Werken in de trustbranche..door mr R-J.P. Lugard 1 Dat je met je rechtenstudie kan gaan werken als advocaat, notaris of bij de zittende magistratuur is bekend. Er zijn daarnaast nog meer bedrijven die voor personen met een (afgeronde) rechtenstudie interessant kunnen zijn. Een voorbeeld hiervan zijn trustkantoren. In dit artikel wil ik je kort vertellen wat een trustkantoor is en wat iemand met een rechtenopleiding bij een trustkantoor kan doen. Wat is een trustkantoor? Om te bepalen wat een trustkantoor is, kan de wettelijke omschrijving als uitgangspunt worden genomen 2. In de wet staat een viertal diensten genoemd die gemakshalve worden aangeduid als trustdiensten. De twee meest in het oog springende diensten zijn: a) het zijn van bestuurder of vennoot van een rechtspersoon of vennootschap en b) het ter beschikking stellen van het adres of het correspondentieadres 3. De overige twee, in Nederland minder voorkomende, trustdiensten zijn c) het verkopen van rechtspersonen en d) het zijn van trustee in de zin van het Verdrag inzake het recht dat toepasselijk is op trusts en inzake de erkenning van trusts. 4 Indien één van deze vier diensten beroeps- of bedrijfsmatig wordt verleend, is de rechtspersoon, vennootschap of natuurlijk persoon die deze dienst(en) verleent, werkzaam als trustkantoor. 5 Op deze definitie zijn een aantal uitzonderingen van toepassing. De belangrijkste is dat het verlenen van trustdiensten aan tot dezelfde groep als de dienstverlener behorende vennootschappen niet wordt beschouwd als het verlenen van trustdiensten 6. Waarom zou een bedrijf de genoemde diensten uitbesteden? Nederland heeft een interessant fiscaal vestigingsklimaat waardoor het voor internationaal opererende bedrijven aantrekkelijk is gebruik te maken van een Nederlandse entiteit binnen de vennootschapsrechtelijk organisatie met als doel het creëren van een optimale financiële structuur. De achtergrond is o.a. het ontbreken van een bronbelasting op rentebetalingen en royalty s, de deelnemingsvrijstelling, een uniek netwerk van belastingverdragen en het rulingbeleid 7 in Nederland. Deze (holding-, financiering- of royalty-) maatschappijen moeten juridisch en administratief in good legal standing worden gehouden. Het in good legal standing houden van deze entiteit is als het ware de kapstok waaraan de diensten 8 die door trustkantoren worden geleverd kunnen worden opgehangen. 9 Omvang trustbranche Om een idee te hebben van de omvang van de trustbranche een aantal cijfers: op dit moment zijn er zo n 160 trustkantoren ingeschreven in het register dat De Nederlandsche Bank op basis van de Wet toezicht trustkantoren (trustkantoren zijn vergunningplichtige instellingen) bijhoudt. Er zijn twee brancheorganisaties. De eerste en oudste organisatie is de Vereniging voor International Management Services (VIMS) 10 die veel oudere en bank gerelateerde trustkantoren als leden heeft. De tweede brancheorganisatie is de Dutch Fiduciary Association (DFA) 11 met vooral middelgrote en kleinere trustkantoren als leden. In totaal werken er zo n 2000 mensen in de trustbranche die meer dan 20.000 doelvennootschappen 12 bedienen. Dit groot aantal vennootschappen levert uiteraard ook veel werk op voor accountants, advocaten, banken, belastingadviseurs en notarissen. Hoeveel geld er precies door deze doelvennootschappen vloeit is moeilijk vast te stellen. Er wordt geschat dat het om zo n 900 miljard per jaar gaat. 1 Mr R-J.P. Lugard (Leiden, 1990) is oprichter en eigenaar van Confiad B.V. een dienstverlener op compliance gebied aan trustkantoren. 2 Een meer algemene definitie is het beheren van ondernemingen die om (vooral) fiscale redenen in Nederland zijn gevestigd die hier nauwelijks economische activiteiten ontplooien. 3 Op grond van de wet wordt deze dienst alleen als trustdienst gezien als er nadere diensten worden verleend. In de praktijk is hiervan bijna altijd sprake. 4 Art. 1, onderdeel d Wtt. 5 Art. 1, onderdeel a Wtt. 6 Stcrt. 2004, 77. 7 Het beleid dat de Belastingdienst bereid is vooraf uitsluitsel te gegeven over de fiscale gevolgen van een transactie. 8 Hierbij kan worden gedacht aan het geven van fiscale adviezen, het verzorgen van de administratie en doen van belastingaangiften. 9 Zie ook FAQ op de website van de VIMS: www.vims.nl/?pageid=49&languageid=1 10 De VIMS heeft ongeveer 15 leden (zie www.vims.nl). 11 De DFA heeft ongeveer 60 leden (www.dutchfiduciaryassociation.nl.). 12 In de trustbranche wordt niet gesproken over cliënten maar over doelvennootschappen. Een doelvennootschap is rechtspersoon of vennootschap waaraan de eerdere genoemde diensten worden verleend (art. 1 lid 1, onderdeel b Wtt).
