Inventaris van het archief van de Nederlandsche Bank NV, president Mr. Meinoud Marinus Rost van Tonningen 1941-1945



Vergelijkbare documenten
Inventaris van het archief van De Nederlandsche Bank N.V., Commissie van Advies inzake Zuivering Personeel ( )

Inventaris van het archief van het Comité Taptoe Delft,

Inventaris van het archief van de Nederlandsche Bank N.V., president Willem Ferdinand Mogge Muilman,

Inventaris van het archief van het Ministerie van Koloniën: Personeelsdossiers,

Nummer archiefinventaris:

Inventaris van het archief van de Nederlands-Duitse Commissie voor het Duitse Krediet,

Inventaris van het archief van de Staatscommissie voor de Herziening van het Wetboek van Strafvordering,

Inventaris van het archief van het Ministerie van Oorlog: Directeur voor de Administratie,

Inventaris van de Burgerlijke Stand der gemeente Rotterdam: Akten van Huwelijkstoestemmingen,

Inventaris van het archief van de Staatscommissie voor de Herziening van het Burgerlijk Procesrecht,

Inventaris van het archief van de president van de Nederlandsche Bank, Mr. Jacques Teysset, (1783) (1925)

Inventaris van het archief van de Nieuwe Internationale Hypotheekbank te Groningen,

Inventaris van het archief van de presidenten van de Nederlandsche Bank, Jacob Fock, ( ) en Abraham Fock, ( )

Inventaris van het archief van het Spaarfonds Geïnterneerde Belgische Militairen,

Inventaris van het archief van de Raad voor de Kinderbescherming te Rotterdam, (1980)

Inventaris van het archief van de Nederlandse Hoofdcommissie voor de Internationale Tentoonstelling te Parijs in 1878, 1877

Inventaris van het archief van het Nederlandse Gezantschap in Brazilie,

Inventaris van het archief van de Nieuwe Nederlands-Amerikaanse Hypotheekbank te Amsterdam,

Inventaris van de fotocollectie Elsevier, jaargangen De Prins en Wereldkroniek, tijdschriften,

Nummer archiefinventaris:

Inventaris van het archief van de Raad van State: Afdeling Geschillen van Bestuur: schorsingskamer,

Inventaris van het archief van de notarissen te Leerdam,

Inventaris van het archief van de Provinciale Hervormde Jeugdraad - Jonge Kerk Commissie van de Nederlandse Hervormde Kerk in Zuid-Holland,

Inventaris van het archief van de Commissie tot herziening van de Zeevaartkundige Examens,

Inventaris van het archief van de Nederlandsche Bank NV, het Nederlandsch Clearinginstituut,

Inventaris van het archief van de Commissie voor de Wederopbouw van Noord-Frankrijk,

Nummer archiefinventaris:

Inventaris van het archief van de Weeskamer Meerkerk

Inventaris van het archief van de Commissie voor de Rassenlijst voor Fruit, (1945)

Inventaris van het archief van het Bedrijfschap Binnenlandse Groothandel in Margarine, Spijsvetten en Spijsoliën,

Inventaris van het archief van de Examencommissie voor Moderne Bedrijfsadministratie te Haarlem,

Inventaris van het archief van de Commissie voor de Beperking van de Melkproductie,

Inventaris van het archief van de Eerstaanwezend Ingenieur der Genie te ''s-gravenhage, supplement,

Inventaris van het archief van de Classicale Zendings-Commissie van de classis Dordrecht,

Inventaris van het archief van de Garnizoenscommandant te Rotterdam,

Nummer archiefinventaris: Auteur: A.C. van der Zwan. Nationaal Archief, Den Haag Copyright: cc0

Inventaris van het archief van het Ministerie van Koloniën: Registers Indische Couranten

Nummer archiefinventaris:

Inventaris van het archief van de Club van Rome Nederland,

Inventaris van het archief van Exploïtatiemaatschappij De Valk, (1892 ) (1959) (De Nederlandsche Bank)

Inventaris van het archief van de Vereniging Proefstation voor de Java-Suikerindustrie,

Nummer archiefinventaris:

Inventaris van archiefbescheiden betreffende requisitie-aangelegenheden Amerika,

Inventaris van het archief van de Commissie ter bestudering van het NACO-rapport omtrent Schiphol,

Nummer archiefinventaris:

Inventaris van het archief van de Nederlandse Unie van Accountants,

Inventaris van het archief van de Begeleidings- en Ontwikkelingscommissie Hoger Economisch en Administratief Onderwijs (HEAO),

