Nederlandse praktijkrichtlijn. NPR 5097 (nl)

Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Nederlandse praktijkrichtlijn NPR 5097 (nl) Geluidwering in gebouwen - Toelichting op de bepalingsmethoden voor de grootheden voor geluidwering van uitwendige scheidingsconstructies, luchtgeluidisolatie, contactgeluidisolatie, geluidniveaus veroorzaakt door installaties en nagalmtijd Noise control in buildings - Explanation of the determination methods for performances concerning airborne sound insulation of facades, airborne sound insulation, impact sound insulation, sound pressure levels caused by technical services and reverberant time Vervangt NPR 5097:2005 Ontw. ICS 91.120.20 december 2006

Normcommissie 351 003 "Geluidwering in gebouwen" Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven. 2006 Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) 2 690 390, Fax (015) 2 690 190

Inhoud Voorwoord...2 1 Onderwerp en toepassinggebied...3 2 Grootheden, symbolen en eenheden...3 3 Termen en definities...5 4 Meetnauwkeurigheid...5 4.1 Herhaalbaarheid en reproduceerdbaarheid...5 4.2 Meetapparatuur...6 4.3 Aanschaf en onderhoud...6 4.4 Kalibratie...6 4.5 Afronden en aantal significante cijfers...7 5 Stappenplan bepaling grootheden...8 5.1 Gevel-geluidniveauverschil...8 5.2 Lucht-geluidniveauverschil...8 5.3 Contact-geluidniveau...9 5.4 Installatie-geluidniveau...9 6 Metingen...10 6.1 Meting van geluidniveaus...10 6.1.1 Bepaling meetposities...10 6.1.2 Aanvullende bepalingen bij metingen met discrete meetposities...11 6.1.3 Aanvullende bepalingen bij metingen met een draaiende microfoonarm...11 6.1.4 Afwijkende bepalingen bij installatiegeluidmetingen...11 6.2 Werkwijze bij metingen in de ontvangruimte...13 6.3 Bepaling geluidniveau in de ontvangruimte...15 6.3.1 Ontvang-geluidniveau...15 6.3.2 Achtergrond-geluidniveau...15 6.3.3 Correctie op achtergrond-geluidniveau...15 6.3.4 Correctie op achtergrondniveau bij installatie-geluidniveau...15 6.4 Bepaling gemiddelde nagalmtijd...16 7 en...16 7.1 Gevelgeluidwering...16 7.1.1 Zendsignaal...16 7.1.2 Gebouwindeling (verblijfsgebieden en verblijfsruimten)...17 7.1.3 Meetopstelling...19 7.1.4 Reflectie- en gevelvorm-herleidingsterm C r...29 7.1.5 Bepaling...30 7.2 Luchtgeluidisolatie...32 7.2.1 Gebouwindeling (verblijfsgebieden en verblijfsruimten)...32 7.2.2 Meetopstelling...34 7.2.3 Bepaling...38 7.3 Contactgeluidisolatie...39 7.3.1 Meetopstelling...39 7.3.2 Bepaling...40 7.4 Installatie-geluidniveau...41 7.4.1 Meetopstelling...41 7.4.2 Bepaling...41 7.5 Nagalmtijd...42 7.5.1 Bepaling...43 Bijlage A Aanwijzingen voor de opzet van meetrapporten...44 Bijlage B Richtlijnen voor metingen van stoorgeluid...46 Bijlage C Invloed van omloopgeluid bij gevelgeluidwering...53 Bijlage D Metingen met luchtvaartlawaai en railverkeerslawaai...55 Bijlage E Bedrijfcondities en werkingscyclus...57 Bijlage F Uitgangspunten ten grondslag liggende aan de bepalingsmethoden...64 Bibliografie...67 1

