1766; met geleidebrief, 1768. 2 stukken 441. Brief van de Domeinraad met last een "convenabele personeele omslag" over de inwoners te vorderen en bevel om de uiterste zuinigheid te betrachten en geen reparaties of verniewingen te doen uitvoeren zonder verlof van de Domeinraad, 1768. 1 stuk 442. Brief van de Domeinraad met protest tegen gedane betalingen voor niet begrote en zonder vergunning verrichte reparaties aan het dorpshuis, 22 september 1769. 1 stuk 443. Akte van overeenkomst tussen de rentmeester van Dinteloord en Prinsenland en de magistraat, waarbij het dorpsbestuur voor een termijn van zes jaren de opbrengst van de accijns op het op- of inslaggeld en het kade- en bodemgeld verkrijgt; afschrift, 29 december 1789. 1 katern 444-449. Kohieren van de personele quotisatie van de accijnsen, van op- of inslaggeld en het kade- en bodemgeld, welke voor de tijd van zes jaren aan het dorp in admodiatie komen, 1790-1805. 6 katernen 444. 1790 447. 1793 445. 1791 448. 1794 446. 1792 449. 1805 450. Afgeloste obligaties ten laste van het dorp, 1659-1760. 1 omslag 451. Begroting van ontvangsten en uitgaven, 1772. 1 stuk N.B.: Niet aangetroffen (16 december 1987 rj). 452. Begroting van ontvangsten en uitgaven, 1775. 1 stuk N.B.: Betreft diverse reparaties aan gemeente-eigendommen. 453. Besluit van de Domeinraad over het inzenden van de begroting, 18 februari 1783. 1 stuk 454. Memorie, opgemaakt door de baljuw en de secretaris, voor de Raad van State, inzake de sanering der dorpsfinanciën; met extracten uit de rekeningen van 1768-1781, 1783. 1 omslag 21

455. Brief van S. van de Creke, wijnhandelaar te Rotterdam, met verzoek om betaling van de door hem geleverde vier ankers wijn; met afschrift van zijn rekening, 27 april 1795. 2 stukken 456. Brief van Johan Lodewijk Winckel te Dinteloord met verzoek tot betaling van een assignatie van mr. Valkenaar te Rotterdam, 25 april 1796. 1 stuk 457. Brief van Jacob Bongers te Dordrecht met verzoek om de door hem in november 1797 geleverde olie te betalen, 27 maart 1801. 1 stuk 458. Verzoek van de municipaliteit aan het Uitvoerend Bewind der Bataafse Republiek om een tegemoetkoming in de oorlogslasten over 1793 en 1795; concept, z.j. (1798). 1 stuk 459. Brief van de weduwe Kromdijk te Dinteloord waarbij zij een door haar aan het dorp geleend kapitaal opeist, 22 september 1800. 1 stuk 460. Brief van J. Haverman te Breda, waarbij hij verzoekt de hem toekomende renten over de verschenen jaren uit te betalen, tevens de rente te verhogen of de lening af te lossen, 4 augustus 1801. 1 stuk 461. Brief van J.C. Korte, procureur te Breda, waarbij hij verzoekt om betaling van een reeds zes jaar oude schuld ad ƒ 44.10., 22 juli 1803. 1 stuk 462. Begroting van ontvangsten en uitgaven over 1807, afgehoord door het gemeentebestuur, 30 november 1809. 1 katern N.B.: De "rekening" werd goedgekeurd door de kwartierdrost, 2 december 1809. 463. Staat van de gemeenteschulden, 1810. 1 stuk 2.3. Belastingen 2.3.1. Verponding 2.3.1.1. Rekening 464-602. Rekeningen van de verponding, 1655/56-1799. 106 katernen en 36 liassen N.B.: Tot en met 1741 loopt het rekeningjaar van 1 april tot 31 maart, daarna valt het samen met het kalenderjaar. De datum van afhoring is niet vermeld. van Barent van Vollenhove. 464. 1655/56 468. 1660/61 465. 1656/57 469. 1661/62 466. 1658/59 470. 1663/64 467. 1659/60 471. 1664/65 van Michiel Schouhamer. 472. 1678/79 482. 1689/90 473. 1679/80 483. 1690/91 474. 1680/81 484. 1691/92 475. 1681/82 485. 1692/93 476. 1682/83 486. 1693/94 477. 1683/84 487. 1697/98 478. 1684/85 488. 1698/99 479. 1685/86 489. 1699/1700 480. 1687/88 490. 1700/01 481. 1688/89 491. 1700/02 22

dorpsbestuur Dinteloord en Prinsenland. Archief 800 492. 1701/02 493. 1702/03 van Dingeman Jan Dingemans. 494. 1703/04 503. 1712/13 495. 1704/05 504. 1713/14 496. 1705/06 505. 1714/15 497. 1706/07 506. 1715/16 498. 1707/08 507. 1716/17 499. 1708/09 508. 1717/18 500. 1709/10 509. 1718/19 501. 1710/11 510. 1719/20 502. 1711/12 511. 1720/21 van Johan Swrijters. 512. 1721/22 519. 1728/29 513. 1722/23 520. 1729/30 514. 1723/24 521. 1730/31 515. 1724/25 522. 1731/32 516. 1725/26 523. 1732/33 517. 1726/27 524. 1733/34 518. 1727/28 525. 1734/35 van Samuel Dingmans. 526. 1735/36 535. 1745 527. 1736/37 536. 1746 528. 1737/38 537. 1747 529. 1738/39 538. 1748 530. 1739/40 539. 1749 531. 1740/41 540. 1750 532. 1742 541. 1751 533. 1743 542. 1752 534. 1744 van Johan van de Leur. 543. 1753 550. 1757 544. 1754 551. bijlagen 545. bijlagen 552. 1758 546. 1755 553. bijlagen 547. bijlagen 554. 1760 548. 1756 555. bijlagen 549. bijlagen van Adrianus Bane. 556. 1761 558. 1762 557. bijlagen 559. bijlagen van Adriaan Sebastiaan van Fenema. 560. 1763 561. bijlagen van Jacob Creyghton. 562. 1764 564. 1765 563. bijlagen 565. bijlagen 23