Inventaris van het archief van de Directies der Belastingen te Rotterdam en Amsterdam,

Inventaris van het archief van het Ministerie van Koloniën: Jaarboek van het Mijnwezen in Nederlands Oost-Indië,

Inventaris van het archief van de Begeleidingscommissie Automatisering Academische Ziekenhuizen,

Inventaris van het archief van de Nationale Spaarraad,

Nummer archiefinventaris:

Inventaris van het archief van de Nederlandse Groenten- en Fruitcentrale,

Inventaris van de fotocollectie Van Zuilen

Inventaris van het archief van de Nederlandse Zuid- Afrikaanse Maatschappij van Vaste Goederen te Amsterdam,

Inventaris van het archief van het Nederlandsch Congres voor Openbare Gezondheidsregeling (NCOG),

Inventaris van het archief van het Administratiekantoor van Russische Fondsen Guépin en Van der Vlugt te Haarlem, (1798)

Inventaris van het archief van de Staatscommissie Bioscoopgevaar,

Inventaris van het archief van het Nederlandse Gezantschap, later Ambassade in Mexico te Mexico- Stad,

Inventaris van het archief van de Commissie herziening Modelvoorwaarden Vergunningen,

Inventaris van het archief van het Ministerie van Binnenlandse Zaken: stukken betreffende de Strandvonderij

Nummer archiefinventaris: Auteur: Centrale Archief Selectiedienst. Nationaal Archief, Den Haag Copyright: cc0

Inventaris van het archief van het Militair Hospitaal te Dordrecht

Inventaris van het archief van de Credietvereeniging, (1643) (De Nederlandsche Bank)

Inventaris van het archief van de Volkshogeschool Suriname,

Inventaris van het archief van de Nederlandse Vertegenwoordiging in Ierland (Dublin),

Inventaris van het archief van de Staatscommissie voor de Administratieve Rechtspraak,

Inventaris van het archief van de Handelsvereniging Amsterdam, (1992)

Inventaris van het archief van het Bemiddelingsbureau Wachtgelders van het Ministerie van Financiën,

Inventaris van het archief van de Commissie van Advies en Bijstand bedoeld in 5 van de Geldschieterswet 1932,

Inventaris van het archief van persoonsdossiers van de Oorlogsgravenstichting

Inventaris van het archief van de Marinecommandant Vlissingen,

Inventaris van de Burgerlijke Stand der gemeente Hillegersberg: huwelijksaangiften en -afkondigingen,

Nummer archiefinventaris:

Inventaris van het archief van het Kantongerecht te Alphen aan den Rijn,

Inventaris van het archief van het Huis Binckhorst bij Voorburg, ca

Inventaris van het archief van de Landbouwmaatschappij Geboegan,

Inventaris van het archief van de Socialisatie- Commissie / Commissie Nolens,

Inventaris van het archief van de Vereniging voor Waardevast Geld te ''s-gravenhage,

Inventaris van het archief van de Vereniging Guinee- Nederland,

Inventaris van het archief van het Nederlandse Vice- Consulaat in Janina,

Inventaris van het archief van het Centraal Instituut voor Materiaal Onderzoek TNO,

Inventaris van het archief van de Weduwebeurs van de Nederlandse Hervormde Kerk, Classis Gouda, (1970)

Inventaris van het archief van de Koninklijke Landmacht: 2e Groot Militair Commando: Geheim archief,

Inventaris van het archief van het Ministerie van Koloniën: Handelingen en Bijlagen van de (Koloniale) Staten van Suriname,

Inventaris van het archief van de Registers van Eigendomsovergang : Katwijk

Inventaris van het archief van de Raad van Nederlandse Werkgeversbonden,

Inventaris van de archieven van de Vakgroep Zeescheepvaart; Vakgroep Kustvaart; Bedrijfsgroep Koopvaardij,

Inventaris van het archief van de NV Centrale Tramwegmaatschappij te Amsterdam,

Inventaris van het archief van het Kantongerecht te Delft,

Inventaris van het archief van het Ministerie van Justitie: Minister Mr. P.S. Gerbrandy: Semi-ambtelijk archief, (1929)

Inventaris van het archief van het Ministerie van Koloniën: Stamboeken Burgerlijke Ambtenaren,

Inventaris van het archief van de Nederlands- Indische Portland Cement Maatschappij, (1971)

Inventaris van het archief van het Ministerie van Financiën: Administratie der Registratie,

Nummer archiefinventaris:

