OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 1.3 Evolutie van de energienorm LENTE 2014 Muriel BRANDT écorce sprl team@ecorce.be www.ecorce.be
2 DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE De volgens de verschillende energienormen in acht te nemen criteria kunnen formuleren Op de hoogte zijn van de tools die voor het ontwerpen van performante gebouwen beschikbaar zijn
3 INHOUDSOPGAVE DEFINITIES DE EPB-EISEN VANAF 2015 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM: VAN REGLEMENTAIR PROJECT TOT NULENERGIEPROJECT TOOLS BETER DAN DE NORM
4 DEFINITIES ENERGIENORMEN Lage-energiegebouw Zeer-lage-energiegebouw Passiefgebouw
5 DEFINITIES Energienormen LE-gebouw Criteria Eenheid Type gebouw Woning Tertiair Netto-energiebehoefte voor verwarming kwh/m².jaar 60 45 Netto-energiebehoefte voor koeling kwh/m².jaar - - Luchtdichtheidtest (n 50 ) [vol/h] - - Waarschijnlijkheid van oververhittingrisico (> 25 C) % - - Criterium primaire energie (PE) kwh/m².jaar 150 - Uittreksel uit het VADEMECUM 2012 PHPP 2007 2.4
6 DEFINITIES ENERGIENORMEN Lage-energiegebouw Zeer-lage-energiegebouw Passiefgebouw
7 DEFINITIES Energienormen ZLE-gebouw Criteria Eenheid Type gebouw Woning Tertiair Netto-energiebehoefte voor verwarming kwh/m².jaar 30 30 Netto-energiebehoefte voor koeling kwh/m².jaar - - Luchtdichtheidtest (n 50 ) [vol/h] - Waarschijnlijkheid van oververhittingrisico (> 25 C) % - - Criterium primaire energie (PE) kwh/m².jaar 95 - Uittreksel uit het VADEMECUM 2012 PHPP 2007 2.4
8 DEFINITIES ENERGIENORMEN Lage-energiegebouw Zeer-lage-energiegebouw Passiefgebouw
9 DEFINITIES Energienormen Passiefgebouw Passiefcertificatie Criteria Eenheid Woning Type gebouw Tertiair Netto-energiebehoefte voor verwarming kwh/m².jaar 15 Netto-energiebehoefte voor koeling kwh/m².jaar - 15 Luchtdichtheidtest (n 50 ) [vol/h] 0,6 Waarschijnlijkheid van oververhittingrisico (> 25 C) % 5 5* Criterium primaire energie (PE) kwh/m².jaar - 90 2,5 * c *Dynamische simulatie vereist (> 1000 m²) Uittreksel uit het VADEMECUM 2012 PHPP 2007 2.4
10 DEFINITIES Energienormen Passiefgebouw Premieaanvraag BHG Criteria Eenheid Woning Type gebouw Tertiair Netto-energiebehoefte voor verwarming kwh/m².jaar X Netto-energiebehoefte voor koeling kwh/m².jaar - 15 Luchtdichtheidtest (n 50 ) [vol/h] 0,6 Waarschijnlijkheid van oververhittingrisico (> 25 C) % 5 5* Criterium primaire energie (PE) kwh/m².jaar 45 + 1,2.(X-15) 95-2,5.c + 1,2.(X-15) *Dynamische simulatie vereist (> 1.000 m²) Uittreksel uit de formulieren voor de aanvraag van Brusselse premies 2014
11 DEFINITIES Energienormen Passiefgebouw Voor het werkelijke project wordt de grenswaarde X, specifiek voor elke eenheid, berekend op basis van volgende gegevens: N een gewogen gemiddelde U-waarde naar eigen inzicht vastgelegd op: 0,12 W/(m².K) voor de opake wanden; 0,85 W/(m².K) voor de deuren en vensters; N een n50 gelijk aan 0,6 volume/h; N een rendement van 80 % (residentieel) of van 75 % (tertiair) voor het ventilatiesysteem.