Voorwoord In NEN 5077:2006 staan methoden waarmee eengetal-aanduidingen voor geluidwering in gebouwen worden bepaald. Deze bepalingsmethoden zijn zo geformuleerd dat de teksten maar op één manier kunnen worden geïnterpreteerd. Doel hiervan is om een hoge nauwkeurigheid te realiseren. Indien metingen worden herhaald of gereproduceerd is het van belang dat daaruit eenzelfde eengetal-aanduiding volgt. Hiermee is rechtsgelijkheid gewaarborgd en kan worden vastgesteld of een bouwkundige constructie of installatie voldoet aan de eisen gesteld in het Bouwbesluit 2003. Deze praktijkrichtlijn heeft als doel de bepalingsmethoden beschreven in NEN 5077:2006 te verduidelijken. De hoofdstukken 4 en 6 van deze praktijkrichtlijn bevatten een vertaling van de inhoud van NEN-EN-ISO 140. De tekst in hoofdstuk 7 is gedeeltijk gebaseerd op de toelichting op de linkerbladzijden van NEN 5077:2001. In bijlage F staat (achtergrond)informatie die niet direct noodzakelijk is om goed te kunnen meten, doch wel aanbevelingswaardig is om praktijkmetingen beter te begrijpen. Daarnaast is in bijlage A een voorstel opgenomen voor het uniformeren van de inhoud van meetrapportages. Hierdoor is het voor derden eenvoudiger om meetresultaten te kunnen vergelijken. Overigens geeft NEN-EN-ISO 140 een aantal verplichte bepalingen over de inhoud van meetrapporten. Aan deze verplichting wordt voldaan als bijlage A wordt aangehouden. Deze praktijkrichtlijn is een naslagwerk dat kan worden meegenomen naar de meetlocatie om snel de meetopstelling en meetmethode te kunnen bepalen. Voor dit laatste doel wordt echter aangeraden (en is het eenmalig toegelaten door NEN) om hoofdstuk 9 uit uw NEN 5077:2006 te kopieren en aan deze praktijkrichtlijn toe te voegen. In hoofdstuk 9 staan namelijk aanvullende uitvoeringsbepalingen waarover in Eurpees verband nog geen consensus bestaat en die derhalve niet in NEN-EN-ISO 140 zijn opgenomen. De bepaling van de eengetal-aanduidingen staat in NEN 5077:2006. In deze praktijkrichtlijn wordt hierop niet nader ingegaan. Een nadere uitleg over eengetal-aanduidingen staat in NPR 5079:1999. De beoordeling van meetresultaten (in relatie tot de meetnauwkeurigheid) wordt behandeld in NPR 5092:1999. In NEN-EN-ISO 10052 worden globale bepalingsmethoden voor de grootheden uit deze praktijkrichtlijn gegeven. Dat zijn snellere, maar tevens minder nauwkeurige methoden. Deze methoden zouden bijvoorbeeld kunnen worden gebruikt voor een tussentijdse indicatie in het bouwproces. Echter voor een finaal oordeel is de desbetreffende norm ongeschikt. Bijlage E van deze praktijkrichtlijn is gebaseerd op bijlage B uit ISO 16032:2004. Het is een losse vertaling die is aangepast voor de Nederlandse situatie. Net als in NEN 5077 wordt in deze praktijkrichtlijn aangesloten bij het spraakgebruik over geluidniveau indien geluiddrukniveau wordt bedoeld. In deze praktijkrichtlijn wordt met geluidniveau altijd geluiddrukniveau bedoeld. Bij andere normen behoort men er echter op bedacht te zijn dat er wel degelijk verschillende soorten geluidniveaus zijn (geluidvermogenniveau, geluidinstensiteitniveau, geluiddrukniveau enz.), en dat het woord 'geluidniveau' tot verwarring kan leiden als niet duidelijk is wat ermee wordt bedoeld. In de reeks Nederlandse praktijkrichtlijnen verschijnen publicaties van informatief karakter, zoals toelichtingen op normen, constructieve mogelijkheden, werkmethoden en fabricagegegevens. Aan deze publicaties mag geen normatieve waarde worden toegekend. Een waarschuwing is hier op zijn plaats. Deze praktijkrichtlijn gaat uit van normaal voorkomende situaties. In bijzondere situaties kan deze praktijkrichtlijn niet worden toegepast. De meettechnicus zal dan terugvallen op NEN 5077:2006. In bijzondere situaties kan deze praktijkrichtlijn nog steeds nuttig zijn, omdat het duidelijk maakt welk doel (bijvoorbeeld produceren diffuus geluidveld) wordt beoogd met de bepalingen uit NEN 5077:2006. 2