Inventaris van het archief van J.E.N. van Lynden tot Hoevelaken [levensjaren ],

Nummer archiefinventaris: Auteur: W.M.E. Bruseker, P.L. Groen. Nationaal Archief, Den Haag Copyright: cc0

Inventaris van het archief van Exploïtatiemaatschappij De Valk, (1892 ) (1959) (De Nederlandsche Bank)

Nummer archiefinventaris:

Nummer archiefinventaris:

Transcriptie:

Nummer Toegang: 2.25.69.12 Inventaris van het archief van de Nederlandsche Bank NV, president Mr. Meinoud Marinus Rost van Tonningen 1941-1945 De Nederlandsche Bank N.V. De Nederlandsche Bank: Arnoud Glaudemans (2005), Mirjam Schaap (2009), Simon Halink (2011), Olaf Borgers (2014). Nationaal Archief, Den Haag (c) 2014. This finding aid is written in Dutch.

2.25.69.12 DNB - Meinoud Marinus Rost van Tonningen 3 I N H O U D S O P G A V E BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF...5 Aanwijzingen voor de gebruiker...6 Openbaarheidsbeperkingen...6 Beperkingen aan het gebruik...7 Materiële beperkingen...7 Andere toegang...7 Aanvraaginstructie...7 Citeerinstructie...7 Archiefvorming...8 Geschiedenis van de archiefvormer...8 Geschiedenis van het archiefbeheer...9 Verwerving door Nationaal Archief...10 Inhoud en structuur van het archief...11 Inhoud...11 Selectie en vernietiging...11 Aanvullingen...11 Verantwoording van de bewerking...11 Ordening van het archief...11 Verwant materiaal...12 Afgescheiden Archiefmateriaal...12 Verwante archieven...12 Publicaties...12 BESCHRIJVING VAN DE ARCHIEFBESTANDDELEN...13 ZA.02 ZA. Bescheiden, niet geordend naar onderwerp...13 ZA.02. Correspondentie...13 ZA.04. Publicaties...13 ZB. Opbouw en instandhouding...14 ZB.01. Oprichting en juridische structuur...14 ZB.01.03. Functionarissen...14 ZB.01.03.01. Leden van de Directie...14 ZC. Taken...15 ZC.07. Onderwerpen van bemoeienis (Directie)...15 ZD. Nevenfuncties...16 ZE. Familiearchieven...17

2.25.69.12 DNB - Meinoud Marinus Rost van Tonningen 5 BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF Naam archiefblok: Archief van Meinoud Marinus Rost van Tonningen Periode: 1941-1945 merendeel 1941-1945 Archiefbloknummer: P8 Omvang: 0,4 meter; 17 inventarisnummers Taal van het archiefmateriaal: De stukken zijn in het Nederlands en Duits gesteld. Soort archiefmateriaal: Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten Archiefbewaarplaats: Nationaal Archief, Den Haag Archiefvormers: Meinoud Marinus Rost van Tonningen (1941-1945) Samenvatting van de inhoud van het archief: Correspondentie (alfabetisch geordend), voordrachten, nota s gericht aan de Duitse minister van financiën H. Fischböck. interne mededelingen en persberichten van o.a. de Nederlandsche Oost-compagnie en de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB), rekening-courant afschriften van de rekening Bureau Mr. M.M. Rost van Tonningen, krantenknipsels. persoonlijke stukken, beheer van Rost van Tonningens vermogen na diens overlijden en de kwestie mw. F.S. Rost van Tonningen-Heubel (ook bekend als de zwarte weduwe ).

6 DNB - Meinoud Marinus Rost van Tonningen 2.25.69.12 Aanwijzingen voor de gebruiker Aanwijzingen voor de gebruiker Openbaarheidsbeperkingen OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Dit archief is deels openbaar, deels beperkt openbaar, op grond van artikel 15 lid 1 a, b en/of c. Met het oog op de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer zijn de inventarisnummers, genoemd in de eerste kolom beperkt openbaar tot 1 januari van het jaar, genoemd in de tweede kolom. Raadpleging en gebruik mogelijk na schriftelijke toestemming van de Algemeen Rijksarchivaris. Inventarisnummer 17393 2030 Openbaar met ingang van 1 januari: Met het oog op het belang van de staat of zijn bondgenoten zijn de inventarisnummers, genoemd in de eerste kolom beperkt openbaar tot 1 januari van het jaar, genoemd in de tweede kolom. Raadpleging en gebruik mogelijk na schriftelijke toestemming van de Nederlandsche Bank N.V. Inventarisnummer 17396 2020 Openbaar met ingang van 1 januari: Met het oog op het anderszins voorkomen van onevenredige bevoordeling of benadeling van betrokken natuurlijke personen of rechtspersonen danwel van derden zijn de inventarisnummers, genoemd in de eerste kolom beperkt openbaar tot 1 januari van het jaar, genoemd in de tweede kolom. Raadpleging en gebruik mogelijk na schriftelijke toestemming van de Algemeen Rijksarchivaris. Inventarisnummer 2360 2020 2361 2020 2362 2020 2363 2020 Openbaar met ingang van 1 januari:

2.25.69.12 DNB - Meinoud Marinus Rost van Tonningen 7 Beperkingen aan het gebruik BEPERKINGEN AAN HET GEBRUIK Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht. Materiële beperkingen MATERIËLE BEPERKINGEN Er zijn geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat. Andere toegang ANDERE TOEGANG Er zijn geen bijzonderheden te melden. Aanvraaginstructie AANVRAAGINSTRUCTIE Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen: 1. U maakt een profiel aan op www.gahetna.nl, en logt vervolgens in; 2. Via de archiefinventaris (alleen de beschrijvingen met rode nummers) selecteert u het gewenste archiefstuk door op de knop 'Reserveren' te klikken; 3. In het volgende scherm geeft u aan op welke dag u het archiefstuk wilt inzien; 4. Indien u zich bevindt in de studiezaal en een tafelnummer heeft ontvangen kunt u dit nummer vermelden. Als u geen tafelnummer heeft kunt u tafelnummer 777 laten staan; 5. Vervolgens bevestigt u uw reservering door deze te versturen. Citeerinstructie CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Nationaal Archief, Den Haag, De Nederlandsche Bank N.V., Archief van Meinoud Marinus Rost van Tonningen (1941-1945), nummer toegang 2.25.69.12, inventarisnummer... VERKORT: NL-HaNA, DNB - Meinoud Marinus Rost van Tonningen, 2.25.69.12, inv.nr....

8 DNB - Meinoud Marinus Rost van Tonningen 2.25.69.12 Archiefvorming Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER Mr. Meinoud Marinus Rost van Tonningen is president van 27-03-1941 tot 07-05-1945. Meinoud Marinus Rost van Tonningen wordt in 1894 geboren te Soerabaja als jongste zoon van een legercommandant. Het gezin keert in 1909 terug naar Nederland. Na de middelbare school vangt hij in 1912 de studie in Delft aan. Aan het begin van de Eerste Wereldoorlog staakt hij zijn studie en gaat hij als vrijwilliger in militaire dienst. Begin 1919 verlaat hij als reserve eerste luitenant de artillerie. In 1918 schrijft hij zich te Leiden in voor de studie rechten, welke studie hij in december 1921 voltooit. Vanaf 1923 is hij werkzaam bij de staf van de commissaris-generaal mr. A.R. Zimmerman bij de Volkenbond te Wenen. Na de dood van Zimmerman in 1926 blijft Rost van Tonningen nog twee jaar in Wenen als vertegenwoordiger van het Financieel Comité van de Volkenbond en van de Trustees van de Volkenbondslening aan Oostenrijk. Tussen 1928 en1931 is hij werkzaam bij Hope & Co. In de herfst van 1931 keert hij terug in zijn vroegere functie te Wenen, waar hij in 1934 overtuigd aanhanger wordt van het nationaal-socialisme van het Oostenrijkse type, gekenmerkt door een fel antisemitisme. In 1936 forceert hij met zijn ontslag uit de Volkenbond het einde van de Volkenbondscontrole in Oostenrijk. Het levert hem krediet op binnen de nazi-top. In 1936 ontvangt Hitler hem te Berchtesgaden en is hij een aanzienlijke gast op de Parteitag in Neurenberg, waar hij onder andere Himmler leert kennen. In het najaar van 1936 keert Rost van Tonningen terug naar Nederland waar hij lid wordt van de NSB en spoedig daarop lid van de Tweede Kamer voor deze partij. Op 3 mei 1940 wordt hij als een van de 21 gevaarlijkste personen door de Nederlandse regering geïnterneerd. Eind mei 1940 wordt hij door de Duitsers te Calais bevrijd en keert hij in triomf naar Den Haag terug. Binnen de partij ziet Rost van Tonningen zijn politieke ambities het jaar gefrustreerd: in tegenstelling tot Mussert, die opteert voor een meer zelfstandig Nederland, streeft Rost van Tonningen het opgaan van Nederland in een groot Duits rijk na. Bovendien blijkt uit onderzoek dat hij geen zuivere Germaan zou zijn. Sindsdien geldt een politiek voorbehoud jegens Rost van Tonningen en richt hij zich op een terugkeer in de financieel-economische sector. Op 27 maart 1941 wordt hij na het ontslag van Trip tot president van de Nederlandsche Bank (DNB) benoemd. Eind april 1941 volgt zijn benoeming tot secretaris-generaal voor Bijzondere economische zaken en waarnemend secretaris-generaal van Financiën. Nadat hij ook nog leider is geworden van het Economisch Front van de NSB, geldt hij op papier als de machtigste figuur in de financieel-economische sector van partij en staat. Als president van DNB loopt Rost van Tonningen aan de leiband van de Duitsers, in het bijzonder van minister van Financiën Fischböck. De aan Fischböck ondergeschikte Bühler wordt als Beauftragte van DNB veel meer dan tevoren bij de dagelijkse gang van zaken en daarin voorkomende besprekingen betrokken. Direct na zijn aantreden tracht Rost van Tonningen het leidersbeginsel in te voeren. De oude regel dat de directie bij meerderheid van stemmen beslist en de stem van de president alleen bij minder belangrijke zaken de doorslag geeft wordt verlaten. Rost van Tonningen en de nieuw door hem benoemde directeur en felle NSB er J. Robertson forceren voortaan alle zaken door alles tot een minder belangrijke zaak te verklaren. In het voorjaar van 1941 laat hij hiertoe door de studie-afdeling van de Reichsbank te Berlijn een concept van een verordening ontwerpen. DNB zou een publiekrechtelijk lichaam met verordende bevoegdheid worden. De Bank