12 DEFINITIES Energienormen Passiefgebouw Criteria Eenheid Type gebouw Woning Tertiair Netto-energiebehoefte voor verwarming kwh/m².jaar 15 Netto-energiebehoefte voor koeling kwh/m².jaar - 15 Luchtdichtheidtest (n 50 ) [vol/h] 0,6 Waarschijnlijkheid van oververhittingrisico (> 25 C) % 5 5 Criterium primaire energie (PE) kwh/m².jaar 120 90
13 DEFINITIES Energienormen Passiefgebouw Definitie N Een passiefhuis is een gebouw waarvoor de naverwarming of -koeling van de hygiënischeventilatielucht volstaat om het vereiste thermische comfort (ISO 7730) te verzekeren.
14 DEFINITIES Energienormen Passiefgebouw Definitie N Beeldend Bestaande gebouwen Passiefhuizen SWW en verwarming; 10 kw Verwarmingsaanvulling; max. 1 kw
15 DEFINITIES Energienormen Passiefgebouw Definitie N Beeldend Dit weekend wordt het werkelijk koud! Kunnen we misschien vrienden uitnodigen om het huis te verwarmen?
16 INHOUDSOPGAVE DEFINITIES DE EPB-EISEN VANAF 2015 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM : VAN REGLEMENTAIR PROJECT TOT NULENERGIEPROJECT TOOLS BETER DAN DE NORM
17 EPB-EISEN 2015 Van toepassing op nieuwe of met nieuw gelijkgestelde eenheden SV-aanvraag: 01/01/2015 Bestemmingen: N Wooneenheid N Kantoren en diensten N Onderwijs Eisen berekend met behulp van de EPB-software Afwijking mogelijk indien "inachtname van die eisen technisch, functioneel of economisch niet haalbaar is" Infofiche "De EPB-EISEN vanaf 2015": N http://documentation.bruxellesenvironnement.be/documents/if_ NRJ_ExigencesPeb2015NL.PDF
18 EPB-EISEN 2015 Eisen geïnspireerd door de passiefnorm maar naleving van de passiefcriteria in verscheidene fasen: N 2015: NEV, NEK en PEV (primaire-energieverbruik) afstappen van de K-niveau - en E-niveau -eisen N 2016: Oververhitting (kantoren en diensten en onderwijs) N 2018: Luchtdichtheid De andere EPB-eisen blijven van toepassing: N Umax / Rmin (Bijlage XI) N Ventilatie (Bijlage VI en VII) N Bouwknopen (Bijlage V) N Technische installaties (Bijlage VIII) NEV berekend op basis van een GMV met een MINIMUMrendement van 85 % (residentieel) of 75 % (tertiair) PEV berekend op basis van het werkelijk geïnstalleerde ventilatiesysteem
19 EPB-EISEN 2015 Nieuwe eenheden Nieuwe eenheden Criteria Eenheid Woning Type gebouw Tertiair Netto-energiebehoefte voor verwarming kwh/m².jaar X Netto-energiebehoefte voor koeling kwh/m².jaar - 15 Luchtdichtheidtest (n 50 ) [vol/h] 0,6 (vanaf 2018) Oververhitting (> 25 C) % 5 Vanaf 2016 Primaire-energieverbruik (PEV) kwh/m².jaar 45 + 1,2.(X- 15) 95-2,5.c + 1,2.(X-15) Uittreksel uit de infofiche De EPB-eisen vanaf 2015
20 EPB-EISEN 2015 Met nieuw gelijkgestelde eenheden Met nieuw gelijkgestelde eenheden Criteria Eenheid Woning Type gebouw Tertiair Netto-energiebehoefte voor verwarming kwh/m².jaar 1,2 * X Netto-energiebehoefte voor koeling kwh/m².jaar - 1,2 * 15 Luchtdichtheidtest (n 50 ) [vol/h] 1,2 * 0.6 (vanaf 2018) Oververhitting (> 25 C) % 5 Vanaf 2016 Primaire-energieverbruik (PEV) kwh/m².jaar 1,2 * (45 + 1,2.(X-15)) 1,2 * (95-2,5.c + 1,2.(X-15)) Uittreksel uit de infofiche De EPB-eisen vanaf 2015
21 EPB-EISEN Berekening van X De grenswaarde X wordt berekend voor het werkelijke project MAAR met inachtname van: N een gewogen gemiddelde U-waarde willekeurig vastgelegd op: 0,12 W/(m².K) voor de opake wanden; 0,85 W/(m².K) voor de deuren en vensters; N het in rekening brengen van de bouwknopen volgens de methode van de EPB-aanvaarde knopen ; N een n50 gelijk aan 1 volume/h (in 2015); 0,8 volume/h (in 2016); 0,7 volume/h (in 2017); 0,6 volume/h (in 2018); N een rendement van MINIMAAL 80 % (residentieel) of 75 % (tertiair) voor het ventilatiesysteem.
