Oordruppels Informatie voor patiënten over de juiste toepassing, verschillende soorten en reden van gebruik oordruppels
Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw gehooren/of oorklachten een consult door de KNO-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie over wat de KNO-arts in het CWZ met u bespreekt, zodat u zich kunt voorbereiden op het gesprek of na het gesprek alles nog eens rustig kan nalezen. Hoe werkt het oor? Het oor is onder te verdelen in: 1. Uitwendige gehoorgang; 2. Trommelvlies waarachter zich het middenoor bevindt. Hierin bevinden zich de drie gehoorbeentjes en via de buis van Eustachius is het middenoor verbonden met de neus- en keelholte; 3. Het eigenlijke gehoororgaan: daar waar het geluid door zenuwen wordt opgevangen en naar de hersenen wordt geleid (dit wordt het slakkenhuis genoemd). De trillingen in de lucht die we geluid noemen, komen via het oor en onze uitwendige gehoorgang op het trommelvlies terecht. Het trommelvlies vangt de trillingen op en voert deze door via de gehoorbeentjes naar het slakkenhuis. De signalen die als gevolg van het geluid in het slakkenhuis ontstaan, worden via de gehoorzenuw naar de hersenen getransporteerd. Wanneer deze signalen ten slotte aan de buitenkant van de hersenen, de hersenschors, zijn aangekomen, dan worden we het geluid gewaar of anders gezegd: dan horen we het geluid. Normaal is het middenoor achter het trommelvlies - dus daar waar de gehoorsbeentjes zich bevinden - gevuld met lucht. De druk in deze kleine holte heeft dezelfde druk en samenstelling als de buitenlucht. Dit komt doordat deze ruimte in verbinding staat met de buitenlucht via de buis van Eustachius. De buis van Eustachius werkt, vooral op jonge leeftijd, vaak niet goed. Als de buis niet goed werkt, kan ook sprake zijn van een neusverkoudheid of een gewone griep. In alle gevallen betekent een slecht werkende buis dat het middenoor op slot is: de lucht kan er niet meer in of uit. Dit is dan vooral te merken bij luchtdrukverschillen, zoals op de autoweg in de bergen en vooral in een vliegtuig. 2
Wanneer oordruppels? Oordruppels kunnen worden gebruikt ter behandeling van oorklachten, die veelal gepaard gaan met een vochtige afscheiding uit een oor (loopoor). Indien een loopoor langer aanhoudt dan een aantal dagen, kan een behandeling met oordruppels gewenst zijn. Het gaat hier om een plaatselijke behandeling waarbij de rest van het lichaam nauwelijks wordt betrokken of belast. Daarnaast kunnen ook andere behandeladviezen worden gegeven, zoals extra hygiënische maatregelen, het vermijden van water in het oor (waterpreventie) of een behandeling met antibioticum met innemen van medicijnen via de mond. Er is een aantal ziektebeelden waarbij oordruppels kunnen worden voorgeschreven door de KNO-arts. Ontsteking van de uitwendige gehoorgang met jeuk en/of afscheiding. Veelal gaat het dan om een oppervlakkige huidontsteking met verschijnselen van eczeem. Het gebruik van de oordruppels dient dan om jeuk en/of een loopoor te behandelen. Het is belangrijk dat een eventueel gaatje in het trommelvlies (trommelvliesperforatie) bekend is bij de KNO-arts. Vochtige afscheiding uit een oor met een gat in het trommelvlies of een trommelvliesbuisje. Zowel bij een oor met een rommelvliesbuisje als bij een oor met een trommelvliesperforatie, kan een loopoor ontstaan. Het loopoor ontstaat dan door een infectie vanuit de neus of door een irritatie door (zwem-/bad-)water van buitenaf. Het gebruik van oordruppels is dan bedoeld om: Klachten van jeuk en pijn te behandelen Het loopoor droog te krijgen Eventuele nadelige gevolgen van het loopoor zoals littekenvorming en gehoorverlies, te bestrijden. 3
Ook kan de KNO-arts een behandeladvies geven voor de eventuele neusinfectie. Een opening in het trommelvlies geeft een grotere toegang van de uitwendige gehoorgang naar het middenoor. Bij een trommelvliesperforatie kan deze groter zijn dan bij een trommelvliesbuisje. Hierdoor kan de hoeveelheid oordruppels die in het middenoor belandt, verschillen. Het te lang of teveel druppelen, kan in dat geval mogelijk schade toebrengen aan het gehoor. Dit geldt vooral bij te lang druppelen van een reeds genezen oor. Hoe het vocht uit het oor eruit ziet, kan heel verschillend zijn. Van helder snotachtig tot stinkend groen, soms zelfs met bijmenging van bloed. Bloedbijmenging is geen verontrustend verschijnsel. Vochtige afscheiding uit een geopereerd oor Als gevolg van een ooroperatie kan vochtige afscheiding ontstaan. Er zijn veel soorten ooroperaties en daarom ook veel oorzaken voor een loopoor. Uw KNO-arts kent het beste de situatie in uw geopereerde oor. De KNO-arts zal dus rekening houden met uw persoonlijke omstandigheden, zoals bijvoorbeeld het bestaan van een trommelvliesperforatie en eerder gebruikte oordruppels. Soorten oordruppels en de toepassing Er zijn zeer veel soorten en merken oordruppels. Het is niet ongebruikelijk dat oogdruppels als oordruppels worden gebruikt. Oordruppels kunnen één of meerdere geneesmiddelen bevatten. Er kunnen antibioticabestanddelen in verwerkt zijn, ontsmettende stoffen en/of ontstekingsremmende stoffen. Iedere (oor)druppel heeft zijn eigen houdbaarheidsdatum en bewaaradvies. Let hier goed op! Lees de bijsluiter of vraag advies aan uw apotheker. Het heeft weinig zin om een oordruppel toe te dienen in een oor vol ontstekingsvuil. Reinig het oor eerst voorzichtig met een wattenstokje of het puntje van een zakdoek/toiletpapier, waarmee het vuil kan worden opgezogen/weggedept. Bij een geopereerd oor kan de KNO-arts het oor vooraf reinigen. Uitspuiten van een ontstoken oor is niet altijd de juiste oplossing omdat dan ontstekingsproducten in het middenoor gespoten kunnen worden. 4