566. 1766 580. 1776 567. bijlagen 581. 1777 568. 1767 582. 1778 569. bijlagen 583. 1779 570. 1768 584. 1780 571. bijlagen 585. 1781 572. 1769 586. 1782 573. bijlagen 587. 1783 574. 1770 588. 1784 574a. bijlagen 589. 1785 575. 1771 590. 1786 576. 1772 591. 1787 577. 1773 592. 1788 578. 1774 593. 1789 579. 1775 594. 1791 van Willem Nicolaas Maclaine. 595. 1792 597. 1794 596. 1793 598. 1795 van Jan Alexander Creyghton. 599. 1796 601. 1798 600. 1797 602. 1799 2.3.1.2. Andere stukken 603. Besluit van de Domeinraad tot goedkeuring van het ingediende kohier van de verponding, 5 november 1654. 1 stuk 604. Brief van de Domeinraad over het stellen van een borgtocht door de ontvanger van de verponding, met een ordonnantie tot het nalaten van de invordering der gemetstuivers, omgeslagen tot het maken van de "kulck", 29 juni 1656. 1 stuk 605. Register van de grondcijnsen van erven gelegen in het dorp, 1656-1664. 1 deel N.B.: Het betreft de cijnsen, verschuldigd aan de prins van Oranje. Het register kan (?) gebruikt zijn voor de omslag van de verponding. 606. Kohier van de verponding over de landerijen, 1721. 1 katern 606a. Lijst van de 40e en 80e penning, 1726. 1 katern 607. Besluit van de Domeinraad over de gelijkstelling in de verponding van de bewoners van de Willems- en Mariapolders met die van andere polders; met bijlagen, 1783. 3 stukken 608. Memorie van de baljuw en de secretaris aan de Raad van State over de verponding, 1783. 1 stuk 609. Besluit van de Domeinraad over het stellen van een borgtocht door de ontvanger Willem Nicolaas Maclaine; extract, 19 augustus 1794. 1 stuk 610. Besluit van de Staten-Generaal over de benoeming van J.A. Creyghton tot baljuw en ontvanger van de verponding en de kleine speciën en van Abraham Tessers tot ontvanger van de 20e, 40e en 80e penningen; extract, 1796. 1 stuk N.B.: Niet aangetroffen (16 december 1987 rj). 24

dorpsbestuur Dinteloord en Prinsenland. Archief 800 611. Besluit van het Uitvoerend Bewind der Bataafse Republiek over een geschil tussen de municipaliteit en J.A. Creyghton als ontvanger van de verponding; extract, 1799. 1 stuk N.B.: Niet aangetroffen (16 december 1987 rj). 612. Stukken betreffende de invordering van achterstallige verponding, 1798. 1 omslag 613. Brief van J. Eerens, ontvanger van de verponding te Bergen op Zoom, met de mededeling dat vanaf het jaar 1803 de verponding voortaan bij quotisatie gevorderd zal worden, 3 mei 1804. 1 stuk 614. Circulaire van de Commissaris van de verponding in het ressort Bergen op Zoom, arrondissement Willemstad, betreffende het stellen van het "exhibitum" op alle transportakten, 17 april 1807. 1 stuk 615. Circulaire van de Landdrost van Brabant, over de vrijstelling van openbare gebouwen in de verponding; gedrukt, 25 november 1808. 1 stuk 616. Circulaire en besluit van koning Lodewijk Napoleon over de opneming en taxatie van landerijen voor de omslag van de verponding; met uitvoeringsbesluit; gedrukt, 1809. 2 stukken 617-618. Kohieren van 's lands lasten en subsidies, 1786-1791. 2 katernen N.B.: In deze kohieren zijn vermeld alle eigenaars en gebruikers van landerijen in Prinsenland, met vermelding van de door hen te betalen grondcijns, verponding, dijkschot en subsidie. 617. 1786/89 618. 1789/91 619. Akten van borgstelling door de collecteurs van de verponding, 1794-1799. 2 stukken N.B.: Zie ook inv.nr. 609. 620. Register van huizen, inwoners, eigendommen enz. opgemaakt voor de verponding, 1807. 1 deel N.B.: Niet aangetroffen (16 december 1987 rj). 2.3.1.3. Buitengewone verponding 621-628. Kohieren van de buitengewone verpondingen, 1714-1721. 8 katernen N.B.: Ingevolge plakkaat van de Raad van State d.d. 26 januari 1714 bestond deze aanslag uit een verhoging der gewone verpondingen met één vijfde. 621. 1714 625. 1718 622. 1715 626. 1719 623. 1716 627. 1720 624. 1717 628. 1721 629-648. Rekeningen van buitengewone verpondingen, 1678-1721. 20 liassen N.B.: De bijlagen zijn met de rekeningen geliasseerd. 629. 1678 633. 1690 630. 1679 634. 1696 631. 1680 635. 1697 632. 1684 636. 1698 25