2.25.69.12 DNB - Meinoud Marinus Rost van Tonningen 9 zou voortaan rechtstreeks ondergeschikt zijn aan de rijkscommissaris die het benoemingsrecht van alle leden van de directie toekomt. De president krijgt binnen de directie de doorslaggevende stem en stelt de statuten vast. Directie, commissarissen en A. Bühler als Beauftragte van DNB keren zich tegen het voorstel, waarna Rost van Tonningen het plan voorlopig moet laten rusten. Een tweede conflict betreft de ontwerpverordening voor de regeling van het toezicht op het particuliere bankwezen, omdat ook hier Rost van Tonningen tracht het leidersbeginsel in te voeren. Het gewraakte artikel inzake het leidersbeginsel wordt uiteindelijk door Rost van Tonningen ingetrokken waarna op 16 december 1941 de verordening wordt uitgevaardigd. Een eerste uitvoeringsbesluit verschijnt pas halverwege 1943, maar dit bleef zonder veel betekenis. Op 17 september 1944 kwam het weer te vervallen. Op 6 juni 1942 wordt de Nederlandsche Oost-Compagnie opgericht. DNB is hierbij betrokken wegens haar participatie in de naamloze vennootschap. Het initiatief gaat uit van Rost van Tonningen, die zelf als president-commissaris optreedt. De NOC moet het Nederlandse bedrijfsleven in staat stellen werkzaam te zijn voor de economische opbouw van de door Duitsland op Rusland veroverde gebieden. De staat zal op aanbeveling van de compagnie de kredieten garanderen die het bedrijfsleven nodig heeft om in de aangeduide gebieden aan het werk te gaan. De oorlogssituatie ter plaatse en de weigering van de Duitsers om Nederland rechtstreeks met de gebieden handel te laten drijven, doen alle grote verwachtingen van Rost van Tonningen teniet. Met ingang van 1 juli 1943 wordt mr. P.H.A. Bijleveld, directeur van het bijkantoor van de Nederlandsche Handel-Maatschappij te Haarlem, benoemd tot directeur. Zijn aanstaande benoeming is voor directeuren De Beaufort en De Jong naast de geplande invoering van het leidersbeginsel - op 7 juni 1943 reden te besluiten hun functie neer te leggen. Ook de commissarissen spreken zich uit tegen de benoeming van Bijleveld. Dit laatste is voor Rost van Tonningen aanleiding de Rijkscommissaris het voorstel te doen de in 1941 ontworpen Bankverordening alsnog in werking te doen treden. Het voorstel wordt goedgekeurd en met de invoering van de verordening vervallen de functies van de Raad van Commissarissen en de Commissie van Advies. De nazificatie van de Bank is voltooid. DNB bezit nu overheidskarakter en heeft binnen het kader van haar taak verordenende bevoegdheid. Het leidersbeginsel is ingevoerd. Het benoemingsrecht van directieleden komt aan de rijkscommissaris toe. Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog wordt Rost van Tonningen in korte tijd opgeleid door de Waffen-SS en in maart 1945 gaat hij in actieve Duitse dienst met de rang van SS-Hauptsturmführer. Hij wordt echter al gauw door de geallieerden gevangen genomen. Na een eerdere zelfmoordpoging overlijdt Rost van Tonningen op 6 juni 1945 na een val of sprong in de strafgevangenis van Scheveningen. Ingevolge het Koninklijk Besluit van 1 oktober 1945 wordt Rost van Tonningen met ingang van 7 mei 1945 ontzet uit zijn functie als president van DNB. Geschiedenis van het archiefbeheer GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER Vanwege de verschillende functies van Rost van Tonningen en de verplaatsing van het Departement van Financiën naar Deventer is het archief van Rost van Tonningen al tijdens WO II zeer verspreid geraakt. Tijdens de oorlog is zijn archief over drie plaatsen verdeeld geweest:

10 DNB - Meinoud Marinus Rost van Tonningen 2.25.69.12 1. DNB; 2. De Javasche Bank (dit omdat zijn secretaris, F.L. Rambonnet, vanaf januari 1943 in het gebouw van de Javasche Bank te Amsterdam zijn kantoor had, alwaar tevens het departement voor Bijzondere Economische Aangelegenheden gevestigd was. In september 1944 zijn gedeelten van dit archief vernietigd); 3. Ministerie van Financiën te Deventer. Het archief van Rost van Tonningen dat na de bevrijding op DNB werd aangetroffen is overgedragen aan de Politieke Opsporingsdienst (POD). Deze lichtte uit de dossiers alle van belang zijnde stukken welke deels verspreid raakte over strafdossiers. De overige stukken werden door de POD geretourneerd. Het bij de Javasche Bank aanwezige archief werd door de liquidateur van het Departement van Bijzondere Economische Aangelegenheden, mr. J.H.C. Slotemaker, doorgezien en doorlopend genummerd. Een gedeelte hiervan werd overgedragen aan mr. Zaayer, procureur-fiscaal, en een ander gedeelte aan dr. Houwink als beheerder over het vermogen van Rost van Tonningen. De aan mr. Zaaijer toegestuurde dossiers werden in het tweede kwartaal van 1947 aan het RIOD afgestaan. Van de Waal, archivaris van DNB, heeft in februari 1948 een aantal dossiers, dat hij van Houwink ontvangen had en voor DNB niet van belang was, overgedragen aan het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (RIOD, het huidige NIOD). Behalve deze dossiers werden ook nog 7 ordners overgedragen. In 1951 gaf het Nederlandsche Beheersinstituut toestemming een aantal dossiers over te dragen aan DNB, zolang de erfgenamen van Rost van Tonningen deze niet terug verlangden. Om welke dossiers het gaat blijft onvermeld. In 1955 werden door DNB nog archiefbescheiden overgedragen. Uit het archief bewaard bij het Ministerie van Financiën te Deventer werden eind 1945 enige dossiers aan DNB toegezonden. Vanuit het RIOD zijn na WOII pogingen ondernomen de verspreid geraakte stukken van Rost van Tonningen te verzamelen, o.a. door het maken van fotokopieën. In 1955 blijkt nog een 25-tal dossiers dat in 1945 en 1947 aan Houwink was toegezonden, zoek. Verdere correspondentie ontbreekt (zie inventarisnummer 3530). Momenteel ligt het grootste deel van het archief op het NIOD. Bij DNB zijn slechts enkele dossiers aanwezig, o.a. correspondentie, krantenknipsels, enkele verdwaalde persoonlijke stukken en stukken inzake de afwikkeling van het beheer van het vermogen van Rost van Tonningen en zijn weduwe mw. Rost van Tonningen - Heubel. Van een aantal "persoonlijke" stukken uit het archief is een inventarislijst samengesteld. De lijst is ongedateerd. Zie voor deze lijst inventarisnummer 3530 (archief van de Secretarie van DNB, toegangsnummer 2.25.68). Verwerving door Nationaal Archief VERWERVING DOOR NATIONAAL ARCHIEF Overbrenging van een overheidsarchief. Het archief is door de Nederlandsche Bank krachtens art. 12 van de Archiefwet 1995 in 2016 overgebracht.

