Indicator 15 december 2009 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het aandeel duurzaam in het binnenlandse energieverbruik is in 2008 toegenomen tot 3,4 procent. Bijna tweederde van het duurzame energieverbruik is afkomstig uit biomassa en ongeveer een derde uit windenergie. 1990 Totaal duurzame energiebronnen 2005 2007 2008 TJ vermeden verbruik van fossiele primaire energie 18 096 37 577 80 538 95 924 112 689 Waterkracht Windenergie, totaal w.v. Wind op land 495 Wind op zee Zonneenergie totaal 76 w.v. Zonnestroom 3 Zonnewarmte 73 Omgevingsenergie totaal. w.v. Warmtepompen. Warmte/koude opslag 3 Biomassa totaal 16 770 w.v. Afvalverbrandingsinstalla 6 093 ties Bij en meestoken biomassa in centrales Houtkachels voor 1 308 warmte bij bedrijven Houtkachels bij 6 231 huishoudens Overige 440 biomassaverbranding Biogas, totaal 2 698 w.v. Biogas uit stortplaatsen Biogas uit rioolwaterzuivering Biogas op landbouwbedrijven Biogas, overig Biobrandstoffen voor wegverkeer, totaal w.v. Biobenzine Biodiesel Totaal duurzame energie 2000 752 1 179 733 877 840 495 6 861 17 222 28 193 35 094 6 861 17 222 25 487 30 184 2 706 4 910 487 1 047 1 123 1 189 66 295 304 330 421 752 819 859 809 2 328 4 149 5 443 589 1 830 3 446 4 622 220 498 703 821 28 242 59 208 61 581 70 124 11 417 11 874 12 979 13 051 1 755 30 522 15 702 19 692 1 806 1 914 2 382 2 508 5 701 2 317 4 397 5 632 9 125 5 246 336 1 866 4 936 1 934 2 299 6 391 1 580 2 127 8 234 1 406 2 132 1 387 2 262 78 1 441 2 927 497 1 013 1 151 101 1 412 13 031 1 658 12 048 101 3 687 9 344 4 524 7 524 als % van totaal energieverbruik 0,67 1,23 2,44 2,87 3,39 Bron: CBS (2009a). CBS/CLO/dec09/0385 Verbruik van duurzame energie groeit Het verbruik van duurzame energie in Nederland is in 2008 gegroeid van 2,9 naar 3,4 procent van het binnenlandse energieverbruik. Deze groei komt vooral door de groei van de bijdragen van Pagina 1 van 5
biomassa en windenergie. De Nederlandse overheid streeft naar 20 procent duurzame energie in 2020 (VROM, 2007). Meer biomassa De bijdrage van biomassa aan de energievoorziening steeg in 2008 van 1,8 naar 2,2 procent. Deze stijging heeft te maken met de toename van het meestoken van biomassa in elektriciteitscentrales. Daarnaast zijn ook drie middelgrote installaties in gebruik genomen die afvalhout en mest omzetten in elektriciteit. Windenergie blijft groeien Ruim 1 procent van de energievoorziening was in 2008 afkomstig van Nederlandse windmolens. Deze molens produceerden ongeveer een kwart meer energie dan het jaar daarvoor. Deze toename werd vooral veroorzaakt door het bijplaatsen van nieuwe grote molens, zowel op land als op zee. [indicator=nl0386] [indicator=nl1475] [indicator=nl0064] Omgevingsenergie, zonneenergie en waterkracht nog klein Biomassa en windenergie zijn de belangrijkste bronnen van duurzame energie. De overige bronnen van duurzame energie zijn omgevingsenergie, zonneenergie en waterkracht. De totale bijdrage van deze drie bronnen aan de energievoorziening bleef beperkt tot iets meer dan 0,2 procent in 2008. Wat opvalt, is dat het gebruik van omgevingsenergie de laatste jaren groeit met ongeveer 30 procent per jaar. Daarbij worden, in tegenstelling tot duurzame elektriciteitsproductie, relatief weinig subsidies verstrekt. Referenties CBS (2007). Duurzame energie [2] (onderzoeksbeschrijving). CBS, Den Haag / Heerlen. CBS (2009a). StatLine: Duurzame energie: vermeden prim. energie [3]. CBS, Den Haag / Heerlen. CBS (2009b). Verbruik duurzame energie groeit [4]. CBS Webmagazine 27 april 2009. CBS, Den Haag / Heerlen. CBS (2009c). Duurzame energie in Nederland 2008 [5]. CBS, Den Haag / Heerlen. CBS (2009d). Definitieve cijfers duurzame energie 2008. Toelichting op bijstellingen. [6] CBS, Den Haag / Heerlen. SenterNovem (2006). Protocol Monitoring Duurzame Energie (2006) [7]. Methodiek voor het registreren en berekenen van de bijdrage van duurzame / hernieuwbare energiebronnen (update 2006). SenterNovem, Utrecht / Sittard. VROM (2007). Nieuwe energie voor het klimaat. Werkprogramma schoon en zuinig [8]. Ministerie van VROM, Den Haag. Pagina 2 van 5