22 INHOUDSOPGAVE DEFINITIES DE EPB-EISEN VANAF 2015 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM: VAN REGLEMENTAIR PROJECT TOT NULENERGIEPROJECT TOOLS BETER DAN DE NORM
23 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM 016
24 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM 016
25 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM Energiebalans van het gebouw met 2 duplexen: 016 Duplex 2 105 m² Duplex 1 107 m² Basissituatie K45 Lage-energiegebouwschil en ventilatie van type C Lage-energiegebouwschil en ventilatie van type D Passieve gebouwschil Passiefgebouw en thermische zonnepanelen Niet-gemene muren Fotovoltaïsche panelen
26 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM K45, type C Gebouwschil K45 Dichtheid: 7,8 h -1 Ventilatie van type C BNE = 106 kwh/m²a Energiebalans voor duplex 1 016 Ugem. = 0,63 Ugemid. = 0,72 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Behoeften [kwh/m².jaar] 5 20 48 106 K45 Electricité Elektriciteit auxiliaire hulpapparatuur Elektriciteit huishoudelijke Electricité domestique gebruik ECS SWW Chauffage Verwarming
27 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM LE-gebouwschil, type C Gebouwschil K40 Dichtheid: 1,5 h -1 Ventilatie van type C BNE = 84 kwh/m²jaar Energiebalans voor duplex 1 016 Ugemid. = 0,55 200 180 160 140 120 100 Behoeften [kwh/m²jaar] 5 20 48 5 20 48 Elektriciteit hulpapparatuur Electricité auxiliaire Elektriciteit huishoudelijke gebruik SWW Electricité domestique ECS Verwarming Chauffage Ugemid. = 0,67 80 60 40 106 84 20 0 K45 K40 - type C
28 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM LE-gebouwschil, type D Gebouwschil K40 Dichtheid: 1,5 h -1 Ventilatie van type D BNE = 60 kwh/m²jaar Energiebalans voor duplex 1 016 Ugemid. = 0,55 Ugemid. = 0,67 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 Behoeften [kwh/m²jaar] 5 20 48 106 5 20 48 84 Electricité auxiliaire Electricité domestique gebruik ECS SWW Chauffage Verwarming Elektriciteit hulpapparatuur Elektriciteit huisdhoudelijk 5 20 48 60 0 K45 K40 - type C Basse Lage énergie energie
29 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM Passieve gebouwschil Gebouwschil K17 Dichtheid: 0,6 h -1 Ventilatie van type D BNE = 15 kwh/m²jaar Drievoudige beglazing en verbeterde isolatie Energiebalans voor duplex 1 016 Ugemid. = 0,21 Ugemid. = 0,35 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Behoeften [kwh/m²jaar] 5 20 48 106 5 20 48 84 Electricité auxiliaire Elektriciteit hulapparatuur Electricité domestique Elektriciteit Huisdhoudelijk gebruik ECS SWW Chauffage Verwarming 5 20 48 60 4 20 48 15 K45 K40 - type C Lage Basse energie énergie Enveloppe Passive gebouwschil passive
30 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM Passief + zonnecollector 016 Gebouwschil K17 Dichtheid: 0,6 h -1 Ventilatie van type D BNE = 15 kwh/m²jaar Ugemid. = 0,21 Ugemid. = 0,35 Toevoeging van thermische zonnepanelen Energiebalans voor duplex 1 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Behoeften [kwh/m²jaa 5 r] 20 5 20 48 48 Electricité Elektriciteit hulapparatuur auxiliaire Electricité domestique ECS SWW Chauffage Verwarming Elektriciteit huisdhoudelijk gebruik 5 20 48 4 20 106 4 84 48 20 60 19 15 15 K45 K40 - type C Lage Basse energie énergie Enveloppe Passieve Passif Passieve + ST gebouwschil passive + ZP