Geluidwering in gebouwen Toelichting op de bepalingsmethoden voor de grootheden voor geluidwering van uitwendige scheidingsconstructies, luchtgeluidisolatie, contactgeluidisolatie, geluidniveaus veroorzaakt door installaties en nagalmtijd 1 Onderwerp en toepassinggebied Deze praktijkrichtlijn geeft aanwijzingen voor de bepalingsmethoden voor de grootheden voor: de geluidwering van uitwendige scheidingsconstructies van een ruimte of gebouw; de luchtgeluidisolatie tussen ruimten in een gebouw of tussen ruimten van twee gebouwen; de contactgeluidisolatie tussen ruimten in een gebouw of tussen ruimten van twee gebouwen; de geluidniveaus in ruimten van een gebouw veroorzaakt door in werking zijnde installaties; de nagalmtijd in een ruimte in een gebouw. 2 Grootheden, symbolen en eenheden Grootheid Symbool Naam Eenheid C L C L,p herleidingsterm voor de variatie in geluidbelasting door afscherming en reflecties herleidingsterm voor de variatie in geluidbelasting door afscherming en reflecties bij bronpositie p (geluidniveau-herleidingsterm) C r,p C vg D i,p herleidingsterm voor de invloed van reflecties en geometrische factoren bij bronpositie p (reflectie- en gevelvorm-herleidingsterm) herleidingsterm inzake de invloed van het aantal gemeten ruimten van het verblijfsgebied gemiddeld geluidniveauverschil tussen zendruimte (of buiten het gebouw bij meting van de geluidwering van een uitwendige scheidingsconstructie) en ontvangruimte bepaald voor octaafband i bij bronpositie p (niveauverschil) D nt,a A-gewogen genormeerd lucht-geluidniveauverschil D nt,a,k A-gewogen genormeerd karakteristieke lucht-geluidniveauverschil D nt,i D nt,i,p D 2m,nT,i D 2m,nT,i,p genormeerd lucht-geluidniveauverschil tussen twee ruimten bepaald voor octaafband i genormeerd lucht-geluidniveauverschil tussen twee ruimten bepaald voor octaafband i, bij bronpositie p genormeerd gevel-geluidniveauverschil tussen een ruimte en buiten voor octaafband i genormeerd gevel-geluidniveauverschil tussen een ruimte en buiten voor octaafband i, bij bronpositie p G A geluidwering van een uitwendige scheidingsconstructie 3

Grootheid Symbool Naam Eenheid G A,k karakteristieke geluidwering van een uitwendige scheidingsconstructie G i L b,i partiële geluidwering van een uitwendige scheidingsconstructie voor octaafband i in plaats en tijd gemiddeld geluidniveau in de ontvangruimte veroorzaakt door achtergrondgeluid voor octaafband i L eq,i,j over de gemeten tijd gemiddeld geluidniveau op meetpositie j, voor octaafband i t.o.v. 20 µpa L eq,i,j,p over de gemeten tijd gemiddeld geluidniveau op meetpositie j, voor octaafband i, bij bronpositie p t.o.v. 20 µpa L eq over de gemeten tijd gemiddeld geluidniveau (equivalent geluidniveau) t.o.v. 20 µpa L gem in plaats en tijd gemiddeld geluidniveau (gemiddeld geluidniveau) L i geluidniveau voor octaafband i L i,p geluidniveau voor octaafband i, bij bronpositie p L I,A A-gewogen installatie-geluidniveau L I,A,k karakteristiek A-gewogen installatie-geluidniveau L nt,a A-gewogen genormeerd contact-geluidniveau L nt,i genormeerd contact-geluidniveau bepaald voor