Relevante informatie Meer informatie over duurzame energie is te vinden in de databank StatLine [9] van het CBS. Technische toelichting Naam van het gegeven Verbruik van duurzame energie Omschrijving Het verbruik van duurzame energie naar energiebron (zoals wind en biomassa) en techniek (zoals windmolens en houtkachels), uitgedrukt als aantal terajoules (TJ) vermeden verbruik van fossiele primaire energie. Verantwoordelijk instituut Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) Berekeningswijze De berekeningswijze verschilt per combinatie van bron en techniek. De basisinformatie is afkomstig uit enquêtes van het CBS, uit de registratie van duurzame stroomcertificaten van CertiQ, en voor de jaren tot en met 2002 uit deelinventarisaties uitgevoerd door Ecofys en KEMA.De berekeningswijze is per techniek vastgelegd in het Protocol Monitoring Duurzame Energie [7] (SenterNovem, 2006). Tevens is een methodologische verantwoording te vinden in het rapport Duurzame energie in Nederland 2008 [5] (CBS, 2009c)Duurzame energie wordt uitgedrukt in vermeden gebruik van primaire fossiele energie. De keuze voor deze wijze van uitdrukken is vastgelegd in het Protocol Monitoring Duurzame Energie. Basistabel StatLine: Duurzame energie: vermeden prim. energie [3] (CBS, 2009a) Geografisch verdeling Nederland Andere variabelen Het verbruik van duurzame energie uitgesplitst naar energiebron / techniek, uitgedrukt als percentage van het totale energieverbruik.het verbruik van duurzame energie uitgesplitst naar energiebron / techniek, uitgedrukt als vermeden emissie van kooldioxide (in kton, resp. als percentage van de totale kooldioxide emissie). Verschijningsfrequentie Pagina 3 van 5
Jaarlijks Achtergrondliteratuur Duurzame energie [2] (CBS, 2007) (onderzoeksbeschrijving)verbruik duurzame energie groeit [4] (CBS, 2009b)Duurzame energie in Nederland 2008 [5] (CBS, 2009c)Definitieve cijfers duurzame energie 2008. Toelichting op bijstellingen [6] (CBS, 2009d). Opmerking In de verbruikscijfers in de tabel is de import van groene stroom niet meegeteld. Betrouwbaarheidscodering A (integrale enquête) voor duurzame energie uit waterkracht;a (integrale enquête) voor duurzame energie uit windenergie;d (schatting, gebaseerd op een aantal metingen, expert judgement, een aantal relevante feiten of gepubliceerde bronnen terzake) voor duurzame energie uit zonneenergie;e (schatting gebaseerd op een enkele meting, expert judgement, relevante feiten of extrapolatie van andere metingen) voor duurzame energie uit omgevingsenergie;c (schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd) voor biomassa in afvalverbrandingsinstallaties;a (integrale enquête) voor meestoken biomassa in elektriciteitscentrales;d (schatting, gebaseerd op een aantal metingen, expert judgement, een aantal relevante feiten of gepubliceerde bronnen terzake) voor biomassa in houtkachels voor warmte bij bedrijven;e (schatting gebaseerd op een enkele meting, expert judgement, relevante feiten of extrapolatie van andere metingen) voor huishoudelijke houtkachels;a (integrale enquête) voor overige biomassaverbranding;b (schatting gebaseerd op een groot aantal (zeer accurate) metingen, waarbij representativiteit van de gegevens vrijwel volledig is) voor biogas;c (schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd) voor biobrandstoffen voor het wegverkeer.per onderdeel wordt in het rapport Duurzame energie in Nederland 2008 (CBS, 2009c) ingegaan op de betrouwbaarheid. Referentie van deze webpagina CBS, PBL, RIVM, WUR (2009). [10] (indicator 0385, versie 17, 15 december 2009 ). www.clo.nl. Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen. BronURL: https://www.clo.nl/indicatoren/nl038517 Links [1] https://www.clo.nl/indicatoren/nl0385 [2] http://www.cbs.nl/nr/exeres/dbba70c77344440ea96d3a808ca73f4e,frameless.htm [3] http://statline.cbs.nl/statweb/publication/?vw=t&dm=slnl&pa=7516&d1=0,2& amp;d2=a&d3=0,5,10,(l2)l&hd=0804290937&hdr=t,g2&stb=g1 [4] http://www.cbs.nl/nr/exeres/e0fa7845782f4ed4a585825ad69861d3 [5] http://www.cbs.nl/nr/exeres/3e4d2a2859584ae396d5a1e75fd3ef01 [6] http://www.cbs.nl/nr/rdonlyres/75fdd9ca827242cda0cba3744effe9bd/0/2009definitievecijfersduurzameebergie2008art.pdf [7] http://www.senternovem.nl/duurzameenergie/infotheek/publicaties/publicaties_bioenergie/protocol_monitoring_duurzame_energie_2006.asp [8] http://www.senternovem.nl/mmfiles/nieuwe energie voor het klimaat Werkprogramma Schoon en Zuinig_tcm24240599.pdf Pagina 4 van 5
[9] http://statline.cbs.nl/ [10] https://www.clo.nl/indicatoren/nl038517 Pagina 5 van 5