31 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM Niet-gemene muren Gebouwschil K17 Dichtheid: 0,6 h -1 Ventilatie van type D BNE = 22 kwh/m²jaar Energiebalans voor duplex 1 016 De volumieke compactheid gaat van 2,3 naar 1,2 200 180 160 140 Behoeften [kwh/m²jaar] Electricité Elektriciteit hulapparatuur auxiliaire Electricité domestique ECS SWW Chauffage Verwarming Elektriciteit Huisdhoudelijk gebruik 120 Ugemid. = 0,35 100 80 60 40 20 0 4 20 19 4 20 19 15 22 Passif Passieve + ST + ZP Murs Niet-gemene non mitoyens muren
32 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM Passief + PV PE-behoeften voor passiefgebouwen met thermische zonnepanelen bepaling van de oppervlakte van de fotovoltaïsche panelen ter compensatie. Pelletketel Fotovoltaïsche panelen Termische zonnepanelen 25000 20000 PE-behoeften [kwh/jaar] 95 m² PV 016 15000 72 m² PV 10000 5000 Bron: 07-16 LOOSSENSSTRAAT INFOFICHE_BATIMENT EXEMPLAIRE_FR2007.DOC - 02/02/2011 0 Chaudière pellets Pelletketel Chaudière gaz à condensation Condenserende gasketel
33 INHOUDSOPGAVE DEFINITIES DE EPB-EISEN VANAF 2015 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM : VAN REGLEMENTAIR PROJECT TOT NULENERGIEPROJECT TOOLS BETER DAN DE NORM
34 TOOLS PHPP-SOFTWARE EPB-SOFTWARE DYNAMISCHE SIMULATIE
35 TOOLS - PHPP-software
36 TOOLS - PHPP-software PHPP XX Passief Huis resultaat Foto of tekening WILLEM-MASSOZ Gebouw: Locatie en Klimaat: Vielsalm St-Hubert Geen standaard klimaat Straat/Nr: Rue du Vieux Marché, 58 Postcode/Plaats: 6690 VIELSALM Land: België Gebouwtype: Huiseigenaar(s) / Klant(en): Willem Pierre Straat/Nr: Rue Jean Bertholet, 2b Postcode/Plaats: 6690 VIELSALM Architect: Willem Pierre Straat/Nr: La Chapelle, 16 Postcode/Plaats: 4990 LIERNEUX Berekening Elektriciteitsverbruik / Interne warmtewinsten Aannemer technische installaties: écorce sprl Gebouw type: woongebouw Straat/Nr: Rue Sohet, 9b Postcode/Plaats: 4000 LIEGE Interne warmtewinsten Bouwjaar: 1920 Gebruikspatroon: Wonen Aantal wooneenheden: 1 Binnentemperatuur: 20,0 C Type van gebruikte w aardes: Standaard Ingesloten volume Ve: 691,9 m 3 Interne warmtewinsten: 2,1 W/m 2 Specifiek verbruik gerefereerd naar de geconditioneerde vloeroppervlakte Aantal personen: 6,2 Werkelijk aantal personen: 5 Nazicht van van de de eisen eisen Geconditioneerde vloeroppervlakte: 218,1 m 2 Gebruikt: jaarmethode PH Certificaat: Voldaan? Resultaat: jaarmethode Energiekengetal ruimteverwarming: 27 kwh/(m 2 a) 15 kwh/(m 2 a) nee Specifiek ruimteverw armingsverbruik, jaarmethode Resultaat luchtdichtheidstest gebouwschil: 1,5 h -1 0,6 h -1 nee Specifiek ruimteverw armingsverbruik, maandmethode Primaire energie kengetal (SWW, VW, koeling, hulp- en huishoudelektr.): kwh/(m 2 a) 120 kwh/(m 2 a) Primaire energie kengetal (SWW, verwarming en hulpstroom): kwh/(m 2 a) Primaire energie kengetal Energiebesparing door zonnestroom: kwh/(m 2 a) Verwarmingsvermogen: 12 W/m 2 Temperatuuroverschrijdingsfrequentie: % boven 25 C Energiekengetal koeling: kwh/(m 2 a) 15 kwh/(m 2 a) Koellast: W/m 2 Ondergetekende verklaart dat alle ingevoerde data Berekend door: in deze PHPP berekening waarheidsgetrouw zijn volgens het 'As built' bouwdossier en de certficatie-instructies. De Uitgevoerd op: berekeningen met PHPP worden geleverd in bijlage. Handtekening PHPP berekenaar:
37 TOOLS - PHPP-software Vertrek Gebouw Speciale technieken Verificatie Weersgegevens Ventilatie zomer Zomer SWW+ verdeling Oppervlakten Vensters Ventilatie Lijst U-waarden Vloer Typevensters Schaduw U- waarden nee ja Aan eis voldaan? ja Schaduw zomer Meerv. geïnt. systeem PEberekening Stadsverwarming SWW op zonne-energie Elektriciteit Aanvullende elektriciteit Doorlatendheidstest Verwarmingsvermogen Verwarmingsbehoefte Verwarmingsketel Aan eis voldaan? ja nee Certificaat
38 TOOLS PHPP-software VADEMECUM XX Vade-Mecum (consolidé) 2011 - PHPP2007 (v.o. 1.4) Effectuer chronologiquement un choix dans les menus déroulant ci-dessous: Secteur Niveau Standard - Résidentiel - Primes en RBC - Très basse énergie (30kWh/m².an) Date de permis - Après 30 juin 2009 Généralités Le présent VADE MECUM est applicable uniquement pour le secteur RESIDENTIEL (logement unifamilial et collectif). Il est en vigueur pour les demandes de certification en Belgique et, par extension, pour les demandes de primes. Nous précisons également que cet outil est un outil complémentaire au manuel PHPP. Les régles définies dans le présent VADE MECUM prévalent sur celles reprises dans le manuel. Si certains points ne devaient pas être abordés ni dans le manuel, ni dans le VADE MECUM ou que ces derniers prêtent à confusion, l'encodeur prendra alors contact avec la Plate-forme Maison Passive a.s.b.l. ou la Passief Huis Platform v.z.w. La demande sera alors traitée par le Service Certification ; une réponse sera fournie dans les plus brefs délais. Valeurs à prendre en compte La manuel est le premier outil de référence; à ce dernier, un complément d'informations est fourni via le présent VADE MECUM. De manière générale, si aucune justification n'est fournie, les valeurs par défaut sont d'application. Les protections présentes dans le logiciel PHPP ne peuvent être dévérouillées. Si un déverrouillage des cellules est effectué, il devra être clairement signalé et la Plate-forme Maison Passive devra en être informée avant le traitement de primes et/ou de certification. Fenêtres, Fenêtres types, Ombrage, Ventilation, Besoins de chauffage, Méthode mensuelle, Eté, Ombrage été, Ventilation estivale, Données climatiques, Gains internes, Umitoyen et ponts thermiques dans PHPP2003. Guidances Nous conseillons vivement au responsable de projet de venir en guidance. Cette réunion permettra de parcourir le projet et de s'assurer que les hypothèses de départ ainsi que les conditions techniques sont réunies pour mener le projet jusqu'à la certification ou l'octroi de la prime. Pour toutes informations complémentaires sur les guidances, rendez-vous sur notre site internet www.maisonpassive.be, rubrique "Nos services". Dans le doute ou pour toutes questions relatives aux critères, n'hésitez pas à contacter la PMP a.s.b.l. ou PHP v.z.w. Rappellons également que ces guidances sont gratuites. Spécificités techniques