octaafband i L nt,i,p genormeerd contact-geluidniveau bepaald voor octaafband i, bij bronpositie p L sb,i,p L 1,i,p L 2,i,p L 2m,i,p S r S r,u in plaats en tijd gemiddeld geluidniveau in de ontvangruimte veroorzaakt door de geluidbron en het achtergrondgeluid voor octaafband i, bij bronpositie p in plaats en tijd gemiddeld geluidniveau in de zendruimte veroorzaakt door de geluidbron (luidspreker) voor octaafband i, bij bronpositie p (zendniveau) in plaats en tijd gemiddeld geluidniveau in de ontvangruimte gecorrigeerd voor het achtergrondgeluid voor octaafband i, bij bronpositie p (ontvangniveau) geluidniveau buiten gemeten op 2 m voor de gevel veroorzaakt door de geluidbron (zendniveau) oppervlakte van de gemeenschappelijke scheidingsconstructie tussen zend- en ontvangruimte oppervlakte van de uitwendige scheidingsconstructie tussen buiten en ontvangruimte m 2 m 2 T gemiddelde nagalmtijd in de ontvangruimte s T 0 referentienagalmtijd s T i gemiddelde nagalmtijd in de ontvangruimte bepaald in octaafband i s T i,j nagalmtijd op positie j bepaald in octaafband i s V volume m 3 4

3 Termen en definities 3.1 equivalent geluidniveau tijd gemiddelde van de afwisselende geluidniveaus die zijn gemeten gedurende een bepaalde periode op één plaats (= één meetpositie) 3.2 gemiddeld geluidniveau gemiddelde van het totale aantal equivalente geluidniveaus die zijn gemeten in één ruimte OPMERKING 1 Deze definitie kan ook worden beschreven met vergelijking (1). L gem = 10 lg 10 n 1 Leq /10 (1) n gem= 1 OPMERKING 2 Het gemiddelde geluidniveau is het plaatsgemiddelde van het aantal n van de equivalente geluidniveaus in een ruimte. 3.3 gewogen gevel-geluidwering (G A ) grootheid die het verschil tussen het geluidniveau van het invallende geluid aan de buitenzijde van een uitwendige scheidingsconstructie en het geluidniveau in een ruimte achter deze scheidingsconstructie, genormeerd voor de referentienagalmtijd en het desbetreffende spectrum (standaardspectrum 2 uit NEN-EN-ISO 717-1), in één getal weergeeft 3.4 gewogen lucht-geluidniveauverschil (D nt,a ) grootheid die het verschil tussen twee geluidniveaus, genormeerd voor de referentienagalmtijd en het desbetreffende spectrum (standaardspectrum 1 uit NEN-EN-ISO 717-1), in één getal weergeeft 3.5 gewogen contact-geluidniveau (L nt,a ) grootheid die het geluidniveau, genormeerd voor de referentienagalmtijd en het desbetreffende spectrum (standaardaanstootspectrum uit NEN-EN-ISO 717-2), in één getal weergeeft 3.6 gewogen installatie-geluidniveau (L I,A ) grootheid die het geluidniveau in een ontvangruimte (veroorzaakt door een in werking zijnde installatie) in één getal weergeeft gecorrigeerd voor de gevoeligheid van het oor 3.7 nagalmtijd (T) tijd die verstrijkt tussen het uitschakelen van een luchtgeluidbron in een ruimte en het moment waarop het geluidniveau in die ruimte is gedaald tot een waarde die 60 lager is dan op het moment van uitschakelen OPMERKING Gecombineerd met de referentienagalmtijd wordt de invloed op het ontvangniveau van de hoeveelheid geluidabsorberend materiaal in de ontvangruimte bepaald. De referentienagalmtijd T 0 = 0,5 s geldt voor alle gebruiksfuncties met uitzondering van een onderwijsfunctie. Bij een onderwijsfunctie wordt T 0 = 0,8 s aangehouden. 4 Meetnauwkeurigheid 4.1 Herhaalbaarheid en reproduceerdbaarheid De bepalingen in NEN 5077 (en in NEN-EN-ISO 140) en de procedure gegeven in 6.1 en 6.2 zijn erop gericht nauwkeurig te meten. De meetnauwkeurigheid wordt bepaald door twee componenten. 5