Wat wordt bedoeld met het in good legal standing houden van een entiteit? Omdat het in praktijk meestal gaat om besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid (B.V. s) ga ik in dit artikel uit van een B.V. Voorts verzorgen trustkantoren ook het beheer over N.V. s, stichtingen, commanditaire vennootschappen en coöperaties. Stel je voor dat jij bent Canadees en eigenaar van een Canadees bedrijf dat olijfolie produceert. Via via ben jij in contact gekomen met iemand die een zelfde soort bedrijf heeft in Spanje en dit bedrijf wil verkopen. Na lang onderhandelen zijn jullie eruit, jij gaat het bedrijf kopen. Omdat dit fiscale gevolgen kan hebben pleeg jij overleg met jouw belastingadviseur. Een grote kans dat hij adviseert een structuur op te zetten waarin het Canadese bedrijf de aandelen in het Spaanse bedrijf houdt via een Nederlandse vennootschap. Als voor deze structuur wordt gekozen moeten er diverse acties worden ondernomen. De eerste acties zullen er toe moeten leiden dat er in Nederland een vennootschap wordt opgericht. Een deel van de activiteiten gebeurt door de notaris (opstellen statuten en passeren van de oprichtingsakte). Echter de notaris moet worden aangestuurd, de vennootschap dient domicilie te kiezen en er dient een bestuurder te worden benoemd. Omdat het Canadese bedrijf geen vestiging heeft in Nederland, en dus geen ervaring met Nederland, zullen zij hiervoor een professionele partij inschakelen. Zo n professionele partij is een trustkantoor. Een trustkantoor is gespecialiseerd in het leveren van domicilie, lokale bestuurders (vanuit fiscale overwegingen wordt namelijk de voorkeur gegeven aan lokale bestuurders) en personeel dat het (financiële) beheer kan uitvoeren. Het werk van de lokale bestuurder wordt meestal uitgevoerd door iemand met juridische kennis. De meeste diensten die door trustkantoren worden geleverd hebben namelijk te maken met de naleving van boek 2 BW. De persoon die namens het trustkantoor waakt over de Nederlandse doelvennootschap zal vaak ook de contactpersoon zijn met de cliënt. Hierbij kan de cliënt zijn de contactpersonen van het buitenlandse bedrijf of de zogenoemde UBO (Ultimate Beneficial Owner). Dat kan bijvoorbeeld zijn de eigenaar van de onderneming of een internationaal bekende persoonlijkheid die zijn intellectuele eigendomsrechten via Nederland exploiteert. Is dit nu alles? Nee. De Nederlandse vennootschap is wel opgericht en eigendom van het Canadese bedrijf maar het Canadese bedrijf is hiermee nog geen eigenaar van het Spaanse bedrijf. Om hiertoe te komen zullen de aandelen in het Spaanse bedrijf worden moeten worden overgedragen aan de Nederlandse doelvennootschap. Het opstellen van de Share Purchase Agreement (overeenkomst tot aandelenoverdracht) en de zorg dat deze juist wordt uitgevoerd en nageleefd is een klus waarbij de jurist een belangrijke rol speelt. Afhankelijk van de complexiteit van de overeenkomst en de financiële belangen zal hij dit zelf kunnen doen of zal worden besloten de werkzaamheden geheel of gedeeltelijk uit te besteden. Hoe dan ook, de jurist is de spil in het web. Hij onderhoudt de contacten met de (externe) financiële experts en eventuele andere betrokken partijen zoals advocaten, notarissen banken en accountants zowel in Nederland als het buitenland. Denk er bijvoorbeeld aan dat voor de levering van de aandelen een Spaanse notaris ingeschakeld dient te worden. Zoals je merkt verricht de jurist dus zowel coördinerende als juridisch inhoudelijke taken. Na de overdracht van de aandelen is het doel dat het Canadese bedrijf in eerste instantie nastreefde bereikt. Is nu het werk voor de jurist afgelopen? Nee, de jurist zal op basis van haar bestuurdersverantwoordelijkheid de gang van zaken in de gaten moeten blijven houden. Denk hierbij aan het voeren van de administratie, het zorgen dat de jaarrekening wordt opgesteld, het organiseren van de aandeelhoudersvergadering en de fiscale verplichtingen. Daarnaast kan het zijn dat de doelvennootschap andere rechten verkrijgt of verplichtingen aangaat. Het is dan weer de jurist die vaak een centrale rol vervult. Kortom als jurist ben je en blijf je verantwoordelijk voor heel het reilen en zeilen van de doelvennootschap. Zijn alle trustkantoren hetzelfde? Op deze vraag kan ik maar één antwoord geven: NEE. Trustkantoren verschillen net zoals advocatenkantoren in bijvoorbeeld omvang, het type cliënten dat zij bedienen, de diensten die zij aanbieden, de wijze van dienstverlening en sfeer. Zo zijn er trustkantoren die zich richten op
internationale conglomeraten en andere die zich meer richten op natuurlijke personen, trustkantoren die zich richten op een bepaald geografisch gebied of op een bepaalde sector, trustkantoren die alle diensten inhouse kunnen verzorgen of trustkantoren die meer een coördinerende rol vervullen. In dit artikel sprak ik vooral over de juridische verplichtingen maar een vennootschap heeft ook zoals je al hebt gelezen financiële verplichtingen (het voeren van de administratie en opstellen van de jaarrekening). Daarom zal een trustkantoor vaak ook personen met een administratieve/ financiële achtergrond in huis hebben. Al met al biedt een trustkantoor interessante uitdaging in een multidisciplinaire omgeving waar bij de internationaal opererende onderneming centraal staat. Het feit dat veel trustkantoren ook buitenlandse vestigingen heeft levert de mogelijkheid voor een leuk buitenlands uitstapje op. In een volgende bijdrage zal ik aandacht besteden aan de compliance officer. Een functie die zowel bij trustkantoren als financiële instellingen een steeds belangrijkere rol krijgt. Wil je nog meer weten bezoek dan eens de website van een aantal (Nederlandse) trustkantoren, bekijk de vacature waarin men vraagt om een trustofficer of probeer een gesprek te organiseren of stage te lopen bij een van de vele Nederlandse trustkantoren (zie www.vims.nl en www.dutchfiduciaryassociation.nl). Confiad is bereid jou daarbij te helpen. Voor meer informatie www.confiad.nl en wellicht tot bij een trustkantoor!