39 TOOLS PHPP-software Gerelateerde tools: N Berekening zone x (Excel-rekenblad) Version 6/08/2010 v 3.0 pmp asbl v 3.0 Calcul du X nbn 62-002 (2008) EN CONTACT AVEC ESPACE CHAUFFE Paroi U Surf U.Surf [W/m²K] [m²] [W/K] APPORTS SOLAIRES DANS L'EANC Négligé Apports solaires Σ U. surf 0 [W/K] Pont thermique Ψ l Ψ.l [W/m²K] [m²] [W/K] Négligé DEPERDITION PAR VENTILATION ENTRE EC et EANC Débit par ventilation entre EC et EANC calculé Σ Ψ.l 0 [W/K] EN CONTACT AVEC EXTERIEUR DEPERDITION PAR VENTILATION ENTRE EANC et Extérieur Négligé calculé Paroi U Surf x U.Surf défaut [W/m²K] [m²] [W/K] 1 1 tableau 1 n50 1 1 1 Type 1 1 Type 2 1 Type 3 1 Type 4 U. surf Σ 0 [W/K] Type 5 tableau Type 1 n50 Pont thermique Ψ l x Ψ.l [W/m²K] [m²] [W/K] 1 1 1 1 1
40 TOOLS PHPP-software Gerelateerde tools: N Beglobal Software voor de analyse van de levenscyclus Tool voor de berekening van de globale energiebalans van een gebouw (grijze energie, gebruiksenergie, ) en van de bijbehorende broeikasgasemissies Niet verplicht!
41 TOOLS PHPP-SOFTWARE EPB-SOFTWARE DYNAMISCHE SIMULATIE
42 TOOLS EPB-software Versie 4.0.2 beschikbaar op de site van Leefmilieu Brussel: N http://www.leefmilieubrussel.be/templates/professionnels/infor mer.aspx?id=37291&langtype=2067
43 TOOLS EPB-software De energetische boomstructuur N Administratieve knoop N Structurele elementen N Systemen
44 TOOLS EPB-software Gegevensinvoer
45 TOOLS EPB-software Resultaten
46 TOOLS PHPP-SOFTWARE EPB-SOFTWARE DYNAMISCHE SIMULATIE
Temperatuur [ C] 47 TOOLS Dynamische simulatie Verplicht voor passiefgebouwen voor de tertiaire sector > 1.000 m² Verschillende softwareprogramma s N TRNSYS www.trnsys.com N CAPSOL www.physibel.be/capsol_ex.htm N Design Builder www.designbuilder.co.uk/ N Pleiade&Comfie www.izuba.fr/logiciel/pleiadescomfie N Ecotect www.autodesk.com N Bovengrens comforttemperatuur (zonder klimaatregeling Ukkel) Uur
48 INHOUDSOPGAVE DEFINITIES DE EPB-EISEN VANAF 2015 EVOLUTIE VAN DE ENERGIENORM : VAN REGLEMENTAIR PROJECT TOT NULENERGIEPROJECT TOOLS BETER DAN DE NORM
49 BETER DAN DE NORM Het bijna-energieneutraalconcept (nearly zero energy) Het energieneutraalconcept Het klimaatneutraalconcept Het energieplusgebouw Anders verwarmen
50 BETER DAN DE NORM Het bijna-energieneutraalconcept Europese definitie voor toekomstige eisen (Richtlijn 2010/30/EU van 19 mei 2010) De dichtbij nul liggende of zeer lage hoeveelheid energie die is vereist, dient in zeer aanzienlijke mate te worden geleverd uit hernieuwbare bronnen, en dient energie die ter plaatse of dichtbij uit hernieuwbare bronnen wordt geproduceerd te bevatten Ingangsdata voor de toepassing van Richtlijn 2010/30/EU van 19 mei 2010 voor nieuwbouw N 2018 voor openbare gebouwen N 2020 voor de andere gebouwen Momenteel niets voorzien voor bestaande gebouwen
51 BETER DAN DE NORM Het bijna-energieneutraalconcept (nearly zero energy) Het energieneutraalconcept Het klimaatneutraalconcept Het energieplusgebouw Anders verwarmen
52 BETER DAN DE NORM Het energieneutraalconcept Definitie volgens de Belgische federale wetgeving in het kader van belastingverminderingen Onder nulenergiewoning wordt verstaan een woning die gelegen is in een lidstaat van de Europese Economische Ruimte en N voldoet aan de voorwaarden van een passiefwoning N en waarin de resterende energievraag voor ruimteverwarming en koeling volledig wordt gecompenseerd door ter plaatse opgewekte hernieuwbare energie. Organisatie: PMP of PHP