1) De herhaalbaarheid: is het maximaal te verwachten verschil tussen twee metingen, uitgevoerd bij dezelfde bouwkundige situatie met dezelfde meetopstelling, hetzelfde meetsysteem en door dezelfde mensen. De eengetal-aanduiding mag in dit geval binnen een vastgestelde marge afwijken. Door deze marge aan te geven is de herhaalbaarheid in een getal uit te drukken. 2) De reproduceerbaarheid: is het maximaal te verwachten verschil tussen twee metingen, uitgevoerd bij dezelfde bouwkundige situatie met verschillende meetopstelling, verschillend meetsysteem en door verschillende mensen. Hierbij zijn grotere verschillen te verwachten dan bij de herhaalbaarheid. Echter ook hiervoor geldt dat de eengetal-aanduiding binnen een bepaalde marge mag afwijken. Voor meer informatie over dit onderwerp wordt verwezen naar NPR 5092. In NPR 5092 wordt onder andere aangegeven welke marges gelden om onterechte afkeuring of onterechte goedkeuring van bouwkundige constructies te voorkomen. 4.2 Meetapparatuur De meetapparatuur behoort aan bepaalde eisen te voldoen. Deze eisen staan in NEN-EN-ISO 140 en komen er in het kort op neer dat bij metingen: een meetketen wordt gebruikt voor het meten van geluidniveaus. Deze meetketen bestaat uit: een microfoon, meetversterkers, octaafbandfilters, eventuele wegingsfilters, een gelijkrichtnetwerk en een weergave-instrument, al dan niet tot één meetinstrument verenigd. Het is mogelijk in de meetketen een registratie-instrument op te nemen, waarmee de meetsignalen voor latere analyse worden opgeslagen. De meetketen voldoet, voor zover van toepassing met inbegrip van het registratie-instrument, ten minste aan de eisen voor meetinstrumenten van klasse 1 volgens NEN-EN-IEC 61672-1; voor het meten van equivalente geluidniveaus deze meetketen een integrerend middelende werking voor instelbare middellingstijden heeft. De meetketen voldoet, voor zover van toepassing met inbegrip van het registratie-instrument, ten minste aan de eisen voor integrerende meetinstrumenten van klasse 1 volgens NEN-EN-IEC 61672-1; de octaafbandfilters voldoen aan de eisen van NEN-EN-IEC 61260; de geluidbronnen (luidspreker voor aanstraling van gevels, luidspreker voor binnensituatie en hamerapparaat) voldoen aan respectievelijk 4.2 van NEN-EN-ISO 140-5, bijlage A van NEN-EN-ISO 140-4 en bijlage A van NEN-EN-ISO 140-7. 4.3 Aanschaf en onderhoud In NEN-EN-ISO 140 worden de bepalingen gegeven waaraan de toe te passen meetapparatuur (microfoons, geluidmeters en geluidbronnen) behoort te voldoen. Het is mogelijk meetapparatuur zelf te vervaardigen, maar het verdient aanbeveling om fabrieksmatig geproduceerde meetapparatuur aan te schaffen. Toetsing of de meetapparatuur aan de bepalingen voldoet, kan veelal niet worden uitgevoerd door de doorsnee gebruiker van de meetapparatuur. In plaats daarvan kan de gebruiker zich ervan vergewissen dat de leverancier van de meetapparatuur zich met deze taak heeft belast en de opgegeven prestaties garandeert. Bovendien verdient het aanbeveling de meetapparatuur van tijd tot tijd te laten controleren door de leverancier of een deskundige derde om na te gaan of de meetapparatuur nog aan de eisen voldoet. Meestal is één controle per jaar een passende frequentie. Het gebruik van een draaiende microfoonarm zal veelal op praktische bezwaren stuiten in situaties waar diffusoren worden gebruikt. Het gebruik van een draaiende microfoonarm voor de bepaling van het equivalente geluidniveau buiten het gebouw is niet mogelijk. 