2.25.69.12 DNB - Meinoud Marinus Rost van Tonningen 11 Inhoud en structuur van het archief Inhoud en structuur van het archief Inhoud INHOUD Dit deelarchief bevat door Rost van Tonningen gevoerde correspondentie (alfabetisch geordend), zijn voordrachten, en nota s gericht aan de Duitse minister van financiën H. Fischböck. Naast materiaal inzake nationaal-socialistische organisaties waar Rost van Tonningen lid van was (interne mededelingen en persberichten van o.a. de Nederlandsche Oost-compagnie en de Nationaal-Socialistische Beweging van Anton Mussert), bestaat het archief uit rekening-courant afschriften van de rekening Bureau Mr. M.M. Rost van Tonningen, diverse bijlagen als een overzicht van het vermogen van de Koningin, en verzamelingen krantenknipsels. Erg interessant zijn de persoonlijke stukken in dit deelarchief, zoals het paspoort en de NSB-lidmaatschapskaart van Rost van Tonningen, en gelukwensen ontvangen ter gelegenheid van de geboorte van zijn zoons en zijn vijftigste verjaardag. Het archief bevat ook een naoorlogs gedeelte, waarin het beheer van Rost van Tonningens vermogen en de kwestie mw. F.S. Rost van Tonningen-Heubel (ook bekend als de zwarte weduwe ) centraal staan. Selectie en vernietiging SELECTIE EN VERNIETIGING Gezien de grote cultuur-historische waarde van dit deelarchief is er tijdens de bewerking niets voor vernietiging in aanmerking gebracht. Aanvullingen AANVULLINGEN Dit is de inventaris van het archief tot en met 1995. Alles wat daarna volgt wordt als aanvullingen beschouwd. Er zijn geen verdere aanvullingen te verwachten. Verantwoording van de bewerking VERANTWOORDING VAN DE BEWERKING Dit archief is in verschillende stadia tussen 2005-2010 bewerkt en van context voorzien door A.P.J. Glaudemans, M. Schaap en S. Halink. In 2012-2013 is de inventaris geredigeerd en de context aangevuld door O.E. Borgers. Daarnaast is de rubriekenindeling enigszins aangepast ten opzichte van de oorspronkelijke indeling zoals in de periode 2005-2010 gebruikt. Ordening van het archief ORDENING VAN HET ARCHIEF Er zijn geen bijzonderheden te melden.

12 DNB - Meinoud Marinus Rost van Tonningen 2.25.69.12 Verwant materiaal Verwant materiaal Afgescheiden Archiefmateriaal AFGESCHEIDEN ARCHIEFMATERIAAL Het Historisch archief van DNB bezit een grote hoeveelheid fotomateriaal. Hieronder bevinden zich ook afbeeldingen die mogelijk aan het Rost van Tonningen-archief zijn te koppelen. Dit fotoarchief bevindt zich, onafhankelijk van de reeds bewerkte archieven bij DNB en zal in een later stadium worden bewerkt. Verwante archieven VERWANTE ARCHIEVEN Voor Rost van Tonningen, zie in het archief van DNB ook: inv. nrs. 3305, 3530, 3582 (Secretarie-archief, toegangsnummer 2.25.68); 20616, 20696 (Deelarchief Rekeningcourant, Giro en Clearing, toegangsnummer 2.25.70.14-18); 31744, 36352, 36390 (Deelarchief A.M de Jong, toegangsnummer 2.25.69.20); 17107, 17412 (Deelarchief Beauftragte des Reichscommissars, toegangsnummer 2.25.77.06). Archief met betrekking tot Rost van Tonningen bevindt zich verder bij het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) te Amsterdam onder toegangsnummers 169-170 en 249-071. Ten tijde van dit schrijven (december 2012-januari 2013) was dit archief in bewerking en niet (digitaal) toegankelijk. Publicaties PUBLICATIES E. Fraenkel-Verkade, Rost Van Tonningen, Meinoud Marinus, in Biografisch Woordenboek van Nederland 1 (Den Haag 1979), ook te vinden onder: http://www.historici.nl/onderzoek/projecten/bwn/lemmata/bwn1/rost D. Barnouw, Rost van Tonningen: fout tot het bittere einde (Zutphen 1994). Joh. De Vries, Geschiedenis van de Nederlandsche Bank. Vijfde deel, De Nederlandsche Bank van 1914 tot 1948, Trips tijdvak 1931-1948, onderbroken door de Tweede Wereldoorlog (Amsterdam 1994).