53 031 BETER DAN DE NORM Het energieneutraalconcept Voorbeeld: voorbeeldgebouwproject GLOBE N Verwarmingsbehoefte 14 kwh/m²jaar N Oppervlakte van 1.726 m² N Om volgens voornoemde Belgische federale definitie als energieneutraal gebouw te gelden, is de volgende compensatie vereist: Bij verwarming op aardgas (globaal rendement van 85 %): 28.400 kwh/jaar 110 m² fotovoltaïsche panelen Bij verwarming op biomassa (globaal rendement van 70 %, PEomzettingsfactor = 0,32): 11 000 kwh/jaar 42 m² fotovoltaïsche panelen
54 031 BETER DAN DE NORM Het energieneutraalconcept Voorbeeld : voorbeeldgebouwproject GLOBE N Om als absoluut energieneutraal gebouw te gelden, moet het volledige verbruik van het gebouw (elektriciteit, verwarming, SWW, gas om te koken, enz.) worden gecompenseerd. Als er een verwarmingsketel op aardgas voorzien is voor de verwarming en de SWW-productie: Jaarlijks primaire-energieverbruik kwh/jaar 250 m² PV Elektriciteit 66243 110 m² PV Verwarming 28428 SWW 35713 135 m² PV Bijna 500 m² fotovoltaïsche panelen Oplossing: gebruik maken van warmtekrachtkoppeling met biomassa; er worden 2 gevallen voorgesteld
55 031 BETER DAN DE NORM Het energieneutraalconcept Voorbeeld : voorbeeldgebouwproject GLOBE N Geval 1: warmtekrachtkoppeling met pellets, 150 m² PV, koken op aardgas verbruik gebouw PE elektriciteit micro-wkk PELLETS verliezen (schoorsteen) elektriciteitsverbruik (incl. hulpapparatuur verwarming en ventilatie) PE pellets verwarming sanitair warm water PE gaz verliezen (schoorsteen) gas om te koken en voor droogautomaat PE elektriciteit Bron : FHW, architectes Bron : FHW, architectes
56 031 BETER DAN DE NORM Het energieneutraalconcept Voorbeeld : voorbeeldgebouwproject GLOBE N Geval 2 (huidige situatie): warmtekrachtkoppeling met plantaardige olie, 147 m² PV, koken op elektriciteit, aanvulling voor SWW en verwarming d.m.v. een verwarmingsketel op aardgas primaire-energieverbruik (in kwh) verbruik gebouw (in kwh) PE fotovoltaïsche panelen PE elektriciteit PE plantaardige olie verliezen (schoorsteen) 147 m² fotovoltaïsche panelen elektriciteit (incl. hulpapparatuur verwarming en ventilatie) sanitair warm water Bron : FHW, architectes PE gaz verliezen (schoorsteen) micro-wkk plantaardige olie verwarming aanvulling verwarming en SWW
57 BETER DAN DE NORM Het bijna-energieneutraalconcept (nearly zero energy) Het energieneutraalconcept Het klimaatneutraalconcept Het energieplusgebouw Anders verwarmen
58 BETER DAN DE NORM Het klimaatneutraalconcept Geen officiële definitie Bestaat strikt genomen niet! Voorbeeldgebouw 2012: uittreksel uit het reglement De energiedoelstellingen van het voorbeeldgebouw moeten gericht zijn op een zero-co 2 emissie gebouw. Een zero-co 2 emissie gebouw is een gebouw met heel hoge energieprestaties ( ) waarvan het residueel energieverbruik gedekt wordt door een energieproductie op basis van hernieuwbare bronnen ter plaatse (zonne-energie of geothermie) of in de nabijheid. Het eventuele saldo dat niet ter plaatse of in de nabijheid wordt geproduceerd, kan elders worden geproduceerd zodat de CO 2 -balans in totaal nul bedraagt. ( ) Volgens Wikipedia: In een klimaatneutraal huis is de netto-co 2 -emissie van alle verbruikte energie in de woning nul of beter. Dit omvat het energieverbruik van verwarming/koeling en warmwatersystemen, ventilatie, alle binnenverlichting, koken en alle elektrische apparatuur..