Uw KNO-arts schrijft voor: Hoe vaak Hoeveel Hoe lang minimaal u de oordruppels moet gebruiken. Vooral de duur van de behandeling is erg belangrijk. Lang genoeg om herhaling van de infectie en bijwerkingen te voorkomen. Bij het gebruik van bepaalde oordruppels in een oor met een trommelvliesperforatie en/of trommelvliesbuisje moet de behandeling korter zijn dan twee weken. U moet de oordruppels staken als: - Het loopoor twee dagen is gestopt; - Oorsuizen ontstaat; - Duizeligheid ontstaat; - Steeds pijnklachten ontstaan direct na het toedienen van de oordruppels. Overleg met uw KNO-arts bij twijfel. Hoe moet een oor gedruppeld worden? 1. Laat iemand de buitenzijde van het oor schoonmaken met een wattenstokje of het puntje van een zakdoek/toiletpapier. Hierbij moet altijd een deel van het wattenpluimpje of papier zichtbaar moet blijven. 2. Verwarm de druppels (om duizeligheid te voorkomen) tot op lichaamstemperatuur door het flesje vooraf 10 minuten in de hand te nemen. 3. Ga liggen, waarbij de oorschelp zachtjes naar achter-boven moet worden getrokken om de gehoorgang recht te maken. Laat een ander druppelen, zodat hij/zij kan zien of de druppels goed de gehoorgang ingaan. 4. Blijf na het druppelen zeker 10 minuten liggen. Wissel gedurende deze tijd enige malen druk op het oorklepje en trekken aan de oorschelp af. Zo pompt u de druppels optimaal naar binnen. Breng hierna geen watje in, maar laat het aan de lucht drogen. 5
Controle na oordruppelbehandeling Controle of de oordruppelbehandeling goed is verlopen, is afhankelijk van uw persoonlijke situatie. Dit wordt door iedere KNO-arts anders gedaan. Sommige KNO-artsen controleren nooit en anderen zeer intensief. Volg de instructies van uw eigen KNO-arts steeds goed op. Indien de oordruppels niet het gewenste effect hebben, neemt u altijd contact met uw KNO-arts. Bijwerkingen van oordruppels Gehoorschade Het is belangrijk om te beseffen dat de oorontsteking zelf gehoorverlies kan veroorzaken in een klein percentage. Dit hangt af van uw voorgeschiedenis. Ook het gebruik van oordruppels kan blijvend gehoorverlies veroorzaken, vooral bij ondeskundig gebruik. Bij de meeste oordruppels staat in de bijsluiter vermeld dat het niet gebruikt mag worden in geval van een gat in het trommelvlies. In geval van een oorontsteking bij een trommelvliesperforatie zal uw KNO-arts u toch een dergelijke oordruppel voorschrijven. Het risico op gehoorverlies door de oordruppels is vele malen kleiner dan het onbehandeld laten van het ontstoken oor. Uw KNO-arts heeft daarom toch voor de betreffende oordruppel als beste behandeling gekozen. Als na toedienen van oordruppels oorsuizen of duizeligheid ontstaat, dient u te stoppen met de behandeling en te overleggen met uw KNO-arts. Overgevoeligheidsreactie Bij ieder medicament kan een overgevoeligheidsreactie optreden, dus ook bij het gebruik van oordruppels. De verschijnselen zijn: roodheid van de huid, jeuk, aanhoudende vochtafscheiding of oorpijn direct na het druppelen. Overleg dan met uw KNO-arts. Resistentie-ontwikkeling Het veelvuldig gebruiken van (dezelfde) oordruppels kan ongevoeligheid voor de werking (resistentie) in de hand werken. Dit betekent dat de betrokken bacteriën steeds ongevoeliger worden voor behandeling. Uw KNO-arts zal hier rekening mee houden. 6
Vragen Als u na het lezen van de informatie nog vragen heeft, schrijf deze dan op of vraag iemand met u mee te gaan. De KNO-arts beantwoordt graag uw vragen over uw gehoor- en oorproblemen en de behandeling daarvan. Het is niet mogelijk om alle details voor elke situatie te beschrijven. Het kan voorkomen, dat de bijsluitertekst van uw oordruppel niet geheel overeenkomt met de tekst in deze folder. U kunt ervan uitgaan, dat het advies en voorschrift van uw KNO-arts het beste aansluit bij uw persoonlijke situatie. Als u toch nog twijfel heeft, neem dan contact op met uw KNO-arts. Aarzel ook niet voor andere vraen contact op te nemen met uw KNO-arts en om nadere uitleg te vragen. Aan dat verzoek zal graag worden voldaan. Bericht van verhindering Bent u op het afgesproken tijdstip verhinderd, bel dan zo snel mogelijk de polikliniek KNO. Er kan dan nog een andere patiënt in uw plaats komen. 7
8
Adres en telefoonnummers Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis Weg door Jonkerbos 100 6532 SZ Nijmegen Polikliniek KNO (B66) Telefoon (024) 365 82 25 Website: www.kno.cwz.nl 9 9 G437-U / 04-14