4.4 Kalibratie Aan het begin en aan het einde van alle metingen behoort volgens NEN 5077 de totale meetketen te worden gecontroleerd met behulp van een kalibratiegeluidbron. Gebruik hiervoor een kalibratiegeluidbron die voldoet aan de eisen voor geluidkalibrators van de nauwkeurigheidsklasse 1 volgens NEN-EN-IEC 60942. 6

Zorg dat de afwijking tussen de nominale waarde van het geluidniveau van de kalibratiegeluidbron en het met de meetketen verkregen meetresultaat van dit geluidniveau niet groter is dan 0,5. Indien deze waarde bij de aanvangscontrole wordt overschreden mag de meetketen zo worden afgeregeld dat wel aan dit voorschift wordt voldaan. Zonder dat daarna nog wordt bijgeregeld zou de afwijking tussen de meetresultaten van twee opeenvolgende controles kleiner moeten zijn dan 0,5. Indien deze waarde wordt overschreden mogen de meetresultaten, verkregen na de voorgaande controle, niet worden gebruikt. Het gevaar bestaat dat de bijregeling successievelijk wordt uitgevoerd. Dit betekent dat iedere keer als de meter wordt gekalibreerd dezelfde richting op wordt bijgeregeld. Bijvoorbeeld viermaal + 0,2. De totale bijregeling is dan 0,8. De meetketen mag dan niet worden gebruikt. Aangeraden wordt derhalve om een logboek van de bijregeling bij te houden, opdat successievelijk bijregelen kan worden vastgesteld en de meetketen ter reparatie kan worden aangeboden indien dit fenomeen optreedt. 4.5 Afronden en aantal significante cijfers De bepalingsmethode wordt uitgevoerd uitgaande van onafgeronde tussenresultaten, tenzij anders aangegeven. Het G i, D nt,i en L nt,i worden rekenkundig afgerond op een veelvoud van 0,1. Hierna wordt de eengetal-aanduiding bepaald conform NEN-EN-ISO 717. Het eindresultaat wordt rekenkundig afgerond op het dichtstbijzijnde gehele getal. De procedure voor de bepaling van de eengetal-aanduiding wordt op eenduidige wijze gestart om geen verschillen in het eindresultaat te introduceren. In NEN-EN-ISO 717 en NEN-EN-ISO 140 staat dat de ingangsgegevens voor die procedure worden weergegeven met een nauwkeurigheid van niet meer dan 0,1. Deze ingangsgegevens worden rekenkundig afgerond. Dit betekent dat XY,5000 naar boven wordt afgerond. VOORBEELDEN 1 Het bepaalde L nt,3 is 55,16325 in octaafband 500 Hz. Dit is afgerond 55,2. Het bepaalde D nt,5 is 27,980 in octaafband 2000 Hz. Dit is afgerond 28,0. Het bepaalde D nt,1 is 27,5000 in octaafband 125 Hz. Dit is afgerond 28,0. Een bepaalde nagalmtijd is 0,523 seconde. Dit is afgerond 0,52 seconde. Een bepaalde nagalmtijd is 0,52500 seconde. Dit is afgerond 0,53 seconde. Voor de bepaling van de eengetalsaanduidingen wordt NEN-EN-ISO 717 gehanteerd. Hierin staat dat wordt afgerond op het dichtstbijzijnde gehele getal. Hierbij wordt XY,5000 naar boven afgerond. VOORBEELDEN 2 41,493 wordt afgerond op 41. 36,5000 wordt afgerond op 37. De afspraken met betrekking tot afronden en het aantal significante cijfers gelden alleen aan het begin van de bepaling van de eengetal-aanduiding en voor het eindresultaat. De tussenliggende bewerkingen worden allemaal onafgerond op zoveel mogelijk decimalen uitgevoerd. Het uitvoeren van handberekeningen is wel mogelijk maar vergt veel tijd, omdat tussentijds niet wordt afgerond. Gebruik van een computerprogramma voor het uitvoeren van berekeningen wordt aanbevolen. Verificatie van de werking van dit computerprogramma kan plaatsvinden met behulp van de in deze praktijkrichtlijn gegeven getallenvoorbeelden (zie de tabellen 4 tot en met 8). 7