59 031 BETER DAN DE NORM Het klimaatneutraalconcept Voorbeeld : voorbeeldgebouwproject GLOBE N De omzettingsfactoren worden gebruikt om de CO 2 -balans te evalueren Brandstof CO 2- emissie [kg/kwh EindE ] Aardgas 0,202 Biomassa 0 Elektriciteit 0,375 N In de huidige situatie is het gebouw uitgerust met: een warmtekrachtkoppelingsysteem met plantaardige olie (zero-co 2 - emissie) dat 4.500 kwh/jaar aan elektriciteit verbruikt voor zijn werking 1.700 kg CO 2 /jaar een hulpverwarmingsketel op aardgas voor de verwarming en het SWW 3.050 kg CO 2 /jaar 150 m² fotovoltaïsche panelen waardoor er 7.200 kg CO 2 /jaar kan worden bespaard N Het gebouw heeft een negatieve CO 2 -balans (-2.450 kg CO 2 /jaar)
60 BETER DAN DE NORM Het bijna-energieneutraalconcept (nearly zero energy) Het energieneutraalconcept Het klimaatneutraalconcept Het energieplusgebouw Anders verwarmen
61 BETER DAN DE NORM Energieplusgebouw Geen officiële definitie Volgens Wikipedia: Een gebouw dat meer energie (elektriciteit, warmte) produceert dan het voor zijn werking verbruikt. N Een kerncentrale?
62 BETER DAN DE NORM Het bijna-energieneutraalconcept (nearly zero energy) Het energieneutraalconcept Het klimaatneutraalconcept Het energieplusgebouw Anders verwarmen
63 BETER DAN DE NORM Anders verwarmen De gebouwschil geniet prioriteit! Ingrijpen op het niveau van de systemen kan later nog zonder problemen Waarom elektriciteit gebruiken om te verwarmen?
64 BETER DAN DE NORM Anders verwarmen Samen produceren volgens de gewenste schaal N Verscheidene mogelijkheden: Warmtekrachtkoppeling (met hout of gas) voor een groep gebouwen Bron : gemeente Doornik (openbare gebouwen) Luchtkwaliteit voor kleine installaties http://www.cogensud.be/acrobat/cogenpertinencerbc-210306_fr%20comp.pdf Warmtenet voor een hele wijk Bron : Köln, ondergrondse stadsverwarming Belang van een dicht netwerk Economisch minder interessant voor passief wegens de vaste kosten
65 BETER DAN DE NORM Anders verwarmen Innoveren N Terugwinning van warmte uit afvalwater Terugwinning van warmte d.m.v. leidingen uitgerust met warmtewisselaars Overdracht van de energie aan het gebouw d.m.v. een warmtepomp Omkeerbaar systeem dat toelaat gebouwen in de zomer te koelen Voor dichtbebouwde zones en een leidingdebiet van 15 l/s Bron: Lyon, systeem voor warmteterugwinning uit afvalwater
66 OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE Van de LE-norm tot de passiefnorm zijn de criteria duidelijk gedefinieerd en laten ze toe duidelijke doelen te stellen.
67 TOOLS EN REFERENTIES Nuttige hulpmiddelen, websites, enz.: N Site van het passiefhuis-platform (pmp): http://www.passiefhuisplatform.be Bronnen: N VADEMECUM PHPP
68 CONTACT Muriel BRANDT Zaakvoerder : 04/226.91.60 : team@ecorce.be
69?
70 DANK U VOOR UW AANDACHT