2.25.69.12 DNB - Meinoud Marinus Rost van Tonningen 13 Beschrijving van de archiefbestanddelen Beschrijving van de archiefbestanddelen ZA.02 ZA. Bescheiden, niet geordend naar onderwerp ZA.02. Correspondentie ZA.02 ZA. BESCHEIDEN, NIET GEORDEND NAAR ONDERWERP ZA.02. CORRESPONDENTIE 2360 e.a. Correspondentie van en aan derden, alfabetisch geordend 1941-1944 4 omslagen 2360 A - D 2361 E - K 2362 L - N 2363 O - Z ZA.04. Publicaties ZA.04. PUBLICATIES 17387 Artikelen en voordrachten 1935-1944 pak

14 DNB - Meinoud Marinus Rost van Tonningen 2.25.69.12 ZB. Opbouw en instandhouding ZB.01. Oprichting en juridische structuur ZB.01.03. Functionarissen ZB.01.03.01. Leden van de Directie ZB. OPBOUW EN INSTANDHOUDING ZB.01. OPRICHTING EN JURIDISCHE STRUCTUUR ZB.01.03. FUNCTIONARISSEN ZB.01.03.01. LEDEN VAN DE DIRECTIE 17393 Correspondentie inzake het beheer over het vermogen van M. M. Rost van Tonningen en mw. F.S. Rost van Tonningen 1945-1954 1 omslag Op 10 juli 1945 wordt dr. A. Houwink tot beheerder over het nagelaten vermogen van M.M. Rost van Tonningen aangesteld, en op 20 juni 1946 over het vermogen van mw. F.S. Rost van Tonningen-Heubel. Het beheer van beide vermogens wordt op 1 maart 1948 overgenomen door het Nederlandse Beheersinstituut

2.25.69.12 DNB - Meinoud Marinus Rost van Tonningen 15 ZC. Taken ZC.07. Onderwerpen van bemoeienis (Directie) ZC. TAKEN ZC.07. ONDERWERPEN VAN BEMOEIENIS (DIRECTIE) 17395 Nota voor minister van financiën H. Fischböck inzake de overdracht van marken door DNB aan de staat tegen de deponering door de staat van schatkistpapier bij DNB 1941 1 omslag 17396 Overzicht van het vermogen van H.M. de Koningin 1944 ca. 1 omslag Volgens aantekening op het stuk is het aangetroffen tussen de papieren van Rost van Tonningen. Het betreft een bijlage.

16 DNB - Meinoud Marinus Rost van Tonningen 2.25.69.12 ZD. Nevenfuncties ZD. NEVENFUNCTIES 17384 Benoemingen, lidmaatschappen en aftreden uit diverse (neven)functies en organisaties 1936-1944 1 omslag Bevat o.a. concept-verzoek aan A.A. Mussert tot toelating tot de N.S.B. Zie ook het dossier inzake Rost van Tonningen onder inventarisnummer 3305. Voor een beschrijving van een aantal stukken zie de inventarislijst in inventarisnummer 3530 (beide te vinden in het Secretarie-archief, toegangsnummer 2.25.68). 17390 Krantenknipsels inzake de Nederlandsche Oost-Compagnie 1942-1950 1 omslag 17391 Interne mededelingen en persberichten van de Nederlandsche Oost- Compagnie 1943 1 omslag

2.25.69.12 DNB - Meinoud Marinus Rost van Tonningen 17 ZE. Familiearchieven ZE. FAMILIEARCHIEVEN 17392 Diverse nagelaten persoonlijke stukken 1924-1944 1 omslag 17385 Rekening-courant afschriften van zijn rekening bij Beels & Co. 1939-1941 1 omslag 17386 Rekening-courant afschriften van de rekening van "Bureau Mr. M.M. Rost van Tonningen" te s-gravenhage bij Heldring & Pierson bankiers 1940-1941 1 omslag 17388 Gelukwensen bij zijn 50ste verjaardag en de geboorten van zijn zoons Meinoud Grimbert en Ebbe 1941-1944 1 omslag 17389 Krantenknipsels inzake Rost van Tonningen (1936) 1941-1986 1 omslag Bevat ook kopieën 17394 Documentatie inzake mw. F.S. Rost van Tonningen-Heubel (de zwarte weduwe ) 1967-1986 1 omslag Het betreft krantenknipsels en kamerstukken (grotendeels kopieën), met name inzake de pensioenaanspraken van de weduwe Zie ook het dossier inzake Rost van Tonningen onder inventarisnummer 3305