5 Stappenplan bepaling grootheden Het stappenplan voorziet in eenvoudige situaties met slechts één zendruimte (of gevel) en één ontvangruimte. De voorbeelden in hoofdstuk 7 geven een indruk van de verschillende meetsituaties die kunnen voorkomen. Het wordt aangeraden om voordat wordt begonnen met het uitvoeren van metingen een meetplan op basis van de plattegrond en doorsnede van het gebouw op te stellen. In dit meetplan kan systematisch worden aangeduid van welke ruimte naar welke ruimte wordt gemeten. 5.1 Gevel-geluidniveauverschil Voer achtereenvolgens de volgende stappen uit, waarbij de stappen 1 tot en met 5 voor iedere octaafband i en per gehanteerde bronpositie p worden uitgevoerd: 1) Bepaal de nagalmtijd (T i ) volgens 6.4. 2) Bepaal het zendniveau (L 2m,i,p ) door meting van het equivalent geluidniveau buiten het gebouw op 2 m van de gevel. Er is slechts één meetpositie per bronpositie p. Deze meetpositie wordt bepaald volgens 9.3.2 van NEN 5077. 3) Bepaal het ontvangniveau (L 2,i,p ) volgens 6.1, 6.2 en 6.3.3. 4) Bepaal het niveauverschil (D i,p ) met vergelijking (2). D = L L (2) i,p 2m, i, p 2, i, p 5) Bepaal het genormeerd gevel-geluidniveauverschil (D 2m,nT,i,p ) met vergelijking (3). D 2m,nT,i,p i,p Ti = D + 10 lg T0 (3) OPMERKING Deze vergelijking staat ook in NEN 5077 als vergelijking (2). 6) Bepaal het volume (V) van iedere ontvangruimte waar is gemeten. Bepaal de oppervlakte (S r,u ) van de gevels waarvoor de gevelgeluidwering (G A ) wordt bepaald. Bepaal de karakteristieke gevelgeluidwering (G A,k ) volgens de bepalingen uit hoofdstuk 4 van NEN 5077. 5.2 Lucht-geluidniveauverschil Voer achtereenvolgens de volgende stappen uit, waarbij de stappen 1 tot en met 5 voor iedere octaafband i en per gehanteerde bronpositie p worden uitgevoerd. 1) Bepaal de nagalmtijd (T i ) volgens 6.4. 2) Bepaal het zendniveau (L 1,i,p ) volgens 6.1 en per zendruimte het gemiddelde van het totaal aantal n gemeten equivalente geluidniveaus met vergelijking (4). L 1, i,p eq, i, j,p = 10 lg 10 n 1 L /10 (4) n j = 1 3) Bepaal het ontvangniveau (L 2,i,p ) volgens 6.1, 6.2 en 6.3.3. 4) Bepaal het niveauverschil (D i,p ) met vergelijking (5). D = L L (5) i,p 1,i,p 2,i,p 8

5) Bepaal het genormeerd lucht-geluidniveauverschil (D nt,i,p ) met vergelijking (6). D Ti = D + 10 lg T0 nt, i,p i,p (6) OPMERKING Deze vergelijking staat ook in NEN 5077 als vergelijking (7). 6) Bepaal het volume (V) van iedere ontvangruimte waar is gemeten. Bepaal de gemeenschappelijke scheidingsoppervlakte (S r ) tussen zend- en ontvangruimte waarvoor de gewogen luchtgeluidniveauverschil (D nt,a ) wordt bepaald. Bepaal het karakteristieke lucht-geluidniveauverschil (D nt,a,k ) volgens de bepalingen uit hoofdstuk 5 van NEN 5077. 5.3 Contact-geluidniveau Voer achtereenvolgens de volgende stappen uit, waarbij de stappen 1 tot en met 3 voor iedere octaafband i en per gehanteerde bronpositie p worden uitgevoerd. 1) Bepaal de nagalmtijd (T i ) volgens 6.4. 2) Bepaal het ontvangniveau (L 2,i,p ) volgens 6.1, 6.2 en 6.3.3. 3) Bepaal het genormeerd contact-geluidniveau (L nt,i,p ) met vergelijking (7). L Ti = L 10 lg T0 nt,i,p i,p (7) OPMERKING Deze vergelijking staat ook in NEN 5077 als vergelijking (14). 4) Bepaal het contact-geluidniveau (L nt,a ) volgens de bepalingen uit hoofdstuk 6 van NEN 5077. 5.4 Installatie-geluidniveau Voer achtereenvolgens de volgende stappen uit, waarbij de stappen 1 tot en met 3 voor iedere octaafband i worden uitgevoerd. 1) Bepaal de nagalmtijd (T i ) volgens 6.4. 2) Bepaal het ontvangniveau (L 2,i,p ) volgens 6.1, 6.2 en 6.3.4. 3) Bepaal het genormeerd geluidniveau (L nt,i ) met vergelijking (8). L Ti = L 10 lg T0 nt,i i (8) 4) Bepaal het volume (V) van iedere ontvangruimte waar is gemeten en waarvoor het installatiegeluidniveau (L I,A ) wordt bepaald. Bepaal het karakteristiek installatie-geluidniveau (L I,A,k ) volgens de bepalingen uit hoofdstuk 7 van NEN 5077. 9

6 Metingen 6.1 Meting van geluidniveaus 6.1.1 Bepaling meetposities Bij het bepalen van de meetposities gelden de volgende bepalingen: a) de afstanden tussen iedere meetpositie, ruimtebegrenzingen en andere obstakels staan in tabel 1; b) kleine onregelmatigheden in de ruimtebegrenzingen mogen worden verwaarloosd; c) het aantal meetposities voor de bepaling van de lucht-geluidniveaus in zend- en/of ontvangruimte staat in tabel 2; d) meet op elke meetpositie de voorgeschreven octaafbanden; e) gebruik geen wegingsfilter; f) de afleesonnauwkeurigheid van het equivalente geluidniveau mag ten hoogste 0,1 bedragen. Tabel 1 Minimaal aan te houden afstanden tussen meetposities en ruimtebegrenzingen en andere obstakels Aard van het obstakel Voornaamste geluidafstralende constructie (meestal is dit de directe scheidingsconstructie) Geluidbron Ruimtebegrenzingen Minimaal aan te houden afstand a m 1,0 1,0 0,5 Personen in de ruimte Objecten met een oppervlakte groter dan 0,5 m 2 Overige meetposities 0,7 b c a De afstanden bij installatiegeluidmetingen staan in tabel 3. b Bij gebruik van een draaiende microfoonarm wijzigt deze eis (zie 6.1.3). c De afstand tussen de meetposities onderling kan worden verkleind als anders de ruimteafmetingen het minimaal vereiste aantal meetposities uit tabel 2 niet mogelijk maken. 0,5 0,5 10

Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214 2600 WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft Ja, ik bestel ex. nl Geluidwering in gebouwen - Toelichting op de bepalingsmethoden voor de grootheden voor de geluidwering van uitwendige scheidingscontructies,luchtgeluidisolatie, contactgeluidisolatie, geluidniveaus veroorzaakt door installaties en nagalmtijd 57.00 T (015) 2 690 390 F (015) 2 690 271 www.nen.nl/normshop Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via www.nen.nl/normshop Gratis e-mailnieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V E-mail Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: 015 2 690 271 E-mail: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon 015 2 690 391, dagelijks van 8.30 tot 17.00 uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: www.nen.nl/leveringsvoorwaarden. LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview - 2018